Σε μία λεπτή κλωστή κρέμεται το μέλλον της ελληνικής οικονομίας, όπως προκύπτει από τις σκληρές διαπραγματεύσεις που έγιναν στις Βρυξέλλες αλλά και στην Αθήνα, στο περιθώριο της συμφωνίας για την επιμήκυνση του δανείου έως το 2024.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι το θέμα δεν έχει λήξει, ενώ ακόμη και αν συμφωνηθεί είναι πιθανό να συνοδευθεί με πιο σκληρούς όρους επιτήρησης από την πλευρά της Ε.Ε. κατά τα μετά Μνημόνιον έτη 2014-2024.
Η απόφαση περί επιμήκυνσης του δανείου συνδέεται άρρηκτα με την κατά γράμμα υλοποίηση του προϋπολογισμού, αλλά και με απτές αποδείξεις που περιλαμβάνουν ακόμη και φυλάκιση φοροφυγάδων και απόδοση πολιτικών ευθυνών για τα ελλείμματα που δημιουργήθηκαν. Οι αποφάσεις θα ληφθούν μέσα στο κρίσιμο δίμηνο Ιανουαρίου -Φεβρουαρίου του 2011, όταν τα κράτη-μέλη μέσω των εθνικών Κοινοβουλίων θα πρέπει να αποφασίσουν αν θα ανάψουν το «πράσινο φως» στην Ελλάδα να αποπληρώσει το δάνειο σε 11 αντί για 5 χρόνια ή θα της γυρίσουν την πλάτη.
Αν δεν μας αποδείξετε ότι θα τα καταφέρετε, όχι επιμήκυνση δεν βλέπετε αλλά ούτε επόμενη δόση ούτε επιστροφή στις αγορές, μόνο την έξοδο από το ευρώ, φέρεται να είπε χθες υψηλόβαθμο στέλεχος της τρόικας ενημερώνοντας κορυφαίο κυβερνητικό παράγοντα. Παρόμοιες επισημάνσεις έγιναν χθες δημοσίως από στελέχη της τρόικας και σε συνέδριο για την ελληνική οικονομία (βλέπε σχετικό ρεπορτάζ, σελ. 4).
Ως σημεία που θα καθορίσουν την κάμψη των επιφυλάξεων, κυρίως της Γερμανίας, αναφέρονται: η πιστή τήρηση του νέου προϋπολογισμού του 2010 αλλά και του 2011 (υπολογίζει σε φορολογικά έσοδα 5,5 δισ. ευρώ μόνο τον Ιανουάριο), σε άμεσες αποδείξεις πάταξης της φοροδιαφυγής που θα οδηγήσουν ακόμη και σε φυλάκιση προσώπων, στην απόδειξη ότι το 2010 θα κλείσει χωρίς νέα χρέη και γνωστές «ρυθμίσεις», αλλά και σε εκκίνηση διαδικασίας απόδοσης πολιτικών ευθυνών για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται σήμερα η χώρα.
Αν η κυβέρνηση καταφέρει να πείσει τους εταίρους, τότε ανοίγει ένας ανηφορικός δρόμος που φτάνει έως το 2024. Ο δρόμος δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα οδηγήσει μετά το 2013 σε «ελαστικότερη» επιτήρηση.
Και τούτο διότι, όπως εξηγούν στελέχη εκ Βρυξελλών, τον Μάιο του 2013 λήγει μεν η ισχύς του Μνημονίου, αλλά μαζί με αυτό αποχωρεί και το ΔΝΤ, που πλέον πολλοί θεωρούν ως πιο «κοινωνικό» όργανο. Δηλαδή η Ελλάδα θα επιτηρείται από τον υπό σύσταση μηχανισμό δημοσιονομικής εποπτείας της Ε.Ε. που θα προβλέπει αυστηρές ποινές και αποφάσεις που θα ελέγχονται από το γαλλογερμανικό άξονα.
Πρώτο δείγμα των προθέσεων θα φανεί την επόμενη εβδομάδα κατά τη διάρκεια του Eurogroup, το οποίο ενδεχομένως να εντάξει και την Πορτογαλία στο μηχανισμό, ενώ η κυβέρνηση επιθυμεί η συμφωνία να «κλειδώσει» τον Φεβρουάριο για να λάβει τη δόση του Μαρτίου (15 δισ. ευρώ) με το νέο καθεστώς.
Εν τω μεταξύ, στο εσωτερικό η κυβέρνηση προσπαθεί να δημιουργήσει κλίμα ηρεμίας αλλά και ανάγκης για επιτάχυνση του έργου. Ο υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου ανέφερε ότι η προσπάθεια δεν πρέπει να χαλαρώσει αλλά να επιταχυνθεί.
Εκτίμησε ως ιδιαίτερα κρίσιμο το τρίμηνο Δεκέμβριος 2010 - Φεβρουάριος 2011: πρέπει να υλοποιηθεί κατά γράμμα το Μνημόνιο για να διασφαλιστεί η έγκριση της παράτασης από τα Κοινοβούλια των κρατών (κυρίως του γερμανικού). Τότε, όπως ανέφερε σε άτυπη ενημέρωσή του, τα κράτη της Ε.Ε. θα εγκρίνουν από τα Κοινοβούλιά τους αν θα παραταθεί -και υπό ποίους όρους- ο χρόνος αποπληρωμής των 110 δισ. ευρώ.
Εξήγησε ότι το Μνημόνιο λήγει (καλώς εχόντων) τον Μάιο του 2013. Μετά η Ε.Ε. θα επιβλέπει την Ελλάδα μέσα από το νέο δημοσιονομικό πλαίσιο που θα ισχύει για όλα τα κράτη της Ε.Ε. με υψηλό έλλειμμα και χρέος και αποφασίζεται μέσα στον Δεκέμβριο. Το ΔΝΤ θα παρακολουθεί με «περιοδικές εκθέσεις» που ήδη πραγματοποιεί σε πολλά άλλα κράτη.
Ο υπουργός μάλιστα ανέφερε ότι από το 2013 και μετά, αν όλα πάνε καλά, αυτό που θα μπορέσει να δώσει πίσω η κυβέρνηση είναι «κοινωνικό μέρισμα ιδιαίτερα στους πιο ευάλωτους». Αλλά θα συνεχίσει την πολιτική πρωτογενών πλεονασμάτων (έλλειμμα μείον τόκοι) άνω του 4% του ΑΕΠ για πολλά χρόνια, με χρόνο τη δραστική μείωση του χρέους.
Ακόμη και αν όλα πάνε... «πρίμα» (δηλαδή αν το διεθνές περιβάλλον σταθεροποιηθεί, η Ελλάδα υλοποιήσει κατά γράμμα το Μνημόνιο, επιστρέψει στις διεθνείς αγορές και δεν χρειαστεί να λάβει κανένα άλλο μέτρο διαχείρισης του χρέους, όπως σύναψη νέου δανείου ή αναδιάρθρωση) θα υπάρχει για χρόνια αυστηρός «κορσές» επιτήρησης.