Αναθεωρείται αναδρομικά προς τα κάτω το ΑΕΠ του 2008

Σε σημαντική αναθεώρηση του ρυθμού αύξησης του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) του 2008, προχώρησαν οι ελληνικές αρχές με τα στοιχεία που έστειλαν στην Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία (Eurostat), μέσα στην εβδομάδα.

Σύμφωνα με τα νέα δεδομένα, η ελληνική οικονομία «έτρεξε» πέρυσι με ρυθμό περίπου 2%, αντί για 2,9% όπως προέβλεπε η τελευταία εκτίμηση της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδος (ΕΣΥΕ). Πρόκειται για μία επιδείνωση, η οποία έχει άμεσο αντίκτυπο τόσο στα οικονομικά μεγέθη του 2008, όσο και σε αυτά του 2009, καθώς αλλάζει πλέον η βάση υπολογισμού.

Η κάμψη του ρυθμού ανάπτυξης οφείλεται, σύμφωνα με παράγοντες του υπουργείου Οικονομίας, σε λανθασμένο υπολογισμό της δημόσιας κατανάλωσης, των εισαγωγών και των εξαγωγών. Ωστόσο, το λάθος αυτό δημιουργεί αρνητικές συνθήκες και για την πορεία των συγκεκριμένων μεγεθών φέτος. Ειδικότερα, οι επιπτώσεις της αναθεώρησης του περυσινού ΑΕΠ έχουν να κάνουν με:


1. Τον ρυθμό ανάπτυξης του 2009

Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι το ΑΕΠ φέτος θα συρρικνωθεί κατά 0,5% με 1%. Μια πρόβλεψη, που έχει αναθεωρηθεί αρκετές φορές φέτος και η οποία πλέον συγκλίνει με τις αντίστοιχες εκτιμήσεις των διεθνών οργανισμών και της Κομισιόν.

Ομως, η χαμηλότερη βάση του 2008 δημιουργεί έντονη ανησυχία ότι η ύφεση θα είναι βαθύτερη φέτος απ’ ό,τι υπολογίζεται. Το οικονομικό επιτελείο για να στηρίξει την αγορά και την ανάπτυξη, από τις αρχές του έτους ενίσχυσε σημαντικά τη δημόσια κατανάλωση και τις δημόσιες επενδύσεις. Ενα τομέα, η συνεισφορά του οποίου ήταν μικρότερη πέρυσι απ’ ό,τι αρχικά είχε εκτιμηθεί.

Με την αύξηση των δημοσίων δαπανών στο πρώτο εξάμηνο του έτους, το υπουργείο Οικονομίας κατάφερε να συγκρατήσει τη συρρίκνωση του ΑΕΠ. Στο διάστημα αυτό, ο ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας ήταν μηδενικός.

Ωστόσο, ο υψηλός ρυθμός αύξησης της δημόσιας κατανάλωσης και επενδύσεων δεν αναμένεται να συνεχιστεί με την ίδια ένταση και στο δεύτερο εξάμηνο του έτους, γεγονός το οποίο καθιστά «αισιόδοξη» την πρόβλεψη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) για συρρίκνωση του ΑΕΠ φέτος κατά 0,8%, όπως αναφέρουν στο υπουργείο Οικονομίας.

2. Το μέγεθος του ελλείμματος

Η μείωση του ΑΕΠ του 2008, αναμένεται να έχει αρνητική επίπτωση στο ύψος του δημοσιονομικού ελλείμματος ως ποσοστού του ΑΕΠ.

Το υπουργείο Οικονομίας μέχρι τώρα εκτιμούσε ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα του 2008 είχε διαμορφωθεί στο 5% του ΑΕΠ. Ωστόσο, η αναθεώρηση του ΑΕΠ αναμένεται να έχει μικρή μεν, αύξηση δε στο ύψος του ελλείμματος.

Με δεδομένη την επίδραση της μείωσης του ΑΕΠ και στο φετινό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν, δεν αποκλείεται να υπάρξουν μικρές αποκλίσεις και για τα φετινά στοιχεία του ελλείμματος. Πάντως, ο δημοσιονομικός εκτροχιασμός του 2009 είναι τέτοιος, που φαίνεται να έχει μικρή σημασία η πιθανή άνοδος του ελλείμματος λόγω της μείωσης του ΑΕΠ. Στα στοιχεία που απέστειλε η ΕΣΥΕ στην Eurostat μέσα στην εβδομάδα, το δημοσιονομικό έλλειμμα -σύμφωνα με πληροφορίες- τοποθετείται στην περιοχή του 6% με 6,5% του ΑΕΠ.

Βέβαια, υπάρχουν εκτιμήσεις που το ανεβάζουν για φέτος σε επίπεδα υψηλότερα του 8% του ΑΕΠ, ενώ ήδη το ταμειακό έλλειμμα της περιόδου Ιανουαρίου - Αυγούστου 2009 έχει φτάσει στα 20 δισ. ευρώ ή στο 8% του ΑΕΠ, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος (ΤτΕ).

3. Το ύψος του δημόσιου χρέους

Ανάλογη επίδραση με αυτήν που έχει στο έλλειμμα, προκαλεί και στην εξέλιξη του χρέους. Για το 2008, αναμένεται ότι το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ θα είναι κατά περίπου 1% του ΑΕΠ υψηλότερο απ’ ό,τι μέχρι τώρα υπολογιζόταν.

Φέτος, στα νέα στοιχεία που έστειλε η Ελλάδα στην Eurostat το χρέος έχει ξεπεράσει το 100% του ΑΕΠ, μια πρόβλεψη στην οποία συμφωνούν όλοι οι διεθνείς οργανισμοί και η Κομισιόν. Το ύψος - ρεκόρ του φετινού δανειακού προγράμματος (όπως όλα δείχνουν θα ξεπεράσει τα 60 δισ. ευρώ), αλλά και η κάλυψη εκτάκτων αναγκών για την αντιμετώπιση της κρίσης, φαίνεται πως έχουν εκτροχιάσει το δημόσιο χρέος του 2009.

Αρκεί μόνο να αναφερθεί ότι το Δημόσιο τον Μάιο και τον Αύγουστο προχώρησε σε δανεισμό ύψους 5,19 δισ. ευρώ. Από το ποσό αυτό, τα 3,69 δισ. ευρώ κατευθύνθηκαν προς τις τράπεζες, όπως προέβλεπε το σχέδιο ενίσχυσης της ρευστότητας της οικονομίας έως και 28 δισ. ευρώ, έναντι της παροχής από τα πιστωτικά ιδρύματα προς το Δημόσιο των προνομιούχων μετοχών, οι οποίες θα εξαγοραστούν από τις τράπεζες εντός το πολύ μιας πενταετίας.

Το υπόλοιπο 1,5 δισ. ευρώ αφορούσε την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου του ΤΕΜΠΜΕ, στο πλαίσιο της ενίσχυσης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων εν μέσω κρίσης.

Συνεχείς αναθεωρήσεις

Η επί τα χείρω αναθεώρηση του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ του 2008, προκαλεί σοβαρό πλήγμα στην αξιοπιστία της Ελλάδας και μάλιστα σε μία πολύ κρίσιμη περίοδο, καθώς τον μήνα αυτό η νέα κυβέρνηση θα κληθεί να διαπραγματευτεί με την Κομισιόν τους όρους της παράτασης για τη μείωση του ελλείμματος κάτω από το όριο του 3% του ΑΕΠ.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει κατ’ επανάληψη επισημάνει προς τις ελληνικές αρχές ότι τα στοιχεία που παρέχει δεν είναι αξιόπιστα και ότι θα πρέπει να δίνεται μεγαλύτερη προσοχή στο πώς καταρτίζονται οι δείκτες της ελληνικής οικονομίας, ενώ σε παρόμοιες επισημάνσεις έχουν προχωρήσει και οι διεθνείς οργανισμοί. Αλλωστε, τα τελευταία χρόνια οι αναθεωρήσεις των οικονομικών στοιχείων είναι συνεχείς, ενώ σχεδόν ποτέ δεν έχουν επιτευχθεί οι στόχοι που έχουν τεθεί. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η ανοδική αναθεώρηση του ΑΕΠ που ολοκληρώθηκε το 2006 από τις ελληνικές αρχές. Τότε, η Ελλάδα υπολογίζει ότι το ΑΕΠ ήταν κατά 25% υψηλότερο και τελικά η Κομισιόν ενέκρινε αύξηση μόλις 9,6%.

Στα τέλη Οκτωβρίου, η Κομισιόν θα ανακοινώσει τις δικές τις εκτιμήσεις για την πορεία των οικονομιών των χωρών - μελών της Ε.Ε. Σε αυτές, θεωρείται δεδομένο ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αναθεωρεί προς το χειρότερο τις εαρινές της εκτιμήσεις για το έλλειμμα και το χρέος της Ελλάδας, ενώ πλέον τίθεται σε αμφισβήτηση και η πρόβλεψη για συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 0,9% το 2009, μετά την αλλαγή στα δεδομένα του 2008.

Μέχρι τότε, όμως, το νέο οικονομικό επιτελείο θα πρέπει να αποδείξει στην Κομισιόν ότι έχει σχέδιο και θα προωθήσει συγκεκριμένα μέτρα που θα μειώνουν σε μόνιμη βάση το έλλειμμα. Η διαπραγμάτευση που θα γίνει, θα είναι κυρίως πολιτική. Ωστόσο, το ήδη επιβαρυμένο κλίμα απέναντι στην Ελλάδα, λόγω του εκτροχιασμού του προϋπολογισμού και της μη συμμόρφωσης στις συστάσεις για τη λήψη διαρθρωτικών μέτρων, επιδεινώνεται περαιτέρω μετά και τη λανθασμένη εκτίμηση του περυσινού ΑΕΠ.