Μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου του 2019 θα έχουν τη δυνατότητα όσοι χρωστούν ασφαλιστικές εισφορές στα ταμεία να ενταχθούν στη ρύθμιση των 120 δόσεων, η οποία κατατίθεται σήμερα στη Βουλή. Το βασικό στοιχείο της νέας ρύθμισης είναι η οριζόντια μείωση κατά 85% των προσαυξήσεων και των πρόσθετων τελών και αφορά όλες τις οφειλές οι οποίες δημιουργήθηκαν από το 2002 μέχρι και τις 31/12/2018.
Η υπουργός Εργασίας, Έφη Αχτσιόγλου, τόνισε κατά τη διάρκεια της κοινής συνέντευξης Τύπου στο υπουργείο Οικονομικών ότι «περίπου 1,3 εκατ. οφειλέτες μπορούν να τακτοποιήσουν τις εκκρεμότητές τους στα ασφαλιστικά ταμεία». Η κατώτατη μηνιαία δόση για όσους ενταχθούν στη ρύθμιση των 120 δόσεων θα είναι 50 ευρώ, ενώ η αντίστοιχη κατωτάτη δόση για τους αγρότες είναι 30 ευρώ. Το υπουργείο Εργασίας εκτιμά ότι από τη νέα ρύθμιση θα εισρεύσουν φέτος στα ταμεία πρόσθετα έσοδα 50 εκατ. ευρώ, ενώ για το 2020 εκτιμάται ότι τα αντίστοιχα έσοδα θα ανέλθουν στα 160 εκατ. ευρώ.
Το βασικό πλαίσιο για τα ασφαλιστικά ταμεία
Το νομοσχέδιο προβλέπει μείωση της αρχικής οφειλής (του κεφαλαίου) για ελεύθερους επαγγελματίες (ασφαλισμένους πρώην ΟΑΕΕ, πρώην ΕΤΑΑ, πρώην ΟΓΑ) και αμειβόμενους με μπλοκάκι κατά μέσο όρο από 50% έως 55%, ενώ η διαγραφή των προσαυξήσεων και προστίμων επί της αρχικής οφειλής θα είναι οριζόντια κατά 85%. Επίσης, για εργοδότες και επιχειρήσεις που χρωστούν στο πρώην ΙΚΑ προβλέπεται ρύθμιση σε έως 120 δόσεις, αλλά με 50% έκπτωση στα πρόστιμα. Στην περίπτωση που ο οφειλέτης - εργοδότης επιλέξει την εφάπαξ αποπληρωμή του συνολικού χρέους, τότε η έκπτωση στις προσαυξήσεις ανέρχεται στο 100%. Η ελάχιστη μηνιαία δόση είναι τα 50 ευρώ και θα προσαυξάνεται για όσους οφειλέτες είναι εκπρόθεσμοι στις πληρωμές τους με ετήσια προσαύξηση ύψους 5%.
Επίσης, προβλέπει την αύξηση, από τις 4.000 ευρώ που είναι σήμερα, στις 6.000 ευρώ του ορίου των οφειλών των αγροτών προκειμένου να λάβουν σύνταξη, με τη βασική προϋπόθεση ότι θα ενταχθούν στη νέα ρύθμιση των 120 δόσεων. Για τους οφειλέτες του ΟΓΑ η ελάχιστη μηνιαία δόση είναι τα 30 ευρώ και όχι τα 50 ευρώ που θα ισχύσουν για όλες τις υπόλοιπες κατηγορίες. Σήμερα τα όρια χρεών από ασφαλιστικές εισφορές προς τον ΕΦΚΑ πάνω από τα οποία ένας ασφαλισμένος δεν μπορεί να λάβει σύνταξη, ανάλογα με το ταμείο στο οποίο ανήκει είναι τα εξής: α) 20.000 ευρώ για τους ασφαλισμένους στον πρώην ΟΑΕΕ (ΤΕΒΕ), β) 15.000 ευρώ για ασφαλισμένους στο πρώην ΕΤΑΑ (Ταμείο επιστημόνων) και γ) 4.000 ευρώ για τους ασφαλισμένους στον πρώην ΟΓΑ.
Ποιους αφορά και πώς ευνοούνται 80.000 άτομα
Στη νέα ρύθμιση θα μπορούν να ενταχθούν περίπου 80.000 μη μισθωτοί, ηλικίας άνω των 62 ετών, κυρίως ασφαλισμένοι στον πρώην ΟΑΕΕ και ΤΕΒΕ που δεν μπορούν να συνταξιοδοτηθούν εξαιτίας των οφειλών τους προς τον ΕΦΚΑ. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των υπηρεσιών του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, η νέα ρύθμιση θα αφορά περίπου 950.000 οφειλέτες. Οι οφειλέτες αυτοί προέρχονται κυρίως από τον πρώην ΟΑΕΕ (ΤΕΒΕ) και ο αριθμός τους περιλαμβάνει περίπου 580.000 ελεύθερους επαγγελματίες, εμπόρους, βιοτέχνες, καταστηματάρχες, από τον πρώην ΟΓΑ περίπου 360.000 αγρότες και περίπου 15.000 δικηγόρους, μηχανικούς και γιατρούς ασφαλισμένους στο πρώην ΕΤΑΑ.
Επισημαίνεται ότι με τη νέα ρύθμιση ωφελημένοι θα είναι και όσοι έχουν υπερβεί το 62ο έτος της ηλικίας τους, αλλά λόγω αδυναμίας αποπληρωμής ή ρύθμισης των παλαιών οφειλών δεν μπορούν να πάρουν σύνταξη επειδή χρωστούν.
Παραδείγματα μείωσης οφειλών
Σύμφωνα με παραδείγματα που παρουσίασε ο υφυπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης, Αναστάσιος Πετρόπουλος, ο οποίος επεξεργάστηκε τις βασικές διατάξεις των νέων ρυθμίσεων, μια «απαγορευτική» για συνταξιοδότηση οφειλή ενός πρώην ελεύθερου επαγγελματία ύψους 58.000 ευρώ (πάνω δηλαδή από το προβλεπόμενο όριο οφειλής που σήμερα είναι τα 20.000 ευρώ), μειώνεται με τη νέα ρύθμιση σε 17.500 ευρώ (-69,8%) και ο οφειλέτης μπορεί, πλέον, να λάβει σύνταξη. Χαρακτηριστικά των μειώσεων των οφειλών είναι τα παρακάτω παραδείγματα:
1. Ασφαλισμένος βιοτέχνης έχει οφειλή ασφαλιστικών εισφορών ΟΑΕΕ 72 μήνες (36 μήνες στην 6η ασφαλιστική κλάση και 36 μήνες στην 7η ασφαλιστική κλάση) για την περίοδο 2011-2015. Οι οφειλόμενες εισφορές ισούνται με 31.270 ευρώ και οι προσαυξήσεις ισούνται με 9.620 ευρώ, συνολικά 40.890 ευρώ. Με τον επανυπολογισμό και τη ρύθμιση ο ασφαλισμένος αυτός θα καταβάλει 11.376 ευρώ για τις οφειλόμενες εισφορές και για τις προσαυξήσεις 524 ευρώ. Συνολικά δηλαδή 11.900 ευρώ αντί για 40.890 ευρώ, θα καρπωθεί έτσι μείωση 71% της αρχικής οφειλής του.
2. Ασφαλισμένος ηλεκτρολόγος έχει οφειλή ασφαλιστικών εισφορών ΟΑΕΕ 60 μήνες (36 μήνες στην 4η ασφαλιστική κλάση και 24 μήνες στην 5η ασφαλιστική κλάση) για την περίοδο 2011-2015. Οι οφειλόμενες εισφορές ισούνται με 12.613 ευρώ και οι προσαυξήσεις ισούνται με 3.872 ευρώ, συνολικά 16.485 ευρώ. Με τον επανυπολογισμό και τη ρύθμιση ο ασφαλισμένος αυτός θα καταβάλει για τις οφειλόμενες εισφορές 9.480 ευρώ και για τις προσαυξήσεις 436 ευρώ. Συνολικά δηλαδή 10.778 ευρώ αντί για 30.575 ευρώ, θα καρπωθεί έτσι μείωση 67,5% της αρχικής οφειλής του.
3. Ασφαλισμένος έμπορος έχει οφειλή ασφαλιστικών εισφορών ΟΑΕΕ 36 μήνες στην 4η ασφαλιστική κλάση για την περίοδο 2012-2014. Οι οφειλόμενες εισφορές ισούνται με 8.408 ευρώ και οι προσαυξήσεις ισούνται με 5.036 ευρώ, συνολικά 13.445 ευρώ. Με τον επανυπολογισμό και τη ρύθμιση ο ασφαλισμένος αυτός θα καταβάλει για τις οφειλόμενες εισφορές 5.688 ευρώ και για τις προσαυξήσεις 511 ευρώ. Συνολικά δηλαδή 6.199 ευρώ αντί για 13.445 ευρώ, θα καρπωθεί έτσι μείωση 54% της αρχικής οφειλής του.
Πότε χάνεται η ρύθμιση
* Αν δεν καταβληθούν οι βεβαιωμένες οφειλές που δημιουργήθηκαν μετά την 1η/1/2019.
* Όταν δεν πληρωθεί το ποσό που αντιστοιχεί σε 2 δόσεις.
* Όταν δεν καταβληθούν μέσα σε διάστημα 3 μηνών από την άρση της αναστολής τα χρέη εκείνα τα οποία από την ημερομηνία υπαγωγής στη ρύθμιση ήταν σε αναστολή είσπραξης και δεν υπήχθησαν, με επιλογή του οφειλέτη, στη ρύθμιση.
* Όταν δεν καταβληθεί το σύνολο των δόσεων που αντιστοιχούν στο διάστημα από την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης έως την επίδοση της απορριπτικής απόφασης.
* Τέλος, επισημαίνεται ότι η ρύθμιση δεν χάνεται, εάν οι οφειλές που δημιουργήθηκαν μετά την 1η Ιανουαρίου του 2019 βρίσκονται σε αναστολή είσπραξης, διοικητική, δικαστική, ή έχουν υπαχθεί σε ρύθμιση, οι όροι της οποίας τηρούνται.
Αυξημένο το ποσοστό σε συντάξεις χηρείας
Εκτός από τις αλλαγές στις ρυθμίσεις οφειλών, την αιτιολόγηση των απολύσεων και τις ρυθμίσεις για εργαζόμενους διανομείς, το νομοσχέδιο περιέχει διατάξεις που επιφέρουν θετικές τροποποιήσεις στον νόμο Κατρούγκαλου (ν.4387/16).
Συγκεκριμένα, με τις νέες ρυθμίσεις καταργείται το ηλικιακό όριο των 55 ετών και οι συντάξεις λόγω θανάτου του συνταξιούχου ή ασφαλισμένου θα χορηγούνται στο εξής στους επιζώντες συζύγους ανεξάρτητα από την ηλικία τους, ακόμα και εάν έχουν περάσει τρία χρόνια από την ημερομηνία θανάτου.
Αυξάνεται το ποσοστό σύνταξης χηρείας από το 50% (επί της σύνταξης του θανόντος) που ισχύει μέχρι σήμερα σε ποσοστό 70%. Αυτή η αύξηση αφορά όλες τις συντάξεις που εκδόθηκαν με βάση τον νόμο Κατρούγκαλου, αλλά δεν προβλέπεται η καταβολή αναδρομικών ποσών.
Μετά την πάροδο της τριετίας από τον θάνατο, εάν ο επιζών σύζυγος εργάζεται ή λαμβάνει σύνταξη από οποιαδήποτε πηγή, τότε καταβάλλεται το 50% της σύνταξης, η οποία όμως δεν μπορεί να υπολείπεται από τα κατώτατα όρια των 364 έως 384 ευρώ που αντιστοιχούν σε διάστημα ασφάλισης από 15 έτη έως και 20 έτη.
Σε περίπτωση που ο θάνατος του συνταξιούχου επήλθε μετά τις 13 Μαΐου 2016, η σύνταξή του επανυπολογίζεται και αποδίδεται στον επιζώντα σύζυγο το ποσοστό που δικαιούται χωρίς προσωπική διαφορά. Επίσης, διατηρείται η σύνταξη λόγω θανάτου που δικαιούνται τα άγαμα παιδιά μέχρι την ηλικία των 24 ετών, ανεξάρτητα από το αν σπουδάζουν ή όχι.
Η υπουργός Εργασίας, Έφη Αχτσιόγλου, τόνισε κατά τη διάρκεια της κοινής συνέντευξης Τύπου στο υπουργείο Οικονομικών ότι «περίπου 1,3 εκατ. οφειλέτες μπορούν να τακτοποιήσουν τις εκκρεμότητές τους στα ασφαλιστικά ταμεία». Η κατώτατη μηνιαία δόση για όσους ενταχθούν στη ρύθμιση των 120 δόσεων θα είναι 50 ευρώ, ενώ η αντίστοιχη κατωτάτη δόση για τους αγρότες είναι 30 ευρώ. Το υπουργείο Εργασίας εκτιμά ότι από τη νέα ρύθμιση θα εισρεύσουν φέτος στα ταμεία πρόσθετα έσοδα 50 εκατ. ευρώ, ενώ για το 2020 εκτιμάται ότι τα αντίστοιχα έσοδα θα ανέλθουν στα 160 εκατ. ευρώ.
Το βασικό πλαίσιο για τα ασφαλιστικά ταμεία
Το νομοσχέδιο προβλέπει μείωση της αρχικής οφειλής (του κεφαλαίου) για ελεύθερους επαγγελματίες (ασφαλισμένους πρώην ΟΑΕΕ, πρώην ΕΤΑΑ, πρώην ΟΓΑ) και αμειβόμενους με μπλοκάκι κατά μέσο όρο από 50% έως 55%, ενώ η διαγραφή των προσαυξήσεων και προστίμων επί της αρχικής οφειλής θα είναι οριζόντια κατά 85%. Επίσης, για εργοδότες και επιχειρήσεις που χρωστούν στο πρώην ΙΚΑ προβλέπεται ρύθμιση σε έως 120 δόσεις, αλλά με 50% έκπτωση στα πρόστιμα. Στην περίπτωση που ο οφειλέτης - εργοδότης επιλέξει την εφάπαξ αποπληρωμή του συνολικού χρέους, τότε η έκπτωση στις προσαυξήσεις ανέρχεται στο 100%. Η ελάχιστη μηνιαία δόση είναι τα 50 ευρώ και θα προσαυξάνεται για όσους οφειλέτες είναι εκπρόθεσμοι στις πληρωμές τους με ετήσια προσαύξηση ύψους 5%.
Επίσης, προβλέπει την αύξηση, από τις 4.000 ευρώ που είναι σήμερα, στις 6.000 ευρώ του ορίου των οφειλών των αγροτών προκειμένου να λάβουν σύνταξη, με τη βασική προϋπόθεση ότι θα ενταχθούν στη νέα ρύθμιση των 120 δόσεων. Για τους οφειλέτες του ΟΓΑ η ελάχιστη μηνιαία δόση είναι τα 30 ευρώ και όχι τα 50 ευρώ που θα ισχύσουν για όλες τις υπόλοιπες κατηγορίες. Σήμερα τα όρια χρεών από ασφαλιστικές εισφορές προς τον ΕΦΚΑ πάνω από τα οποία ένας ασφαλισμένος δεν μπορεί να λάβει σύνταξη, ανάλογα με το ταμείο στο οποίο ανήκει είναι τα εξής: α) 20.000 ευρώ για τους ασφαλισμένους στον πρώην ΟΑΕΕ (ΤΕΒΕ), β) 15.000 ευρώ για ασφαλισμένους στο πρώην ΕΤΑΑ (Ταμείο επιστημόνων) και γ) 4.000 ευρώ για τους ασφαλισμένους στον πρώην ΟΓΑ.
Ποιους αφορά και πώς ευνοούνται 80.000 άτομα
Στη νέα ρύθμιση θα μπορούν να ενταχθούν περίπου 80.000 μη μισθωτοί, ηλικίας άνω των 62 ετών, κυρίως ασφαλισμένοι στον πρώην ΟΑΕΕ και ΤΕΒΕ που δεν μπορούν να συνταξιοδοτηθούν εξαιτίας των οφειλών τους προς τον ΕΦΚΑ. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των υπηρεσιών του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, η νέα ρύθμιση θα αφορά περίπου 950.000 οφειλέτες. Οι οφειλέτες αυτοί προέρχονται κυρίως από τον πρώην ΟΑΕΕ (ΤΕΒΕ) και ο αριθμός τους περιλαμβάνει περίπου 580.000 ελεύθερους επαγγελματίες, εμπόρους, βιοτέχνες, καταστηματάρχες, από τον πρώην ΟΓΑ περίπου 360.000 αγρότες και περίπου 15.000 δικηγόρους, μηχανικούς και γιατρούς ασφαλισμένους στο πρώην ΕΤΑΑ.
Επισημαίνεται ότι με τη νέα ρύθμιση ωφελημένοι θα είναι και όσοι έχουν υπερβεί το 62ο έτος της ηλικίας τους, αλλά λόγω αδυναμίας αποπληρωμής ή ρύθμισης των παλαιών οφειλών δεν μπορούν να πάρουν σύνταξη επειδή χρωστούν.
Παραδείγματα μείωσης οφειλών
Σύμφωνα με παραδείγματα που παρουσίασε ο υφυπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης, Αναστάσιος Πετρόπουλος, ο οποίος επεξεργάστηκε τις βασικές διατάξεις των νέων ρυθμίσεων, μια «απαγορευτική» για συνταξιοδότηση οφειλή ενός πρώην ελεύθερου επαγγελματία ύψους 58.000 ευρώ (πάνω δηλαδή από το προβλεπόμενο όριο οφειλής που σήμερα είναι τα 20.000 ευρώ), μειώνεται με τη νέα ρύθμιση σε 17.500 ευρώ (-69,8%) και ο οφειλέτης μπορεί, πλέον, να λάβει σύνταξη. Χαρακτηριστικά των μειώσεων των οφειλών είναι τα παρακάτω παραδείγματα:
1. Ασφαλισμένος βιοτέχνης έχει οφειλή ασφαλιστικών εισφορών ΟΑΕΕ 72 μήνες (36 μήνες στην 6η ασφαλιστική κλάση και 36 μήνες στην 7η ασφαλιστική κλάση) για την περίοδο 2011-2015. Οι οφειλόμενες εισφορές ισούνται με 31.270 ευρώ και οι προσαυξήσεις ισούνται με 9.620 ευρώ, συνολικά 40.890 ευρώ. Με τον επανυπολογισμό και τη ρύθμιση ο ασφαλισμένος αυτός θα καταβάλει 11.376 ευρώ για τις οφειλόμενες εισφορές και για τις προσαυξήσεις 524 ευρώ. Συνολικά δηλαδή 11.900 ευρώ αντί για 40.890 ευρώ, θα καρπωθεί έτσι μείωση 71% της αρχικής οφειλής του.
2. Ασφαλισμένος ηλεκτρολόγος έχει οφειλή ασφαλιστικών εισφορών ΟΑΕΕ 60 μήνες (36 μήνες στην 4η ασφαλιστική κλάση και 24 μήνες στην 5η ασφαλιστική κλάση) για την περίοδο 2011-2015. Οι οφειλόμενες εισφορές ισούνται με 12.613 ευρώ και οι προσαυξήσεις ισούνται με 3.872 ευρώ, συνολικά 16.485 ευρώ. Με τον επανυπολογισμό και τη ρύθμιση ο ασφαλισμένος αυτός θα καταβάλει για τις οφειλόμενες εισφορές 9.480 ευρώ και για τις προσαυξήσεις 436 ευρώ. Συνολικά δηλαδή 10.778 ευρώ αντί για 30.575 ευρώ, θα καρπωθεί έτσι μείωση 67,5% της αρχικής οφειλής του.
3. Ασφαλισμένος έμπορος έχει οφειλή ασφαλιστικών εισφορών ΟΑΕΕ 36 μήνες στην 4η ασφαλιστική κλάση για την περίοδο 2012-2014. Οι οφειλόμενες εισφορές ισούνται με 8.408 ευρώ και οι προσαυξήσεις ισούνται με 5.036 ευρώ, συνολικά 13.445 ευρώ. Με τον επανυπολογισμό και τη ρύθμιση ο ασφαλισμένος αυτός θα καταβάλει για τις οφειλόμενες εισφορές 5.688 ευρώ και για τις προσαυξήσεις 511 ευρώ. Συνολικά δηλαδή 6.199 ευρώ αντί για 13.445 ευρώ, θα καρπωθεί έτσι μείωση 54% της αρχικής οφειλής του.
Πότε χάνεται η ρύθμιση
* Αν δεν καταβληθούν οι βεβαιωμένες οφειλές που δημιουργήθηκαν μετά την 1η/1/2019.
* Όταν δεν πληρωθεί το ποσό που αντιστοιχεί σε 2 δόσεις.
* Όταν δεν καταβληθούν μέσα σε διάστημα 3 μηνών από την άρση της αναστολής τα χρέη εκείνα τα οποία από την ημερομηνία υπαγωγής στη ρύθμιση ήταν σε αναστολή είσπραξης και δεν υπήχθησαν, με επιλογή του οφειλέτη, στη ρύθμιση.
* Όταν δεν καταβληθεί το σύνολο των δόσεων που αντιστοιχούν στο διάστημα από την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης έως την επίδοση της απορριπτικής απόφασης.
* Τέλος, επισημαίνεται ότι η ρύθμιση δεν χάνεται, εάν οι οφειλές που δημιουργήθηκαν μετά την 1η Ιανουαρίου του 2019 βρίσκονται σε αναστολή είσπραξης, διοικητική, δικαστική, ή έχουν υπαχθεί σε ρύθμιση, οι όροι της οποίας τηρούνται.
Αυξημένο το ποσοστό σε συντάξεις χηρείας
Εκτός από τις αλλαγές στις ρυθμίσεις οφειλών, την αιτιολόγηση των απολύσεων και τις ρυθμίσεις για εργαζόμενους διανομείς, το νομοσχέδιο περιέχει διατάξεις που επιφέρουν θετικές τροποποιήσεις στον νόμο Κατρούγκαλου (ν.4387/16).
Συγκεκριμένα, με τις νέες ρυθμίσεις καταργείται το ηλικιακό όριο των 55 ετών και οι συντάξεις λόγω θανάτου του συνταξιούχου ή ασφαλισμένου θα χορηγούνται στο εξής στους επιζώντες συζύγους ανεξάρτητα από την ηλικία τους, ακόμα και εάν έχουν περάσει τρία χρόνια από την ημερομηνία θανάτου.
Αυξάνεται το ποσοστό σύνταξης χηρείας από το 50% (επί της σύνταξης του θανόντος) που ισχύει μέχρι σήμερα σε ποσοστό 70%. Αυτή η αύξηση αφορά όλες τις συντάξεις που εκδόθηκαν με βάση τον νόμο Κατρούγκαλου, αλλά δεν προβλέπεται η καταβολή αναδρομικών ποσών.
Μετά την πάροδο της τριετίας από τον θάνατο, εάν ο επιζών σύζυγος εργάζεται ή λαμβάνει σύνταξη από οποιαδήποτε πηγή, τότε καταβάλλεται το 50% της σύνταξης, η οποία όμως δεν μπορεί να υπολείπεται από τα κατώτατα όρια των 364 έως 384 ευρώ που αντιστοιχούν σε διάστημα ασφάλισης από 15 έτη έως και 20 έτη.
Σε περίπτωση που ο θάνατος του συνταξιούχου επήλθε μετά τις 13 Μαΐου 2016, η σύνταξή του επανυπολογίζεται και αποδίδεται στον επιζώντα σύζυγο το ποσοστό που δικαιούται χωρίς προσωπική διαφορά. Επίσης, διατηρείται η σύνταξη λόγω θανάτου που δικαιούνται τα άγαμα παιδιά μέχρι την ηλικία των 24 ετών, ανεξάρτητα από το αν σπουδάζουν ή όχι.
