Ετοιμα και τα «πυρηνικά» όπλα του Μ. Ντράγκι

«Αυτό το όπλο άδειασε!» αναφώνησε ο πρόεδρος Ντράγκι την Πέμπτη, στη συνέντευξη Τύπου μετά τη συνεδρίαση της διοίκησης της ΕΚΤ. Το είπε, βέβαια, στη? στρυφνή γλώσσα της αγοράς, ξεκαθαρίζοντας ότι μετά τη νέα μείωση τα επιτόκια βρίσκονται στο χαμηλότερο επίπεδο που μπορεί να υπάρξει.




Αν πλέον η ΕΚΤ επιθυμεί να συμβάλει για να αποφευχθεί η διαφαινόμενη «ιαπωνοποίηση» της Ευρωζώνης, θα πρέπει να λάβει μέτρα μέσω της προσφοράς χρήματος. Να ανοίξει, δηλαδή, το τελευταίο «κασόνι» με τα μη συμβατικά όπλα, στα οποία περιλαμβάνονται και τα? πυρηνικά της εκτύπωσης.

Πρόκειται για τις πολιτικές «ποσοτικής χαλάρωσης» (QE), που έχουν ήδη υιοθετήσει οι άλλες μεγάλες κεντρικές τράπεζες (ΗΠΑ, Ιαπωνίας και Βρετανίας). Στην περίπτωση, όμως, της Ευρωζώνης η εφαρμογή πολιτικών QE παρουσιάζει ιδιομορφίες. Στα άλλα κράτη υπάρχαν ομόλογα μίας κεντρικής κυβέρνησης, που η κεντρική τράπεζα μπορεί να αγοράσει. Στην Ευρωζώνη, η ΕΚΤ θα πρέπει να αγοράσει ομόλογα όλων των κρατών, σύμφωνα με το μέγεθος των οικονομιών.

ΚΟΣΤΟΣ ΔΑΝΕΙΣΜΟΥ
Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι τα μισά χρήματα θα δαπανηθούν για αγορές γερμανικών και γαλλικών ομολόγων. Ήδη, όμως, αυτό το κόστος δανεισμού είναι αδικαιολόγητα χαμηλό, με το γερμανικό δημόσιο να δανείζεται για 10 χρόνια με επιτόκιο μικρότερο του 1% και το γαλλικό με λίγο υψηλότερο. Ακόμα και για τις υπόλοιπες οικονομίες, η αγορά ομολόγων δεν θα είχε ιδιαίτερο νόημα στην παρούσα συγκυρία. Την Πέμπτη, οκτώ από τα δεκαοκτώ κράτη-μέλη της Ευρωζώνης μπορούσαν να δανειστούν μέχρι και για δύο χρόνια λαμβάνοντας και? τόκο (αρνητικά επιτόκια).

Οι πολιτικές QE είναι προβληματικές και στην αγορά τίτλων του ιδιωτικού τομέα στην Ευρωζώνη, καθώς το 80% της χρηματοδότησης της οικονομίας διέρχεται μέσω του τραπεζικού συστήματος.

Σε αυτό εστιάζει την παρέμβασή της η ΕΚΤ, εδώ και σχεδόν τρία χρόνια. Με τα τριετή δάνεια που έδωσε στις τράπεζες στα τέλη του 2011 κατάφερε να δημιουργήσει ένα by-pass της διατραπεζικής αγοράς, που είχε πάψει να λειτουργεί λόγω απώλειας της εμπιστοσύνης. Σε μεγάλο βαθμό αυτή έχει πλέον αποκατασταθεί, αλλά ακόμα ουδείς μπορεί να είναι σίγουρος. Τα stress tests που διενεργούνται στις τράπεζες της Ευρωζώνης αποσκοπούν στην πλήρη αποκατάσταση της εμπιστοσύνης. Τον Ιούνιο η ΕΚΤ ανακοίνωσε ότι θα τους προσφέρει «δίχτυ ασφαλείας», χορηγώντας πολυετή δάνεια 400 δισ. ευρώ με σχεδόν μηδενικό επιτόκιο, πριν και μετά τη δημοσιοποίηση των stress test.

ΚΕΦΑΛΑΙΑ
Οι τράπεζες μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα κεφάλαια αυτά για να αγοράσουν κρατικά ομόλογα (όπως κάνουν τώρα, οδηγώντας τόσο χαμηλά το κόστος δανεισμού) αλλά θα πρέπει να τα επιστρέψουν σε δύο χρόνια. Αν, αντιθέτως, τα αξιοποιήσουν για να αυξήσουν τις χορηγήσεις δανείων προς την οικονομία, θα μπορούν να λάβουν περίπου άλλα τόσα και να τα αποπληρώσουν όλα το 2018.

Η ΕΚΤ θα προσφέρει, επίσης, στις τράπεζες την ευκαιρία να «ξεφορτώσουν» δάνεια από τα χαρτοφυλάκιά τους, δημιουργώντας δομημένα επενδυτικά προϊόντα ABS. Την Πέμπτη ο πρόεδρος Ντράγκι ανακοίνωσε ότι η ΕΚΤ θα αγοράσει τέτοιους τίτλους για να βοηθήσει την αγορά να αναπτυχθεί. Πρακτικά θα μαζευτούν στη Φραγκφούρτη τα δάνεια που τώρα έχουν οι τράπεζες. Πρόκειται για μια κίνηση με προφανή κίνδυνο και γι' αυτό ο πρόεδρος της ΕΚΤ δεσμεύτηκε να αγοραστούν μόνο εξαιρετικά αξιόπιστοι τίτλοι. Κάπου σε αυτές τις λεπτομέρειες κρύβεται ο? διάολος.

Στις 2 Οκτωβρίου θα παρουσιαστεί αναλυτικά το πρόγραμμα αγοράς ABS. Τότε θα γίνουν γνωστά τα κριτήρια που πρέπει να πληρούν τα υποψήφια προς αγορά δάνεια. Αν τα κριτήρια είναι χαλαρά, η ΕΚΤ θα φορτώσει το χαρτοφυλάκιό της με περισσότερο επισφαλή δάνεια και εφόσον η οικονομική κατάσταση δεν βελτιωθεί, απειλείται άμεσα με ζημίες! Αν όμως τα κριτήρια είναι αυστηρά, θα αγοραστούν δάνεια προς ισχυρές εταιρείες, κυρίως στον Βορρά, που έτσι κι αλλιώς έχουν πρόσβαση σε φθηνή χρηματοδότηση. Η μάχη για αυτά τα κριτήρια θα δοθεί τις προσεχείς εβδομάδες και το γερμανικό «στρατόπεδο» στη Φραγκφούρτη επέλεξε να επικεντρωθεί σε αυτή, εγκαταλείποντας την προχθεσινή.

Γνωρίζει όμως ότι το «κασόνι» των μη συμβατικών όπλων έχει ανοίξει και στο βάθος ήδη φαίνεται η ατομική βόμβα της αγοράς «περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου», όπως τα περιέγραψε την Πέμπτη ο Μ. Ντράγκι. Θα μπορούσε να αναφέρεται σε ομόλογα που θα εκδώσει κάποιο κοινοτικό ταμείο, για να χρηματοδοτήσει επενδύσεις στις οικονομίες της Ευρωζώνης. Κι αυτό, να γίνει με φρεσκοτυπωμένο χρήμα από τη Φραγκφούρτη.