Το
άθροισμα των μέτρων που θα κληθεί να εγκρίνει η εθνική αντιπροσωπεία
ξεπερνάειι τα 4 δισ. ευρώ με βάση το νομοσχέδιο που κατατέθηκε αργά το
βράδυ του Σαββάτου στη Βουλή.
Προέρχονται κυρίως από την μείωση των συντάξεων το 2019 και του αφορολόγητου το 2020 καθώς και από τις περικοπές επιδομάτων και φοροαπαλλαγών του 2018.
Η μείωση των συντάξεων αφορά πάνω από 1 εκατομμύριο συνταξιούχους και θα αποφέρει συνολικά εξοικονόμηση 1,8 δισ. ευρώ από το 2019.
Την ίδια στιγμή το πολυνομοσχέδιο προβλέπει νέα αύξηση των εισφορών που θα πληρώνουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες και φέρνει αλλαγές στα εργασιακά, στα ενεργειακά και στο Δημόσιο.
Την περικοπή των καταβαλλόμενων συντάξεων έως 18% από το 2019 δικαιολογεί η κυβέρνηση σε πολλές παραγράφους της αιτιολογικής έκθεσης, αφήνοντας και πάλι ανοιχτό το παράθυρο για αύξηση των συντάξεων από το 2022 αυτή τη φορά.
«Ψαλίδι» έως 18% προβλέπεται και στις επικουρικές εφόσον εμφανίζουν προσωπική διαφορά. Το επίδομα συζύγου στους συνταξιούχους καταργείται από 1/1/2019.
Οι αρχές της επεκτασιμότητας και της ευνοϊκότερης ρύθμισης επανέρχονται από 21/8/2018.
Στην αιτιολογική έκθεση επιχειρείται να στηριχθεί νομικά η μείωση των συντάξεων και να αποδειχθεί ότι δεν αντίκειται στο Σύνταγμα, όπως συμφωνήθηκε με τους δανειστές. Συγκεκριμένα αναφέρεται ότι η περιστολή της συνταξιοδοτικής δαπάνης κατά 1% του ΑΕΠ επιτρέπει την περιχαράκωση της βιωσιμότητας του συνταξιοδοτικού συστήματος.
Τονίζεται ότι μπορεί να μειωθούν οι συντάξεις υπό την προϋπόθεση της αρχής της αναλογικότητας, της ισότητας συμμετοχής στα δημόσια βάρη και της κοινωνικής αλληλεγγύης. Σημειώνεται ότι οι μειώσεις δε αλλοιώνουν την ισονομία του ασφαλιστικού. Επιπλέον δεν εφαρμόζονται οριζόντια αλλά αποτελούν εξατομικευμένες ρυθμίσεις που στηρίζονται στο νέο τρόπο υπολογισμού των συντάξεων, είναι σύμφωνες προς την κατοχυρωμένη αρχή της ισότητας και τις επιμέρους εκφράσεις, σημειώνοντας στο νομοσχέδιο, ότι:
Οι υπουργοί Οικονομικών και Εργασίας θα αυξάνουν ετησίως αρχής γενομένης από τις 1.1.2022 το συνολικό ποσό της σύνταξης με βάση συντελεστή που διαμορφώνεται κατά 50% από τη μεταβολή του ΑΕΠ και κατά 50% από τη μεταβολή του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή του προηγούμενου έτους.
Στην περίπτωση που το καταβαλλόμενο ποσό των συντάξεων είναι μικρότερο από αυτό που προκύπτει από τον επαναϋπολογισμό τότες προσαυξάνεται από την 1/1/20019 κατά 1/5 της διαφοράς σταδιακά και ισόποσα εντός 5 ετών.
Οι μειώσεις επισημαίνεται κρίνονται αναγκαίες στο πλαίσιο του υπέρτερου δημοσιονομικού σκοπού ενώ το κονδύλι που θα εξοικονομηθεί θα χρησιμοποιηθεί για την ανακούφιση ευάλωτων κοινωνικών ομάδων. Επιπλέον οι συγκεκριμένες μειώσεις της προσωπικής διαφοράς περιορίζονται σε ποσοστό έως 18% της καταβαλλόμενης σύνταξης προκειμένου να μη διαταραχθεί σημαντικά το επίπεδο διαβίωσης των συνταξιούχων.
Στο μέτωπο του εργασιακού επισημαίνεται ότι από την 21η Αυγούστου του 2018 επανέρχονται η αρχή της επεκτασιμότητας και της ευνοϊκότερης ρύθμισης.
Ο περιορισμός των συλλογικών διαπραγματεύσεων – όπως αναφέρεται-είχε ως αποτέλεσμα να κυριαρχήσουν οι ατομικές και οι επιχειρησιακές συμβάσεις εργασίας να περιοριστούν και κλαδικές συμβάσεις και να σημειωθεί απότομη μείωση των μισθών. Ωστόσο η εσωτερική υποτίμηση είχε μηδαμινό αντίκτυπο στην ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας (από το 2010 έως το 2015 ανέβηκε μόλις δύο θέσεις στη σχετική λίστα).
Οι μνημονιακές παρεμβάσεις στην αγορά εργασίας είναι σε αντίθεση με το θεσμικό πλαίσιο της πλειονότητας των κρατών μελών της ΕΕ καθώς και με τον Ευρωπαϊκό κοινωνικό Χάρτη και τις συστάσεις της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας.
Τα αντίμετρα
Σε σχέση με τα θετικά αντίμετρα , τονίζεται ότι στοχεύουν στην ενίσχυση της οικογένειας , των νέων , των ανέργων , των χαμηλόμισθων και των χαμηλοσυνταξιούχων . Έτσι , το 2019 θα επέλθει βελτίωση του συστήματος κοινωνικής προστασίας και αναδιανομή.
Τα αντίμετρα που θα εφαρμοστούν το 2019 και 2020 αν επιτευχθούν οι στόχοι του πλεονάσματος περιλαμβάνουν: επιδότηση ενοικίου, συμμετοχή στη φαρμακευτική δαπάνη, αύξηση των δικαιούχων δωρεάν πρόσβασης στους βρεφονηπιακούς σταθμούς, επέκταση του προγράμματος των σχολικών γευμάτων, αύξηση και επέκταση του οικογενειακού επιδόματος προγράμματα δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας.
Επιδότηση ενοικίου: Κοστολογείται στα 600 εκατ. ευρώ και εκτιμάται ότι επί συνόλου 1.000.000, θα προκύψουν 600.000 ωφελούμενα νοικοκυριά που ζουν σε ενοίκιο η αποπληρώνουν δάνειο πρώτης κατοικίας.
Το εισοδηματικό όριο που τίθεται είναι τα 9.846 ευρώ ατομικό και 20.677 για τετραμελή οικογένεια.
Το ποσό του επιδόματος κυμαίνεται από 50 ευρώ το μήνα για νοικοκυριά με ένα άτομο και αυξάνεται κατά 25 ευρώ το μήνα για κάθε επιπλέον άτομο του νοικοκυριού και 12,5 ευρώ το μήνα για κάθε παιδί. Το μέγιστο ποσό του επιδόματος που θα χορηγείται ανέρχεται στα 150 ευρώ το μήνα ή 1.800 ευρώ το έτος και το μέσο ποσό είναι αντίστοιχα τα 83,3 ευρώ το μήνα και τα 1.000 ευρώ το έτος.
Για παράδειγμα η επιδότηση ενοικίου για ένα άτομο είναι 600 ευρώ το χρόνο, για δύο άτομα 900 ευρώ το χρόνο, για τετραμελή οικογένεια με δύο μικρά παιδιά, 1.200 ευρώ, για πενταμελή οικογένεια με τρία μικρά παιδιά 1.350 ευρώ και για εξαμελή οικογένεια με τέσσερα μικρά παιδιά 1.500 ευρώ.
Συμμετοχή στα φάρμακα: Η δαπάνη ανέρχεται στα 240 εκατ. ευρώ. Όσοι έχουν μηνιαίο ατομικό εισόδημα έως 700 ευρώ το μήνα δηλαδή 5.295.728 άτομα ή το 60,4% του συνόλου θα έχουν μηδενική συμμετοχή στη φαρμακευτική δαπάνη.
Το μέτρο αυτό αφορά όχι μόνο συνταξιούχους, αλλά και ανέργους και εργαζόμενους. Αντίστοιχα όσοι έχουν μηναίο ατομικό εισόδημα από 701 έως 1.200 ευρώ δηλαδή 1.670.798 άτομα θα έχουν μείωση κατά 50% στη φαρμακευτική δαπάνη. Αυτό σημαίνει ότι από 10% που είναι σήμερα η συμμετοχή θα γίνει 5% και από 25% θα γίνει 12,5%. Συνολικά υπολογίζεται ότι θα ωφεληθεί το 79,45% του πληθυσμού.
Βρεφονηπιακοί σταθμοί: Υπολογίζεται ότι το 2019 θα ωφεληθούν επιπλέον 30.000 παιδιά το 2019 και το 2020 άλλα 15.000. Σύνολο 135.000 παιδιά.
Σχολικά γεύματα: Η δαπάνη θα φτάσει τα 190 εκατ. ευρώ και θα αφορά 448.500 μαθητές δημοτικού και γυμνασίου. Στόχος είναι να καλυφθεί το 50% του συνόλου των μαθητών δημοτικού και γυμνασίου με έμφαση σε περιοχές με υψηλά ποσοστά ανεργίας και φτώχειας.
Οικογενειακό επίδομα: Το κόστος θα ανέλθει στα 260 εκατ. ευρώ. Για το πρώτο παιδί το επίδομα από 40 ευρώ το μήνα (480 ευρώ τον χρόνο) ανέρχεται στα 60 ευρώ το μήνα ή αύξηση 50% (720 ευρώ τον χρόνο).
Για το δεύτερο παιδί το οικογενειακό επίδομα από τα 54 ευρώ το μήνα (648 ευρώ τον χρόνο) αυξάνεται κατά 85% και φτάνει στα 100 ευρώ το μήνα (1.200 ευρώ τον χρόνο).
Για το τρίτο παιδί από τα 26 ευρώ το μήνα (312 ευρώ τον χρόνο) αυξάνεται κατά 188% στα 75 ευρώ το μήνα (900 ευρώ τον χρόνο).
Τα εισοδηματικά κριτήρια που τίθενται είναι 6.000 ευρώ για οικογένεια με ένα παιδί, 12.000 ευρώ για οικογένειες με δύο παιδιά και 18.000 ευρώ για οικογένειες με τρία παιδιά.
Νέες θέσεις εργασίας: Με δαπάνη 260 εκατ. ευρώ επίσης, θα δημιουργηθούν 30.000 νέες θέσεις εργασίας τόσο στον ιδιωτικό όσο και στο δημόσιο τομέα. Έμφαση θα δοθεί στο κοινωνικό κράτος, στην υγεία και στην πρόνοια.
Προέρχονται κυρίως από την μείωση των συντάξεων το 2019 και του αφορολόγητου το 2020 καθώς και από τις περικοπές επιδομάτων και φοροαπαλλαγών του 2018.
Η μείωση των συντάξεων αφορά πάνω από 1 εκατομμύριο συνταξιούχους και θα αποφέρει συνολικά εξοικονόμηση 1,8 δισ. ευρώ από το 2019.
Την ίδια στιγμή το πολυνομοσχέδιο προβλέπει νέα αύξηση των εισφορών που θα πληρώνουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες και φέρνει αλλαγές στα εργασιακά, στα ενεργειακά και στο Δημόσιο.
Την περικοπή των καταβαλλόμενων συντάξεων έως 18% από το 2019 δικαιολογεί η κυβέρνηση σε πολλές παραγράφους της αιτιολογικής έκθεσης, αφήνοντας και πάλι ανοιχτό το παράθυρο για αύξηση των συντάξεων από το 2022 αυτή τη φορά.
«Ψαλίδι» έως 18% προβλέπεται και στις επικουρικές εφόσον εμφανίζουν προσωπική διαφορά. Το επίδομα συζύγου στους συνταξιούχους καταργείται από 1/1/2019.
Οι αρχές της επεκτασιμότητας και της ευνοϊκότερης ρύθμισης επανέρχονται από 21/8/2018.
Στην αιτιολογική έκθεση επιχειρείται να στηριχθεί νομικά η μείωση των συντάξεων και να αποδειχθεί ότι δεν αντίκειται στο Σύνταγμα, όπως συμφωνήθηκε με τους δανειστές. Συγκεκριμένα αναφέρεται ότι η περιστολή της συνταξιοδοτικής δαπάνης κατά 1% του ΑΕΠ επιτρέπει την περιχαράκωση της βιωσιμότητας του συνταξιοδοτικού συστήματος.
Τονίζεται ότι μπορεί να μειωθούν οι συντάξεις υπό την προϋπόθεση της αρχής της αναλογικότητας, της ισότητας συμμετοχής στα δημόσια βάρη και της κοινωνικής αλληλεγγύης. Σημειώνεται ότι οι μειώσεις δε αλλοιώνουν την ισονομία του ασφαλιστικού. Επιπλέον δεν εφαρμόζονται οριζόντια αλλά αποτελούν εξατομικευμένες ρυθμίσεις που στηρίζονται στο νέο τρόπο υπολογισμού των συντάξεων, είναι σύμφωνες προς την κατοχυρωμένη αρχή της ισότητας και τις επιμέρους εκφράσεις, σημειώνοντας στο νομοσχέδιο, ότι:
Οι υπουργοί Οικονομικών και Εργασίας θα αυξάνουν ετησίως αρχής γενομένης από τις 1.1.2022 το συνολικό ποσό της σύνταξης με βάση συντελεστή που διαμορφώνεται κατά 50% από τη μεταβολή του ΑΕΠ και κατά 50% από τη μεταβολή του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή του προηγούμενου έτους.
Στην περίπτωση που το καταβαλλόμενο ποσό των συντάξεων είναι μικρότερο από αυτό που προκύπτει από τον επαναϋπολογισμό τότες προσαυξάνεται από την 1/1/20019 κατά 1/5 της διαφοράς σταδιακά και ισόποσα εντός 5 ετών.
Οι μειώσεις επισημαίνεται κρίνονται αναγκαίες στο πλαίσιο του υπέρτερου δημοσιονομικού σκοπού ενώ το κονδύλι που θα εξοικονομηθεί θα χρησιμοποιηθεί για την ανακούφιση ευάλωτων κοινωνικών ομάδων. Επιπλέον οι συγκεκριμένες μειώσεις της προσωπικής διαφοράς περιορίζονται σε ποσοστό έως 18% της καταβαλλόμενης σύνταξης προκειμένου να μη διαταραχθεί σημαντικά το επίπεδο διαβίωσης των συνταξιούχων.
Στο μέτωπο του εργασιακού επισημαίνεται ότι από την 21η Αυγούστου του 2018 επανέρχονται η αρχή της επεκτασιμότητας και της ευνοϊκότερης ρύθμισης.
Ο περιορισμός των συλλογικών διαπραγματεύσεων – όπως αναφέρεται-είχε ως αποτέλεσμα να κυριαρχήσουν οι ατομικές και οι επιχειρησιακές συμβάσεις εργασίας να περιοριστούν και κλαδικές συμβάσεις και να σημειωθεί απότομη μείωση των μισθών. Ωστόσο η εσωτερική υποτίμηση είχε μηδαμινό αντίκτυπο στην ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας (από το 2010 έως το 2015 ανέβηκε μόλις δύο θέσεις στη σχετική λίστα).
Οι μνημονιακές παρεμβάσεις στην αγορά εργασίας είναι σε αντίθεση με το θεσμικό πλαίσιο της πλειονότητας των κρατών μελών της ΕΕ καθώς και με τον Ευρωπαϊκό κοινωνικό Χάρτη και τις συστάσεις της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας.
Τα αντίμετρα
Σε σχέση με τα θετικά αντίμετρα , τονίζεται ότι στοχεύουν στην ενίσχυση της οικογένειας , των νέων , των ανέργων , των χαμηλόμισθων και των χαμηλοσυνταξιούχων . Έτσι , το 2019 θα επέλθει βελτίωση του συστήματος κοινωνικής προστασίας και αναδιανομή.
Τα αντίμετρα που θα εφαρμοστούν το 2019 και 2020 αν επιτευχθούν οι στόχοι του πλεονάσματος περιλαμβάνουν: επιδότηση ενοικίου, συμμετοχή στη φαρμακευτική δαπάνη, αύξηση των δικαιούχων δωρεάν πρόσβασης στους βρεφονηπιακούς σταθμούς, επέκταση του προγράμματος των σχολικών γευμάτων, αύξηση και επέκταση του οικογενειακού επιδόματος προγράμματα δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας.
Επιδότηση ενοικίου: Κοστολογείται στα 600 εκατ. ευρώ και εκτιμάται ότι επί συνόλου 1.000.000, θα προκύψουν 600.000 ωφελούμενα νοικοκυριά που ζουν σε ενοίκιο η αποπληρώνουν δάνειο πρώτης κατοικίας.
Το εισοδηματικό όριο που τίθεται είναι τα 9.846 ευρώ ατομικό και 20.677 για τετραμελή οικογένεια.
Το ποσό του επιδόματος κυμαίνεται από 50 ευρώ το μήνα για νοικοκυριά με ένα άτομο και αυξάνεται κατά 25 ευρώ το μήνα για κάθε επιπλέον άτομο του νοικοκυριού και 12,5 ευρώ το μήνα για κάθε παιδί. Το μέγιστο ποσό του επιδόματος που θα χορηγείται ανέρχεται στα 150 ευρώ το μήνα ή 1.800 ευρώ το έτος και το μέσο ποσό είναι αντίστοιχα τα 83,3 ευρώ το μήνα και τα 1.000 ευρώ το έτος.
Για παράδειγμα η επιδότηση ενοικίου για ένα άτομο είναι 600 ευρώ το χρόνο, για δύο άτομα 900 ευρώ το χρόνο, για τετραμελή οικογένεια με δύο μικρά παιδιά, 1.200 ευρώ, για πενταμελή οικογένεια με τρία μικρά παιδιά 1.350 ευρώ και για εξαμελή οικογένεια με τέσσερα μικρά παιδιά 1.500 ευρώ.
Συμμετοχή στα φάρμακα: Η δαπάνη ανέρχεται στα 240 εκατ. ευρώ. Όσοι έχουν μηνιαίο ατομικό εισόδημα έως 700 ευρώ το μήνα δηλαδή 5.295.728 άτομα ή το 60,4% του συνόλου θα έχουν μηδενική συμμετοχή στη φαρμακευτική δαπάνη.
Το μέτρο αυτό αφορά όχι μόνο συνταξιούχους, αλλά και ανέργους και εργαζόμενους. Αντίστοιχα όσοι έχουν μηναίο ατομικό εισόδημα από 701 έως 1.200 ευρώ δηλαδή 1.670.798 άτομα θα έχουν μείωση κατά 50% στη φαρμακευτική δαπάνη. Αυτό σημαίνει ότι από 10% που είναι σήμερα η συμμετοχή θα γίνει 5% και από 25% θα γίνει 12,5%. Συνολικά υπολογίζεται ότι θα ωφεληθεί το 79,45% του πληθυσμού.
Βρεφονηπιακοί σταθμοί: Υπολογίζεται ότι το 2019 θα ωφεληθούν επιπλέον 30.000 παιδιά το 2019 και το 2020 άλλα 15.000. Σύνολο 135.000 παιδιά.
Σχολικά γεύματα: Η δαπάνη θα φτάσει τα 190 εκατ. ευρώ και θα αφορά 448.500 μαθητές δημοτικού και γυμνασίου. Στόχος είναι να καλυφθεί το 50% του συνόλου των μαθητών δημοτικού και γυμνασίου με έμφαση σε περιοχές με υψηλά ποσοστά ανεργίας και φτώχειας.
Οικογενειακό επίδομα: Το κόστος θα ανέλθει στα 260 εκατ. ευρώ. Για το πρώτο παιδί το επίδομα από 40 ευρώ το μήνα (480 ευρώ τον χρόνο) ανέρχεται στα 60 ευρώ το μήνα ή αύξηση 50% (720 ευρώ τον χρόνο).
Για το δεύτερο παιδί το οικογενειακό επίδομα από τα 54 ευρώ το μήνα (648 ευρώ τον χρόνο) αυξάνεται κατά 85% και φτάνει στα 100 ευρώ το μήνα (1.200 ευρώ τον χρόνο).
Για το τρίτο παιδί από τα 26 ευρώ το μήνα (312 ευρώ τον χρόνο) αυξάνεται κατά 188% στα 75 ευρώ το μήνα (900 ευρώ τον χρόνο).
Τα εισοδηματικά κριτήρια που τίθενται είναι 6.000 ευρώ για οικογένεια με ένα παιδί, 12.000 ευρώ για οικογένειες με δύο παιδιά και 18.000 ευρώ για οικογένειες με τρία παιδιά.
Νέες θέσεις εργασίας: Με δαπάνη 260 εκατ. ευρώ επίσης, θα δημιουργηθούν 30.000 νέες θέσεις εργασίας τόσο στον ιδιωτικό όσο και στο δημόσιο τομέα. Έμφαση θα δοθεί στο κοινωνικό κράτος, στην υγεία και στην πρόνοια.
