Η «μάχη» του Βερολίνου κρίνει τις οικονομικές και πολιτικές εξελίξεις

Σε ένα κρίσιμο τετ α τετ με την Άγκελα Μέρκελ, που μπορεί να αποβεί καθοριστικό για τα οικονομικά δεδομένα της χώρας αλλά και για τις πολιτικές εξελίξεις, προσέρχεται την ερχόμενη Τρίτη ο Αντώνης Σαμαράς.



Η συνάντηση γίνεται λίγα 24ωρα πριν από την άφιξη της τρόικας στην Ελλάδα και ενόψει της κρίσιμης εκκίνησης για τις διαβουλεύσεις που αφορούν στο χρέος.

Ενδεικτικό της κρισιμότητας είναι πως η συνάντηση θα γίνει χωρίς την παρουσία τρίτων τόσο από τη γερμανική όσο και από την ελληνική πλευρά. Ούτε ο Β. Σόιμπλε ούτε ο Γκ. Χαρδούβελης θα είναι παρόντες. Η συνάντηση αποτελεί την αφετηρία μιας σειράς κομβικών αποφάσεων που πρέπει να ληφθούν, με ορίζοντα βεβαίως την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας, στις αρχές του 2015. Η έλευση της τρόικας και η ολοκλήρωση των διαβουλεύσεων μέχρι το πρώτο δεκαήμερο του Οκτωβρίου, η συζήτηση για το χρέος στις 10 του ίδιου μήνα με πρωτοβουλία του ΔΝΤ, τα stress tests των ελληνικών τραπεζών στον ίδιο μήνα και, τέλος, η κατάρτιση του προϋπολογισμού για το 2015, αποτελούν τα ορόσημα μιας σκληρής δοκιμασίας για την κυβερνητική συνοχή και τους προσανατολισμούς του Μαξίμου.

Τα όρια αντοχής
Όλες οι ενδείξεις καταμαρτυρούν πως ο πρωθυπουργός θέλει να συζητήσει με τη Γερμανίδα καγκελάριο και να ζητήσει μια πολιτική διευθέτηση βασικών εκκρεμοτήτων, με επιχείρημα τα όρια αντοχής τόσο των πολιτών όσο και του πολιτικού συστήματος, ειδικότερα της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας.
Η «μάχη» του Βερολίνου κρίνει τις οικονομικές και πολιτικές εξελίξεις

Όπως σημείωνε κυβερνητικός παράγοντας, «ο Αντώνης Σαμαράς θα επιδιώξει να βγουν τα ακανθώδη και πιο δύσκολα ζητήματα και εκκρεμότητες από την πολιτική ατζέντα για τους προσεχείς τέσσερις - πέντε μήνες». Το διακύβευμα σε αντίθετη περίπτωση -κατά την κυβέρνηση- θα είναι ένας νέος κύκλος πολιτικής αστάθειας στη χώρα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη βιωσιμότητα των συμφωνιών με τους δανειστές. Είναι αυτό εφικτό; Είναι, διατείνεται συνεργάτης του πρωθυπουργού, που μάλιστα θεωρεί πως υπάρχει αυτή τη φορά στη ζυγαριά και ένα «γεωπολιτικό πλεονέκτημα» για την Ελλάδα που μπορεί να μετρήσει: «Με τόσες εστίες αναταραχής στην ευρύτερη περιοχή, θα αντέξει η Ευρώπη μια ακόμα εστία πολιτικής αστάθειας και περιπετειών με άδηλη κατάληξη;».

Φυσικά, δεν συμμερίζονται όλοι την αισιόδοξη προοπτική γι' αυτήν τη συνάντηση. Μπορεί να ισχύσει αυτό που τονίζει υπουργός της κυβέρνησης - από τη μεριά της ΝΔ: «Ζητάμε πάρα πολλά. Και φοροελαφρύνσεις και μη τήρηση συμφωνηθέντων και διευθέτηση του χρέους και κατάρτιση προϋπολογισμού χωρίς το στόχο του 3% του ΑΕΠ. Είναι αδύνατο όλα αυτά να υλοποιηθούν χωρίς δεσμεύσεις και ανταλλάγματα». Σε ενδεχόμενο όμως «νάιν» από την κ. Μέρκελ, πολλά από τους σχεδιασμούς της κυβέρνησης μπορούν να αλλάξουν-έωλες μπορούν να αποδειχτούν ακόμα και οι κατηγορηματικές δηλώσεις του Αντώνη Σαμαρά του τύπου «ξεχάστε τις εκλογές» που διατύπωσε στο καφενείο της Βουλής την περασμένη Τρίτη. Άλλωστε καραμανλικό στέλεχος και μετά τις τοποθετήσεις αυτές εκτιμούσε πως «είναι καλύτερα να προσφύγει τώρα η ΝΔ στις κάλπες, ώστε να μπορεί να διαχειριστεί μια ελεγχόμενη ήττα».

Κλιμάκωση
Μια τέτοια επιλογή βεβαίως -ακόμα και εξ ανάγκης ή από «ατύχημα»- θα οδηγήσει σε κλιμάκωση της πόλωσης με το ΣΥΡΙΖΑ, που ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη. Παράλληλα, οι συζητήσεις με την τρόικα μπορεί να πάρουν δραματική τροπή και δεν είναι τυχαίο πως η κυβέρνηση εξετάζει πακέτο παροχών αμέσως μετά το κρίσιμο 20ήμερο και τις διαπραγματεύσεις με τους εκπροσώπους των δανειστών, την ώρα μάλιστα που πέφτει ξανά στο τραπέζι το σενάριο να υπάρξουν μονομερείς πρωτοβουλίες σε περίπτωση που εμφανιστούν ανυπέρβλητα εμπόδια και επέλθει ρήξη. Το σενάριο αυτό είχε εμφανιστεί και κατά τις συζητήσεις του Παρισιού, είχε όμως απορριφθεί -ωστόσο σήμερα δεν είναι λίγοι στην κυβέρνηση αυτοί που υποστηρίζουν ότι τα δεδομένα αλλάζουν δραματικά.

Αντιπερισπασμός
Η δέσμη μέτρων αναμένεται να λειτουργήσει ως αντιπερισπασμός στο «φιάσκο» με τον ΕΝΦΙΑ, που έρχεται να προστεθεί στις φορολογικές υποχρεώσεις των πολιτών εντός του μήνα. Ας μη διαφεύγουν της προσοχής μας και οι «κόκκινες γραμμές» που χάραξαν Σαμαράς-Βενιζέλος την περασμένη Δευτέρα σε ό,τι αφορά τα εργασιακά, τις ομαδικές απολύσεις και το ασφαλιστικό.

Το κλίμα επιβαρύνεται από τις μετρήσεις που βλέπουν το φως της δημοσιότητας -αλλά και από αυτές που γίνονται για λογαριασμό του Μαξίμου- και δείχνουν τη ΝΔ να χάνει έδαφος αλλά και το «ισχυρό χαρτί» -η δημοφιλία του Αντώνη Σαμαρά- να υφίσταται απώλειες. Εκτός από το πολιτικό άγχος, η κυβέρνηση υποφέρει -ίσως εντονότερα- και από το... δημοσκοπικό.

«Αποφάσεις μόνο σε ευρωπαϊκό επίπεδο»
Οι αποφάσεις λαμβάνονται σε ευρωπαϊκό και όχι σε διμερές επίπεδο ξεκαθάρισε χθες ο Γερμανός κυβερνητικός εκπρόσωπος απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με την ατζέντα των συνομιλιών στο Βερολίνο και το εάν θα συζητηθεί το θέμα του χρέους. Όπως είπε δεν εκκρεμούν αποφάσεις, πρόκειται για διμερή συνάντηση και «όλες οι αποφάσεις λαμβάνονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο και όχι σε διμερές». Αντικείμενο θα είναι η οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα για την οποία ο κ. Σαμαράς σίγουρα θα κάνει μια παρουσίαση, είπε, προσθέτοντας πως στην ατζέντα είναι και θέματα κοινού ενδιαφέροντος στην ευρωπαϊκή πολιτική.

Ο πειρασμός των παροχών
Η μεταρρυθμιστική κόπωση αλλά και η απροθυμία πολλών υπουργών να «σπάσουν αβγά» με προώθηση συγκεκριμένων αλλαγών, φαίνεται ότι επιδρούν καθοριστικά και στις ηγεσίες των κομμάτων που συγκυβερνούν. Δεν είναι τυχαίο πως οι κ. Σαμαράς και Βενιζέλος συζήτησαν την περασμένη Δευτέρα την αναζήτηση «μεταρρυθμίσεων χωρίς να προκληθούν κοινωνικές εντάσεις»... Την ίδια ώρα πυκνώνουν από τα υπουργεία μηνύματα για προσλήψεις, για έκτακτη χορήγηση δαπανών για τα ΑΕΙ, υποσχέσεις για χορήγηση επιδομάτων, την ώρα που δεκάδες βουλευτές της ΝΔ πιέζουν για παροχές σε τοπικό επίπεδο, ενώ το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης κατακλύζεται από αιτήματα για ελαφρύνσεις σε αγρότες και συνεταιρισμούς. Συνεχώς αδυνατίζει το μέτωπο εκείνων μέσα στην κυβέρνηση και τη ΝΔ που θεωρούν ότι οι παροχές δεν είναι η απάντηση στην παροχολογία του ΣΥΡΙΖΑ και πως προέχουν οι μεταρρυθμίσεις.

Ανησυχία και αγανάκτηση για τις κινήσεις του ΣΥΡΙΖΑ
Την ίδια ώρα, με μεγάλη ανησυχία παρακολουθεί το Μέγαρο Μαξίμου την πληροφόρηση για το μπαράζ αλλεπάλληλων συναντήσεων, με παράγοντες του εξωτερικού, του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και στελεχών της Κουμουνδούρου. Καθώς υπήρξαν νέες πληροφορίες για τη θετική αντιμετώπιση στο Κόμο της Ιταλίας του Αλ. Τσίπρα από Ευρωπαίους παράγοντες -ακόμη και από τον γνώριμό μας Χ. Αλμούνια- οι οποίες δεν πέρασαν απαρατήρητες, καθώς και η συνάντηση των Δραγασάκη - Σταθάκη με τον υφυπουργό Εργασίας της Γερμανίας Άσμουσεν, λίγες μόλις μέρες μετά τη συνομιλία που είχε με τον Γερμανό πολιτικό ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ. Μάλιστα, οι πληροφορίες συγκλίνουν στο εξής βασικό επιχείρημα που διατυπώνουν οι εκπρόσωποι της αξιωματικής αντιπολίτευσης: ότι, δηλαδή, η σημερινή κυβέρνηση είναι διεφθαρμένη και δεν τολμά να φορολογήσει τον πλούτο, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να κινηθεί πιο αξιόπιστα σε αυτήν την κατεύθυνση, με μέτρα άμβλυνσης των κοινωνικών αδικιών...

Μια αλλαγή στάσης προς το θετικότερο απέναντι στο ΣΥΡΙΖΑ μεταφέρουν και υπουργοί που πρόσφατα επισκέφτηκαν το Βερολίνο. Όλα αυτά εξοργίζουν το Μαξίμου και τον ίδιο τον πρωθυπουργό, που επιθυμεί με τη συνάντηση της προσεχούς Τρίτης να δείξει πως έχει το πάνω χέρι ως φερέγγυος συνομιλητής με τη Γερμανίδα καγκελάριο, αλλά και τους επικεφαλής της Ε.Ε.

Αν και οι πληροφορίες για το ραντεβού Δραγασάκη - Σταθάκη με τον κ. Άσμουσεν έδειξαν ότι έγινε μια ανοιχτή συζήτηση όπου τέθηκαν με σαφήνεια οι διαφορετικές θέσεις των δύο πλευρών, το Μαξίμου εκτιμά πως και μόνο ο αέρας που δίνουν στον ΣΥΡΙΖΑ οι συναντήσεις αυτές, προσθέτουν πολιτικό «πλεόνασμα».

Σε κάθε περίπτωση, με τη μια ή την άλλη έκβαση της συνάντησης Μέρκελ-Σαμαρά, το θερμόμετρο της αντιπαράθεσης με τον ΣΥΡΙΖΑ αναμένεται να ανέβει στα ύψη. Βέβαια, δεν είναι όλοι οι κυβερνητικοί συντελεστές σύμφωνοι με τακτικές κινδυνολογίας και τυφλής αντιπαλότητας.

Από την πλευρά του υπουργείου Οικονομικών, για παράδειγμα, σημειώνεται πως οι απαντήσεις στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης θα είναι τεκμηριωμένες, αλλά σε καμία περίπτωση ο Γκ. Χαρδούβελης δεν επιθυμεί να γίνει μέρος μιας γενικευμένης επικοινωνιακής κόντρας.