Στο "κόσκινο" του SSM οι ρυθμίσεις "κόκκινων" δανείων

Στη φάση του εξονυχιστικού ελέγχου των χαρτοφυλακίων NPEs, ο οποίος θα καταδείξει τα "τρωτά" σημεία στην υλοποίηση των στόχων μείωσης των "κόκκινων" δανείων, μπαίνουν οι τράπεζες σε ένα δεκαπενθήμερο. Παράλληλα, ξεκινούν οι πρώτες πωλήσεις δανείων, οι οποίες αναμένεται να ολοκληρωθούν περί τα τέλη του έτους.

Ο έλεγχος των δανειακών χαρτοφυλακίων των τραπεζών από τον SSM θα διαρκέσει τελικά δώδεκα εβδομάδες και θα γίνει από δύο ομάδες εργασίας –η πρώτη για Alpha Bank και Τράπεζα Πειραιώς και η δεύτερη για Εθνική Τράπεζα και Eurobank–, οι οποίες θα λειτουργήσουν διαδοχικά. Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι μέχρι σχεδόν τα τέλη του έτους, τα χαρτοφυλάκια των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων των τραπεζών θα περνούν από το "κόσκινο" του SSM, με στόχο να υπάρχει πλήρης εικόνα της κατάστασης και ανάλογη προετοιμασία τόσο για την επίτευξη των δυσκολότερων στόχων του 2018, όσο και ενόψει των πανευρωπαϊκών stress tests από την ΕΚΤ.

Λόγω της διπλής αυτής στόχευσης, ο έλεγχος των χαρτοφυλακίων μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων και δανείων, θα επικεντρωθεί στην ποιότητα των ρυθμίσεων από πλευράς τραπεζών. Πρόκειται για το στοιχείο εκείνο που θα καταδείξει την αποτελεσματικότητα του χειρισμού των NPEs από τις τράπεζες, με βασικό ζητούμενο την αύξηση των ανακτήσεων οφειλών, αλλά και το στοιχείο που θα δείξει αν υπάρχει πιθανότητα πρόσθετων κεφαλαιακών αναγκών στο προσεχές μέλλον και τι πρέπει να γίνει προληπτικά ώστε να αποτραπεί αυτό το ενδεχόμενο.

Κατόπιν αυτού, η ειδική αποστολή του SSM που καταφθάνει τέλος Ιουνίου - αρχές Ιουλίου στην Αθήνα θα διενεργήσει τρόπον τινά ένα άτυπο stress test στη βιωσιμότητα των λύσεων που έχουν εφαρμόσει οι τράπεζες για την αντιμετώπιση των "κόκκινων" δανείων τους, ανιχνεύοντας περιπτώσεις ρυθμίσεων που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν κεφαλαιακές "τρύπες" ενόψει των stress tests του 2018. Για τον λόγο αυτό, οι εποπτικές αρχές δεν αρκούνται στους ποσοτικούς στόχους μείωσης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων των ελληνικών τραπεζών και επιμένουν να διερευνήσουν κατά πόσον αυτή προέρχεται από βιώσιμες ρυθμίσεις.

Στο πλαίσιο αυτό, "μία μηνιαία δόση δανείου 500 ευρώ που μέσω ρύθμισης γίνεται 50 ευρώ για τρία χρόνια και μετά βλέπουμε...", δεν πρόκειται να κριθεί υγιής μακροπρόθεσμη ρύθμιση από τον SSM, καθώς δεν εγγυάται ουσιαστική ανάκτηση της οφειλής από την τράπεζα.

Ανησυχητική υστέρηση

Το εξονυχιστικό "τσεκάπ" των ρυθμίσεων δανείων από τον SSM έρχεται ύστερα από ένα δύσκολο πρώτο εξάμηνο για τις τράπεζες, σε ένα έτος, πάντως, με light στόχους για τη μείωση NPEs και NPLs.

Στο α' τρίμηνο του 2017, οι τράπεζες κατάφεραν να μειώσουν περαιτέρω τα "κόκκινα" δάνειά τους, αυτό όμως ήταν κυρίως αποτέλεσμα των διαγραφών δανείων, οι οποίες έφτασαν το 1,3 δισ. ευρώ. Το ύψος των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (ΜΕΑ) μειώθηκε κατά 1,1% συγκριτικά με το τέλος του Δεκεμβρίου του 2016, αγγίζοντας τα 105,1 δισ. ευρώ ή το 45,2% των συνολικών ανοιγμάτων.

Συνολικά το α' τρίμηνο του 2017, οι τράπεζες πέτυχαν τους στόχους για τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα (NPEs, δηλ. δάνεια σε καθυστέρηση ακόμη και μικρότερη των 90 ημερών ή ρυθμισμένα, αλλά αβέβαιης είσπραξης χωρίς ρευστοποιήσεις εμπράγματων εξασφαλίσεων), τα οποία μειώθηκαν κατά 1,4 δισ. ευρώ χαμηλότερα από τον στόχο, αγγίζοντας τα 103,9 δισ. ευρώ. Σε σχέση με τον Μάρτιο του 2016, όπου τα ΜΕΑ έφθασαν στο υψηλότερο επίπεδο, υπάρχει μείωση κατά 3,3% ή 3,5 δισ. ευρώ.

Ωστόσο, οι τράπεζες έχασαν τον στόχο για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (NPLs, δηλ. δάνεια σε καθυστέρηση άνω των 90 ημερών), τα οποία έφτασαν τα 75,2 δισ. ευρώ ή περίπου 0,5 δισ. ευρώ υψηλότερα από τον στόχο.

Ο δε τριμηνιαίος δείκτης αθέτησης (default rate), το α' τρίμηνο παρουσίασε περαιτέρω επιβράδυνση, παραμένοντας όμως σε επίπεδα άνω του 2% και υψηλότερος από τον ρυθμό αποκατάστασης της τακτικής εξυπηρέτησης δανείων (cure rate). Η διαφορά ανάμεσα στον ρυθμό αθέτησης και στον ρυθμό αποκατάστασης είναι υψηλότερη στο επιχειρηματικό και το καταναλωτικό χαρτοφυλάκιο.

Παράλληλα, ανησυχητική ήταν η εξέλιξη των στεγαστικών δανείων, καθώς σε αντίθεση με την τάση που παρατηρήθηκε στα προηγούμενα τρίμηνα, οι τράπεζες ανέφεραν σημαντικές εισροές νέων ΜΕΑ στο στεγαστικό τους χαρτοφυλάκιο. Στο συγκεκριμένο χαρτοφυλάκιο παρατηρείται ότι το 1/3 των υπολοίπων των ΜΕΑ αφορά σε πιστούχους που έχουν κάνει αίτηση για υπαγωγή σε καθεστώς νομικής προστασίας. Η μείωση των ΜΕΑ που προήλθε από εισπράξεις, ρευστοποιήσεις και πωλήσεις ήταν περιορισμένη.

Έναρξη πωλήσεων δανείων

Τα μέχρι στιγμής δεδομένα του 2017, αλλά κυρίως οι δύσκολοι στόχοι του 2018 και 2019, ανοίγουν ήδη την αυλαία για πωλήσεις δανείων. Οι πωλήσεις θα αφορούν αρχικά πλήρως καλυμμένα από προβλέψεις καταναλωτικά και δάνεια μικρών επιχειρήσεων.

Όπως είχε αποκαλύψει το "Κ", εντός του Ιουνίου η Eurobank θα  προχωρούσε σε teaser προς τους επενδυτές για πώληση χαρτοφυλακίου μη εξυπηρετούμενων δανείων χωρίς εξασφαλίσεις, της τάξεως του 1,5 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με το teaser που απέστειλε στους ενδιαφερόμενους επενδυτές η BlackRock ως σύμβουλος της Τράπεζας, προς πώληση τίθενται δάνεια αρχικού κεφαλαίου 1,52 δισ. ευρώ και συνολικής απαίτησης (μετά τις προσαυξήσεις από τόκους και προμήθειες) 2,82 δισ. ευρώ. Το μέσο ποσό των δανείων αυτών κινείται κάτω των 10.000 ευρώ, ενώ παραμένουν μη εξυπηρετούμενα ακόμη και προ του 2004!

Όπως είχε γράψει το "Κ", οι δεσμευτικές προσφορές των ενδιαφερόμενων επενδυτών, μετά το due diligence που θα διενεργήσουν, αναμένονται σε περίπου ένα δίμηνο, με στόχο η διαδικασία της πώλησης να ολοκληρωθεί προς τα τέλη του έτους (εκτιμάται τον Νοέμβριο).

Η Eurobank έχει διαγράψει λογιστικά μέρος των δανείων που θέτει προς πώληση και έχει σχηματίσει υψηλές προβλέψεις για τα υπόλοιπα, με αποτέλεσμα η πώληση να αποβεί είτε κεφαλαιακά ουδέτερη είτε με οριακή θετική επίπτωση, εφόσον το αναμενόμενο πολύ μικρό τίμημα της συναλλαγής επιτρέψει ανάκτηση προβλέψεων.