Το τελικό σχέδιο για απεμπλοκή από το Μνημόνιο - Οι μυστικές επαφές για το χρέος

Σχέδια απεμπλοκής από το Μνημόνιο, έως και τη μεθόδευση ενός «βελούδινου διαζυγίου» από την τρόικα, καταρτίζει, σιωπηρά, η κυβέρνηση, αντιμέτωπη με ένα θερμό δίμηνο και με, την πέμπτη και τελευταία αξιολόγηση του τρέχοντος προγράμματος, η οποία μπορεί να πυροδοτήσει πολιτικές εξελίξεις.





Οι δύο πλευρές ξεκινούν συνομιλίες σε δέκα μέρες στην Αθήνα, από διαφορετικές αφετηρίες, και παρασκηνιακά μαίνεται ήδη, δύσκολη, τριμερής διαπραγμάτευση, ουσιαστικά γύρω από το εάν και πώς η χώρα θα ξεφύγει από τον κλοιό των Μνημονίων, με μεγάλο ορόσημο το ραντεβού της Τρίτης μεταξύ του Αντώνη Σαμαρά και της Άγκελα Μέρκελ. Μάλιστα χθες ο Γκ. Χαρδούβελης φέρεται να επανέλαβε κατηγορηματικά πως δε χρειαζόμαστε νέο δάνειο για να καλύψουμε το χρηματοδοτικό κενό 2015-2016 ούτε όμως και τα υπόλοιπα του δανείου του ΔΝΤ.

Η κυβέρνηση αναζητά διακαώς διέξοδο, και «πράσινο φως» για τις φοροελαφρύνσεις, με το βλέμμα στραμμένο στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση, υπό μεγάλη πίεση από το ΣΥΡΙΖΑ, τις δημοσκοπήσεις αλλά και την κόπωση στην κοινοβουλευτική της ομάδα και την κοινωνία μετά από τέσσερα χρόνια Μνημονίων και σκληρών μέτρων. Την ίδια ώρα, η τρόικα παραμένει διχασμένη στο εσωτερικό της, με τους Ευρωπαίους μέχρι στιγμής να κρατούν κλειστά τα χαρτιά τους και με κυρίαρχη την ανησυχία για το εάν η Ελλάδα θα συνεχίσει με επαρκή ταχύτητα τις μεταρρυθμίσεις και την προσαρμογή, χωρίς την ισχυρή εποπτεία των τελευταίων ετών.

Δύσκολο να «γεφυρωθεί», σύντομα, το χάσμα
Αξιωματούχοι προσκείμενοι στην τρόικα, μιλώντας στην «Η» περιγράφουν μια εξαιρετικά δύσκολη προοπτική ολοκλήρωσης της αξιολόγησης, σύντομα, έως τα τέλη Οκτωβρίου που είναι η επιδίωξη της κυβέρνησης. Και αυτό επειδή, μέχρι στιγμής, υπάρχει μεγάλο χάσμα μεταξύ των δύο πλευρών στο πεδίο ανελαστικών δεσμεύσεων του Μνημονίου την ώρα δε που η Ελλάδα ζητά φοροελαφρύσνεις.

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές στο Παρίσι η Ελλάδα έθεσε «κόκκινες γραμμές», βάζοντας βέτο σε κρίσιμα ζητήματα, όπως οι μειώσεις μισθών στο Δημόσιο αλλά και συντάξεων, οι ομαδικές απολύσεις, οι απελευθέρωση των πλειστηριασμών αλλά και η αύξηση του ΦΠΑ στα νησιά, ενώ μεγάλο παραμένει το χάσμα και στο μέτωπο του δημοσιονομικού κενού του 2015, που το ΔΝΤ ορίζει στα 2 δισ. ευρώ και η ελληνική πλευρά στα 900 εκατ. ευρώ. Υπό κανονικές συνθήκες θα είχαμε μπροστά μας πολύμηνες διαπραγματεύσεις, εκτιμούν τα ίδια στελέχη, αναγνωρίζοντας όμως πως αυτή τη φορά τα πράγματα περιπλέκονται σημαντικά αφού στο τέλος του έτους λήγει το πρόγραμμα της Ευρώπης, υπάρχουν πιέσεις για τη ρύθμιση του χρέους και η Ελλάδα εμφανίζεται αρνητική στη λήψη τρίτου δανείου από τους εταίρους.

«Όλα είναι στο τραπέζι», εκτιμά χαρακτηριστικά στέλεχος προσκείμενο στην τρόικα, που σημειώνει πάντως πως ειδικά στο θέμα των φοροελαφρύνσεων, οι προσεκτικές εξαγγελίες του πρωθυπουργού δεν προκάλεσαν ιδιαίτερα αρνητικό αντίκτυπο. Χωρίς αυτό να σημαίνει, ωστόσο, ότι η διαπραγμάτευση με την τρόικα για την ενσωμάτωση των εξαγγελιών στον προϋπολογισμό θα είναι εύκολη υπόθεση. Όλα είναι πλέον θέμα πολιτικής απόφασης, από όλες τις πλευρές, εκτιμά ο ίδιος αξιωματούχος, λίγες μέρες πριν από το κρίσιμο ραντεβού Σαμαρά - Μέρκελ στο Βερολίνο.

«Βελούδινο διαζύγιο»;
Φέτος, το ευρωπαϊκό πρόγραμμα στήριξης ολοκληρώνεται. Το ΔΝΤ απομένει να χορηγήσει στην Ελλάδα περίπου 15 δισ. ευρώ έως το 2016, με πηγές του να διαμηνύουν πως εάν θα παραμείνει ή όχι το ΔΝΤ στην Ελλάδα είναι θέμα απόφασης των ελληνικών αρχών. Η Ελλάδα με ανοικτή την πόρτα των αγορών δεν επιθυμεί νέο δάνειο από τους Ευρωπαίους, αλλά ζητά αναδιάρθρωση του χρέους όπως είχε συμφωνηθεί το Νοέμβριο του 2012. Κάτι όμως που η Ευρώπη, χωρίς νέο πρόγραμμα, δεν είναι εύκολο να χορηγήσει, εάν δεν λάβει επαρκείς εγγυήσεις για συνέχιση δύσκολων μεταρρυθμίσεων στο σκληρό πυρήνα του Δημοσίου, το ασφαλιστικό, αλλά και εργασιακές σχέσεις. Την ίδια ώρα η χώρα βρίσκεται ατύπως σε προεκλογική περίοδο, οι εντάσεις στο εσωτερικό της κυβέρνησης δυναμώνουν, ενώ η Αξιωματική Αντιπολίτευση πιέζει ασφυκτικά, πλαίσιο που καθιστά απαγορευτική για την κυβέρνηση μια οπισθοχώρηση σε ακανθώδη σημεία της διαπραγμάτευσης. Σε αυτό το πλαίσιο όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοικτά, με κεντρικό άξονα την πολιτική ανάγκη για την κυβέρνηση να ξεκινήσει σταδιακά, αλλά αρμονικά, η διαδικασία απεμπλοκής από τα Μνημόνια, τουλάχιστον όπως τα γνωρίζουμε έως σήμερα, και βασικά όπλα τα πρωτογενή πλεονάσματα, επιστροφή στην ανάπτυξη αλλά και την ανοικτή πόρτα των αγορών.

Μυστικές επαφές προς τον δρόμο της Πορτογαλίας
Την ίδια ώρα, σύμφωνα με πληροφορίες, σιωπηρά και με μυστικές επαφές Ελλήνων, αρμοδίων, τεχνοκρατών εντός και εκτός Ευρώπης, η κυβέρνηση ετοιμάζει σχέδιο δημιουργίας χρηματικού αποθέματος, μέσω ομολογιακών εκδόσεων τους επόμενους μήνες, ώστε εάν η χώρα βαδίσει εκτός Μνημονίου να έχει επαρκές «μαξιλάρι» για να καλύψει τις χρηματοδοτικές της ανάγκες.

Τον δρόμο αυτό «φωτογράφισε» προ ημερών το υπουργείο Οικονομικών, με τον Γκίκα Χαρδούβελη να επισημαίνει πως θα μπορούσαμε να ακολουθήσουμε το παράδειγμα της Πορτογαλίας. Η χώρα πριν και μετά την έξοδό της από το Μνημόνιο με αρκετές εκδόσεις σε όλες τις διάρκειες, έκτισε επαρκές «μαξιλάρι» εκμεταλλευόμενη τις συνθήκες στις αγορές, χωρίς να λάβει προληπτική γραμμή πίστωσης από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης.

«Στις αγορές δεν υπάρχουν πολιτικοί συμβιβασμοί»
Ό,τι είναι να αποφασιστεί για την πορεία της χώρας εκτός προγραμμάτων στήριξης πρέπει να γίνει με τρόπο αρμονικό, χωρίς σκηνικό ρήξης με την τρόικα, με την Ευρώπη και το ΔΝΤ να «δίνουν τις ευλογίες τους», και την Ε.Ε. να διαβεβαιώνει παράλληλα πως θα βρίσκεται σε διαρκή ετοιμότητα να στηρίξει τη χώρα, εάν το χρειαστεί, πάλι. Αυτό είναι απαραίτητη συνθήκη για να μη διαταραχθεί το κλίμα στις αγορές, στις οποίες η χώρα πραγματοποιεί τα πρώτα δειλά βήματα, έχοντας ακόμη πολύ και δύσκολο δρόμο μπροστά της. «Οι αγορές είναι μια νευρική οντότητα, στην οποία δεν υπάρχουν περιθώρια πολιτικών συμβιβασμών», δηλώνει με νόημα ξένος αξιωματούχος, περιγράφοντας τις μεγάλες προκλήσεις με τις οποίες θα είναι αντιμέτωπη η χώρα σε μια περίοδο εκτός Μνημονίων. Και αυτό επειδή οι αγορές, ούτως ή άλλως, είναι απρόβλεπτες και ίσως αποδειχθούν τελικά πιο αυστηρός κριτής για τις μεταρρυθμίσεις και την προσαρμογή στη χώρα, κλείνοντας ξανά την πόρτα του δανεισμού, σε περίπτωση λανθασμένων χειρισμών στο οικονομικό πεδίο τα επόμενα χρόνια από τις ελληνικές κυβερνήσεις.

ΔΝΤ και Ε.Ε. αναζητούν τη «χρυσή» τομή για λύση στον ελληνικό γρίφο
Aνοικτά είναι όλα τα ενδεχόμενα για τη μετά τρόικα εποχή, όπως δήλωσε χθες ο Γκ. Xαρδούβελης στο Bloomberg. Eρωτηθείς εάν η Eλλάδα θα αφήσει τα χρήματα που υπάρχουν τώρα στο τραπέζι και βγει νωρίτερα από την ομπρέλα της τρόικας, τόνισε πως όλα είναι ανοικτά. «Tο ευρωπαϊκό πρόγραμμα ολοκληρώνεται φέτος, ενώ το πρόγραμμα του ΔNT το 2016. Yπάρχει ένα κενό. Kαι οι δύο νιώθουν άβολα όσον αφορά το 2015. Tο ΔNT δεν θέλει να δανείζει μόνο του, οι Eυρωπαίοι νιώθουν 'ενοχλημένοι', έχοντας το ΔNT να δανείζει, ενώ αυτοί μένουν απέξω. Πρέπει να βρεθεί μια λύση», είπε, χωρίς να την προσδιορίσει. Όπως είπε είναι υπό συζήτηση αλλά θα υπάρξει. Aπέκλεισε «κούρεμα» στο χρέος, προκρίνοντας λύσεις όπως επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής του ή μετατροπή μέρους των επιτοκίων από κυμαινόμενο σε σταθερό. Μάλιστα το υπουργείο Οικονομικών σχολίασε πως η απάντηση του υπουργού θέτει επακριβώς το πλαίσιο στο οποίο διεξάγεται η συζήτηση για την έξοδο από το Μνημόνιο, απαντώντας σε κριτική που άσκησε ο ΣΥΡΙΖΑ.