Δικαστικές αποφάσεις τινάζουν στον «αέρα» τον προϋπολογισμό

«Βομβαρδισμός» δικαστικών αποφάσεων κατά νόμων που ψηφίστηκαν τα τελευταία χρόνια, προκαλεί σοβαρούς προβληματισμούς στην κυβέρνηση και ειδικά στο οικονομικό επιτελείο που τρέχει να τις... απασφαλίσει.




Με αιχμή του δόρατος το Συμβούλιο της Επικρατείας, αλλά και το Ελεγκτικό Συνέδριο, οι δικαστές αποδομούν κομμάτι κομμάτι, βασικά σημεία του Μνημονίου τινάζοντας πολλές φορές στον «αέρα» τον οικονομικό προγραμματισμό. Κι αυτό, τη στιγμή που το ΣτΕ έχει κρίνει συνταγματικό το σύνολο του Μνημονίου για λόγους εθνικής ανάγκης.

Χωρίς να εξετάζουν τις περισσότερες φορές τη δύσκολη οικονομική συγκυρία και τα άδεια ταμεία, αλλά με μοναδικό «ευαγγέλιο» το Σύνταγμα, τα δικαστήρια κρίνουν αντισυνταγματικά ορισμένα από τα σημαντικότερα νομοθετήματα των τελευταίων κυβερνήσεων προκαλώντας «πονοκέφαλο» κυρίως στον υπουργό Οικονομικών, Γ. Στουρνάρα. Είναι χαρακτηριστικό ότι μετά από την πρόσφατη απόφαση που έκρινε παράνομες τις περικοπές στους ένστολους, σε σχετική ερώτηση που έγινε στον υπουργό Υγείας, Α. Γεωργιάδη αυτός απάντησε: «Όσες δικαστικές αποφάσεις και να βγουν, λεφτά δεν θα γεννήσουμε».

Ειδικά σε οικονομικά ζητήματα και σε αποφάσεις δικαστηρίων που επιβάλλουν αναδρομικές επιστροφές μισθών ή συντάξεων, η κυβέρνηση προσανατολίζεται στην πληρωμή σε... δόσεις των οφειλομένων.

Σε κάθε περίπτωση, τα απανωτά δικαστικά «χτυπήματα» δείχνουν ότι πολλοί νόμοι γράφτηκαν και ψηφίστηκαν «στο πόδι», υπό την ασφυκτική πίεση της τρόικας και για τον λόγο αυτό οι υπουργοί δεν έλαβαν υπόψη τους πολλά συνταγματικά κωλύματα.

Οι αποφάσεις - βόμβα που εκδίδουν οι δικαστές αυξάνονται τους τελευταίους μήνες και απειλούν όλη την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης. Ορισμένες από τις πιο χαρακτηριστικές δικαστικές παρεμβάσεις που κοστίζουν πολλά... εκατομμύρια για τα άδεια έτσι κι αλλιώς ταμεία, είναι:

Πριν από λίγες ημέρες κρίθηκε παράνομη και αντισυνταγματική η πρώτη εφεδρεία στο Δημόσιο που προβλέφθηκε το 2011 με το πρώτο Μνημόνιο ή αλλιώς Ν. 4024/2011. Αν και αφορά περί τους 480 υπαλλήλους, πολλοί εκ των οποίων έχουν συνταξιοδοτηθεί, η απόφαση ανοίγει τον δρόμο για επανατοποθέτησή τους στις υπηρεσίες τους αλλά και διεκδίκηση της περικοπής του μισθού τους όταν είχαν βγει σε εφεδρεία (ελάμβαναν το 70% του μισθού).
Τρέχει και δε φτάνει το υπουργείο Παιδείας μετά την απόφαση για την εισαγωγή σε ΑΕΙ και ΤΕΙ των παιδιών τρίτεκνων ή πολύτεκνων οικογενειών με ευνοϊκό καθεστώς. Το ΣτΕ έκρινε αντισυνταγματικό ένα μέτρο που ισχύει δεκαετίες τονίζοντας ότι δεν μπορεί να «πριμοδοτούνται» οι συγκεκριμένοι υποψήφιοι σε βάρος άλλων. Πλέον το υπουργείο καλείται να αλλάξει όλο το σύστημα μετεγγραφών, προκειμένου να μην υπάρξει πρόβλημα με τους τρίτεκνους και πολύτεκνους.
Τεράστιο πρόβλημα στην κυβέρνηση δημιούργησε και πρόσφατη απόφαση η οποία έκρινε αντισυνταγματική και μη νόμιμη επιβολή του ΕΤΜΕΑΡ (ειδικό τέλος μείωσης ατμοσφαιρικής ρύπανσης). Το ΣτΕ τόνισε ότι πρόκειται για φόρο κι όχι για ανταποδοτικό τέλος, η απόφαση παραπέμφθηκε στην Ολομέλεια και η κυβέρνηση αγωνιά.
Λίγες εβδομάδες πριν, το ΣτΕ προκάλεσε μεγάλη αμηχανία στην κυβέρνηση όταν έκρινε αντισυνταγματικές τις μειώσεις μισθών στους ένστολους το 2012, κάτι που σημαίνει ότι πρέπει να επιστρέψουν στη μισθολογική τους κατάσταση που ίσχυε πριν γίνουν οι περικοπές. Αν και αναμένονται οριστικές αποφάσεις, δεν αποκλείονται μαζικές προσφυγές από ένστολους, οι οποίοι θα διεκδικήσουν και αναδρομικά, «τρώγοντας» ένα μεγάλο μέρος του πρωτογενούς πλεονάσματος.
Φρένο σε νέες μειώσεις των εφάπαξ έβαλε πρόσφατη απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας. Η απόφαση αφορά Ταμεία που δεν έχουν καμία επιχορήγηση από τον Κρατικό Προϋπολογισμό ή από άλλους κοινωνικούς πόρους παρά στηρίζονται μόνο στις εισφορές των εργαζομένων (ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΕΛΤΑ, ταμείο τραπεζοϋπαλλήλων, στρατιωτικών, 11 φορέων πρόνοιας ιδιωτικών υπαλλήλων, ξενοδοχοϋπαλλήλων, εμποροϋπαλλήλων και εργαζομένων στα λιμάνια). Με βάση την απόφαση αυτή ανοίγει και ο δρόμος για τη μείωση εισφορών που επιβάλλεται στις πρόσθετες απολαβές των ασφαλισμένων για τη λήψη του εφάπαξ στην περίπτωση που οι εν λόγω πρόσθετες αποδοχές τους έχουν μειωθεί.
Αλλά και το Ελεγκτικό Συνέδριο έκρινε αντισυνταγματική την περικοπή εφάπαξ σε 20.521 δημοσίους υπάλληλους, απόφαση που δημιουργεί «τσουνάμι» διεκδικήσεων με ανυπολόγιστο κόστος.
Σε μεγάλο πονοκέφαλο εξελίσσεται και η απόφαση που έκρινε αντισυνταγματική τη φορολόγηση των επιδομάτων των πανεπιστημιακών που αφορούν στη συμμετοχή τους σε συνέδρια και σε ενημέρωση της βιβλιοθήκης. Το σκεπτικό είναι ότι τα επιδόματα αυτά δεν θεωρούνται εισόδημα και κατά συνέπεια δεν πρέπει να φορολογούνται και το Δημόσιο θα πρέπει να επιστρέψει ως αχρεωστήτως καταβληθέντα όσα θεωρείται, ότι φορολόγησε παράνομα.
Πριν από μερικούς μήνες το ΣτΕ έκρινε αντισυνταγματική την τακτοποίηση των αυθαιρέτων με το νόμο 4014/2011 που αφορούσε 500.000 ιδιοκτήτες ακινήτων που, ενώ πλήρωσαν, έμειναν στον αέρα. Πολλοί εξ αυτών μπορούν να διεκδικήσουν επιστροφή χρημάτων ή να ενταχθούν στο νέο «νόμο Καλαφάτη», ο οποίος δεν αποκλείεται μετά από χρόνια να κηρυχθεί κι αυτός αντισυνταγματικός.
Αντισυνταγματικό έκρινε πρόσφατα το ΣτΕ το Ενιαίο Τέλος Ακινήτων και την έκτακτη εισφορά στα ακίνητα που έχουν απαλλοτριωθεί αναγκαστικά.

Τεράστιο πρόβλημα δημιούργησε απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου για την πώληση των 28 ακινήτων του Δημοσίου με sale and lease back. Οι επιφυλάξεις απείλησαν να τινάξουν στον αέρα τον διαγωνισμό που έφερε έσοδα 262 εκατ. ευρώ.

Προβληματισμό, τέλος, προκάλεσε η απόφαση για άλλη πολύκροτη υπόθεση, αυτή της κατασκευής του The Mall Athens. Επειτα από σχεδόν 7 χρόνια κρίθηκε «αυθαίρετο» το κτίριο και ζητήθηκε περιβαλλοντική μελέτη.

Μισθοδικείο
Δικαστές κερνούν, δικαστές πίνουν...

Δεν είναι λίγοι, πάντως, εκείνοι που πιστεύουν ότι οι δικαστές λειτουργούν αρκετές φορές εκδικητικά απέναντι στην κυβέρνηση για τις περικοπές που έχει επιβάλει και στους ίδιους.

Μάλιστα, έχουν γίνει αντικείμενο επικριτικών σχολίων επειδή πρόσφατα το Μισθοδικείο -το οποίο αποτελείται από δικαστές και πανεπιστημιακούς- αποφάσισε να επανέλθουν οι αποδοχές των δικαστικών στα επίπεδα προ του δευτέρου Μνημονίου, δηλαδή πριν από τον Ιούλιο του 2012. Παράλληλα, έκριναν ότι πρέπει το 25% των ακαθάριστων αποδοχών τους να είναι αφορολόγητο, δηλαδή να ισχύσει και γι' αυτούς το ευνοϊκό καθεστώς των βουλευτών. Αναλυτικότερα, κρίθηκε ότι οι συνεχείς μειώσεις των αποδοχών των δικαστικών λειτουργών που έγιναν (περίπου 50%) και η υποχρέωση αναδρομικής επιστροφής αποδοχών τους που νόμιμα είχαν εισπράξει, αντιβαίνει στα άρθρα 26, 87 και 88 του Συντάγματος.

Η απόφαση αναφέρεται και στην αρχή της διακρίσεως των τριών λειτουργιών (νομοθετικής, εκτελεστικής και δικαστικής), τις οποίες θεωρεί ισοδύναμες και ισότιμες. Αν και η απόφαση του Μισθοδικείου ήταν απόλυτα σύμφωνη με το Σύνταγμα προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από άλλες ομάδες εργαζόμενων αλλά και από την κυβέρνηση, η οποία πρέπει να βρει χρήματα για να καλύψει τις απαιτήσεις των χιλιάδων δικαστικών. Την ίδια στιγμή, μάλιστα, που η τρόικα πιέζει την κυβέρνηση να βρει τρόπους και να παρακάμψει τις δικαστικές αποφάσεις υπονοώντας νέες μειώσεις σε μισθούς υπαλλήλων που δικαιώνονται στα δικαστήρια.

Δικαστικές υποθέσεις-βόμβες

Aντισυνταγματικές οι περικοπές μισθών στους ένστολους, οι οποίοι πρέπει να επιστρέψουν στα προ του Iουλίου 2012 επίπεδα.
Παράνομες οι μειώσεις στο εφάπαξ εργαζομένων σε Tαμεία που δεν χρηματοδοτούνται από το Δημόσιο.
Παράνομη η εφεδρεία δημοσίων υπαλλήλων που έγινε με βάση τον νόμο 4024/2011.
Aντισυνταγματική και μη νόμιμη η επιβολή του Tέλους Pύπων στους λογαριασμούς της ΔEH.
Aντισυνταγματική η τακτοποίηση των αυθαιρέτων με βάση τον νόμο Παπακωνσταντίνου.
Aντισυνταγματική έκρινε το Eλεγκτικό Συνέδριο την περικοπή του εφάπαξ σε πάνω από 20.000 δημοσίους υπαλλήλους.