Η ευρωζώνη δεν είναι έτοιμη για το «όχι» των Ελλήνων

Η ευρωζώνη δεν είναι ακόμη έτοιμη να παίξει το «παιχνίδι του δειλού» με την Αθήνα. Η Αγκελα Μέρκελ και ο Νικολά Σαρκοζί απειλούν με αποχώρηση της Ελλάδας από το ευρώ Σχετικά άρθρα εάν δεν στηρίξουν οι Έλληνες το τελευταίο σχέδιο διάσωσης. Ωστόσο, η Ευρώπη δεν είναι έτοιμη να διαχειριστεί μια αρνητική αντίδραση από την πλευρά της Ελλάδας. Με τα κράτη της ΕΕ να έχουν λιγότερο από ένα μήνα για να ενώσουν τις δυνάμεις τους και με δεδομένη τη δυστοκία τους στη λήψη αποφάσεων, ο κίνδυνος ενός κραχ αυξάνεται σημαντικά. Η ελληνική κυβέρνηση φαίνεται να βρίσκεται στο χείλος της κατάρρευσης, την ώρα που ακόμη και ο ίδιος ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης αντιτίθεται στα σχέδια του Γιώργου Παπανδρέου για διενέργεια δημοψηφίσματος σχετικά με την παραμονή της χώρας στην ευρωζώνη. Εάν συμβεί κάτι τέτοιο θα αποτελέσει θετική εξέλιξη, καθώς λογικά θα ακολουθήσει προκήρυξη εκλογών και θα εγκαταλειφθούν τα σχέδια του δημοψηφίσματος. Πιθανότατα οποιαδήποτε κυβέρνηση και αν εκλεγεί θα υποστηρίξει το σχέδιο αναδιάρθρωσης του χρέους της 27ης Οκτωβρίου. Κανείς, όμως, δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι τα πράγματα θα πάρουν αυτή τη ρόδινη τροπή. Χωρίς την έκτη δόση, η Ελλάδα λογικά θα χρεοκοπήσει και ίσως να αναγκαστεί να εγκαταλείψει το ευρώ ακόμη και πριν το τέλος του χρόνου. Η υπόλοιπη Ευρώπη, όμως, δεν είναι προετοιμασμένη κατάλληλα για να διαχειριστεί την εξάπλωση της κρίσης που συνεπάγεται ένα τέτοιο σενάριο. Οι ευρωπαϊκές τράπεζες δεν διαθέτουν την αναγκαία κεφαλαιακή επάρκεια και το EFSF δεν λάβει ακόμη τη μορφή που χρειάζεται για να λειτουργήσει ως δίχτυ ασφαλείας. Η Μέρκελ και ο Σαρκοζί μιλούν για επίσπευση του σχεδίου που συμφωνήθηκε στην τελευταία σύνοδο της ευρωζώνης. Σε περίπτωση χρεοκοπίας της Ελλάδας, όμως, το εν λόγω σχέδιο θα είναι ανεπαρκές. Το πρόγραμμα αναδιάρθρωσης κεφαλαίων των τραπεζών θα πρέπει να διπλασιαστεί στα 200 δισ. ευρώ και να τεθεί σε εφαρμογή άμεσα και όχι τον ερχόμενο Ιούνιο. Θα πρέπει να εκπονηθούν νέα σχέδια εκτάκτου ανάγκης προκειμένου να χορηγηθούν μακροπρόθεσμα δάνεια προς τις τράπεζες και να ενισχυθεί το EFSF. Τα σημερινά σχέδια που στηρίζονται σε διεξοδικό χρηματοοικονομικό σχεδιασμό δεν ανταποκρίνονται στις τρέχουσες εξελίξεις. Ο μόνος τρόπος να ενισχυθεί η άμυνα της ευρωζώνης είναι να γίνει χρήση της δυνατότητας της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να τυπώσει ευρώ. Είναι πολύ πιθανό, επίσης, να χρειαστεί αναδιάρθρωση του χρέους της Πορτογαλίας και ίσως και της Ιρλανδίας. Εάν η Ελλάδα αποχωρήσει από το ευρώ, τα βλέμματα θα στραφούν αναπόφευκτα στη Λισαβόνα και το Δουβλίνο. Εάν το χρέος των δύο χωρών μειωθεί σε πιο διαχειρίσιμα επίπεδα, η ιδέα της παραμονής τους στη ζώνη του ευρώ θα μοιάζει πιο πειστική. Δεν υπάρχουν, όμως, ενδείξεις ότι η Ευρώπη είναι έτοιμη να εκπονήσει τόσο δραστικά σχέδια εκτάκτου ανάγκης. Το πιο δύσκολο θα είναι να πειστεί η Γερμανία και η ΕΚΤ ότι η κεντρική τράπεζα πρέπει να δείξει μεγαλύτερη γενναιοδωρία ως δανειστής εσχάτης προσφυγής. Για να δεχθούν κάτι τέτοιο, θα πρέπει να καταπατήσουν τις αρχές που τηρούσαν με ευλάβεια όλα αυτά τα χρόνια. Ακόμη, όμως, και να καταστρώσουν ένα τέτοιο σχέδιο, το ερώτημα σχετικά με την Ιταλία παραμένει αναπάντητο. Η υπόλοιπη Ευρώπη δεν θα δεχθεί να υπογράψει λευκή επιταγή χωρίς να δρομολογήσει η κυβέρνηση Μπερλουσκόνι τις μεταρρυθμίσεις που έχει υποσχεθεί. Η προοπτική, όμως, της χρεοκοπίας της Ιταλίας είναι τρομαχτική. Ακόμη και εάν η Ευρώπη προετοιμαστεί για να παίξει το παιχνίδι του δειλού με την Αθήνα, θα πρέπει να υιοθετήσει μια εντελώς διαφορετική τακτική εάν αποφασίσει να το παίξει και με τη Ρώμη.