Ο άγνωστος πόλεμος για τις αλλαγές του ΟΟΣΑ

Η διατήρηση ισχυρών μεριδίων από μεγάλες επιχειρήσεις και επαγγελματικούς κλάδους σε δύο αγορές συνολικού τζίρου περίπου 1 δισ. ευρώ αλλά και οι μικροπολιτικές σκοπιμότητες υπουργών και βουλευτών λόγω των επικείμενων εκλογών είναι πίσω από το μπλοκάρισμα των διαρθρωτικών αλλαγών που προτείνει ο ΟΟΣΑ.




Το γάλα και τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα είναι οι δύο μεγάλες αγορές όπου έχουν στηθεί οι... μάχες. Στα περίπου 600 εκατ. ευρώ υπολογίζεται ο τζίρος του γάλακτος και στα 372 εκατ. των φαρμάκων που για να πωληθούν δεν χρειάζονται ιατρική συνταγή.

Από μόνα τους αυτά τα νούμερα αρκούν ως λόγοι για τους οποίους εντός κι εκτός κυβέρνησης παρεμποδίζονται οι αλλαγές. Αλλά ο κυριότερος παράγοντας έχει να κάνει με το προεκλογικό κλίμα που επικρατεί, ελέω ευρωεκλογών και δημοτικών εκλογών. Η ισχνή κυβερνητική πλειοψηφία είναι το... γόνιμο έδαφος των αντιδράσεων.

Ήταν χαρακτηριστικό το γεγονός πως στις 16 Ιανουαρίου ο υπουργός Ανάπτυξης Κωστής Χατζηδάκης και ο υφυπουργός Θανάσης Σκορδάς στο πλαίσιο της παρουσίασης του προγράμματος των δράσεων του τομέα τους, αναφέρθηκαν και στις αλλαγές του ΟΟΣΑ γνωστοποιώντας την πρόθεσή τους για την κατάθεση νομοσχεδίου. Μάλιστα ο κ. Χατζηδάκης έκανε επίκληση και των σχετικών εντολών του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά και του αντιπροέδρου της κυβέρνησης Ευάγγελου Βενιζέλου για την υλοποίησή τους, προκειμένου να μειωθούν οι τιμές.

Λίγες μέρες μετά, εκδηλώθηκαν οι πρώτες αντιδράσεις από τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Αθανάσιο Τσαυτάρη και τον Λαρισαίο αναπληρωτή υπουργό Μάξιμο Χαρακόπουλο. Το «αταίριαστο» δίδυμο στην Πλατεία Βάθη έστησε αμέσως την ανίερη συμμαχία. Ο πρώτος προφανώς λόγω των αντιδράσεων βουλευτών του ΠΑΣΟΚ και ο δεύτερος προσχώρησε μια και κατάγεται από κτηνοτροφική περιοχή. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο κ. Τσαυτάρης πριν από περίπου ένα χρόνο είχε δηλώσει αρνητικός στον επιθετικό προσδιορισμό του γάλακτος, δηλαδή είχε συμφωνήσει με τις και τότε προτάσεις του υπουργείου Ανάπτυξης για προσδιορισμό του προϊόντος με βάση τη μέθοδο παστερίωσης. Προκάλεσε τότε την έντονη αντίδραση του κ. Χαρακόπουλου. Ο τελευταίος επικαλέστηκε τα συμφέροντα των 3.700 κτηνοτρόφων και της εγχώριας παραγωγής γάλακτος.

Απροσδόκητος υπεράσπιστης
Στην περίπτωση των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων, οι φαρμακοποιοί βρήκαν έναν απροσδόκητο υπερασπιστή τον υπουργό Υγείας Άδωνι Γεωργιάδη. Οι 12.000 φαρμακοποιοί είναι ισχυρό... κίνητρο για να κάνει τον κ. Γεωργιάδη να επικαλεστεί την ανάγκη προστασίας της δημόσιας υγείας από τη διάθεση μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων από σημεία πώλησης πλην των φαρμακείων.

Στις 24 Ιανουαρίου σε σύσκεψη που πραγματοποίησαν οι κ. Σαμαράς και Βενιζέλος, άφησαν να διαρρεύσει πως οι αλλαγές του ΟΟΣΑ και ιδίως σε αυτά τα δύο προϊόντα είναι δύσκολο να περάσουν. Λίγες μέρες μετά η τρόικα γνωστοποιούσε τις προθέσεις της για μη ολοκλήρωση της αξιολόγησης της οικονομίας και της επίτευξης συμφωνίας με την ελληνική κυβέρνηση αν δεν προωθηθούν όλες οι διαρθρωτικές αλλαγές.

Και σε αυτήν την περίπτωση, οι δανειστές βρήκαν ισχυρό πάτημα, αφού η εφαρμογή των προτάσεων του ΟΟΣΑ είχαν χρησιμοποιηθεί σαν διαπραγματευτικό «χαρτί», προκειμένου να μην περάσει η απελευθέρωση του ορίου των ομαδικών απολύσεων.

Οι συζητήσεις αυτές είχαν γίνει τον περασμένο χρόνο.

Στην αγορά του γάλακτος πέρα από τους κτηνοτρόφους οι οποίοι δεν θέλουν κατάργηση του περιορισμού της πενθήμερης διάρκειας ζωής, σύμφωνα με πληροφορίες, αντίθετη είναι και μέρος της εγχώριας γαλακτοβιομηχανίας. Τα υψηλά μερίδια στην αγορά του φρέσκου παστεριωμένου γάλακτος, καθώς και το εμπόδιο που μπαίνει στις εισαγωγές λόγω των ημερών, βολεύει τη διατήρηση του υφιστάμενου καθεστώτος.

Αξίζει να σημειωθεί πως από τη νομοθεσία που ισχύει από το 1999 η χρήση του όρου «φρέσκου» για το απλής παστερίωσης γάλα είναι δυνητική. Πηγές του υπουργείου Ανάπτυξης συνδέουν την αντίδραση μέρους της εγχώριας γαλακτοβιομηχανίας σε εμπορικούς λόγους. Πουλάνε ένα προϊόν το οποίο δεν είναι «φρέσκο» με τον νόμο.

Αξίζει να σημειωθεί πως σε κανένα άλλο κράτος ? μέλος της Ε.Ε. δεν ισχύει αυτή η διασύνδεση του παστεριωμένου γάλακτος με τον επιθετικό προσδιορισμό «φρέσκο». Σε άλλες χώρες η διάρκεια ζωής του απλού παστεριωμένου γάλακτος είναι 7 έως 10 ημέρες.

Αν λοιπόν καταργηθεί αυτή η διασύνδεση σύμφωνα με το υπουργείο Ανάπτυξης και τον ΟΟΣΑ, η εγχώρια αγορά θα ανοίξει. Θα είναι πιο εύκολο να μπει και στη χώρα μας ξένο γάλα απλής παστερίωσης, αλλά θα δημιουργηθούν και συνθήκες τοπικού ανταγωνισμού. Μία τοπική συνεταιριστική γαλακτοκομική επιχείρηση θα μπορεί να παράξει γάλα π.χ. «τριών ημερών». Επίσης θα είναι πιο απλό για μία τοπική γαλακτοκομική επιχείρηση να φτάσει στο άλλο άκρο της Ελλάδας, χωρίς να συνυπολογίζει το κόστος των επιστροφών, δηλαδή των προϊόντων που έληξαν και δεν πουλήθηκαν. Αυτό θα οδηγήσει σε μία αποκλιμάκωση κατά 5% της τιμής.

Σύμφωνα επίσης με τιμοληψίες το γάλα απλής παστερίωσης είναι κατά περίπου 5% με 7% ακριβότερο από το μακράς διάρκειας. Και το επιχείρημα του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων καταρρίπτεται.

Οι κτηνοτρόφοι δεν επιθυμούν αλλαγή μια και απολαμβάνουν από τις υψηλές τιμές στην Ε.Ε. Η τιμή παραγωγού αγελαδινού γάλακτος είναι υψηλότερη κατά 38% σε σχέση με τη μέση τιμή των 27 κρατών - μελών.

Φάρμακα
Υψηλότερες κατά 26% οι τιμές

Σθεναρές είναι οι αντιστάσεις και των 12.000 φαρμακοποιών στην απελευθέρωση της πώλησης των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων και από άλλα καταστήματα πέραν των φαρμακείων.

Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Ανάπτυξης και του ΟΟΣΑ στην Ελλάδα, αν και οι τιμές ελέγχονται, η λιανική προ φόρων τιμή είναι υψηλότερη κατά 27,6% σε σχέση με την Ε.Ε.

Το υπουργείο Ανάπτυξης θεωρεί ότι το υπουργείο Υγείας μπορεί να ακολουθήσει τη «συνταγή» κι άλλων κρατών που καθορίζουν ποια σκευάσματα θα πωλούνται μόνο από τα φαρμακεία και ποια όχι.

Η Ελλάδα είναι σήμερα μία από τις τέσσερις εναπομείνασες χώρες της Ευρώπης που καθορίζει τις τιμές των Mη Συνταγογραφούμενων Φαρμάκων (ΜΗΣΥΦΑ) και τα ανώτατα περιθώρια κέρδους όλων των επιμέρους σταδίων (χονδρική και λιανική πώληση). Τα τελευταία χρόνια πολλές χώρες της Ευρώπης έχουν προβεί στην απελευθέρωση των τιμών αυτής της κατηγορίας (π.χ. Ιταλία) με θετικά αποτελέσματα.
Παράλληλα, τα ΜΗΣΥΦΑ πωλούνται σήμερα αποκλειστικά από τα φαρμακεία -απαγορεύεται η πώλησή τους από οποιοδήποτε άλλο σημείο λιανικής. Στην Ευρώπη τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα διατίθενται και από άλλα σημεία πλην των φαρμακείων: είναι χαρακτηριστικό ότι η πώληση σε καταστήματα που εξειδικεύονται στην πώληση φαρμακευτικών προϊόντων χωρίς να είναι φαρμακεία επιτρέπεται σε 11 χώρες της Ευρώπης (μεταξύ των οποίων η Γερμανία, η Φινλανδία, η Ελβετία, η Ουγγαρία, η Ολλανδία, η Ιρλανδία, η Αγγλία), σε σούπερ μάρκετ σε 12 χώρες (όπως η Ιταλία, η Γερμανία, η Νορβηγία, η Δανία, η Πορτογαλία, η Σουηδία, η Ιρλανδία και η Αγγλία), σε περισσότερα σημεία (παντοπωλεία κ.τ.λ.) σε 9 χώρες και από το διαδίκτυο σε 10 χώρες (όπως Δανία, Γερμανία, Ολλανδία, Ισπανία, Σουηδία, Ηνωμένο Βασίλειο).
Επιπλέον, το νομικό πλαίσιο ορίζει ότι για να τεθεί σε κυκλοφορία ένα ΜΗΣΥΦΑ θα πρέπει να κυκλοφορεί ήδη σε πέντε κράτη - μέλη.

Οι περιοριστικές ρυθμίσεις που ισχύουν στην Ελλάδα αποτελούν εμπόδιο για την κυκλοφορία νέων προϊόντων στην ελληνική αγορά και για την είσοδο νέων επαγγελματιών στον χώρο. Το γεγονός αυτό οδηγεί σε περιορισμένη δυνατότητα επιλογής προϊόντων και ενίοτε ανεπάρκεια ειδών ΜΗΣΥΦΑ (π.χ. πρόσφατη κρίση της ασπιρίνης), που εντέλει βλάπτουν τον καταναλωτή.

Η απελευθέρωση των τιμών των φαρμάκων, σε συνδυασμό με την απελευθέρωση των σημείων πώλησης, θα έχει πολλαπλά οφέλη:

Θα εξυπηρετείται καλύτερα ο Έλληνας καταναλωτής, που μπορεί να βρει πολύ ευκολότερα το προϊόν που επιθυμεί.
Σε καθεστώς ελεύθερων τιμών, δημιουργείται ο απαραίτητος ανταγωνισμός, που οδηγεί σε χαμηλότερες τιμές.
Στην Ιταλία, στον ένα χρόνο μετά την απελευθέρωση της αγοράς, οι τιμές των ΜΗΣΥΦΑ μειώθηκαν κατά 6,6%.
Στη Δανία, οι τιμές μειώθηκαν κατά 5%-15% μετά την απελευθέρωση.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι διαφορές τιμής ανάμεσα σε εναλλακτικά σημεία πώλησης έφθασαν στο 10%-30%.