Δύο «παγίδες» για τις συντάξεις

«Η κοινωνική ασφάλιση δεν είναι για τα τηλεοπτικά... παράθυρα, ούτε προσφέρεται για...κομματική εκμετάλλευση».




Την προειδοποίηση αυτή απευθύνουν στελέχη της κοινωνικής ασφάλισης, αναλογιστές αλλά και επιστημονικοί σύμβουλοι της σημερινής κυβέρνησης, με αφορμή την αμφισβήτηση από τον αρμόδιο γ.γ. Κοινωνικών Ασφαλίσεων Γ. Ρωμανιά της «εγκυρότητας» της αναλογιστικής μελέτης που έγινε με βάση τις (κοινές για όλες τις χώρες - μέλη της Ε.Ε.) παραδοχές του Ageing Working Group στο πλαίσιο παρακολούθησης των συνταξιοδοτικών συστημάτων των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ελλάδας.

Η συγκεκριμένη μελέτη συντάχθηκε από την (ανεξάρτητη) Εθνική Αναλογιστική Αρχή, βαθμολογήθηκε με «άριστα» από τους κοινοτικούς εμπειρογνώμονες και έδειξε ότι το Ασφαλιστικό, παρά τα «εγγενή» προβλήματα που έχει και με... δεδομένες τις περικοπές οι οποίες επιβλήθηκαν για δημοσιονομικούς λόγους στα χρόνια του Μνημονίου, «αντέχει» οριακά σε βάθος χρόνου (οι δαπάνες για τη βασική + αναλογική σύνταξη και το ΕΚΑΣ κυμαίνονται μεταξύ 15,7% και 15,5% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος, κάτω από το 16% που έχει τεθεί ως όριο από την Ε.Ε). Η επιχείρηση «ακύρωσης», για επικοινωνιακούς ή άλλους λόγους, της συγκεκριμένης μελέτης - που συντάχθηκε αφού είχαν... γίνει οι περικοπές στις συντάξεις και οι αυξήσεις στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης - «κρύβει» δύο «παγίδες» για την κυβέρνηση.
Δύο «παγίδες» για τις συντάξεις

Η ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ
Η πρώτη «παγίδα» είναι να συνταχθεί νέα μελέτη με συνυπολογισμό της αξίας της περιουσίας των Ταμείων (που ο Γ. Ρωμανιάς κατήγγειλε ότι δεν ελήφθη υπόψη στις μελέτες κατ' εντολή της τρόικας) και να βγάλει χειρότερο αποτέλεσμα λόγω της επιδείνωσης των βασικών παραδοχών, όπως τα χαμηλότερα έσοδα. Οι περισσότεροι αναλογιστές επιβεβαιώνουν ότι η παρούσα αξία της περιουσίας των Ταμείων δεν φαίνεται ότι θα επηρέαζε την αναλογιστική βιωσιμότητα του συστήματος, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι πρέπει να εξαιρείται από τους υπολογισμούς. «Η βιωσιμότητα του Ασφαλιστικού είναι συνδεδεμένη με τη μακροοικονομική κατάσταση της οικονομίας, το ύψος του ΑΕΠ, τα επίπεδα της απασχόλησης και της ανεργίας, των μισθών και ειδικά για τη χώρα μας από την... εισπραξιμότητα των εισφορών», υπογραμμίζει στην «Ημερησία» ο πρώην υπουργός Γ. Κουτρουμάνης, τονίζοντας ότι η αξία της κινητής και της ακίνητης περιουσίας των Ταμείων δεν είναι, ως μέγεθος, τόσο καθοριστική σε σχέση με τις ανάγκες ή και τις «διαρροές» του συστήματος (ανείσπρακτες οφειλές 22 δισ. ευρώ - εισφοροδιαφυγή κοντά στα 6 δισ. ευρώ τον χρόνο). Χωρίς να παραγνωρίζεται η, επί δεκαετίες, «λεηλασία» των αποθεματικών των Ταμείων ούτε οι απώλειες από τα δομημένα ομόλογα, το αναγκαστικό «κούρεμα» του PSI στα ομόλογα και στο κοινό κεφάλαιο στην ΤτΕ (-12 δισ. ευρώ), η ονομαστική αξία της κινητής περιουσίας των Ταμείων (καταθέσεις, ομόλογα, μετοχές) δεν ξεπερνούσε, όταν έγιναν οι μελέτες, τα 11 - 13 δισ. ευρώ. Και σήμερα, μετά την πτώση των αγορών, υπολογίζεται ότι κινείται, μαζί με τις απομειωμένες αποδόσεις, πολύ κάτω από τα 10 δισ. ευρώ (συνυπολογιζομένων όσων είναι στον «κουμπαρά» του Ασφαλιστικού Κεφαλαίου των Γενεών). Δηλαδή πολύ χαμηλότερα από την («κουρεμένη» λόγω Μνημονίου) ετήσια κρατική επιχορήγηση που δίνεται στα Ταμεία ή τις συντάξεις τις οποίες χορηγεί μέσα σε ένα χρόνο μόνο το ΙΚΑ! Σε ό,τι αφορά, τέλος, την ακίνητη περιουσία, με βάση τις («ακούρευτες» έως και σήμερα ) αντικειμενικές τιμές, υπολογίζεται ότι αυτή δεν ξεπερνά το 1,5 δισ. ευρώ, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι ο ΟΓΑ (το τρίτο μεγαλύτερο Ταμείο της χώρας που έχει βαρύτητα στις Αναλογιστικές Μελέτες και καλύπτει τις πληρωμές για τις συντάξεις με... κρατική επιχορήγηση) δεν έχει στην ιδιοκτησία του κανένα απολύτως ακίνητο!

ΟΙ ΠΑΡΟΧΕΣ
Η δεύτερη «παγίδα» είναι η νέα μελέτη -που είναι βέβαιο ότι θα ζητήσουν οι θεσμοί να γίνει πολύ πιο σύντομα από την προβλεπόμενη υποχρέωση της χώρας για παρακολούθηση του Ασφαλιστικού ανά τριετία- να συμπεριλάβει και όλα όσα έχει... υποσχεθεί πριν και μετά τις εκλογές ότι θα αλλάξει στο Ασφαλιστικό η κυβέρνηση. Θα πρέπει, συγκεκριμένα, να ληφθούν υπόψη μέτρα όπως:

• Η κατάργηση νόμων που εξοικονομούσαν δαπάνες. Μόνο η ακύρωση της εφαρμογής της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος και του συντελεστή βιωσιμότητας στα επικουρικά ταμεία και στα ταμεία που χορηγούν εφάπαξ, σύμφωνα με τις προβλέψεις του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος Δημοσιονομικής Προσαρμογής, θα κοστίσει από 350 εκατ. ευρώ (το λιγότερο) έως 500 εκατ. ευρώ (μαζί με τα εφάπαξ).

• Η επιδείνωση της πορείας των εσόδων των Ταμείων και η μετάθεση της είσπραξης μέρους των οφειλών.

• Η προβλεπόμενη παραμονή της ανεργίας σε επίπεδα περί του 20% - 25% για πολλά χρόνια.

• Το «κρυφό» χρέος (2 - 3 δισ. ευρώ) έναντι των καθυστερούμενων - απλήρωτων συντάξεων.

• Η επαναχορήγηση της 13ης σύνταξης σε όσους λαμβάνουν συντάξεις έως 700 ευρώ τον μήνα (550 εκατ. έως 700 εκατ. ευρώ, ανάλογα με τα κριτήρια που θα τεθούν), η επαναφορά της σύνταξης υπερηλίκων του OΓA (150 - 130 εκατ. ευρώ). Η κατάργηση των δώρων στις κύριες και τις επικουρικές που έγινε με τα Μνημόνια είχε εξοικονομήσει για τα Ταμεία 1,7 δισ. ευρώ (και στον ΟΓΑ 716 εκατ. ευρώ) κ.ά.

Από αρχές Απριλίου
Νέοι διοικητές σε ΟΑΕΕ, ΕΤΕΑ, ΕΤΑΑ, ΤΠΔΥ

Αλλαγές στις διοικήσεις των Ταμείων γίνονται από τις αρχές Απριλίου. Τη διοίκηση του ΟΑΕΕ αναλαμβάνει ο γνωστός δικηγόρος σε θέματα κοινωνικοασφαλιστικού και εργατικού δικαίου (με εμπειρία ως μεσολαβητής και διαιτητής στον ΟΜΕΔ) Τάσος Πετρόπουλος, το Ενιαίο Επικουρικό Ταμείο θα διοικεί ο πρόεδρος των εργαζομένων στα ασφαλιστικά ταμεία Θ. Καποτάς, ενώ στο ΕΤΑΑ τοποθετείται ο πολιτικός μηχανικός Σ. Πλιάκης και στο Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων ο δικηγόρος Γεράσιμος Φραγκισκάτος.

Χρηματοδότηση
Νέα μέτρα αν δεν βρεθούν νέες πηγές

Αν συνυπολογιστούν όλα τα παραπάνω, τόσο οι αναλογιστές όσο και τα στελέχη των Ταμείων προεξοφλούν ότι οι... επόμενες αναλογιστικές μελέτες είναι εκείνες που θα δώσουν το σήμα για «νέα μέτρα». Εκτός κι αν, στο μεταξύ, βρεθούν νέες πηγές χρηματοδότησης που θα εξασφαλίσουν την «κάλυψη» όχι μόνο των βραχυπρόθεσμων και μεσοπρόθεσμων ταμειακών «ανοιγμάτων», αλλά και την αναλογιστική (μακροπρόθεσμη) ισορροπία του ασφαλιστικού συστήματος και τις πληρωμές συντάξεων στον ολοένα και μεγαλύτερο αριθμό των συνταξιούχων (σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΝΕ της ΓΣΕΕ, 380.000 νέοι συνταξιούχοι της γενιάς «baby boomers» δηλ. γεννημένοι μεταξύ του 1950 και των αρχών της δεκαετίας του '60, θα προστεθούν την περίοδο 2023 - 2028 στα 3 εκατ. στα οποία θα έχει φτάσει ο αριθμός των συνταξιούχων, έναντι των 2.655.000 σήμερα).