3,4 δισ. ευρώ θα κοστίσει στους Ελληνες η απόσυρση δικαιωμάτων ρύπων

Στα 3,4 δισ. ευρώ υπολογίζεται το έξτρα κόστος για τους Έλληνες καταναλωτές ηλεκτρικού ρεύματος από την εφαρμογή της αμφιλεγόμενης πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να αποσύρει δικαιώματα εκπομπής ρύπων, σύμφωνα με στοιχεία από μελέτη του υπουργείου Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής της Βρετανίας.





Το ποσό αναφέρεται στην επιβάρυνση που θα προκύψει συνολικά την περίοδο 2013 - 2020 σε περίπτωση που αποσυρθούν οριστικά από την Ευρωπαϊκή αγορά 900 εκατ. δικαιώματα και δεν αφορά στις πρόσθετες χρεώσεις που ξεκίνησαν από 1/1/2013 μέσω των αυξήσεων στα τιμολόγια της ΔΕΗ, μέρος των οποίων αντικατοπτρίζει το έξτρα κόστος της ΔΕΗ και των ιδιωτικών εταιριών παραγωγής ηλεκτρισμού για την αγορά δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων για το σύνολο του διοξειδίου του άνθρακα που εκπέμπουν. Μέχρι σήμερα, σημαντική ποσότητα δικαιωμάτων κατανεμόταν δωρεάν στους ηλεκτροπαραγωγούς.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η πρόβλεψη της ΔΕΗ για το κόστος ρύπων το 2013 αγγίζει τα 300 εκατ. ευρώ (με την προϋπόθεση ότι οι τιμές των δικαιωμάτων θα κινηθούν γύρω στα 7 ευρώ/τόννο CO2 ), ποσό που θα μετακυλίσει στους καταναλωτές, βάσει της ευρωπαϊκής αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει». Η πρόταση της Κομισιόν για την απόσυρση δικαιωμάτων στοχεύει στην τεχνητή ενίσχυση των τιμών μετά την κατάρρευση τους στα διεθνή χρηματιστήρια ρύπων. H υπερπροσφορά δικαιωμάτων και η ύφεση, που έχει μειώσει τις εκπομπές ρύπων, έριξαν 26% κάτω μέσα σε ένα χρόνο (από τις αρχές Δεκεμβρίου 2011 ως τα τέλη Νοεμβρίου 2012) τις τιμές του προθεσμιακού συμβολαίου - Δεκεμβρίου 2012, που είναι το συμβόλαιο αναφοράς (benchmark) στην αγορά.. Η μέση τιμή κλεισίματος του συμβολαίου ήταν τα 7,60 ευρώ/ισοδύναμο τόνου διοξειδίου του άνθρακα, τιμή κατά 81% χαμηλότερη από τα 13,80 ευρώ/ισοδύναμο τόνου CO2 που ήταν η μέση τιμή κλεισίματος για το αντίστοιχο συμβόλαιο του 2011. Ενας από τους λόγους της μεγάλης πτώσης των τιμών των ρύπων στα τέλη του χρόνου, ήταν και η απογοήτευση της «πράσινης αγοράς» από την τελευταία, αναθεωρημένη, συμβιβαστική πρόταση της Κομισιόν για την σταδιακή απόσυρση 900 εκατ. δικαιωμάτων και την επαναφορά τους στο σύστημα το 2019 και το 2020. Συγκεκριμένα, η πρόταση προβλέπει την απόσυρση 400 εκατ. δικαιωμάτων το 2013, 300 εκατ. δικαιωμάτων το 2014 και 200 εκατ. δικαιωμάτων το 2015. Το 2019 θα επανέλθουν στην αγορά 300 εκατ. δικαιώματα και το 2020 τα υπόλοιπα 600 εκατ. δικαιώματα.

Αν υιοθετηθεί η πρόταση αυτή, αντί της πρώτης για την οριστική απόσυρση των δικαιωμάτων, τότε το συνολικό κόστος για τους ρύπους θα είναι μικρότερο, όπως αναφέρει η βρετανική μελέτη, δεν παύει όμως να είναι σημαντικό και να έχει ξεσηκώσει αντιδράσεις από πολλές χώρες-μέλη, ιδιαίτερα αυτές που για την παραγωγή ηλεκτρισμού χρησιμοποιούν τα πιο ρυπογόνα καύσιμα, λιθάνθρακα ή λιγνίτη, όπως η ΔΕΗ. «Το κόστος της απόφασης θα το πληρώσουν δυσανάλογα οι φτωχότεροι καταναλωτές ηλεκτρικού ρεύματος στην Ευρώπη (κυρίως στα Βαλκάνια και στις ανατολικές χώρες), στους οποίους περιλαμβάνονται και οι Ελληνες», αναφέρει ο ευρωβουλευτής Θόδωρος Σκυλακάκης, της ομάδας της συμμαχίας Φιλευλεύθερων και Δημοκρατών για την Ευρώπη σε ανακοίνωσή του για το «backloading», όπως αποκαλείται η πρόταση απόσυρσης και επαναφοράς των δικαιωμάτων. Ας σημειωθεί ότι το θέμα ήδη συζητείται στην Ευρωβουλή. Ο κ. Σκυλακάκης έθεσε επίσης το ερώτημα αν πίσω απο την πρόταση βρίσκεται η πρόθεση να διευκολυνθεί η πληρωμή μεγάλων ποσών κρατικής βοήθειας που έχουν ήδη εγγραφεί στους προϋπολογισμούς των κρατών-μελών για να βοηθηθούν συγκεκριμένες ευρωπαϊκές βιομηχανίες. Και τούτο γιατί τα έσοδα από την πώληση δικαιωμάτων ρύπων σε κάθε χώρα τα εισπράττει το Δημόσιο του κράτους-μέλους και επειδή η οδηγία, που θα εφαρμοστεί από 1/1/2013, δίνει το δικαίωμα στις χώρες-μέλη να επιστρέφουν στις ενεργοβόρες βιομηχανίες ως το 60% της έξτρα χρέωσης στο ρεύμα, που θα προκύψει εξαιτίας των δικαιωμάτων ρύπων.

Η Γερμανία για παράδειγμα έχει περάσει στην νομοθεσία της τη δυνατότητα να χορηγεί βοήθεια στη βιομηχανία που πλήττεται από τις υψηλές τιμές των ρύπων ως 500 εκατ. ευρώ το χρόνο (εξαντλώντας το πλαφόν του 60%) και μάλιστα έχει εγγράψει στον προυπολογισμό του 2013 κονδύλι 250 εκατ. ευρώ για τον σκοπό αυτό. Η Ελλάδα, από την άλλη πλευρά, ακόμα δεν έχει καταλήξει για το ύψος της αποζημίωσης προς τις ενεργοβόρες βιομηχανίες, ενώ το σύνολο του ποσού που εισπράττει από την πώληση δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων προς το παρόν πηγαίνει στην κάλυψη του τεραστίου ελλείμματος του ειδικού λογαριασμού για τις ΑΠΕ. Πληροφορίες από το υπουργείο Περιβάλλοντος - Ενέργειας αναφέρουν μάλιστα ότι δεν προτίθεται να εξαντλήσει το όριο του 60% καθώς τα κονδύλια δεν επαρκούν, πράγμα που θα δημιουργήσει de facto ανταγωνιστικό μειονέκτημα για την ελληνική βιομηχανία.

«Θα πληρώσουν ακριβότερο ρεύμα οι Ελληνες, Βούλγαροι, Ρουμάνοι, Πολωνοί κλπ (σ.σ. όσοι έχουν λιθανθρακικές ή λιγντικές μονάδες στο ηλεκτροπαραγωγικό τους χαρτοφυλάκιο) για να επιτραπεί στους Γερμανούς να δώσουν επιδοτήσεις στη βιομηχανία τους», υπογραμμίζει ο κ. Σκυλακάκης σε ανακοίνωσή του. Η θέση της Ελλάδας σχετικά με το backloading δεν έχει ανακοινωθεί ακόμα, ενώ μεγάλο προβληματισμό εκφράζουν αρκετές χώρες-μέλη.

Η στάση της Γερμανίας
Ενδιαφέρον παρουσιάζει τέλος η στροφή της Γερμανίας, η οποία δεν κατάφερε να καταλήξει σε μία συνεκτική θέση που θα επέτρεπε τη στήριξη της πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Ορισμένοι αναλυτές χαρακτήρισαν τη στάση του Βερολίνου, που άλλοτε πρωτοστατούσε σε τέτοιου τύπου αποφάσεις, ως το μεγαλύτερο πολιτικό ρίσκο, ικανό να απειλήσει την πρόταση της Κομισιόν. Κάποιοι μάλιστα το συνέδεσαν με την αύξηση της χρήσης λιθάνθρακα για ηλεκτροπαραγωγή στη Γερμανία, μετά την απόφαση Μέρκελ να καταργήσει τους πυρηνικούς σταθμούς. Ως γνωστόν οι πυρηνικές μονάδες, που είναι διάσπαρτες σε όλη την Ευρώπη, δεν παράγουν διοξείδιο του άνθρακα , οπότε δεν επιβαρύνονται από τα δικαιώματα ρύπων, ενώ όλες οι υπόλοιπες θερμικές μονάδες θα πρέπει να αγοράζουν δικαιώματα, με αποτέλεσμα την κατακόρυφη αύξηση των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος στις χώρες που δεν διαθέτουν πυρηνικούς σταθμούς.