Μεταξύ σφύρας και άκμονος τα Ταμεία για τα ομόλογα

Σε φτερό στον άνεμο κινδυνεύουν να μετατραπούν τα πενιχρά αποθεματικά του ασφαλιστικού τομέα.



Μετά την κλοπή των αποταμιεύσεων λόγω της άτοκης κατάθεσής τους στην Τράπεζα της Ελλάδος (1950-84), τη... χρηματοδότηση της απασχόλησης μέσω της ανασφάλιστης εργασίας, αλλά και τα δομημένα ομόλογα, ήρθε η δημοσιονομική και οικονομική κρίση να πυρπολήσει τις αποταμιεύσεις. Από τη μια πλευρά υπάρχει η πρόταση για υποχρεωτική (;) διακράτηση των τίτλων για τα επόμενα 30 έτη (διαδικασία ανταλλαγής) και από την άλλη η αγκύλωση των διοικήσεων και κυρίως των συνδικαλιστών εκπροσώπων, στο επιχείρημα ότι «δεν κουρεύουμε τα ομόλογα». Εστω και εάν έτσι επιτείνεται η σύγχυση μεταξύ αμφισβήτησης του Μνημονίου και... απαξίωσης της περιουσίας των Ταμείων.

Ετσι, μπορεί το ΙΝΕ/ΓΣΕΕ να εντοπίζει θετικά στοιχεία στη συμφωνία (μείωσης των επιτοκίων δανεισμού της χώρας και διαγραφής μέρους του χρέους που υπολογίζει σε 25 δισ. ευρώ) της 21ης Ιουλίου, ωστόσο οι εργατικοί-συνδικαλιστικοί αντιπρόσωποι στις διοικήσεις των Ταμείων τάσσονται -σε ορισμένες περιπτώσεις- κατά της ανταλλαγής των ομολόγων. Να σημειωθεί ότι η πρόβλεψη για τα Ταμεία (rollover) αφορά την αντικατάσταση των υφιστάμενων τίτλων (κρατικά ομόλογα) με άλλα ομόλογα εγγυημένα από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό EFSF και αξιολόγησης «ΑΑΑ».

Σήμερα οι ελληνικοί τίτλοι -άρα και αυτοί που διαθέτουν τα Ταμεία- έχουν υποβαθμιστεί στην κατηγορία «σκουπίδια» από τους οίκους αξιολόγησης και εάν ένας οργανισμός χρειαστεί να τα δώσει ενέχυρο (όπως για παράδειγμα κάνει το ΙΚΑ) για να λάβει ρευστό και να πληρώσει τις συντάξεις (διαδικασία ρέπος), δεν θα λάβει (ως δάνειο) παρά το 70% της ονομαστικής αξίας του ομολόγου. Εάν, δε, χρειαστεί να πουλήσει το ομόλογο στη δευτερογενή αγορά, ίσως λάβει κάτω από το 50% της αξίας... Θα πρόκειται δηλαδή για καταστροφή.

Ειδικά για τα Ταμεία (25 δισ. ευρώ τοποθετημένα σε τίτλους του ελληνικού Δημοσίου -μαζί με τα αποθεματικά της Τράπεζας της Ελλάδος) προβλέπεται ανταλλαγή των ομολόγων στο ακέραιο και η όποια ζημιά θα είναι έναντι των αρχικών προσδοκιών (πριν από 2 ή 8 έτη) όταν έγινε η αγορά των ομολόγων και δεν είχε εκδηλωθεί η κρίση. Τότε που οι ασφαλισμένοι πίστευαν ότι στη λήξη τους τα ομόλογα -αλλά και ενδιαμέσως στη δευτερογενή αγορά- θα έχουν τις αναγραφόμενες αποδόσεις...

Ετσι, ένα Ταμείο μπορεί να δεσμεύσει τα αποθεματικά του για τα επόμενα 30 έτη με χαμηλότερο, του αναμενομένου (;), επιτόκιο. Και αυτό επιτρέπει εκτιμήσεις ακόμη και για απώλειες, έναντι ιδεατού στόχου, έως και 21%. Από την άλλη όμως, το Ταμείο που θα μετάσχει στο rollover θα αποκτήσει τίτλους «ΑΑΑ», οι οποίοι είναι ανά πάσα στιγμή ρευστοποιήσιμοι... Πόσω μάλλον όταν δεν νοείται εγγύηση της σύνταξης και του επιπέδου ζωής των ασφαλισμένων, όπως προβλέπει το Σύνταγμα, από ένα χρεοκοπημένο κράτος... Η εξυγίανση των δημόσιων οικονομικών (με δίκαιη κατανομή των βαρών) αποτελεί προϋπόθεση προκειμένου να διατηρηθούν οι προσδοκίες των απομάχων.

Και όλα αυτά προκύπτουν ως πρόβλημα τη στιγμή που τα Ταμεία δεν έχουν επενδυτικούς συμβούλους προκειμένου να προχωρήσουν σε μια εκτενή ανάλυση τυχόν επενδυτικών κινδύνων. Και αυτό έχει αποτέλεσμα οι συνδικαλιστές να ψηφίζουν με βάση την πολιτική τους προσέγγιση έναντι του Μνημονίου... Εστω και εάν η θεμιτή (εάν όχι επιβεβλημένη) αντίθεση στο Μνημόνιο συνεπάγεται ταυτόχρονα και... αντίθεση στα συμφέροντα των συναδέλφων.