ΕΠΙΔΕΙΝΩΝΕΤΑΙ ΧΡΟΝΟ ΜΕ ΧΡΟΝΟ ΤΟ ΧΡΕΟΣ * ΠΑΡΟΔΙΚΗ Η ΑΝΑΣΑ * ΝΕΑ ΜΕΤΡΑ ΚΡΥΒΟΝΤΑΙ ΜΕΣΑ ΣΤΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ

Η τρόικα ήρθε για να μείνει. Μέχρι το 2023, οπότε και τοποθετείται η εξόφληση της τελευταίας δόσης από το ευρωπαϊκό δάνειο των 80 δισ. ευρώ, θα παραμείνουν στην Ελλάδα οι δανειστές, προκειμένου να διασφαλίσουν ότι δεν θα υπάρξουν αποκλίσεις στα προγράμματα μείωσης του ελλείμματος και του χρέους. Η επιβολή νέων μέτρων είναι προδιαγεγραμμένη, πλέον των αποκρατικοποιήσεων και της αξιοποίησης δημόσιας περιουσίας.



Η έκτακτη σύνοδος κορυφής δίνει παροδική ανάσα στην ελληνική οικονομία, αλλά δεν λύνει το οξύ πρόβλημα χρέους που επιδεινώνεται χρόνο με το χρόνο, ενώ φέρνει όλο και πιο κοντά το ενδεχόμενο λήψης νέων μέτρων. Σε αυτό συνηγορούν τα κρυφά σημεία της συμφωνίας των 5 αποφάσεων που ελήφθησαν στις Βρυξέλλες:

1 Επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής κατά μέσο όρο 7,5 χρόνια από 4,5 χρόνια της αρχικής συμφωνίας για τα 80 δισ. ευρώ του ευρωπαϊκού τμήματος του συνολικού δανείου των 110 δισ. ευρώ. Εκκρεμεί ανάλογη συμφωνία με το ΔΝΤ για τα άλλα 30 δισ. ευρώ.

Πρόκειται για διπλασιασμό του χρόνου αποπληρωμής. Το αρχικό Μνημόνιο προέβλεπε εξόφληση εντός διετίας μετά την τριετή περίοδο χάριτος, δηλαδή μέχρι το 2018, προκαλώντας έτσι υπέρογκη δανειακή επιβάρυνση (περίπου 70 δισ. ευρώ ετησίως) στη διετία 2014-2015.

Πλήρης έλεγχος

Με τη νέα συμφωνία η εξόφληση ξεκινάει μετά τα 4,5 χρόνια της περιόδου χάριτος και για τα επόμενα 5,5 χρόνια, δηλαδή συνολικά 10 έτη. Την πρώτη δόση (20 δισ. ευρώ) που πήραμε τον Ιούνιο του 2010 θα την εξοφλήσουμε μέχρι το 2021 και την τελευταία δόση (1,5 δισ.), που θα λάβουμε το καλοκαίρι (αξιολόγηση δεύτερου τριμήνου) του 2013 θα την εξοφλήσουμε το φθινόπωρο του 2023.

Η συμφωνία σηματοδοτεί την παραμονή της τρόικας μέχρι το 2023 και τον πλήρη έλεγχο της ελληνικής οικονομίας, προκειμένου να μην υπάρχουν αποκλίσεις και κυρίως να αποφευχθεί ο κίνδυνος μη εξόφλησης. Ουδείς μπορεί να αποκλείσει ακόμα και την επιβολή νέων μέτρων στην πορεία των ετών αυτών.

2 Μείωση του επιτοκίου κατά 1% περιορίζοντας κατά 6 δισ. ευρώ (800 εκατ. κατ' έτος για τα 7,5 χρόνια) τους τόκους εξόφλησής του, σύμφωνα με τον πρωθυπουργό. Το σταθερό επιτόκιο μειώνεται στο 4,2% από 5,2% επίσης για τα 80 δισ. ευρώ του δανείου. Το υπουργείο Οικονομικών έχει εκφράσει επανειλημμένως την επιλογή του κυμαινόμενου επιτοκίου, που για την ώρα φτάνει στο 4,02%. Συνεπώς, με την παράταση του χρόνου αποπληρωμής είναι άγνωστη η πορεία του κυμαινόμενου επιτοκίου, που μπορεί να κινείται πτωτικά ή ανοδικά. Στη δεύτερη περίπτωση, μπορεί να έχουμε και επιβάρυνση από τόκους.

Βάσει του Μνημονίου, έχουμε δανειστεί με περιθώριο 3,5% την πρώτη τριετία και 4,5% για τα επόμενα χρόνια πλέον του euribor, ήτοι συνολικά 4,5% και 5,5% αντίστοιχα. Με τη νέα συμφωνία το επιτόκιο για την πρώτη τριετία περιορίζεται στο 3,5% και για τα υπόλοιπα χρόνια στο 4,5%.

3 Αγορά ομολόγων από την πρωτογενή αγορά. Η συμμετοχή του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) στην πρωτογενή αγορά ομολόγων σημαίνει διευκόλυνση της Ελλάδας στην περίπτωση που βγει στις αγορές με την έκδοση ομολόγων και δεν υπάρξουν αγοραστές. Τότε τα ομόλογα θα τα αγοράσει ο Μηχανισμός. Πρόκειται για «κάλυψη» των ομολόγων όταν θα βγούμε για δανεισμό, δηλαδή για νέο δάνειο. Και σε καμία περίπτωση δεν μιλάμε για επαναγορά παλαιών ομολόγων -κάτι που διεκδικεί η ελληνική κυβέρνηση και αρνείται για την ώρα η Ανγκελα Μέρκελ. Το θέμα, πάντως, δεν έχει κλείσει και αναμένεται να τεθεί και στη σύνοδο κορυφής της 25ης Μαρτίου.

Για παράδειγμα, οι δανειακές ανάγκες 66 δισ. ευρώ του 2012 θα καλυφθούν κατά 24 δισ. από το δάνειο της τρόικας, 2 δισ. από αξιοποίηση δημόσιας περιουσίας, 13 δισ. από έντοκα γραμμάτια και 27 δισ. είτε από την αγορά είτε από το Μηχανισμό, αν μας απορρίψει η πρώτη.

4 Η δέσμευση για έσοδα 50 δισ. ευρώ από αποκρατικοποιήσεις και δημόσια περιουσία θα οδηγήσει σε μείωση κατά 20% του δημόσιου χρέους. Οι αποκρατικοποιήσεις και η αξιοποίηση (δεν αποκλείεται η εκποίηση) έχουν ορίζοντα το 2015. Σύμφωνα με την κυβέρνηση, η μείωση κατά 20% του χρέους συνεπάγεται μείωση περίπου 70 δισ. ευρώ με βάση το χρέος των 340 δισ. ευρώ σήμερα, το οποίο διογκώνεται τρίμηνο με τρίμηνο, δεδομένου ότι σε αυτό προστίθεται κάθε δόση από τα 110 δισ. ευρώ του Μνημονίου.

Η άντληση 50 δισ. δεν σταματάει στις δημόσιες επιχειρήσεις. Η χρηματιστηριακή αξία των εισηγμένων μόνο για το ποσοστό που κατέχει το Δημόσιο φτάνει μόλις στα 6,6 δισ. ευρώ (17 δισ. η συνολική αξία τους έναντι 43 δισ. το 2007). Το υπουργείο Οικονομικών, εκτός από το ότι ανέθεσε στη χρηματοοικονομική σύμβουλο «CC&C Advisors» το συνολικό πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων, προσέλαβε και νομικούς συμβούλους για την Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα (δικηγορική εταιρεία Ι.Κ. Ρόκας και Συνεργάτες και το δικηγόρο Βάιο Καραγιάννη), τη ΔΕΠΑ (τη νομική εταιρεία Clifford Chance LLP) και το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων (νομικό σύμβουλο τη Γ.Δ. Καλλιμόπουλος - Κ.Θ. Λουκόπουλος - Α.Π. Χιωτέλλης Δικηγορική Εταιρεία και το λογιστικό - ελεγκτικό σύμβουλο Grant Thornton).

Ποιοι θα επενδύσουν;

Για τα 50 δισ. ευρώ θα επεκταθούν ακόμη και στην ενοικίαση ή πώληση ακινήτων του Δημοσίου, συνολικής αξίας περίπου 280 δισ. ευρώ. Σε εποχή κρίσης και δη της αγοράς ακινήτων, είναι βέβαιο ότι το τίμημα για κάθε ακίνητο που θα εκχωρηθεί ή πωληθεί θα είναι χαμηλότερο της πραγματικής του αξίας.

Το ερώτημα, πάντως, παραμένει: Ποιοι είναι αυτοί που θα αποφασίσουν να επενδύσουν στην Ελλάδα; Εδώ κι ένα χρόνο, πάντως, η κυβέρνηση παραπαίει μεταξύ των συμφωνιών με το Κατάρ.

5 Η δέσμευση μείωσης κατά 1/20 το χρόνο της διαφοράς μεταξύ του ύψους του χρέους και του όρου του Μάαστριχτ για 60%. Το σημερινό χρέος (Δεκέμβριος 2010) των 340 δισ. ευρώ φτάνει στο 147% του ΑΕΠ. Η διαφορά με το 60% είναι 87%, οπότε η μείωση 1/20 κατ' έτος σημαίνει μείωση κατά 4,35 μονάδες ή περίπου 15 δισ. ευρώ ετησίως. Και τα 50 δισ. ευρώ να εισπράξουν από τις αποκρατικοποιήσεις και τη δημόσια περιουσία, θα καλύψουν τη μείωση του χρέους μόνο για 3 χρόνια! Και να πετύχουν αναστροφή της ύφεσης, δηλαδή θετικούς ρυθμούς από το 2012, και πάλι δεν υπάρχει σημαντικό όφελος. Είναι βέβαιο ότι η μείωση του χρέους στο 60% σε 20 χρόνια απαιτεί νέο πακέτο μέτρων συνδυαστικά με την ανάπτυξη -αν την πετύχουν από το επόμενο έτος.

Τα μέτρα κρύβονται μέσα στην ίδια τη συμφωνία. Και αφορούν κατ' αρχάς τη μείωση των μισθών, καθώς έχουμε σύνδεσή τους με την παραγωγικότητα, και την αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης, καθώς έχουμε διασύνδεση με το προσδόκιμο ζωής. Η μείωση των μισθών πρέπει να θεωρείται πλέον βέβαιη στο Δημόσιο μέσω του Ενιαίου Μισθολογίου και φαίνεται να είναι υπό διαπραγμάτευση για τον ιδιωτικό τομέα. Οσο για το όριο συνταξιοδότησης, η Γερμανία έχει ζητήσει το 67ο από το 65ο που είναι σήμερα στην Ελλάδα.