Λεφτά υπάρχουν !!!!!!! Πρωτογενές πλεόνασμα σε συνθήκες ύφεσης, προσδοκά ο Βενιζέλος! ολόκληρο το κείμενο της εισηγητικής έκθεσης

Έλλειμμα 11,4 δισ. ευρώ, στο 5,4% του ΑΕΠ, αύξηση των φορολογικών εσόδων κατά 3,6 δισ. ευρώ και πρωτογενές πλεόνασμα (χωρίς να υπολογίζεται η πληρωμή των τόκων στους δανειστές της χώρας) 2,1 δισ. ευρώ προβλέπει για το 2012 η έκθεση του κρατικού προϋπολογισμού που παρουσίασε σήμερα το υπουργείο Οικονομικών. Όλα τα παραπάνω σε ένα σκηνικό βαθείας ύφεσης, η οποία εκτιμάται ότι θα αγγίξει το 2,8% του ΑΕΠ και αυξημένης ανεργίας που θα σκαρφαλώσει στο 17,1%. Στη συνέντευξη Τύπου που έδωσε ο Ευάγγελος Βενιζέλος, δεν υπήρξαν οι σχετικές αποκαλύψεις για την αναμενόμενη αύξηση των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων η οποία δεν προσδιορίστηκε επακριβώς χρονικά, αλλά αναμένεται να σπρώξει προς τα πάνω μια σειρά φόρων που σχετίζονται με την ακίνητη περιουσία. Όσον αφορά στο πρόγραμμα ανταλλαγής ομολόγων, PSI, ο υπουργός Οικονομικών τόνισε ότι θα υπάρξουν επιλογές που θα μπορούν να διαλέξουν οι κάτοχοι ομολόγων και ότι θα γίνει ξεχωριστή διαπραγμάτευση με κάθε φορέα, π.χ. τράπεζες, ταμεία. Στην εισηγητική έκθεση αναφέρεται πως "τα έσοδα από λοιπούς φόρους συναλλαγών προβλέπεται να ανέλθουν στα 1.048 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 9,7%, λόγω της θετικής επίδρασης από την αύξηση των αντικειμενικών αξιών στις μεταβιβάσεις ακινήτων". Παράλληλα, επαναλαμβάνεται η απόφαση για περαιτέρω μείωση των φοροαπαλλαγών, επέκταση των τεκμηρίων σε όλους τους φορολογούμενους όπως και εξίσωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο πετρέλαιο θέρμανσης και κίνησης. Η αύξηση των αντικειμενικών και η μείωση του αφορολόγητου για την ακίνητη περιουσία, αναμένεται να σπρώξουν προς τα πάνω, μια σειρά φόρων όπως: τα τεκμήρια διαβίωσης τους φόρους μεταβίβασης τους φόρους κληρονομιών, δωρεών και γονικών παροχών το φόρο ακίνητης περιουσίας (επιπρόσθετη επιβάρυνση από τη μείωση της κλίμακας που επίσης προαναγγέλθηκε) το Ειδικό τέλος της ΔΕΗ τα δημοτικά τέλη μέχρι και τα πρόστιμα διατήρησης αυθαιρέτων και ημιυπαιθρίων Περισσότερα, θα ξεκαθαριστούν όταν θα γίνει γνωστή η ακριβής ημερομηνία αύξησης των αντικειμενικών, καθώς και σε ποιo επίπεδο αυτές θα διαμορφωθούν σε σχέση με τις σημερινές. Σχετικά με το νέο φορολογικό σύστημα, ο Ευάγγελος Βενιζέλος τόνισε πως θα πρέπει να βελτιωθεί η σχέση άμεσων και έμμεσων φόρων. Ερωτηθείς για την αύξηση των εσόδων κατά 29% στα φυσικά πρόσωπα και τη μείωση 22% στις επιχειρήσεις υποστήριξε ότι στα πρώτα περιλαμβάνονται και οι ελεύθεροι επαγγελματίες, προσθέτοντας ότι οι επιχειρήσεις δίνουν θέσεις εργασίας. Ο υπουργός Οικονομικών αναφέρθηκε εκ νέου στις εξαγγελίες περί ηλεκτρονικού πόθεν έσχες καθώς και σε κίνητρα είσπραξης ΦΠΑ ενώ έκανε λόγο και για ενιαίο μηχανισμό είσπραξης φόρων και εισφορών. Στο μέτωπο των ιδιωτικοποιήσεων, τόνισε ότι τα έσοδα θα είναι 1,8 δισ. το 2011 και πως το ποσό του 2012 θα εξαρτηθεί από το ενδιαφέρον των ξένων. Στο σημείο αυτό ζήτησε τη βοήθεια της Ε.Ε. μέσω της ενθάρρυνσης επενδύσεων. Ειδικό τέλος ακινήτων Όσον αφορά στο τέλος ακινήτων και τις πολλαπλές πιέσεις για την εξέταση ειδικής ρύθμισης ανέφερε: "Η έγνοια της κυβέρνησης δεν είναι να κόβει το ρεύμα στους πολίτες. Δεν μπορώ να ακούω δημόσιες παραινέσεις να μην πληρώνει φόρους ο κόσμος" και ότι κάποιοι κάνουν τους καλούς τζάμπα. Συνεχίζοντας στο ίδιο μήκος κύματος τόνισε ότι ο πολίτης εάν έχει όντως ανάγκη δεν χρειάζεται αυτόκλητους υπερασπιστές, θα μπορεί να το δηλώνει. PSI πολλαπλής επιλογής Ο υπουργός Οικονομικών ξεκαθάρισε στη συνέντευξη Τύπου, ότι θα υπάρξει ένα πρόγραμμα PSI πολλαπλής επιλογής, το οποίο θα διαχωρίζει τους κατόχους των ομολόγων (τράπεζες, ασφαλιστικά ταμεία, ιδιώτες, κλπ.). Όπως τόνισε απαντώντας σε ερώτηση, σύμφωνα με την τελευταία απόφαση, δεν θα υπάρξει μοντέλο για ελληνικές και ξένες τράπεζες, αλλά θα υπάρξουν επιλογές για να επιλέξει κανείς, ενώ πρόσθεσε πως το επίπεδο συμμετοχής θα είναι 100% και ότι το επιτόκιο δεν ειναι ανακοινώσιμο, πριν τις διαπραγματεύσεις. "Ξέρουμε τι θέλουμε να πετύχουμε και με ποιές παραμέτρους διαφορετικές μπορούμε να το κάνουμε αυτό" πρόσθεσε επισημαίνοντας ότι η συμμετοχή θα είναι εθελοντική και πως δεν θα έχει πιστωτικό γεγονός, ξεκαθαρίζοντας ωστόσο πως την Ελλάδα δεν την αφορά τόσο όσο τον εκδότη και τον κάτοχο του ασφαλιστηρίου. Η εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού Σύμφωνα με τους στόχους του προσχεδίου, το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης θα ανέλθει στο 5,4% του ΑΕΠ το 2012, ενώ προβλέπεται και πρωτογενές πλεόνασμα 2,180 δισ. ευρώ που αντιστοιχεί σε 1% του ΑΕΠ. Παράλληλα, το δημόσιο χρέος προβλέπεται να διαμορφωθεί στο 145,5% του ΑΕΠ στα 309,3 δισ. ευρώ. Ο προϋπολογισμός περιλαμβάνει στις προβλέψεις του ύφεση και για το 2012, με μείωση του ΑΕΠ κατά 2,8%. Το ποσοστό ανεργίας προβλέπεται να αυξηθεί περαιτέρω το 2012, στο 17,1% του εργατικού δυναμικού. Ψήφιση πριν τις 8 Δεκεμβρίου Τον προϋπολογισμό κατέθεσε στη Βουλή ο υπουργός Οικονομικών Ευάγγελος Βενιζέλος, ζητώντας να ψηφιστεί πριν τη Σύνοδο Κορυφής της 8ης Δεκεμβρίου. Ο πρόεδρος της Βουλής, Φ. Πετσάλνικος, αφού εξήγησε πως θα προηγηθεί συνεννόηση για την έναρξη των κοινοβουλευτικών διαδικασιών ψήφισης του κρατικού προϋπολογισμού, εκτίμησε πως θα εισαχθεί προς συζήτηση στην αρμόδια Επιτροπή Οικονομικών τις πρώτες ημέρες τις ερχόμενης εβδομάδας, στις 3 Δεκεμβρίου ημέρα Σάββατο θα εισαχθεί προς συζήτηση στην Ολομέλεια για να ψηφιστεί στις 7 Δεκεμβρίου. Υπέρ του προϋπολογισμού τάχθηκαν εκπρόσωποι των κομμάτων της κυβέρνησης συνεργασίας, ΠΑΣΟΚ, ΝΔ και ΛΑΟΣ, ενώ δήλωσαν ότι καταψηφίζουν το ΚΚΕ και ο ΣΥΡΙΖΑ. ι μι μ υ υ ! υ " μ # υ$ % & '()*+ , ! "!)-". /0 , 1 0 " μ υ !/! "!)-", . $ 2 υ μ 3(& , &" 2 ).", 201 ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Προς τη Βουλή των Ελλήνων Κυρίες και Κύριοι Βουλευτές, Για πρώτη φορά τις τελευταίες πολλές δεκαετίες η Βουλή των Ελλήνων καλείται να συζητήσει και να ψηφίσει τον κρατικό προϋπολογισμό του επόμενου οικονομικού έτους υπό συνθήκες τόσο μεγάλης κρίσης και πίεσης. Το τεράστιο δημοσιονομικό πρόβλημα της χώρας έχει δυστυχώς διασταυρωθεί με τη βαθιά πολλαπλή κρίση της Ευρωζώνης και με την ανυπαρξία επαρκών και λειτουργικών θεσμών παγκόσμιας οικονο- μικής διακυβέρνησης. Η κρίση στην Ευρωζώνη δεν είναι μόνο δημοσιονομική και χρηματοοικονομι- κή, αλλά θεσμική και πολιτική. Στην πραγματικότητα έχει καταστεί πλέον σαφές ότι η διαχείριση του ευρώ απαιτεί άλλο επίπεδο πολιτικής και θεσμικής ολοκλήρωσης της ευρωζώνης και ευρύτερα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στο μεταξύ, όμως, οι επιμέρους προσεγγίσεις και προτεραιότητες των κρατών- μελών – ανάλογα με το μέγεθος και τη δημοσιονομική και οικονομική κατάσταση του καθενός – κα- θιστούν ιδιαίτερα πολύπλοκη και δυσχερή τη λήψη και κυρίως την εφαρμογή οριστικών και καθαρών αποφάσεων που θωρακίζουν το ευρώ απέναντι στην κερδοσκοπική προδιάθεση των αγορών και ιδίως των μη ρυθμιζόμενων οντοτήτων της διεθνούς χρηματοοικονομικής αγοράς. Ακόμη και τώρα, μετά τη διαμόρφωση του νέου θεσμικού πλαισίου του EFSF, η επιθετική στάση των αγορών κατά οικονομικά ισχυρών κρατών-μελών που καλύπτουν από μόνα τους ένα πολύ μεγάλο πο- σοστό του ΑΕΠ αλλά και του συνολικού δημόσιου χρέους της Ευρωζώνης, θέτει υπό διαρκή δοκιμα- σία όλες τις σχετικές πρωτοβουλίες της ευρωζώνης και τους μηχανισμούς που αυτή διαθέτει ή επιχει- ρεί να διαμορφώσει. Η Ελλάδα βρίσκεται μέσα σ΄ αυτό το διεθνές μαγνητικό πεδίο, δυστυχώς, αδύναμη και εκτεθειμένη, γιατί το μέγεθος του δημόσιου χρέους της και οι διαρθρωτικές αδυναμίες του κράτους, της οικονομίας και της κοινωνίας μας, μας έφεραν στη θέση να εξαρτώμεθα από τη βοήθεια και από τις αποφάσεις των θεσμικών μας εταίρων που είναι όμως ταυτοχρόνως και πιστωτές μας. Είκοσι σχεδόν μήνες μετά την υπαγωγή της χώρας μας στο αρχικό πρόγραμμα στήριξής της από τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης και το ΔΝΤ, η κατάσταση διαμορφώνεται σε γενικές γραμμές ως εξής: • Η Ελλάδα έχει εισπράξει περίπου 65 από τα 110 δισ. ευρώ του αρχικού προγράμματος στήριξης με τη μορφή διακρατικού δανείου από τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης και δανείου από το ΔΝΤ και εκκρεμεί η εκταμίευση της 6ης δόσης ύψους 8 δισ. ευρώ. • Η εικόνα που έχει εμπεδωθεί στους θεσμικούς μας εταίρους και τη διεθνή κοινή γνώμη είναι πως οι εσωτερικές πολιτικές, κοινωνικές, θεσμικές, διοικητικές και παραγωγικές συνθήκες καθιστούν αβέβαιη την ύπαρξη της εθνικής βούλησης και ικανότητας για την εφαρμογή ενός προγράμματος προσαρμογής που, εκτός από τα δημοσιονομικά μέτρα που στοχεύουν στην πολύ γρήγορη και δραστική μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος, περιλαμβάνει πολλά κρίσιμα, επίπονα, αλλά και αναγκαία μέτρα διαρθρωτικού χαρακτήρα που κατατείνουν στην ενίσχυση της ανταγωνιστι- κότητας της ελληνικής οικονομίας. • Παρόλα αυτά, μετά την ψήφιση του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής και των βασικών εφαρμοστικών νόμων, άνοιξε ο δρόμος, αρχικά με τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 21ης Ιουλίου 2011 και στη συνέχεια με τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλί- ου της 26ης /27ης Οκτωβρίου 2011, για ένα νέο πρόγραμμα στήριξης με υπερδιπλασιασμό της συμμετοχής των θεσμικών μας εταίρων από τα 110 στα 240 δισ. ευρώ, με παράλληλη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα σε ένα νέο σχήμα μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας του ελληνικού δημόσιου χρέους που το μειώνει κατά 100 περίπου δισ. ευρώ (περίπου 47 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ) με ανάλογη μείωση του ετήσιου κόστους εξυπηρέτησης. Παρότι οι αποφάσεις της 21ης Ιουλίου και της 26ης/27ης Οκτωβρίου αφορούν συνολικά την Ευρωζώνη και στοχεύουν στην προστασία του ευρώ και μάλιστα του σκληρού του πυρήνα που συγκροτείται από κράτη-μέλη με μεγέθη ικανά να επηρεάζουν τα συνολικά δημοσιονομικά και χρηματοοικονομικά με- γέθη της Ευρωζώνης, οι αποφάσεις αυτές είναι ιδιαίτερα κρίσιμες για την Ελλάδα. Πρώτον, γιατί στην Ελλάδα θα εφαρμοστεί ευθύς αμέσως το νέο διευρυμένο θεσμικό πλαίσιο του EFSF. Και, δεύτερον, γιατί από τη δική μας οπτική γωνία η εφαρμογή των αποφάσεων αυτών είναι ζωτικής σημασίας όχι μόνο για την κάλυψη των δανειακών αναγκών της χώρας, αλλά και για την άμεση βελτίωση των συν- θηκών ρευστότητας που επικρατούν στην ελληνική οικονομία. Αυτή είναι και η πιο κρίσιμη παρέμ- βαση που μπορεί να γίνει για την ανάσχεση της ύφεσης και της ενίσχυσης της πραγματικής οικονομί- ας. Μέσα σ΄ αυτές τις συνθήκες, η εκπλήρωση των υποχρεώσεων της χώρας μας έναντι των θεσμικών της εταίρων και η ολοκλήρωση των διαδικασιών που οδηγούν στην πλήρη εφαρμογή των αποφάσεων της 26ης /27ης Οκτωβρίου προσλαμβάνει διαστάσεις όχι απλώς κρίσιμες αλλά υπαρξιακές. Θεμέλιο της απόφασης αυτής είναι η πρωτοφανής προσπάθεια δημοσιονομικής και διαρθρωτικής προσαρμογής που συντελείται στη χώρα μας. Από το 2009 έως το τέλος του 2011, με την εφαρμογή του προγράμματος, το πρωτογενές έλλειμμα θα έχει μειωθεί κατά 21 δισ. ευρώ, δηλαδή κατά περίπου 10% του ΑΕΠ, ενώ παράλληλα θα έχει καταγραφεί μια σωρευτική ύφεση της τάξης του 12%. Παράλ- ληλα, τα τέσσερα τελευταία χρόνια (2008-2011) έβαινε αυξανόμενο το ετήσιο κόστος εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους λόγω του τεράστιου όγκου του. Μέσα σε συνθήκες αβεβαιότητας και μειωμένης ρευστότητας, μέσα σε συνθήκες διεθνούς νευρικότη- τας που τροφοδοτούνται από καθημερινές δηλώσεις, ακριτομυθίες, σχόλια και αναλύσεις που θέτουν σε αμφισβήτηση όχι μόνον την ικανότητα της Ελλάδας να ξεπεράσει το πρόβλημα της, αλλά και την επάρκεια των αποφάσεων και των μηχανισμών της Ευρωζώνης, η Ελλάδα καλείται να πετύχει άκρως απαιτητικούς στόχους. Τους τελευταίους είκοσι μήνες η διάψευση βασικών μακροοικονομικών προγνώσεων των διεθνών οργανισμών ως προς το μέγεθος της ύφεσης, μετακινεί προς τα πίσω τους στόχους, με αποτέλεσμα να απαιτούνται ακόμη περισσότερα μέτρα, με ακόμη μεγαλύτερο οικονομικό, αναπτυξιακό, πολιτικό και κυρίως κοινωνικό κόστος. Είναι όμως προφανές ότι στο σημείο που βρισκόμαστε, μετά τις θυσίες που έχει υποστεί ο ελληνικός λαός και μετά το μέγεθος της δημοσιονομικής προσαρμογής που έχει ήδη επιτευχθεί, είναι πράγματι κρίμα να μην καταβληθεί η πρόσθετη προσπάθεια που απαιτείται, προσπά- θεια πολύ επώδυνη για την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων που κατατείνουν στην επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος το 2012. Η δυνατότητα παραγωγής πρωτογενούς πλεονάσματος αλλάζει ριζικά τη δημοσιονομική εικόνα και επέτρεψε να ληφθούν οι αποφάσεις της 26ης/27ης Οκτωβρίου Ο προϋπολογισμός του 2012, όπως κατατίθεται, ενσωματώνει την αρχική εκτίμηση για τις θετικές επιπτώσεις που προβλέπεται να έχει η εφαρμογή των αποφάσεων της 26ης/27ης Οκτωβρίου στη μείωση του δημόσιου χρέους, άρα και στη μείωση του κόστους της ετήσιας εξυπηρέτησης του. Η μείωση στο ύψος των τόκων υπολογίζεται, με βάση τις παραδοχές της Ανάλυσης Βιωσιμότητας του Χρέους (DSA) του ΔΝΤ, ότι μπορεί να προσεγγίσει τα 5 δισ. ευρώ (σε ταμειακή βάση) για το 2012 και τα 13,6 δισ. ευρώ συνολικά για την περίοδο μέχρι το 2014. Αυτό σε συνδυασμό με τη ροή των κονδυλίων από τον επίσημο τομέα, δηλαδή από τους θεσμικούς μας εταίρους, μπορεί να μεταβάλλει όχι μόνο τα δημοσιονομικά δεδομένα, αλλά τη γενικότερη ατμό- σφαιρα στην πραγματική οικονομία. Η εκταμίευση της 6ης δόσης των 8 δισ. ευρώ μέχρι τα μέσα Δε- κεμβρίου οδηγεί στο νέο πρόγραμμα και άρα στην όσο το δυνατόν ταχύτερη εκταμίευση: α) 30 δισ. ευρώ για τις ανάγκες επανακεφαλαιοποίησης και των ελληνικών τραπεζών β) 30 δισ. ευρώ για τη χρηματοδότηση του PSI και γ) ποσά που απαιτούνται για την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών Μαρτίου 2012. Σ΄ αυτά πρέπει να προστεθεί: δ) η παροχή της αναγκαίας εγγύησης από το EFSF προς την ΕΚΤ για τη διασφάλιση της ενδιάμεσης ρευστότητας του ελληνικού τραπεζικού συστήματος κατά την περίοδο της ανταλλαγής των ομολόγων μέσα στο νέο σχήμα συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα. * * * * Αυτή είναι η βασική επιλογή και η κρίσιμη παραδοχή στην οποία βασίζεται το σχέδιο του Κρατικού Προϋπολογισμού του 2012, ως τμήμα του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής της περιόδου 2011–2015, όπως αυτό προσαρμόζεται ex post ως προς τις πραγματοποιήσεις του προϋ- πολογισμού του 2011 και ex ante ως προς το μακροοικονομικό πλαίσιο και τους δημοσιονομικούς στόχους του 2012 και των επόμενων ετών του προγράμματος. Για να επιτευχθεί ο δημοσιονομικός στόχος του 2012 από το Μάιο του 2010 έως τον Οκτώβριο του 2011 ελήφθησαν μια σειρά από πολύ δύσκολες αποφάσεις για την συγκέντρωση των αναγκαίων δη- μόσιων εσόδων και την όσο γίνεται μεγαλύτερη περικοπή των δημόσιων δαπανών. Οι αποφάσεις αυτές, που κατέστησαν νόμοι του κράτους, ελήφθησαν παρά το βαρύτατο πολιτικό, κοινωνικό και συναισθηματικό κόστος, γιατί, υπό τις παρούσες συνθήκες, με τις αποφάσεις αυτές θω- ρακίζεται και προστατεύεται η χώρα όχι τόσο απέναντι στις ορθολογικές αποφάσεις των θεσμικών μας εταίρων, όσο απέναντι σε τυχαίες και ανεξέλεγκτες καταστάσεις που μπορεί να προκληθούν λόγω της ευρωπαϊκής θεσμικής πολυπλοκότητας, των εσωτερικών πολιτικών εμπλοκών σε κάποια από τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης και των ανώμαλων καταστάσεων που μπορούν ανά πάσα στιγμή να εμ- φανισθούν στις διεθνείς χρηματοοικονομικές αγορές. Μετά την απόφαση της 26ης/27ης Οκτωβρίου ακολούθησε ένα δεκαπενθήμερο μεγάλης πολιτικής έ- ντασης που έθεσε ξανά υπό αμφισβήτηση τη διεθνή αξιοπιστία της χώρας και οδήγησε στην συμφω- νία του ΠΑΣΟΚ, της Νέας Δημοκρατίας και του ΛΑΟΣ για την ανάγκη να συγκροτηθεί Κυβέρνηση συνεργασίας με την εντολή να διασφαλίσει την αλληλουχία των ενεργειών που οδηγούν στην πλήρη εφαρμογή της απόφασης της 26ης/27ης Οκτωβρίου 2011. Αμέσως μετά η χώρα θα προσφύγει, μέσω εκλογών, στη λαϊκή ετυμηγορία προκειμένου η νέα Βουλή να αναδείξει μια Κυβέρνηση ικανή να ο- λοκληρώσει την έξοδο της χώρας από την κρίση. Η κατάθεση και η ψήφιση του προϋπολογισμού του 2012 εντάσσεται σ΄ αυτήν την αλληλουχία γεγο- νότων και αποτελεί βασική παράμετρο της εντολής της παρούσας Κυβέρνησης που μέσω της εκταμί- ευσης της 6ης δόσης του αρχικού δανείου (GLF), της άμεσης έναρξης και της ταχείας ολοκλήρωσης των διαπραγματεύσεων με την Τρόικα για τη σύναψη του νέου προγράμματος, της υπογραφής και κοινοβουλευτικής κύρωσης της νέας δανειακής σύμβασης και της διασφάλισης της συμμετοχής, του ιδιωτικού τομέα (PSI) στη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του ελληνικού δημόσιου χρέους θα κλείσει ένα ολόκληρο κύκλο σωστικών ενεργειών για την εθνική οικονομία, αλλά και την υπόσταση της πα- τρίδας μας, για το επίπεδο ζωής, τα εισοδήματα, τις περιουσίες και τις προοπτικές των Ελλήνων και των Ελληνίδων. Έχω πει πολλές φορές ότι οι συμπολίτες μας νομίζουν πως αυτό που ζούμε – οι περικοπές μισθών και συντάξεων, η περιορισμένη ρευστότητα, η αύξηση της ανεργίας, οι φορολογικές επιβαρύνσεις – είναι η κρίση. Μακάρι να ήταν τόσο απλή η προσέγγιση. Όλη αυτή η κατάσταση που είναι αποτέλεσμα του δημοσιονομικού εκτροχιασμού της χώρας και όχι της προσφυγής μας στην βοήθεια και άρα στην επι- τήρηση των εταίρων μας, δεν είναι αυτή καθαυτή η κρίση, αλλά το κόστος που πρέπει να καταβληθεί από το Λαό μας για την αποφυγή της πραγματικής κρίσης, δηλαδή του δημοσιονομικού αδιεξόδου και της κατάρρευσης της χρηματοπιστωτικής σφαίρας με δραματικές επιπτώσεις στην πραγματική οικο- νομία, το επίπεδο ζωής και την κοινωνική συνοχή. Οι όροι υπό τους οποίους δίνουμε ως Έθνος τον αγώνα αυτό είναι δυστυχώς εξ αρχής άνισοι. Δεν κα- ταφέραμε ως Έλληνες να διαμορφώσουμε το πλαίσιο εθνικής ενότητας, πολιτικής συνείδησης και κοινωνικής συνοχής που αρμόζει στο μέγεθος της κρίσης και του κινδύνου. Ελπίζω τώρα με τον σχη- ματισμό της κυβέρνησης συνεργασίας αυτό το αρνητικό δεδομένο να μεταβληθεί για το καλό της Πα- τρίδας. Αν, όπως πιστεύω, ξεπεράσουμε τον κίνδυνο, αυτό που θα έχει μείνει στη μνήμη της κοινωνίας θα είναι οι περιορισμοί και οι πιέσεις της περιόδου αυτής και όχι η εικόνα μιας κατάρρευσης που δεν ήρ- θε ποτέ. Δεν ξέρω αν θα γίνει ευρύτερα κατανοητό και αποδεκτό το πολιτικό, κοινωνικό, δημοσιονο- μικό και αναπτυξιακό περιεχόμενο του εγχειρήματος. Η πλήρης απόδειξη της θέσης μας θα ήταν οι τραγικές επιπτώσεις που θα είχε η αποτυχία των προσπαθειών μας. Αυτό όμως δεν θέλουμε να το ζήσουμε, μπορούμε να μη το ζήσουμε, δεν θα το ζήσουμε. Είναι δυστυχώς πολλοί που κάτω από τις σημερινές συνθήκες εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν τα θέματα με το συνήθη συμβατικό, κομματικό, συνδικαλιστικό ή δημοσιογραφικό τρόπο. Όταν τα ζητήματα τίθενται με αυτό τον τρόπο, δεν υπάρχουν περιθώρια ορθολογικής και ειλικρινούς συζήτησης, γιατί τα επίπεδα στο οποίο κινούνται οι προσεγγίσεις μας είναι δυστυχώς ασύμπτωτα. Η συμφωνία των τριών κομμάτων και ο σχηματισμός της παρούσας κυβέρνησης είναι ένας ενθαρρυ- ντικός οιωνός που δείχνει ότι μπορούμε πράγματι να εστιάσουμε σ΄ αυτό που υπαγορεύει το συμφέ- ρον του Έθνους. Επειδή ο πολιτικός χρόνος έχει συμπυκνωθεί σε υπερβολικό βαθμό και όλα περνούν με μεγάλη ταχύ- τητα από τη συγκυρία στην ιστορία, είναι πολύ πιθανό η τελική αξιολόγηση των επιλογών μας να γί- νει μέσα στα όρια του ανθρώπινου χρόνου που μας απομένει. Δεν είναι καθόλου εύκολο να απαντήσεις στον άνεργο, στο μισθωτό που βλέπει το οικογενειακό του εισόδημα να μειώνεται, στο συνταξιούχο που υφίσταται έστω και μικρή περικοπή της σύνταξής του, στον επιχειρηματία που δε βρίσκει πρόσβαση στο τραπεζικό σύστημα, στη μοναχική μητέρα που α- γωνίζεται με ένα μικρό μισθό ή ένα επίδομα ανεργίας να μεγαλώσει τα παιδιά της. Κυρίως δεν είναι καθόλου εύκολο να απαντήσεις στη νέα γενιά που, έχοντας υψηλά μορφωτικά προσόντα και μεγάλα ταλέντα, δυσκολεύεται να βρει μία θέση κάτω από τον ήλιο της πατρίδας μας. Αυτή είναι όμως μια παροδική κατάσταση κρίσης που πρέπει να τη ξεπεράσουμε το ταχύτερο, κάνο- ντας την υπερπροσπάθεια που απαιτείται, προκειμένου η χώρα να ξαναβρεί την αξιοπρέπειά, τη δη- μοσιονομικής της κυριαρχία, την πολιτική της ισχύ, τον κανονικό αναπτυξιακό της ρυθμό. Ο προϋπολογισμός του 2012 μπορεί συνεπώς να είναι ο προϋπολογισμός της μετάβασης από την κα- τάσταση της απαισιοδοξίας σε μία νέα εθνική αφετηρία. Ο προϋπολογισμός του 2012 δεν έχει εύκολες παραδοχές. Κάνει όμως αναγκαίες επιλογές και υπηρε- τεί επιτακτικούς εθνικούς στόχους. Ο προϋπολογισμός του 2012 και η εκτέλεσή του, μαζί με τις συ- ναφείς διαρθρωτικές αλλαγές – τις ιδιωτικοποιήσεις, την αναδιάρθρωση του κράτους και του ευρύτε- ρου δημόσιου τομέα, το άνοιγμα της αγοράς και των επαγγελμάτων, την καλά στοχευμένη μάχη κατά της φοροδιαφυγής, την εφαρμογή ενός νέου Εθνικού Φορολογικού Συστήματος δικαιοσύνης και δια- φάνειας – είναι προϋπόθεση για τη διασφάλιση της πλήρους και άμεσης εφαρμογής αποφάσεων της Ευρωζώνης, που διασφαλίζουν τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του ελληνικού δημόσιου χρέους. Ο προϋπολογισμός του 2012 είναι συνεπώς κάτι πολύ περισσότερο από πίνακες, μακροοικονομικές προβλέψεις, δημοσιονομικούς στόχους και μέτρα. Δεν είναι ένα συμβατικό νομοθετικό ή δημοσιονο- μικό κείμενο. Είναι ένα όργανο δουλειάς για την έξοδο από την κρίση και κυρίως μία εμβληματικού χαρακτήρα απόφαση της Βουλής των Ελλήνων για το μέλλον της χώρας. Μπορούμε και οφείλουμε να στείλουμε πολύ ισχυρό και καθαρό μήνυμα τόσο προς τους Έλληνες πο- λίτες όσο και προς τους θεσμικούς μας εταίρους και την διεθνή κοινή γνώμη. Ας το κάνουμε. Το οφείλουμε στην ιστορία και κυρίως στο μέλλον της πατρίδας μας. Αθήνα, 17 Νοεμβρίου 2011 Ευάγγελος Βενιζέλος Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης και Υπουργός Οικονομικών Π ε ρ ι ε χ ό μ ε ν α Πρόλογος Κεφάλαιο 1 Οικονομικές εξελίξεις και προοπτικές .................................................................... 13 1 Διεθνείς οικονομικές εξελίξεις ................................................................................................ 13 2 Οι οικονομικές εξελίξεις στην Ελλάδα ................................................................................... 19 2.1 Οι εξελίξεις το 2011 ................................................................................................................... 19 2.2 Οι προοπτικές το 2012.............................................................................................................. 25 Κεφάλαιο 2 Οικονομική και δημοσιονομική πολιτική ............................................................... 27 1 Γενική επισκόπηση της ελληνικής οικονομίας .................................................................... 27 2 Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ) ........................................ 28 3 Φορολογική πολιτική.............................................................................................................. 29 4 Πολιτική ελέγχου δαπανών.................................................................................................... 33 5 Ανάπτυξη πληροφοριακών συστημάτων ΓΓΠΣ ................................................................... 37 6 Νέο σύστημα βαθμολογικής και μισθολογικής εξέλιξης υπαλλήλων στο δημόσιο τομέα 40 Κεφάλαιο 3 Προϋπολογισμός γενικής κυβέρνησης .................................................................. 43 1 Γενικά ....................................................................................................................................... 43 2 Κρατικός προϋπολογισμός 2011........................................................................................... 46 2.1 Τακτικός προϋπολογισμός........................................................................................................ 46 2.2 Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων......................................................................................... 58 3 Κρατικός προϋπολογισμός 2012........................................................................................... 59 3.1 Βασικά μεγέθη προϋπολογισμού.............................................................................................. 59 3.2 Τακτικός προϋπολογισμός........................................................................................................ 59 3.3 Προϋπολογισμός Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ..................................................................... 75 4 Χρηματορροές μεταξύ Ελλάδας και Ευρωπαϊκής Ένωσης................................................. 90 4.1 Χρηματικές ροές με την Ευρωπαϊκή Ένωση το 2011................................................................ 90 4.2 Χρηματικές ροές με την Ευρωπαϊκή Ένωση το 2012................................................................ 93 5 Νομικά πρόσωπα.................................................................................................................... 94 6 Κοινωνικός προϋπολογισμός................................................................................................ 98 6.1 Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης................................................................................................. 99 6.2 Νοσοκομεία............................................................................................................................... 99 7 Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης..................................................................................... 102 8 Δημόσιες Επιχειρήσεις και Οργανισμοί................................................................................ 106 Κεφάλαιο 4 Δημόσιο χρέος – Εγγυήσεις ................................................................................... 109 Δημόσιο χρέος ................................................................................................................... 109 1 Χρέος κεντρικής διοίκησης και γενικής κυβέρνησης........................................................... 110 2 Εξέλιξη δημοσίου χρέους ....................................................................................................... 111 3 Δομή και χαρακτηριστικά του χρέους κεντρικής διοίκησης................................................ 111 4 Συσσώρευση χρέους για λογαριασμό τρίτων ...................................................................... 113 5 Δαπάνες εξυπηρέτησης χρέους κεντρικής διοίκησης.......................................................... 115 6 Η ενοποιημένη αγορά ευρωομολόγων.................................................................................. 117 7 Αγορά τίτλων του Ελληνικού Δημοσίου ................................................................................ 117 8 Βασικές κατευθύνσεις δανεισμού και διαχειριστικοί στόχοι έτους 2012 ........................... 121 Εγγυήσεις ........................................................................................................................... 122 Κεφάλαιο 5 ΔΕΚΟ και αποκρατικοποιήσεις............................................................................... 125 1 Δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμοί.................................................................................. 125 2 Αποκρατικοποιήσεις ............................................................................................................... 146 Κατάλογος πινάκων και διαγραμμάτων Πίνακες 1.1 Βασικά μεγέθη της παγκόσμιας οικονομίας................................................................................ 14 1.2 Ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών .............................................................................................. 24 1.3 Βασικά μεγέθη της ελληνικής οικονομίας.................................................................................... 26 2.1 Απορρίψεις δαπανών ελεγχόμενων από τις ΥΔΕ ....................................................................... 35 2.2 Ελεγκτική δραστηριότητα............................................................................................................ 37 3.1 Αποτελέσματα γενικής κυβέρνησης (κατά ESA 95) περιόδου 2007-2012 .................................. 43 3.2 Ενοποιημένος προϋπολογισμός γενικής κυβέρνησης (ταμειακή βάση) ..................................... 44 3.3 Κρατικός προϋπολογισμός ......................................................................................................... 48 3.4 Ισοζύγιο γενικής κυβέρνησης σύμφωνα με τη μεθοδολογία του European System Accounts (ESA 95)...................................................................................................................................... 49 3.5 Έσοδα τακτικού προϋπολογισμού.............................................................................................. 51 3.6 Εξέλιξη και σύνθεση των εσόδων του ΤΠ 2004-2012 ................................................................. 52 3.7 Σύνθεση φορολογικών εσόδων κατά κατηγορία......................................................................... 53 3.8 Σχέση ρυθμού αύξησης ΑΕΠ, φορολογικών εσόδων και ΦΠΑ για την περίοδο 2004-2012....... 54 3.9 Δαπάνες τακτικού προϋπολογισμού κατά κατηγορία ................................................................. 57 3.10 Χρηματοδοτικές ανάγκες κρατικού προϋπολογισμού 2012 ........................................................ 59 3.11 Εξέλιξη μεγεθών κρατικού προϋπολογισμού για τα έτη 2010-2012............................................ 60 3.12 Εξέλιξη μεγεθών κρατικού προϋπολογισμού για τα έτη 2010-2012 (% του ΑΕΠ)....................... 61 3.13 Χρηματοδότηση ασφαλιστικών ταμείων ..................................................................................... 66 3.14 Αποδιδόμενοι πόροι.................................................................................................................... 66 3.15 Αριθμός συνταξιούχων του Δημοσίου (στοιχεία Οκτωβρίου) ..................................................... 67 3.16 Έσοδα και δαπάνες ΤΠ για συντάξεις Δημοσίου ....................................................................... 67 3.17 Δαπάνες τακτικού προϋπολογισμού κατά φορέα ....................................................................... 69 3.18 Οικονομικές ενισχύσεις στον αγροτικό τομέα............................................................................. 72 3.19 Δαπάνες ΠΔΕ κατά φορέα (παλαιά δομή) .................................................................................. 76 3.20 Δαπάνες ΠΔΕ κατά φορέα (νέα δομή) ........................................................................................ 76 3.21 Διαχρονική εξέλιξη ΠΔΕ (2002-2012).......................................................................................... 77 3.22 Ακαθάριστες επενδύσεις πάγιου κεφαλαίου της γενικής κυβέρνησης (% του ΑΕΠ)................... 77 3.23 Χρηματοδότηση έργων ΠΔΕ που εκτελούνται από τις περιφέρειες ........................................... 86 3.24 Περιφερειακό πρόγραμμα ΠΔΕ 2012.......................................................................................... 86 3.25 Συμμετοχή του ΠΔΕ στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου των ΔΕΚΟ και λοιπών επιχειρήσεων του Δημοσίου ....................................................................................................... 87 3.26 Πηγές χρηματοδότησης ΠΔΕ ...................................................................................................... 88 3.27 Ενδεικτική μηνιαία κατανομή εσόδων-δαπανών κρατικού προϋπολογισμού έτους 2012 .......... 89 3.28 Χρηματορροές μεταξύ Ελλάδας και ΕΕ 2010-2012..................................................................... 92 3.29 Ενοποιημένος προϋπολογισμός νομικών προσώπων πλην ΔΕΚΟ και ΑΚΑΓΕ 94 3.30 Περιουσιακά στοιχεία και δανειακές υποχρεώσεις νομικών προσώπων................................... 95 3.31 Προϋπολογισμοί νομικών προσώπων πλην ΔΕΚΟ και ΑΚΑΓΕ ανά υπουργείο ........................ 95-96 3.32 Προϋπολογισμός ΑΚΑΓΕ ............................................................................................................ 97 3.33 Ενοποιημένος κοινωνικός προϋπολογισμός............................................................................... 98 3.34 Περιουσιακά στοιχεία και δανειακές υποχρεώσεις ΟΚΑ............................................................ 98 3.35 Προϋπολογισμοί φορέων κοινωνικής ασφάλισης και νοσοκομείων .......................................... 100 3.36 Πόροι Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης – Δήμων από τον τακτικό προϋπολογισμό .......... 102 3.37 Πόροι Περιφερειών από τον τακτικό προϋπολογισμό ................................................................ 103 3.38 Ενοποιημένος ετήσιος προϋπολογισμός ΟΤΑ............................................................................ 103 3.39 Περιουσιακά στοιχεία και δανειακές υποχρεώσεις ΟΤΑ 103 3.40 Ενοποιημένος προϋπολογισμός ΔΕΚΟ πλην Πράσινου Ταμείου .............................................. 107 3.41 Περιουσιακά στοιχεία και δανειακές υποχρεώσεις .................................................................... 107 3.42 Προϋπολογισμός Πράσινου Ταμείου.......................................................................................... 108 4.1 Σύνθεση χρέους κεντρικής διοίκησης ......................................................................................... 110 4.2 Χρέος γενικής κυβέρνησης.......................................................................................................... 110 4.3 Εξέλιξη δημοσίου χρέους ............................................................................................................ 111 4.4 Μέση υπολειπόμενη φυσική διάρκεια χρέους κεντρικής διοίκησης............................................ 112 4.5 Χρέος κεντρικής διοίκησης ως προς την υπολειπόμενη φυσική διάρκεια .................................. 113 4.6 Συσσώρευση χρεών για λογαριασμό τρίτων.............................................................................. 114 4.7 Δαπάνες εξυπηρέτησης χρέους κεντρικής διοίκησης.................................................................. 115 4.8 Εξοφλήσεις βραχυπρόθεσμων τίτλων ........................................................................................ 116 4.9 Ύψος δαπανών για τόκους χρέους κεντρικής κυβέρνησης ........................................................ 116 4.10 Εγγυήσεις, ανεξόφλητο εγγυημένο υπόλοιπο, καταπτώσεις και προμήθειες εγγυήσεων κατά τα έτη 2000-2011 ........................................................................................................................ 122 5.1 Βασικά οικονομικά μεγέθη δημοσίων επιχειρήσεων και νπιδ (φορέων γενικής κυβέρνησης) 130 5.2 Οικονομικό αποτέλεσμα 2010-2012 ........................................................................................... 131-132 5.3 Έσοδα και δαπάνες μισθοδοσίας 2010-2012 ............................................................................ 133-134 5.4 Απολογισμός 2010...................................................................................................................... 137-138 5.5 Εκτιμήσεις πραγματοποιήσεων 2011 ......................................................................................... 139-140 5.6 Προϋπολογισμός 2012 ............................................................................................................... 141-142 5.7 Πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων 2012........................................................................................... 148 5.8 Μετοχολόγιο Ταμείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ) ΑΕ ............ 149 5.9 Μετοχολόγιο Ελληνικού Δημοσίου ............................................................................................. 149 5.10 Μετοχολόγιο Ελληνικού Δημοσίου – Εισηγμένες στο ΧΑ........................................................... 150 5.11 Μετοχολόγιο Ελληνικού Δημοσίου – Μη εισηγμένες στο ΧΑ...................................................... 151-152 Διαγράμματα 3.1 Διαχρονική εξέλιξη του ελλείμματος γενικής κυβέρνησης (κατά ESA 95) την περίοδο 2007- 2012....................................................................................................................................... 50 3.2 Πρωτογενές αποτέλεσμα γενικής κυβέρνησης 2010-2012 (κατά ESA 95) ............................ 50 3.3 Λόγος έμμεσων – άμεσων φόρων ......................................................................................... 53 3.4 Τάση μεταβολής (buoyancy) φορολογικών εσόδων.............................................................. 54 3.5 Τάση μεταβολής (buoyancy) ΦΠΑ......................................................................................... 54 4.1 Σύνθεση χρέους σε ευρώ της κεντρικής διοίκησης την 31/10/2011....................................... 112 4.2 Χρονοδιάγραμμα λήξης χρέους της κεντρικής διοίκησης την 31/10/2011 ............................. 113 4.3 Συσσωρευμένο χρέος για λογαριασμό τρίτων (ως % στο χρέος κεντρικής διοίκησης και ΑΕΠ) ...................................................................................................................................... 114 4.4 Συσσώρευση χρεών για λογαριασμό τρίτων (ανεξόφλητα υπόλοιπα την 31/12).................. 115 4.5 Δαπάνες για τόκους χρέους κεντρικής διοίκησης (% του ΑΕΠ) ............................................ 116 4.6 Καμπύλη αποδόσεων τίτλων Ελληνικού Δημοσίου............................................................... 117 4.7 Αποδόσεις 10ετών κρατικών τίτλων (ημερήσια στοιχεία – εκατοστιαίες μονάδες) ............... 118 4.8 Αξία συναλλαγών στην ΗΔΑΤ γ΄ τρίμηνο 2011 (με βάση την εναπομένουσα διάρκεια των τίτλων) ................................................................................................................................... 119 4.9 Μηνιαίος όγκος συναλλαγών επί τίτλων του Δημοσίου στην ΗΔΑΤ ..................................... 120 4.10 Όγκος συναλλαγών και προτιμήσεις επενδυτών με βάση την εναπομένουσα διάρκεια έως τη λήξη ................................................................................................................................... 120 4.11 Εγγυήσεις, καταπτώσεις και ανεξόφλητο εγγυημένο υπόλοιπο κατά τα έτη 2000-2011 (% του ΑΕΠ)................................................................................................................................ 123 5.1 Οικονομικό αποτέλεσμα προ επιχορηγήσεων, προβλέψεων και αποσβέσεων 2010-2012 .. 135 5.2 Εξέλιξη εσόδων 2010-2012.................................................................................................... 135 5.3 Εξέλιξη συνολικών εξόδων και μισθοδοσίας......................................................................... 136 5.4 Διάρθρωση εξόδων 2010-2012 ............................................................................................. 136 5.5 Οι ΔΕΚΟ με τις μεγαλύτερες ζημιές 2010-2012 (Έτος σύγκρισης 2012)............................... 143 5.6 Οι ΔΕΚΟ με τις υψηλότερες δανειακές ανάγκες 2010-2012 (Έτος σύγκρισης 2012)............ 143 5.7 Οι ΔΕΚΟ με τις μεγαλύτερες επενδύσεις 2010-2012 (Έτος σύγκρισης 2012) ...................... 144 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ 1. Διεθνείς οικονομικές εξελίξεις Εξελίξεις στο διεθνές οικονομικό περιβάλλον Η πορεία του διεθνούς οικονομικού περιβάλλοντος χαρακτηρίζεται από αστάθεια και αβεβαιότητα, με προοπτική, μεσοπρόθεσμα, την επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας. Η παγκόσμια οικονο- μία φαίνεται να κινείται σε δύο ταχύτητες καθώς, και το 2011, η οικονομική ανάπτυξη στηρίχθηκε κυρίως στις αναπτυσσόμενες οικονομίες. Από την άλλη πλευρά, σημαντικές ανισορροπίες στο βαθμό και στην ταχύτητα βελτίωσης του οικονομικού κλίματος παρατηρούνται στις προηγμένες οικονομίες. Η χαμηλότερη οικονομική ανάπτυξη στις χώρες αυτές και οι αυξημένες δημοσιονομικές ανισορροπίες ενέτειναν τους κινδύνους για μια γενικευμένη κρίση χρέους σε Ευρώπη και Αμερική, θέτοντας σε κίν- δυνο και τη διαφαινόμενη σταθεροποίηση του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Στο πλαίσιο αυτό, οι στόχοι της οικονομικής πολιτικής στις περισσότερες ανεπτυγμένες οικονομίες επικεντρώνονται στον περιορισμό των δημοσιονομικών ελλειμμάτων και στην απρόσκοπτη αναχρη- ματοδότηση του δημοσίου χρέους. Σε πολλές χώρες της ευρωζώνης και στις ΗΠΑ ανακοινώθηκε το 2011 η εφαρμογή αυστηρών προγραμμάτων δημοσιονομικής προσαρμογής, κυρίως μέσω της περι- στολής των δημοσίων δαπανών. Στόχος είναι αφενός η σταθεροποίηση, μακροπρόθεσμα, του λόγου του δημοσίου χρέους σε βιώσιμα επίπεδα, και αφετέρου, ο περιορισμός της εντεινόμενης αβεβαιότη- τας στις αγορές χρήματος και κεφαλαίου και η βελτίωση των επενδυτικών προσδοκιών. Σε αντιδιαστολή της επεκτατικής νομισματικής πολιτικής που εφαρμόστηκε το 2009 για τον περιορι- σμό της οικονομικής ύφεσης και την ενίσχυση της ρευστότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος, οι νομισματικές αρχές αναμένεται να ακολουθήσουν μεσοπρόθεσμα περισσότερο αυστηρή νομισμα- τική πολιτική για τη συγκράτηση των πληθωριστικών πιέσεων. Δεδομένης της ασύμμετρης οικονομι- κής ανάκαμψης στις χώρες της ευρωζώνης, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προχώρησε μέσα στο 2011 σε σταδιακή αύξηση του βασικού επιτοκίου στο 1,50% τον Ιούλιο, για να το μειώσει στη συνέ- χεια στο 1,25% το Νοέμβριο του 2011. Η πολιτική αυτή οδήγησε σε διεύρυνση του περιθωρίου των βασικών επιτοκίων μεταξύ ΗΠΑ και ευρωζώνης, και σε αντίστοιχες πιέσεις στις συναλλαγματικές ι- σοτιμίες. Στηριζόμενοι στα μέχρι τώρα στοιχεία του 2011, η αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ εκτιμάται στο 4,0% το 2011 και στο 4,0% το 2012 από 5,1% το 2010 (έκθεση του ΔΝΤ, Σεπτέμβριος 2011). Το πρώτο τρίμηνο του 2011, ο ρυθμός αύξησης του παγκόσμιου προϊόντος ήταν 4,3% σε ετήσια βάση, ενώ το δεύτερο τρίμηνο του έτους παρατηρείται μικρή κάμψη της οικονομικής δραστηριότητας. Σύμφωνα με την Ενδιάμεση Έκθεση της ΕΕ (Σεπτέμβριος 2011), για την ευρωζώνη και την ΕΕ εκτιμάται αύξηση του ΑΕΠ του 2011 κατά 1,6% και 1,7% αντίστοιχα, από 1,8% το 2010, προερχόμενη κυρίως από τη συνέχιση της ανάκαμψης της γερμανικής οικονομίας (3,5% το 2010 και 2,9% το 2011). Η αύξηση στις διεθνείς τιμές των εμπορευμάτων στις αρχές του 2011 ενέτεινε τις πληθωριστικές πιέ- σεις. Ωστόσο, οι διεθνείς τιμές αγαθών και πετρελαίου σταθεροποιήθηκαν σταδιακά, περιορίζοντας τον ρυθμό αύξησης των τιμών ιδίως στις ανεπτυγμένες οικονομίες. Ο πυρήνας του πληθωρισμού πα- ρέμεινε σε σχετικά χαμηλά επίπεδα στις ΗΠΑ και την Ιαπωνία, και αυξήθηκε οριακά στην ευρωζώνη. Με βάση τις τελευταίες εκτιμήσεις της ΕΕ, ο εν. ΔΤΚ αναμένεται ότι θα αυξηθεί το 2011 κατά 2,5% στην ευρωζώνη και κατά 2,9% στην ΕΕ-27. Η διεθνής τιμή του πετρελαίου σταθεροποιήθηκε στα 107 δολάρια/βαρέλι, μετά τη σημαντική αύξηση στα 120 δολάρια/βαρέλι τον Απρίλιο του 2011. Η μέση τιμή του πετρελαίου εκτιμάται στα 111 δολάρια/βαρέλι για το 2011, ενώ προβλέπεται οριακή μείωση της τιμής το επόμενο έτος. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 13 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Πίνακας 1.1 Βασικά μεγέθη της παγκόσμιας οικονομίας (% ετήσιες μεταβολές, σταθερές τιμές) 2010 2011 2012 Παγκόσμιο ΑΕΠ 5,1 4,0 4,0 ΑΕΠ Ευρωζώνης 1,8 1,6 1,1 ΑΕΠ ΗΠΑ 3,0 1,5 1,8 Όγκος παγκόσμιου εμπορίου (αγαθά και υπηρεσίες) 12,8 7,5 5,8 Πληθωρισμός ευρωζώνης 1,6 2,5 1,5 Ποσοστό ανεργίας ευρωζώνης 10,1 9,9 9,9 Έλλειμμα Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) Ευρωζώνη -6,0 -4,1 -3,1 ΗΠΑ -10,3 -9,6 -7,9 Πηγή: IMF, World Economic Outlook, Sept.2011 Η ενιαία νομισματική πολιτική και οι εξελίξεις στις αγορές κεφαλαίων στη ζώνη του ευρώ Η αύξηση των τιμών των βασικών εμπορευμάτων, που είχε ξεκινήσει τα προηγούμενα έτη, συνεχί- στηκε για μεγάλο μέρος της περιόδου από τις αρχές του 2011 και οφειλόταν στην άνοδο της οικονο- μικής δραστηριότητας και την ενίσχυση της ρευστότητας παγκοσμίως, καθώς και στις γεωπολιτικές εντάσεις με εστία τα αραβικά κράτη, δημιούργησε πληθωριστικούς κινδύνους, με αποτέλεσμα το ευ- ρωσύστημα να αυξήσει τα βασικά επιτόκια κατά 25 μονάδες βάσης τον Απρίλιο και πάλι τον Ιούλιο του 2011. Έτσι, το επιτόκιο στις κύριες πράξεις αναχρηματοδότησης διαμορφώθηκε στο 1,5%. Παρά τις αυξήσεις των βασικών επιτοκίων, η κατεύθυνση της ενιαίας νομισματικής πολιτικής παρέ- μεινε, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ, διευκολυντική μέχρι και το Σεπτέμβριο του 2011, εξακολουθούσε δηλαδή να στηρίζει την οικονομική δραστηριότητα και να προάγει τη δημιουργία θέσεων εργασίας στη ζώνη του ευρώ. Τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια συνεχίζουν να διατηρούνται χαμηλά και μετά το Σεπτέμβριο του 2011, ωστόσο οι συνθήκες χρηματοδότησης από ορισμένες χρηματοπιστωτικές αγορές έχουν πρόσφατα καταστεί λιγότερο ευνοϊκές λόγω της αναζω- πύρωσης της δημοσιονομικής κρίσης. Εκτός από τις αυξήσεις των βασικών επιτοκίων, την περίοδο Μαρτίου-Οκτωβρίου 2011 το ευρωσύ- στημα ανακοίνωσε διαδοχικές παρατάσεις όσον αφορά την εφαρμογή της διαδικασίας των δημοπρα- σιών με σταθερό επιτόκιο και απεριόριστη χορήγηση ρευστότητας1 στις πράξεις με διάρκεια μια περί- οδο τήρησης2 και στις πράξεις κύριας αναχρηματοδότησης (στις οποίες η εν λόγω διαδικασία θα ε- φαρμόζεται τουλάχιστον μέχρι τις 10 Ιουλίου του 2012) καθώς επίσης και στις τρίμηνες πράξεις πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης (όπου η εν λόγω διαδικασία θα εξακολουθήσει να εφαρμόζεται τουλάχιστον μέχρι τα τέλη του πρώτου εξαμήνου του 2012). Το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιουλίου και τον Αύγουστο του 2011 παρατηρήθηκε απότομη αύξηση των αποδόσεων και συρρίκνωση του όγκου των συναλλαγών στις αγορές κρατικών ομολόγων σε ορι- σμένα κράτη-μέλη της ζώνης του ευρώ. Το ευρωσύστημα, προκειμένου να συμβάλει στην αντιμετώ- πιση αυτών των εντάσεων, επανενεργοποίησε μετά από διακοπή τεσσάρων μηνών το Πρόγραμμα για τις Αγορές Τίτλων και προέβη σε αγορές ομολόγων σημαντικού ύψους, ενώ διενήργησε, για πρώτη 1 Υπό την προϋπόθεση, βεβαίως, ότι τα πιστωτικά ιδρύματα προσφέρουν στο ευρωσύστημα επαρκείς εξασφαλίσεις έναντι της χρηματοδότησης την οποία αντλούν. 2 Η διάρκεια των περιόδων τήρησης των υποχρεωτικών καταθέσεων (maintenance periods) εντός του 2011 κυμαίνεται από 21 έως 35 ημέρες (μέση διάρ- κεια: 30,3 ημέρες). Η περίοδος τήρησης είναι εκείνο το προκαθορισμένο χρονικό διάστημα, για τη διάρκεια του οποίου λαμβάνεται ο μέσος όρος των ημε- ρήσιων υπολοίπων στην κατάθεση που κάθε πιστωτικό ίδρυμα είναι υποχρεωμένο να διατηρεί στην αντίστοιχη εθνική κεντρική τράπεζα. Ο μέσος όρος των ημερήσιων υπολοίπων δεν επιτρέπεται να υπολείπεται δεδομένης τιμής (ίσης προς το γινόμενο του συντελεστή υποχρεωτικών καταθέσεων 2% επί το ύψος ενός υποσυνόλου των υποχρεώσεων του πιστωτικού ιδρύματος, όπως διαμορφώθηκε στο τέλος του προ-προηγούμενου μήνα). Από την άλλη πλευ- ρά, το υπόλοιπο της υποχρεωτικής κατάθεσης επιτρέπεται να κυμαίνεται από μέρα σε μέρα. 14 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 φορά μετά το Μάιο του 2010, πράξη πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης με διάρκεια έξι μηνών ώστε να χορηγηθεί άφθονη ρευστότητα και να παραμείνει στη διάθεση των τραπεζών για σχετικά μα- κρό χρονικό διάστημα. Εξάλλου, επειδή, εξαιτίας των κλυδωνισμών στις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές, οι τράπεζες αντιμετωπίζουν δυσκολίες και ως προς την άντληση από την αγορά επαρκών δια- θεσίμων σε δολάρια ΗΠΑ, στα μέσα Σεπτεμβρίου του 2011 η ΕΚΤ ανακοίνωσε ότι έως το τέλος του 2011 θα διεξαχθούν, σε συντονισμό με την Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ, την Τράπεζα της Αγγλίας, την Τράπεζα της Ιαπωνίας και την Τράπεζα της Ελβετίας, τρεις πράξεις τρίμηνης διάρ- κειας για παροχή ρευστότητας σε δολάρια ΗΠΑ με σταθερό επιτόκιο και απεριόριστη χορήγηση ρευ- στότητας (πέραν των ανά εβδομάδα πράξεων επταήμερης διάρκειας που ήδη διεξάγονται από το Μάιο του 20103). Επιπροσθέτως, τον Οκτώβριο, το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ ανακοίνωσε ότι μέχρι το τέλος του 2011 θα πραγματοποιούνταν δύο ακόμη πράξεις ανοικτής αγοράς για τη χορήγηση ρευστότητας χωρίς ποσοτικό περιορισμό. Η μία πράξη έχει διάρκεια περίπου 12 μηνών και διενεργήθηκε τον Οκτώβριο του 2011, ενώ η άλλη θα έχει διάρκεια περίπου 13 μηνών και θα διεξαχθεί το Δεκέμβριο του 2011. Επίσης ανακοινώθηκε ότι την περίοδο Νοεμβρίου 2011- Οκτωβρίου 2012 το ευρωσύστημα θα ενι- σχύσει ακόμη περισσότερο τη ρευστότητα του τραπεζικού συστήματος στη ζώνη του ευρώ αποκτώ- ντας καλυμμένες τραπεζικές4 ομολογίες συνολικού ύψους 40 δισ. ευρώ από την πρωτογενή ή τη δευ- τερογενή αγορά. Γενικότερα, το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ έχει παράσχει τη διαβεβαίωση ότι η συνολική παροχή ρευστότητας και οι διαδικασίες για την κατανομή της θα εξασφαλίζουν ότι τα πιστωτικά ιδρύματα στη ζώνη του ευρώ δεν θα αντιμετωπίσουν περιορισμούς ρευστότητας. Το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ έχει τονίσει παράλληλα ότι τα μη συμβατικά μέτρα νομισματικής πολιτικής (όπως η απεριόριστη χο- ρήγηση ρευστότητας στα πιστωτικά ιδρύματα με σταθερό επιτόκιο), τα οποία υιοθετήθηκαν καθώς εντεινόταν η αναταραχή στις χρηματοπιστωτικές αγορές, είναι από τη φύση τους προσωρινής ισχύος. Προκειμένου να χαράξει την ενιαία νομισματική πολιτική, με πρωταρχικό στόχο την εδραίωση της σταθερότητας των τιμών στη ζώνη του ευρώ σε μεσοπρόθεσμη βάση5, το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ διεξάγει την οικονομική και τη νομισματική ανάλυση ώστε να ταυτοποιήσει τους πληθωριστι- κούς κινδύνους που αντιμετωπίζει η νομισματική ένωση. Η οικονομική ανάλυση εντοπίζει κυρίως τους βραχυπρόθεσμους και μεσοπρόθεσμους κινδύνους, ενώ η νομισματική ανάλυση επιχειρεί να επι- βεβαιώσει τα συμπεράσματα της οικονομικής ανάλυσης από σχετικά πιο μακροπρόθεσμη σκοπιά. Ε- πισημαίνεται ότι στο πλαίσιο της επιδίωξης του πρωταρχικού σκοπού της ενιαίας νομισματικής πολι- τικής βασικός είναι ο ρόλος της δέσμευσης του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ να επιδιώκει τη συ- γκράτηση των πληθωριστικών προσδοκιών σε επίπεδα συνεπή με διαμόρφωση του πληθωρισμού κά- τω αλλά πλησίον του 2% μεσοπρόθεσμα, η οποία κρίνεται αναγκαία προκειμένου η νομισματική πο- λιτική να στηρίζει την οικονομική άνοδο και την απασχόληση στη ζώνη του ευρώ. Την περίοδο Ιανουαρίου-Οκτωβρίου 2011, στο πλαίσιο της οικονομικής ανάλυσης διαπιστώθηκε ότι στη ζώνη του ευρώ συνεχίστηκε η ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας, αν και μεταξύ πρώτου και δεύτερου τριμήνου του 2011 ο τριμηνιαίος ρυθμός οικονομικής ανόδου στη ζώνη του ευρώ ση- μείωσε επιβράδυνση από 0,8% σε 0,2%. Η επιβράδυνση αυτή είναι δυνατόν να αποδοθεί (α) στο γε- γονός ότι ο ρυθμός οικονομικής ανόδου το πρώτο τρίμηνο είχε επηρεαστεί από ένα προσωρινό6 πα- ράγοντα, (β) στις επιπτώσεις των φυσικών καταστροφών στην Ιαπωνία το Μάρτιο του 2011, (γ) στις 3 Επισημαίνεται ότι, όσον αφορά το 2011, δεν εκδηλώθηκε ζήτηση εκ μέρους των πιστωτικών ιδρυμάτων για άντληση πόρων μέσω αυτών των πράξεων κατά τους μήνες Μάρτιο-Ιούλιο. 4 Πρόκειται για ομολογίες σταθερού επιτοκίου, με μεσοπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη διάρκεια. Οι ομολογίες αυτές βασίζονται σε μια ομάδα από δάνεια (το “κάλυμμα”, cover pool) τα οποία έχει χορηγήσει το πιστωτικό ίδρυμα που τις εκδίδει. Οι καλυμμένες ομολογίες παρέχουν διπλή εξασφάλιση (δυνατότητα διπλής αναγωγής) στους ομολογιούχους. Αυτοί είναι πιστωτές της τράπεζας (σε αντίθεση με όσους διακρατούν άλλους τίτλους που έχουν εκδοθεί έναντι κατεχόμενων τραπεζικών δανείων, π.χ. δομημένα ομόλογα). Ταυτόχρονα, στην περίπτωση των καλυμμένων ομολογιών, οι ομολογιούχοι έχουν προνομια- κή απαίτηση ―δηλ. κατά προτεραιότητα έναντι όλων των υπόλοιπων πιστωτών της τράπεζας-επί των δανείων που αποτελούν το κάλυμμα των ομολογιών. Υπενθυμίζεται, επίσης, ότι το ευρωσύστημα είχε εφαρμόσει με επιτυχία ανάλογο «πρόγραμμα αγορών καλυμμένων ομολογιών» την περίοδο Ιουλίου 2009- Ιουνίου 2010. 5 Σύμφωνα με τον ορισμό ο οποίος αποτελεί μέρος της στρατηγικής της νομισματικής πολιτικής του ευρωσυστήματος, επικρατεί σταθερότητα των τιμών όταν ο ρυθμός πληθωρισμού παραμένει κάτω αλλά πλησίον του 2%. 6 Συγκεκριμένα, το πρώτο τρίμηνο του 2011 η κατασκευαστική δραστηριότητα ανέκαμψε από τα επίπεδα του τελευταίου τριμήνου του 2010, τα οποία ήταν ιδιαίτερα χαμηλά λόγω της αρνητικής επίδρασης των καιρικών συνθηκών. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 15 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 επιπτώσεις της δημοσιονομικής κρίσης, συμπεριλαμβανομένης της υποχώρησης των τιμών των μετο- χών, και (δ) στο γεγονός ότι οι αυξήσεις της τιμής του πετρελαίου άσκησαν αρνητική επίδραση στην ιδιωτική κατανάλωση στη ζώνη του ευρώ. Υπό την επιφύλαξη ότι επικρατεί υψηλός βαθμός αβεβαιότητας, το ΑΕΠ αναμένεται να συνεχίσει να αυξάνεται στη ζώνη του ευρώ το δεύτερο εξάμηνο του 2011, αλλά με ρυθμούς οι οποίοι θα είναι χα- μηλοί εξαιτίας της επίδρασης των συνεχιζόμενων εντάσεων σε πολλές αγορές κρατικών χρεογράφων στη ζώνη του ευρώ (οι οποίες επηρεάζουν αρνητικά τις συνθήκες χρηματοδότησης για τις επιχειρή- σεις και τα νοικοκυριά), της υποχώρησης της εμπιστοσύνης των καταναλωτών και των επιχειρήσεων, καθώς και της επιβράδυνσης του ρυθμού ανόδου του ΑΕΠ σε συνδυασμό με την αναθεώρηση επί το δυσμενέστερο των προοπτικών της οικονομίας των ΗΠΑ. Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες μακροοικονομικές προβολές των εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ, οι ο- ποίες δημοσιεύθηκαν το Σεπτέμβριο του 2011, ο ετήσιος ρυθμός ανόδου του ΑΕΠ στη ζώνη του ευρώ εκτιμάται ότι σε μέση ετήσια βάση θα διαμορφωθεί μεταξύ 1,4% και 1,8% το 2011 και μεταξύ 0,4% και 2,2% το 2012. Σε σύγκριση με τις προηγούμενες προβολές, οι οποίες είχαν υποβληθεί στο διοικη- τικό συμβούλιο της ΕΚΤ τον Ιούνιο του 2011, οι προβολές του Σεπτεμβρίου ενσωματώνουν αναθεώ- ρηση επί το δυσμενέστερο των προοπτικών για την εξέλιξη της οικονομικής δραστηριότητας στη ζώ- νη του ευρώ το 2011 και το 2012. Στο πλαίσιο της οικονομικής ανάλυσης, το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ παρατήρησε επίσης ότι ο ρυθμός πληθωρισμού όχι μόνον διατηρήθηκε σε υψηλά επίπεδα κατά τη διάρκεια των πρώτων εννέα μηνών του 2011 αλλά παρουσίασε και επιτάχυνση από 2,2% το Δεκέμβριο του 2010 σε 3% το Σε- πτέμβριο του 2011. Η εξέλιξη αυτή είναι δυνατόν να αποδοθεί στην αύξηση των τιμών του αργού πε- τρελαίου και άλλων βασικών εμπορευμάτων, η οποία συνεχίστηκε για μεγάλο μέρος του πρώτου εν- νεαμήνου του 2011 και εξακολούθησε να επηρεάζει την τιμολόγηση στα αρχικά στάδια της παραγω- γικής διαδικασίας. Το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ αναμένει ότι ο πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ θα διατηρηθεί σαφώς πάνω από το 2% τους επόμενους μήνες, κατόπιν όμως θα επιβραδυνθεί υπό την προϋπόθεση ότι οι μισθολογικές διεκδικήσεις θα παραμείνουν συγκρατημένες, όπως εξάλλου πρό- σφατα άρχισε να θεωρείται πιθανό λόγω της κατάστασης στις αγορές εργασίας. Επίσης, το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ επανειλημμένως υπογράμμισε την περίοδο Μαρτίου-Σεπτεμβρίου 2011 ότι είναι απολύτως αναγκαίο να αποτραπεί η εφαρμογή τιμολογιακής πολιτικής εκ μέρους των επιχειρήσεων ή η ικανοποίηση μισθολογικών διεκδικήσεων των εργαζομένων που στοχεύουν στη διατήρηση της πραγματικής αξίας των κερδών ή των μισθών, αντίστοιχα, ενόψει των αυξήσεων των τιμών των βασι- κών εμπορευμάτων. Τέτοιες συμπεριφορές θα ήταν δυνατόν να συντελέσουν σε γενικευμένες αυξή- σεις των τιμών των τελικών προϊόντων σε μεσοπρόθεσμη βάση. Σύμφωνα με τις προαναφερθείσες μακροοικονομικές προβολές των εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ του Σεπτεμβρίου του 2011, ο ρυθμός πληθωρισμού εκτιμάται ότι σε μέση ετήσια βάση θα διαμορφωθεί μεταξύ 2,5% και 2,7% το 2011, ακολούθως όμως θα αποκλιμακωθεί το 2012 ώστε να διαμορφωθεί μεταξύ 1,2% και 2,2%. Στο πλαίσιο της νομισματικής ανάλυσης, την οποία διεξάγει το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ πα- ράλληλα με την οικονομική ανάλυση, έχει διαπιστωθεί ότι ο υποκείμενος ρυθμός νομισματικής επέ- κτασης,7 ο οποίος επηρεάζει τις μεσοπρόθεσμες και τις μακροπρόθεσμες πληθωριστικές πιέσεις, δια- τηρείται σε μέτρια επίπεδα. Από την άλλη πλευρά, το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ έχει επανειλημμένως σημειώσει ότι στην οι- κονομία της ζώνης του ευρώ παραμένει άφθονη ρευστότητα, ήδη από την περίοδο πριν από τη χρημα- τοπιστωτική κρίση, στοιχείο που είναι δυνατόν να διευκολύνει τη γενίκευση των ανοδικών πιέσεων στις τιμές. Βεβαίως πιο πρόσφατα διατυπώθηκε η εκτίμηση ότι η αυξημένη διακράτηση χρήματος εκ 7 Ο «υποκείμενος» (underlying) ρυθμός νομισματικής επέκτασης υπολογίζεται από την ΕΚΤ με διάφορες εναλλακτικές μεθόδους (βλ. ΕΚΤ, Monthly Bulletin, Μάιος 2008, Box 1, σελ. 15) και δεν δημοσιεύεται. Θεωρείται ότι το μέγεθος αυτό συσχετίζεται στενότερα από ό,τι ο ρυθμός αύξησης του Μ3 με την εξέλιξη του πληθωρισμού, λαμβανομένων υπόψη των χρονικών υστερήσεων. 16 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 μέρους των οικονομικών μονάδων στη ζώνη του ευρώ είναι συνυφασμένη με την αύξηση της αβε- βαιότητας (οφείλεται δηλ. σε λόγους πρόνοιας) και επομένως δεν αποσκοπεί στη χρηματοδότηση μελλοντικών δαπανών. Την περίοδο Ιανουαρίου-Ιουλίου 2011, το επιτόκιο euribor τριών μηνών8 (όπως και τα άλλα διατρα- πεζικά επιτόκια) ακολούθησε ανοδική πορεία λόγω των εντεινόμενων προσδοκιών για αυξήσεις των βασικών επιτοκίων του ευρωσυστήματος (οι οποίες, όπως προαναφέρθηκε, επαληθεύθηκαν σε μεγάλο βαθμό). Η άνοδος των διατραπεζικών επιτοκίων τους τέσσερεις πρώτους μήνες του 2011 είναι επίσης συνεπής με τον περιορισμό της συνολικής άντλησης ρευστότητας εκ μέρους των πιστωτικών ιδρυμά- των στη ζώνη του ευρώ από το ευρωσύστημα την περίοδο αυτή. Παράλληλα, το πρώτο εξάμηνο του 2011 παρατηρήθηκε συνεχής μείωση του υπολοίπου των καταθέσεων στη διευκόλυνση αποδοχής κα- ταθέσεων, η οποία - όπως και ο περιορισμός της άντλησης ρευστότητας από το ευρωσύστημα - υπο- δηλώνει βελτίωση της λειτουργίας της διατραπεζικής αγοράς. Ωστόσο, η καθοδική τάση της αντλού- μενης από το ευρωσύστημα ρευστότητας ανεστράφη το Μάιο του 2011, ενώ αυτή του υπολοίπου στη διευκόλυνση αποδοχής καταθέσεων ανεστράφη στα τέλη Ιουνίου 2011. Ακολούθως, την περίοδο Μαΐου-Ιουλίου 2011 η συνέχιση της ανοδικής πορείας του επιτοκίου euribor τριών μηνών υποστηρίχθηκε αφενός από τις προσδοκίες των φορέων της αγοράς χρήματος για περαι- τέρω αυξήσεις των βασικών επιτοκίων του ευρωσυστήματος και αφετέρου από την αύξηση του α- σφαλίστρου έναντι του κινδύνου αντισυμβαλλομένου το οποίο ενσωματώνουν τα διατραπεζικά επιτό- κια λόγω της δημοσιονομικής κρίσης στη ζώνη του ευρώ. Έτσι το εν λόγω επιτόκιο αυξήθηκε από 1,0% κατά μέσον όρο το Δεκέμβριο του 2010 σε 1,60% τον Ιούλιο του 2011. Τον Αύγουστο του 2011 το εν λόγω επιτόκιο υποχώρησε (σε 1,55% σε μέση μηνιαία βάση), παρά τη σημαντική άνοδο του α- σφαλίστρου, εξέλιξη η οποία είναι συνεπής με την απότομη αύξηση την οποία παρουσίασε η άντληση ρευστότητας από το ευρωσύστημα εκ μέρους των πιστωτικών ιδρυμάτων, καθώς και με τις προσδοκί- ες για διακοπή ή και αντιστροφή των αυξήσεων των βασικών επιτοκίων. Το επιτόκιο euribor τριών μηνών παρέμεινε κατ’ ουσίαν σταθερό μετά τις αρχές Αυγούστου και μέχρι πριν τα τέλη Σεπτεμβρίου του 2011 λόγω του συνδυασμού της υποχώρησης των προσδοκιών για το επίπεδο των βασικών επιτο- κίων του ευρωσυστήματος και της ανόδου του ασφαλίστρου. Έτσι το euribor τριών μηνών διαμορφώ- θηκε σε 1,54% κατά μέσον όρο το Σεπτέμβριο. Ωστόσο, από τα τέλη Σεπτεμβρίου το εν λόγω επιτό- κιο άρχισε να σημειώνει αργή άνοδο, η οποία εξακολουθούσε και στις αρχές Οκτωβρίου του 2011. Τα πιστωτικά ιδρύματα που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία έ- χουν μειωμένη πρόσβαση στη διατραπεζική αγορά. Αυτά τα πιστωτικά ιδρύματα, όπως επίσης και άλλες τράπεζες που δυσκολεύονται να προσελκύσουν καταθέσεις από τη διατραπεζική αγορά στη ζώ- νη του ευρώ, αναγκάζονται να προσφεύγουν κυρίως στις πράξεις κύριας και πιο μακροπρόθεσμης α- ναχρηματοδότησης ή ακόμη και στην πάγια διευκόλυνση οριακής χρηματοδότησης του ευρωσυστή- ματος κ.λπ., για να αντλήσουν τους πόρους οι οποίοι είναι απαραίτητοι για την συνέχιση των δραστη- ριοτήτων τους. Το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ τόνισε επανειλημμένως ότι οι τράπεζες που έχουν περιορισμένες δυνατότητες άντλησης χρηματοδότησης από τη διατραπεζική αγορά πρέπει επειγόντως να αυξήσουν την αποτελεσματικότητά τους και να ενισχύσουν την κεφαλαιακή τους βάση. Όσον αφορά τις εξελίξεις σε άλλες σημαντικές χρηματοπιστωτικές αγορές στη ζώνη του ευρώ, οι α- ποδόσεις των μακροπρόθεσμων (δεκαετών) ομολόγων που έχουν εκδοθεί από κράτη-μέλη της Νομι- σματικής Ένωσης και έχουν την ανώτατη πιστωτική διαβάθμιση ΑΑΑ ακολούθησαν ανοδική πορεία από την αρχή του έτους μέχρι τις αρχές Απριλίου 2011, σημειώνοντας αύξηση κατά περίπου μισή ε- κατοστιαία μονάδα βάσης σε 3,6%, ενώ έκτοτε η πορεία τους ήταν έντονα καθοδική, με αποτέλεσμα στο τέλος Σεπτεμβρίου 2011 να διαμορφωθούν στο 2,4%, δηλ. σχεδόν 1,25 εκατοστιαία μονάδα χα- μηλότερα απ΄ ό, τι τις αρχές Απριλίου. Στις αρχές Οκτωβρίου 2011 οι εν λόγω αποδόσεις παρουσία- ζαν έντονες διακυμάνσεις χωρίς σαφή τάση. Ο κύριος παράγοντας ο οποίος συνέτεινε στην αύξηση, στις αρχές του 2011, των αποδόσεων των κρα- τικών ομολόγων στη ζώνη του ευρώ με πιστωτική διαβάθμιση ΑΑΑ ήταν η βελτίωση των μακροοικο- 8 Το επιτόκιο για τη διάρκεια των τριών μηνών είναι αντιπροσωπευτικό των επιτοκίων στα διατραπεζικά δάνεια (άνευ εξασφαλίσεων, με διάρκεια μεγαλύ- τερη από μια ημέρα) στη ζώνη του ευρώ. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 17 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 18 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 νομικών εξελίξεων στην περιοχή. Αντίθετα, στη διάρκεια της περιόδου μετά τις αρχές Απριλίου του 2011 οι προοπτικές για την εξέλιξη της οικονομικής δραστηριότητας χειροτέρευσαν παγκοσμίως, ενώ στη ζώνη του ευρώ αναζωπυρώθηκε η δημοσιονομική κρίση. Η ανησυχία την οποία προκάλεσε η δη- μοσιονομική κρίση εξώθησε τους επενδυτές να αναδιαρθρώσουν τα χαρτοφυλάκιά τους υπέρ των σχετικά ασφαλέστερων και πλέον ρευστών τοποθετήσεων, στις οποίες περιλαμβάνονται, κατά κύριο λόγο, τα γερμανικά κρατικά ομόλογα. Κατά συνέπεια οι τιμές αυτών των ομολόγων αυξήθηκαν, δηλ. η απόδοσή τους μειώθηκε. Ενδεικτικό της αναζωπύρωσης της δημοσιονομικής κρίσης είναι το γεγονός ότι οι διαφορές αποδόσε- ων μεταξύ των κρατικών ομολόγων αφενός της Ελλάδος και των λοιπών κρατών-μελών στα οποία παρέχεται χρηματοδοτική στήριξη (κατ’ αντιστοιχία προς τον μηχανισμό στήριξης προς τη χώρα μαςPF 9 FP) και αφετέρου του γερμανικού κρατικού ομολόγου με εναπομένουσα διάρκεια περίπου 10 έτη, οι οποίες είχαν σταθεροποιηθεί κάπως στις αρχές του έτους, διευρύνθηκαν εκ νέου και μάλιστα σημα- ντικά τους επόμενους μήνες, ιδίως από τον Απρίλιο του 2011 και μετά.PF 10 FP Διεύρυνση της αντίστοιχης διαφοράς αποδόσεων έναντι των γερμανικών ομολόγων σημειώθηκε και στις υπόλοιπες αγορές δεκα- ετών κρατικών ομολόγων στη ζώνη του ευρώ και ιδιαίτερα σε αυτές του Βελγίου, της Ιταλίας και της Ισπανίας όπου παρατηρήθηκαν και εντάσεις. Η διεύρυνση των διαφορών αποδόσεων υποδηλώνει ότι, κατά τις εκτιμήσεις των χρηματοπιστωτικών αγορών ο πιστωτικός κίνδυνος τον οποίον ενέχουν οι τοποθετήσεις στα κρατικά ομόλογα των λοιπών, εκτός Γερμανίας, κρατών-μελών της ζώνης του ευρώ έχει αυξηθεί ή /και ότι ο βαθμός ρευστότητας των ομολόγων αυτών έχει περιοριστεί σε σύγκριση με τις τοποθετήσεις σε γερμανικά κρατικά ομόλο- γα. Η διεύρυνση των διαφορών αποδόσεων είχε ως αποτέλεσμα οι μακροπρόθεσμες αποδόσεις των κρατικών ομολόγων πολλών κρατών-μελών της ζώνης του ευρώ να ακολουθήσουν ανοδική πορεία για μεγάλο μέρος της περιόδου κατά την οποία οι αποδόσεις στα κρατικά ομόλογα με την ανώτατη πιστωτική διαβάθμιση αποκλιμακώνονταν. Σημειώνεται ότι η εν λόγω διεύρυνση των διαφορών απο- δόσεων συγκρατήθηκε σε κάποιο βαθμό με τη βοήθεια των αγορών ομολόγων στις οποίες προέβη πρόσφατα το ευρωσύστημα στο πλαίσιο του Προγράμματος για τις Αγορές Τίτλων, όπως προαναφέρ- θηκε. Οι τιμές των μετοχών στη ζώνη του ευρώ παρουσίασαν διακυμάνσεις - και συνολικά μικρή αύξηση- τους πρώτους τέσσερεις μήνες του 2011, ενώ υποχώρησαν σημαντικά την περίοδο Μαΐου- Σεπτεμβρίου 2011. Έτσι, μεταξύ τέλους Δεκεμβρίου 2010 και τέλους Σεπτεμβρίου 2011 ο δείκτης EUROSTOXX μειώθηκε κατά περίπου 22%. Στις αρχές Οκτωβρίου του 2011 ο εν λόγω δείκτης ση- μείωνε έντονες διακυμάνσεις χωρίς σαφή τάση. Οι κύριοι παράγοντες οι οποίοι συνέβαλαν στην άνοδο των τιμών των μετοχών στις αρχές του 2011 ήταν η βελτίωση τόσο των μακροοικονομικών εξελίξεων στη ζώνη του ευρώ όσο και της κερδοφορίας των επιχειρήσεων, η οποία μάλιστα υπερέβη τις προσδοκίες των επενδυτών. Αντίθετα, την περίοδο Μαΐου-αρχών Οκτωβρίου 2011 οι παράγοντες οι οποίοι προαναφέρθηκε ότι επηρέασαν τις αγορές κρατικών ομολόγων, δηλαδή η αναζωπύρωση της δημοσιονομικής κρίσης στη ζώνη του ευρώ σε συν- δυασμό με τη χειροτέρευση των προοπτικών για την οικονομική δραστηριότητα στις ΗΠΑ, και κατ’ ακολουθία στη ζώνη του ευρώ, συνετέλεσαν και σε σημαντική υποχώρηση των τιμών των μετοχών. Η αναζωπύρωση της δημοσιονομικής κρίσης επηρέασε ιδιαίτερα τις τιμές των μετοχών των επιχειρήσε- ων οι οποίες ανήκουν στο χρηματοπιστωτικό τομέα στη ζώνη του ευρώ, μεταξύ άλλων επειδή οι επι- χειρήσεις αυτές έχουν επενδύσεις σημαντικού ύψους σε κρατικά ομόλογα. Οι τιμές των μετοχών αυ- τών των επιχειρήσεων ακολούθησαν πτωτική τάση μετά τα μέσα Φεβρουαρίου 2011 και μέχρι τέλους Σεπτεμβρίου 2011 κατέγραψαν μείωση κατά περίπου 41% έναντι μείωσης του γενικού δείκτη κατά περίπου 28% την ίδια περίοδο. Μεγαλύτερη από την πτώση του δείκτη EUROSTOXX για το χρημα- τοπιστωτικό τομέα - ο οποίος περιλαμβάνει μετοχές από τις περισσότερες χώρες της ζώνης του ευρώ - P 9 P Από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τα κράτη-μέλη της (εκτός των δανειοδοτούμενων χωρών) και το ΔΝΤ, κυρίως στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Διευκόλυνσης Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) και του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Χρηματοοικονομικής Σταθεροποίησης (EFSM). Όπως είναι γνωστό, τα κράτη αυτά είναι η Ιρλανδία και η Πορτογαλία. P 10 P Επισημαίνεται ότι στην περίπτωση των ιρλανδικών δεκαετών κρατικών ομολόγων οι αποδόσεις σημείωσαν ταχεία αποκλιμάκωση μετά τα μέσα Ιουλίου του 2011. ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 19 ήταν η υποχώρηση των τιμών των μετοχών των τραπεζών οι οποίες έχουν ως έδρα την Ελλάδα ή τις υπόλοιπες χώρες στις οποίες παρέχεται χρηματοδοτική στήριξη (κατ’ αντιστοιχία προς τον μηχανισμό στήριξης προς τη χώρα μας). Ειδικότερα, μεταξύ τέλους Δεκεμβρίου 2010 και τέλους Σεπτεμβρίου 2011 οι χρηματιστηριακοί δείκτες για τις τράπεζες υποχώρησαν κατά περίπου 61% στην Ελλάδα, 73% στην Ιρλανδία και 55% στην Πορτογαλία, έναντι υποχώρησης κατά περίπου 29% του δείκτη EUROSTOXX για τις τιμές των μετοχών των σημαντικότερων επιχειρήσεων οι οποίες ανήκουν στο χρηματοπιστωτικό τομέα στη ζώνη του ευρώ. 2. Οι οικονομικές εξελίξεις στην Ελλάδα 2.1 Οι εξελίξεις το 2011 Η οικονομική δραστηριότητα Όλοι οι δείκτες που αντανακλούν την οικονομική δραστηριότητα σε μηνιαία βάση, είτε από την πλευ- ρά της δαπάνης, είτε από την πλευρά της παραγωγής, με εξαίρεση αυτών για τις εξαγωγέςPF 11 FP (1P ο P επτά- μηνο του 2011: αύξηση, σε τρέχουσες τιμές, 41,6%), δείχνουν σημαντική μείωση της οικονομικής δραστηριότητας το 2011, ενώ οι δείκτες οικονομικού κλίματος και οι δείκτες προσδοκιών παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα με παράλληλη σημαντική μεταβλητότητα. Οι τάσεις αυτές δείχνουν συνέχιση της ύφεσης και στα επόμενα τρίμηνα του έτους, δεδομένης και της εξαιρετικά χαμηλής πιστωτικής επέ- κτασης, και της περιοριστικής δημοσιονομικής και εισοδηματικής πολιτικής. Με βάση τις τρέχουσες εξελίξεις και δεδομένου ότι στο τελευταίο τρίμηνο του έτους θα έχουμε και την επίπτωση στην πραγματική οικονομία από την εφαρμογή των μέτρων του Μεσοπρόθεσμου Πλαι- σίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής για το 2011 και του νέου δημοσιονομικού πακέτου που ανακοινώ- θηκε στα τέλη Σεπτεμβρίου και αρχές Οκτωβρίου, εκτιμάται ότι η ετήσια μείωση του πραγματικού ΑΕΠ του 2011 θα είναι 5,5%. Από τα διαθέσιμα στοιχεία φαίνεται ότι η μείωση του ΑΕΠ μέσα στο 2011 οφείλεται στη μείωση της εγχώριας ζήτησης (κατανάλωση και επενδύσεις), η οποία αντισταθμί- ζεται εν μέρει από τη βελτίωση του ισοζυγίου αγαθών και υπηρεσιών και κυρίως του εμπορικού ισο- ζυγίου. Απασχόληση-Ανεργία Με βάση την έρευνα εργατικού δυναμικού της ΕΛΣΤΑΤ, κατά το 2ο τρίμηνο του 2011 το ποσοστό ανεργίας ήταν 16,3%, έναντι 11,8% του αντίστοιχου τριμήνου του 2010. Ο αριθμός των ανέργων α- νέρχεται σε 811 χιλιάδες άτομα, με το ποσοστό ανεργίας των γυναικών (20,0%) να είναι σημαντικά υψηλότερο από των ανδρών (16,3%) και το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας να παρατηρείται στους νέ- ους ηλικίας 15-29 ετών (32,9%). Από τα χαρακτηριστικά της ανεργίας είναι και το γεγονός ότι το πο- σοστό των νέων ανέργων ανέρχεται στο 24,6 % του συνόλου των ανέργων, ενώ οι μακροχρόνια άνερ- γοι αποτελούν αντίστοιχα το 50,9%. Η μείωση της απασχόλησης και η αύξηση της ανεργίας αναμένε- ται να συνεχιστεί και στο 2ο εξάμηνο του έτους, λόγω της συνεχιζόμενης ύφεσης στην οικονομία και της μείωσης της απασχόλησης στο δημόσιο τομέα, με το μέσο ποσοστό ανεργίας του 2011 να εκτιμά- ται στο 15,4% (σε εθνικολογιστική βάση). Πληθωρισμός - Τιμές Οι πληθωριστικές πιέσεις μειώθηκαν σταθερά μέσα στο 2011 σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Ο εναρμονισμένος ΔΤΚ αυξήθηκε στην περίοδο Ιαν.-Σεπτ. κατά 3,3%, από 4,6% την αντίστοιχη περίο- P 11 P TΘετική εξέλιξη σημείωσαν οι αεροπορικές αφίξεις ξένων τουριστών κατά 10,1% στο οκτάμηνο του έτους ενώ αύξηση σημείωσε και ο Γενικός Δείκτης νέων παραγγελιών στη βιομηχανία κατά 4,9% στο επτάμηνο του έτους, η οποία οφείλεται στους πολύ υψηλούς ρυθμούς αύξησης των παραγγελιών από το εξωτερικό κατά 27,7%. Οι θετικές αυτές εξελίξεις επιβεβαιώνουν την ανάκαμψη του εξαγωγικού τομέα.T ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 20 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 δο του 2010, ενώ το Σεπτέμβριο επιβραδύνθηκε στο 2,9% (σε 12μηνη μεταβολή), από 5,7% τον αντί- στοιχο μήνα του 2010, μειώνοντας σημαντικά την διαφορά πληθωρισμού Ελλάδας - Ευρωζώνης. Στο τελευταίο τρίμηνο του 2011 αναμένεται μια επιβάρυνση των τιμών από τα δημοσιονομικά μέτρα με την αύξηση ορισμένων ειδικών φόρων κατανάλωσης (πετρελαίου θέρμανσης) και του ΦΠΑ σε κά- ποιες κατηγορίες προϊόντων, με τον ετήσιο πληθωρισμό να εκτιμάται να διαμορφωθεί γύρω στο 3%, μικρότερο από το 2010 (4,7%). Νομισματικές και πιστωτικές εξελίξεις Ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής του μεγέθους που αποτελεί την ελληνική συμβολή στο Μ3 της ζώνης του ευρώ (εκτός του νομίσματος σε κυκλοφορία)PF 12 FP υποχώρησε το οκτάμηνο Ιανουαρίου - Αυγούστου του 2011 και διαμορφώθηκε σε -10,2% τον Αύγουστο (β΄ τρίμηνο 2011: -10,2%, δ΄ τρίμηνο 2010: -11,8%). Ο ρυθμός αυτός, ο οποίος από το Φεβρουάριο του προηγούμενου έτους διαμορφώνεται σε αρνητικό επίπεδο, παρέμεινε χαμηλότερος από τον αντίστοιχο ρυθμό στη ζώνη του ευρώ και μάλιστα η διαφορά μεταξύ των δύο ρυθμών ήταν διψήφια σε όλη τη διάρκεια της εξεταζόμενης περιόδου. Η μείωση του νομισματικού μεγέθους Μ3 στην Ελλάδα, το οποίο σχεδόν στο σύνολό του περιλαμβά- νει καταθέσεις, συνδέεται κυρίως με την έντονη υποχώρηση της οικονομικής δραστηριότητας, εξαιτί- ας της οποίας τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις κατέφυγαν στις καταθέσεις τους προκειμένου να κα- λύψουν καταναλωτικές ή λειτουργικές δαπάνες. Σε μικρότερο βαθμό, η πτώση του Μ3 ερμηνεύεται από την παρατηρούμενη μείωση των δανειακών υποχρεώσεων των νοικοκυριών, όπως αυτή κατα- γράφεται στους αρνητικούς ρυθμούς μεταβολής της χρηματοδότησής τους. Επιπρόσθετα, η πτώση του νομισματικού μεγέθους Μ3 ενισχύθηκε σημαντικά από την αυξημένη αβεβαιότητα μερίδας των απο- ταμιευτών, η οποία οδήγησε στη μετακίνηση αποταμιευτικών κεφαλαίων από στοιχεία του Μ3 προς τοποθετήσεις εκτός του Μ3 (όπως τοποθετήσεις στο εξωτερικό, τραπεζογραμμάτια ή χρυσές λίρες). Από πλευράς προσφοράς, η παρατηρούμενη αυξημένη διακράτηση τραπεζογραμματίων από την πλευ- ρά του κοινού, σε συνδυασμό με την αυξημένη διακράτηση ρευστών διαθεσίμων από τα πιστωτικά ιδρύματα, εκτιμάται ότι άσκησε πτωτικές πιέσεις στο νομισματικό μέγεθος μέσω της μείωσης του πολλαπλασιαστή χρήματος. Καθώς μέρος της μείωσης του νομισματικού μεγέθους αποδίδεται σε υ- ποκατάσταση των συνιστωσών του με άλλα περιουσιακά στοιχεία που πραγματοποιήθηκε με κριτήριο όχι μόνο την απόδοσή τους, συμπεραίνεται ότι ο ρυθμός μείωσης του Μ3 ήταν μεγαλύτερος απ΄ ό,τι μπορεί να δικαιολογηθεί με βάση την εξέλιξη των συνήθων προσδιοριστικών παραγόντων της ζήτη- σης χρήματος. Αναλυτικότερα, ο ρυθμός μεταβολής του συνόλου των καταθέσεων, οι οποίες κατά τον ορισμό της ΕΚΤ περιλαμβάνονται στο Μ3, υποχώρησε σταδιακά κατά το 2011 και διαμορφώθηκε σε -10,1% τον Αύγουστο (β΄ τρίμηνο 2011:-10,3%, δ΄ τρίμηνο 2010:-11,3%). Η εξέλιξη αυτή προήλθε από τη σημα- ντική υποχώρηση των καταθέσεων διάρκειας μίας ημέρας, ο ετήσιος ρυθμός μείωσης των οποίων δι- αμορφώθηκε τον Αύγουστο σε -12,7% (β΄ τρίμηνο 2011:-12,6% δ΄ τρίμηνο 2010:- 8,0%). Πτώση ση- μείωσαν και οι καταθέσεις προθεσμίας έως 2 ετών, αλλά λιγότερο έντονη σε σύγκριση με τις καταθέ- σεις διάρκειας μίας ημέρας (Αύγουστος 2011:-8,0%, β΄ τρίμηνο 2011:-8,6%, δ΄ τρίμηνο 2010: -13,8%). Τέλος, οι τοποθετήσεις σε repos, σε μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων διαθεσίμων και σε χρεόγραφα διάρκειας έως 2 έτη μειώθηκαν περαιτέρω. Ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής του υπολοίπου της συνολικής χρηματοδότησης της οικονομίας από τα εγχώρια Νομισματικά Χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα (ΝΧΙ)PF 13 FP επιβραδύνθηκε κατά την περίοδο Ιανου- P 12 P Το νομισματικό μέγεθος Μ3 της Ελλάδος, αλλά και κάθε χώρας της ζώνης του ευρώ, δεν μπορεί να υπολογιστεί με ακρίβεια, καθώς τα κέρματα και τρα- πεζογραμμάτια ευρώ που έχουν τεθεί σε κυκλοφορία σε κάθε χώρα της ζώνης του ευρώ διακρατούνται και από κατοίκους άλλων χωρών της ζώνης του ευρώ (αλλά και από κατοίκους τρίτων χωρών). Επομένως, εξαιτίας των τεχνικών προβλημάτων για τον υπολογισμό του νομίσματος σε κυκλοφορία σε κάθε χώρα της ζώνης του ευρώ, δεν σχολιάζεται η εξέλιξη του ελληνικού Μ3, παρά μόνον η εξέλιξη των βασικών συνιστωσών του (εκτός του νομίσματος σε κυκλοφορία). P 13 P Το υπόλοιπο της τραπεζικής χρηματοδότησης προς τη γενική κυβέρνηση και τον εγχώριο ιδιωτικό τομέα υπολογίζεται ως το άθροισμα των υπολοίπων των σχετικών δανείων, των χρεογράφων του Ελληνικού Δημοσίου και των εταιρικών ομολόγων που διακρατούν οι τράπεζες συν το υπόλοιπο των τιτλο- ποιημένων δανείων και των εταιρικών ομολόγων. Ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής των υπολοίπων της χρηματοδότησης προσαρμόζεται για τις διαγραφές δανείων, τις μεταβολές της αξίας των ομολόγων του ελληνικού δημοσίου (που ενσωματώνονται στο υπόλοιπο της χρηματοδότησης προς τη γενική κυβέρ- νηση), τις συναλλαγματικές διαφορές που ενσωματώνονται στα δάνεια σε ξένο νόμισμα εκφραζόμενα σε ευρώ καθώς και τις αναταξινομήσεις δανείων. ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 21 αρίου-Αυγούστου 2011 και διαμορφώθηκε σε αρνητικό επίπεδο τον Αύγουστο του 2011 (Δεκέμβριος 2010: 5,7%, δ΄ τρίμηνο 2010: 6,8%). Η πτωτική πορεία του εν λόγω ρυθμού οφείλεται αφενός στη σημαντική επιβράδυνση του δωδεκάμηνου ρυθμού της πιστωτικής επέκτασης προς τον τομέα της γε- νικής κυβέρνησης σε 4,0% τον Αύγουστο του 2011 (Δεκέμβριος 2010: 28,3%, δ΄ τρίμηνο 2010: 32,7%) και αφετέρου στη διαμόρφωση του δωδεκάμηνου ρυθμού μεταβολής της χρηματοδότη- σης προς τον εγχώριο ιδιωτικό τομέα (επιχειρήσεις, ελεύθερους επαγγελματίες-αγρότες-ατομικές επι- χειρήσεις και ιδιώτες-ιδιωτικά μη κερδοσκοπικά ιδρύματα) σε αρνητικό επίπεδο (-1,3%) τον Αύγου- στο του 2011 (Δεκέμβριος 2010: 0,0%, δ΄ τρίμηνο 2010: 0,9%). Η πτώση την οποία εμφάνισε ο ετήσιος ρυθμός πιστωτικής επέκτασης προς τη γενική κυβέρνηση α- ντανακλά την επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης των τοποθετήσεων των εγχώριων ΝΧΙ σε τίτλους του ελληνικού δημοσίου. Όσον αφορά τη χρηματοδότηση του εγχώριου ιδιωτικού τομέα, η συνεχιζό- μενη αύξηση του αρνητικού ρυθμού μεταβολής οφείλεται στην εντονότερα δυσμενή επίδραση των παραγόντων που αφορούν τόσο την προσφορά όσο και τη ζήτηση δανείων. Η εξέλιξη αυτή αντανακλά την έντονη κάμψη της οικονομικής δραστηριότητας, η οποία είναι μεγαλύτερη από ό,τι είχε αρχικά προβλεφθεί, αλλά και το κλίμα της αρνητικής ψυχολογίας στις χρηματοοικονομικές αγορές. Από την πλευρά της προσφοράς δανείων, βασικοί παράγοντες που επέδρασαν αρνητικά στην παροχή πιστώ- σεων ήταν οι ιδιαίτερα αυξημένες πιέσεις στη ρευστότητα των τραπεζών, λόγω των δυσκολιών που οι τελευταίες εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν ως προς την άντληση χρηματοδοτικών πόρων από εξω- τερικές πηγές, και η άνοδος του ποσοστού των επισφαλών δανείων και του πιστωτικού κινδύνου, λό- γω της εξασθένησης της οικονομικής δραστηριότητας. Επίσης, αρνητική επίδραση στην προσφορά πιστώσεων ασκούν η αβεβαιότητα των τραπεζών σχετικά με τη σταθερότητα του μακροοικονομικού περιβάλλοντος κατά τα επόμενα έτη και η αύξηση της «αποστροφής τους προς τον κίνδυνο». Από την πλευρά της ζήτησης, η διάθεση αλλά και η δυνατότητα των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων για περαιτέρω δανεισμό επηρεάστηκαν αρνητικά από την ένταση της ύφεσης και την επιδείνωση της χρηματοοικονομικής τους κατάστασης. Το οκτάμηνο Ιανουαρίου-Αυγούστου του 2011, τα επιτόκια των νέων τραπεζικών καταθέσεων και δανείων στην Ελλάδα ως επί το πλείστον αυξήθηκαν, εξέλιξη που ήταν συνεπής με την πορεία των βασικών επιτοκίων της ΕΚΤ και της αγοράς χρήματος. Παράλληλα, στη διαμόρφωση των τραπεζικών επιτοκίων κατά την εξεταζόμενη περίοδο συνέβαλαν ο υψηλότερος πιστωτικός κίνδυνος και κίνδυνος ρευστότητας που αντιμετωπίζουν τα πιστωτικά ιδρύματα στην Ελλάδα. Ειδικότερα, όσον αφορά τα επιτόκια των νέων τραπεζικών καταθέσεων και των repos, σημαντική ή- ταν η αύξηση του επιτοκίου των καταθέσεων προθεσμίας (νέες καταθέσεις με συμφωνημένη διάρκεια έως ένα έτος) από τα νοικοκυριά, το οποίο εμφάνισε άνοδο κατά 63 μονάδες βάσης και τον Αύγουστο του 2011 διαμορφώθηκε σε 4,31%, ενώ το πραγματικό επιτόκιο αυτής της κατηγορίας καταθέσεων διαμορφώθηκε σε θετικό επίπεδο από το Μάιο του τρέχοντος έτους. Γενικά, αυξητικά κινήθηκαν και τα επιτόκια των νέων τραπεζικών δανείων το ίδιο διάστημα, αλλά οι αυξήσεις ήταν σαφώς μικρότερες σε σύγκριση με εκείνες την ίδια περίοδο ένα έτος νωρίτερα. Μάλιστα, η άνοδος των μεσο- μακροπρόθεσμων επιτοκίων, δηλαδή των επιτοκίων με συμφωνημένη διάρκεια άνω του έτους, υπο- λειπόταν σημαντικά της ανόδου των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων, γεγονός που φανερώνει την ευνοϊκή επίδραση των μη συμβατικών μέτρων νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ στο κόστος δανει- σμού του ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα, το μέσο επιτόκιο των δανείων προς τις μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις αυξήθηκε κατά 80 μονάδες βάσης και διαμορφώθηκε σε 6,55% τον Αύγουστο του 2011, ενώ το αντίστοιχο επιτόκιο των δανείων προς τους ελεύθερους επαγγελματίες αυξήθηκε κατά 54 μονάδες βάσης, σε 8,95%. Ομοίως, το μέσο επιτόκιο των δανείων προς τους ιδιώ- τες και τα ιδιωτικά μη κερδοσκοπικά ιδρύματα αυξήθηκε κατά 97 μονάδες βάσης σε 7,01% και η ά- νοδός του αφορούσε τόσο τα καταναλωτικά όσο και τα στεγαστικά δάνεια. Το περιθώριο επιτοκίου, δηλ. η διαφορά μεταξύ του μέσου σταθμικού επιτοκίου των νέων τραπεζικών δανείων και του αντίστοιχου επιτοκίου των νέων καταθέσεων στην Ελλάδα, αυξήθηκε αισθητά κατά 51 μονάδες βάσης το οκτάμηνο Ιανουαρίου-Αυγούστου του 2011 και διαμορφώθηκε τον Αύγουστο σε 4,44%. Καθώς το περιθώριο επιτοκίου στη ζώνη του ευρώ (Αύγουστος 2011: 2,47%) αυξήθηκε λιγό- τερο από ό,τι το ελληνικό, η διαφορά του από το υψηλότερο περιθώριο επιτοκίου στην Ελλάδα διευ- ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 22 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ρύνθηκε κατά 29 μονάδες βάσης τον Αύγουστο σε σύγκριση με το τέλος του προηγούμενου έτους, φθάνοντας τις 197 μονάδες βάσης. Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών το διάστημα Ιανουαρίου – Αυγούστου 2011 μει- ώθηκε κατά 8,3% ή 1,25 δισ. ευρώ σε σύγκριση με το αντίστοιχο οκτάμηνο του 2010, ανερχόμενο έ- τσι σε 13,9 δισ. ευρώ. Η εξέλιξη αυτή προέκυψε κυρίως από τη μείωση του εμπορικού ελλείμματος αλλά και την αύξηση του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών, οι οποίες υπερκάλυψαν τη διεύ- ρυνση του ελλείμματος του ισοζυγίου εισοδημάτων, ενώ οι τρέχουσες μεταβιβάσεις ουσιαστικά πα- ρέμειναν στα αντίστοιχα επίπεδα του 2010. Το έλλειμμα του ισοζυγίου καυσίμων είναι το μόνο κονδύλι το οποίο επιβάρυνε το εμπορικό ισοζύγιο κατά την επισκοπούμενη περίοδο, δεδομένου ότι αυξήθηκε κατά 1,4 δισ. ευρώ έναντι της αντίστοιχης περιόδου του 2010. Αντιθέτως, η μείωση του εμπορικού ελλείμματος εξαιρουμένων των καυσίμων και των πλοίων έφθασε τα 2,4 δισ. ευρώ και η δαπάνη για καθαρές εισαγωγές πλοίων παρουσίασε μι- κρή μείωση (κατά 0,1 δισ. ευρώ). Ο περιορισμός του εμπορικού ελλείμματος εκτός καυσίμων και πλοίων προήλθε τόσο από την περιστολή της εισαγωγικής δαπάνης κατά 1,1 δισ. ευρώ, όσο και από την αύξηση των εξαγωγικών εισπράξεων κατά 1,3 δισ. ευρώ. Οι εξελίξεις στους υποτομείς του εμπορικού ισοζυγίου επηρεάστηκαν από την ύφεση στην εγχώριο αγορά, λόγω της οποίας η παραγωγή κατευθύνεται στις αγορές του εξωτερικού. Η προοπτική να συ- νεχιστούν οι εξελίξεις αυτές - ιδίως η άνοδος των εξαγωγών - θα εξαρτηθεί από τον βαθμό κατά τον οποίο η εξαγωγική δραστηριότητα θα συνοδεύεται από αύξηση της εγχώριας παραγωγής. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, άνοδος των εξαγωγών το 2011 παρατηρήθηκε προς τους παραδοσιακούς προορισμούς, δηλ. τις χώρες της ΕΕ (με ρυθμό υψηλότερο του συνολικού) και της ΝΑ Ευρώπης (κυρίως τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία). Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, άνοδος των εξαγωγών παρατηρήθηκε σε όλες τις κατηγορίες προϊόντων. Στη συνολική άνο- δο των εισπράξεων από εξαγωγές εκτός καυσίμων, τα προϊόντα της μεταλλουργίας είχαν τη μεγαλύ- τερη συμβολή, ακολουθούμενα από τα αγροτικά προϊόντα (κυρίως τα τρόφιμα), τα χημικά (στα οποία συμπεριλαμβάνονται και τα φαρμακευτικά προϊόντα και τα πλαστικά) και το μηχανολογικό εξοπλι- σμό. Η άνοδος του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών κατά 534 εκατ. ευρώ αντανακλά κυρίως τη με- γάλη άνοδο των καθαρών εισπράξεων από ταξιδιωτικές υπηρεσίες (κατά 604 εκατ. ευρώ) και τη μεί- ωση των καθαρών πληρωμών για λοιπές υπηρεσίες (κατά 540 εκατ. ευρώ), ενώ οι καθαρές εισπράξεις από υπηρεσίες μεταφορών μειώθηκαν κατά 609 εκατ. ευρώ, δεδομένου ότι η μείωση των εισπράξεων της κατηγορίας αυτής ήταν υπερδιπλάσια της μειώσεως των πληρωμών. Πάντως οι ακαθάριστες ει- σπράξεις από ταξιδιωτικές υπηρεσίες παρουσίασαν σημαντική άνοδο κατά 704 εκατ. ευρώ ή 10,0% έναντι της αντίστοιχης περιόδου του 2010, μεταξύ άλλων λόγω των γεγονότων σε χώρες της Β. Αφρι- κής και της Μέσης Ανατολής που οδήγησαν σε εκτροπή της τουριστικής κίνησης προς εναλλακτικούς προορισμούς. Η αύξηση των τουριστικών εισπράξεων υπολογίζεται ότι είναι κυρίως αποτέλεσμα της σημαντικής ανόδου των αφίξεων κατά 9,9% (σύμφωνα με στοιχεία της «έρευνας συνόρων» της Τρά- πεζας της Ελλάδος) σε σχέση με την περίοδο Ιανουαρίου – Αυγούστου 2010. Το έλλειμμα του ισοζυγίου των εισοδημάτων διευρύνθηκε κατά 330 εκατ. ευρώ σε σχέση με την α- ντίστοιχη περίοδο του 2010, λόγω της ανόδου των καθαρών πληρωμών για τόκους, μερίσματα και κέρδη. Στο οκτάμηνο Ιανουαρίου-Αυγούστου 2011 το ισοζύγιο τρεχουσών μεταβιβάσεων παρουσίασε πλεό- νασμα 883 εκατ. ευρώ παραμένοντας σχεδόν στα ίδια επίπεδα με την αντίστοιχη περίοδο του 2010.PF 14 FP P 14 P Οι τρέχουσες μεταβιβάσεις από την ΕΕ περιλαμβάνουν κυρίως τις άμεσες ενισχύσεις και επιδοτήσεις στο πλαίσιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), καθώς και τις καταβολές από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, ενώ οι τρέχουσες μεταβιβάσεις προς την ΕΕ περιλαμβάνουν κυρίως τις αποδόσεις ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 23 Αντιθέτως, κατά την ίδια χρονική περίοδο το πλεόνασμα του ισοζυγίου κεφαλαιακών μεταβιβάσεωνPF 15 FP αυξήθηκε και διαμορφώθηκε σε 1,1 δισ. ευρώ, από 787 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2010. Έτσι, το συνολικό ισοζύγιο τρεχουσών και κεφαλαιακών μεταβιβάσεων διαμορφώθηκε σε 2,0 δισ. ευρώ έναντι 1,7 δισ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2010. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (European Commission, The Economic Adjustment Programme for Greece – Fourth review – Spring 2011, Occasional Papers no. 82, July 2011), το πρώτο εξάμηνο του 2011 δεν επιτεύχθηκε ο προβλεπόμενος στο «Μνημόνιο Συνεννόησης» εξαμηνιαίος στό- χος απορρόφησης των κοινοτικών πόρων και δεν υλοποιήθηκαν όλα τα μέτρα που αφορούν το γενικό- τερο ρυθμιστικό και οργανωτικό πλαίσιο σχετικά με την υλοποίηση του ΕΣΠΑ.PF 16 F P Όμως μέχρι τέλους Αυγούστου 2011 εισέρρευσαν συνολικά 1,3 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα το ποσοστό απορρόφησης των πόρων των διαρθρωτικών ταμείων να προσεγγίσει το 28% της κοινοτικής χρηματοδότησηςPF 17 FP της πε- ριόδου 2007-2013, βάσει στοιχείων του ισοζυγίου πληρωμών της Τράπεζας της Ελλάδος. Στην αύξηση της απορρόφησης των διαθεσίμων κοινοτικών πόρων και κυρίως στην αποτελεσματική χρήση τους θα συμβάλουν οι πρόσφατες αποφάσεις για αύξηση του ποσοστού κοινοτικής συγχρημα- τοδότησης των έργων και προγραμμάτων του ΕΣΠΑ με αντίστοιχη προεκταμίευση των κοινοτικών κονδυλίων, ο ενισχυμένος ρόλος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ)PF 18 FP και η εφαρμογή ενός συνολικού προγράμματος τεχνικής βοήθειας στην Ελλάδα.PF 19 FP Τα μέτρα αυτά περιορίζουν σημα- ντικά την εθνική δημοσιονομική επιβάρυνση και είναι δυνατόν να άρουν τις δυσλειτουργίες στην υλο- ποίηση του ΕΣΠΑ και να συμβάλλουν ουσιαστικά στην αξιοποίηση των κοινοτικών πόρων, οδηγώ- ντας σε ακόμη μεγαλύτερη βελτίωση το ισοζύγιο κεφαλαιακών μεταβιβάσεων. Σημειώνεται ότι μέχρι το 2013 οι άμεσες ενισχύσεις και επιδοτήσεις στο πλαίσιο της ΚΑΠ διατηρού- νται σε γενικές γραμμές ως έχουν και κυμαίνονται σε 2,5 δισ. ευρώ ετησίως. Όσον αφορά την περίοδο μετά το 2013 οι συνολικές μεταβιβάσεις κοινοτικών πόρων προς την Ελλάδα (διαρθρωτικές δράσεις και μεταβιβάσεις προς τον αγροτικό τομέα) θα περιοριστούν και θα χορηγούνται με εντελώς διαφορε- τικούς όρους, όπως διαφαίνεται στις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον Κοινοτικό Προϋ- πολογισμό (ΚΠ) της περιόδου 2014-2020, ο οποίος εστιάζει στη στρατηγική «Ευρώπη 2020».PF 20 FP προς τον Κοινοτικό Προϋπολογισμό. Επισημαίνεται ότι το μεγαλύτερο μέρος των συνολικών κονδυλίων του 2011 τα οποία αφορούν άμεσες ενισχύσεις και επιδοτήσεις στο πλαίσιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) εισέρρευσε ήδη εντός του πρώτου διμήνου του έτους. P 15 P Οι κεφαλαιακές μεταβιβάσεις από την ΕΕ περιλαμβάνουν κυρίως τις απολήψεις από τα Διαρθρωτικά Ταμεία ―πλην του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Τα- μείου― και από το Ταμείο Συνοχής βάσει των ΚΠΣ και του ΕΣΠΑ. P 16 P Βλ. European Commission, The Economic Adjustment Programme for Greece – Fourth review – Spring 2011, Occasional Papers no. 82, July 2011 σελ.73. P 17 P Όμως, συγκεκριμένα μόνο προγράμματα εμφανίζουν υψηλά ποσοστά απορρόφησης, όπως το πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότη- τα», σε αντίθεση τα επιχειρησιακά προγράμματα που αφορούν την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού, την εκπαίδευση και τη διά βίου μάθηση. Ως σύνολο τα περιφερειακά προγράμματα υπερτερούν των τομεακών. Βλ. ΥΠΑΑΝ 31.8.2011. P 18 P Η ΕΤΕπ, ως γνωστόν παρέχει δάνεια για την κάλυψη μέρους της εθνικής συμμετοχής στα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα. Η χρηματοδότηση των τραπεζών από την ΕΤΕπ για τη δανειοδότηση επιχειρήσεων θα διευκολυνθεί από ένα νέο μηχανισμό ο οποίος θα παρέχει εγγυήσεις οι οποίες θα προέρ- χονται από τους πόρους των διαρθρωτικών ταμείων. Βλ. Συνέντευξη αντιπροέδρου ΕΤΕπ κ.Π. Σακελλάρη 9.10.2011. P 19 P Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εγκρίνει σε πρώτη φάση την αύξηση των ποσοστών συγχρηματοδότησης στο 85%, η οποία ισχύει αναδρομικά από 1.1.2007, και έχει προτείνει περαιτέρω αύξηση στο 95% -- κατ’ ανώτατο όριο – η οποία θα ισχύσει από την 11P ηP Μαΐου 2010. Το μέτρο αυτό αφορά και άλλες πέντε χώρες οι οποίες βρίσκονται σε πρόγραμμα δημοσιονομικής εξυγίανσης ή αποκατάστασης του ισοζυγίου πληρωμών (Ιρλανδία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Λετονία, Ουγγαρία). Βλ. Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, 21.7.2011, Δήλωση αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της ζώνης του ευρώ και των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, άρθρα 4 και 12, δήλωση του κ. Barroso, 21.7.2011 (Speech/11/534), και Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Δελτίο Τύπου IP/11/942, Βρυξέλλες, 1.8.2011 P 20 P European Commission, “Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions” “A Budget for the Europe 2020”, PART I ,and “A Budget for the Europe 2020” PARTΙ II: Policy fiches, COM (2011) 500 final, 29.6.2011 και European Commission, “Commission Staff Working Paper” SEC (2011) 868 final, 29.6.2011. Ήδη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε το γενικό νομοθετικό πλαίσιο και τους επιμέρους κανονισμούς λειτουργίας των κοινοτικών ταμείων με σκοπό την έγκρισή τους μέχρι το τέλος του 2012 (βλ. Ευρωπαϊκή Επιτροπή Δελτίο τύπου IP/11/1159, 6.10.2011. Ειδικότερα, οι βασικές κατευθύνσεις της νέας ΚΑΠ, η οποία παραμένει σημαντική και στη νέα περίοδο, είναι ο περιορισμός των άμεσων ενισχύσεων και επιδοτήσεων, η αναδιανομή των κονδυλίων μεταξύ των κρατών μελών, ο οικολογικός χαρακτή- ρας της ΚΑΠ και η τόνωση των μέτρων που προωθούν την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία. Οι νομοθετικές προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ΚΑΠ ανακοινώθηκαν στις 12.10.2011. Στο πλαίσιο της «πολιτικής της συνοχής», οι απολήψεις της Ελλάδος θα εξαρτηθούν από την κατανομή των κονδυλίων μεταξύ των περιφερειών 28 κρατών-μελών – συμπεριλαμβανομένης της Κροατίας από 1.1.2014. Τέλος προβλέπεται γενική επανεξέταση του συστήματος χρηματοδότησης του ΚΠ το οποίο θα περιορίσει, θα απλοποιήσει και θα καταστήσει δικαιότερες τις απευθείας συνεισφορές των κρατών με- λών. ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 24 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 Πίνακας 1.2 Ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών (σε εκατ. ευρώ) Ιανουάριος-Αύγουστος Αύγουστος 2009 2010 2011 2009 2010 2011 I. Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (Ι.Α+Ι.Β+Ι.Γ+Ι.Δ) -16.149,5 -15.170,8 -13.918,8 -466,9 -198,6 -145,0 Ι.A Εμπορικό ισοζύγιο ( I.Α.1 - I.Α.2) -20.596,0 -19.990,2 -18.939,7 -2.277,8 -2.029,5 -2.169,7 Ισοζύγιο καυσίμων -5.131,0 -6.191,3 -7.634,8 -820,0 -724,0 -959,6 Εμπορικό ισοζύγιο χωρίς καύσιμα -15.464,9 -13.798,9 -11.304,9 -1.457,8 -1.305,6 -1.210,1 Ισοζύγιο πλοίων -2.441,7 -2.503,7 -2.396,5 -199,9 -227,0 -321,1 Εμπορικό ισοζύγιο χωρίς καύσιμα και πλοία -13.023,2 -11.295,1 -8.908,4 -1.257,9 -1.078,6 -889,0 I.A.1 Εξαγωγές αγαθών 10.013,8 10.694,1 13.180,2 1.236,3 1.358,1 1.834,8 Καύσιμα 1.978,4 2.994,1 4.126,4 304,2 410,0 621,0 Πλοία (εισπράξεις) 556,8 491,4 588,2 32,3 45,2 37,5 Λοιπά αγαθά 7.478,6 7.208,6 8.465,5 899,8 902,9 1.176,3 I.A.2 Εισαγωγές αγαθών 30.609,7 30.684,3 32.119,9 3.514,1 3.387,7 4.004,4 Καύσιμα 7.109,5 9.185,5 11.761,2 1.124,2 1.134,0 1.580,6 Πλοία (πληρωμές) 2.998,5 2.995,1 2.984,8 232,2 272,2 358,6 Λοιπά αγαθά 20.501,8 18.503,7 17.373,9 2.157,7 1.981,5 2.065,2 Ι.Β Ισοζύγιο υπηρεσιών ( I.Β.1 - I.Β.2) 9.166,2 9.410,9 9.945,0 2.499,8 2.561,1 2.807,1 I.B.1 Εισπράξεις 18.553,9 19.580,1 19.533,0 3.647,3 3.770,1 3.983,3 Ταξιδιωτικό 7.603,0 7.013,8 7.717,9 2.362,6 2.232,9 2.378,2 Μεταφορές 9.065,3 10.441,6 9.306,7 1.079,3 1.278,6 1.223,5 Λοιπές υπηρεσίες 1.885,6 2.124,7 2.508,4 205,3 258,6 381,6 I.B.2 Πληρωμές 9.387,7 10.169,1 9.587,9 1.147,5 1.209,0 1.176,2 Ταξιδιωτικό 1.646,0 1.489,0 1.589,6 286,0 211,2 306,8 Μεταφορές 4.594,7 5.492,0 4.966,4 534,9 665,4 585,5 Λοιπές υπηρεσίες 3.147,0 3.188,1 3.031,9 326,5 332,3 283,8 Ι.Γ Ισοζύγιο εισοδημάτων (I.Γ.1 - I.Γ.2) -6.225,0 -5.477,3 -5.806,9 -645,4 -571,8 -628,0 I.Γ.1 Εισπράξεις 3.016,0 2.410,0 2.159,7 306,3 285,1 278,0 Αμοιβές, μισθοί 204,2 134,3 124,3 21,7 16,0 13,2 Τόκοι, μερίσματα, κέρδη 2.811,9 2.275,7 2.035,4 284,7 269,1 264,9 I.Γ.2 Πληρωμές 9.241,0 7.887,3 7.966,6 951,8 856,9 906,1 Αμοιβές, μισθοί 267,1 251,5 297,0 30,2 30,6 41,6 Τόκοι, μερίσματα, κέρδη 8.973,9 7.635,9 7.669,5 921,6 826,3 864,4 Ι.Δ Ισοζύγιο τρεχουσών μεταβιβάσεων (I.Δ.1 - I.Δ.2) 1.505,2 885,7 882,8 -43,5 -158,4 -154,5 I.Δ.1 Εισπράξεις 4.272,5 3.855,5 3.568,8 310,4 228,3 142,2 Γενική κυβέρνηση (κυρίως μεταβιβάσεις από ΕΕ) 2.962,4 2.857,7 2.763,4 187,9 125,6 39,2 Λοιποί τομείς (μεταναστευτικά εμβάσματα, κλπ) 1.310,1 997,7 805,4 122,5 102,8 102,9 I.Δ.2 Πληρωμές 2.767,3 2.969,7 2.686,1 353,9 386,7 296,7 Γενική κυβέρνηση (κυρίως πληρωμές προς ΕΕ) 1.821,7 1.905,6 1.721,8 197,0 215,4 171,4 Λοιποί τομείς 945,6 1.064,1 964,3 157,0 171,4 125,3 IΙ. Ισοζύγιο κεφαλαιακών μεταβιβάσεων (ΙΙ.1-ΙΙ.2) 1.534,2 787,4 1.144,2 278,0 -13,2 579,9 IΙ.1 Εισπράξεις 1.739,5 970,4 1.304,2 303,2 11,7 604,8 Γενική κυβέρνηση (κυρίως μεταβιβάσεις από ΕΕ) 1.602,0 885,5 1.236,8 290,8 2,6 591,6 Λοιποί τομείς (μεταναστευτικά εμβάσματα, κλπ) 137,5 84,8 67,4 12,5 9,2 13,2 IΙ.2 Πληρωμές 205,4 183,0 160,0 25,2 24,9 24,9 Γενική κυβέρνηση (κυρίως πληρωμές προς ΕΕ) 8,9 12,8 8,9 1,0 0,7 0,9 Λοιποί τομείς 196,5 170,1 151,0 24,3 24,2 24,0 IΙΙ. Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαιακών μεταβι- βάσεων (Ι + ΙΙ) -14.615,3 -14.383,4 -12.774,6 -189,0 -211,7 434,9 ΙV. Ισοζύγιο χρηματοοικον. συν/γών (IV.Α+ΙV.Β+ΙV.Γ+ΙV.Δ) 15.493,0 15.743,1 13.805,6 -70,1 778,7 26,5 ΙV.Α Άμεσες επενδύσεις * 1.187,9 -269,4 -1.408,5 -5,7 -280,2 -119,6 Κατοίκων στο εξωτερικό -651,7 -506,3 -1.190,3 -52,0 -124,0 -28,5 Μη κατοίκων στην Ελλάδα 1.839,7 236,8 -218,2 46,3 -156,2 -91,1 ΙV.Β Επενδύσεις χαρτοφυλακίου* 21.085,0 -18.077,9 -11.266,8 -2.654,5 -11.880,2 -1.863,8 Απαιτήσεις -8.708,9 9.637,3 9.490,6 -6.161,8 387,1 4.095,2 Υποχρεώσεις 29.794,0 -27.715,2 -20.757,4 3.507,3 -12.267,2 -5.959,0 ΙV.Γ Λοιπές επενδύσεις* -6.758,0 33.989,4 26.475,9 2.598,0 12.935,1 1.981,8 Απαιτήσεις -13.271,2 -4.342,1 -2.011,9 2.472,9 11.731,0 1.520,5 Υποχρεώσεις 6.513,2 38.331,5 28.487,8 125,2 1.204,1 461,4 ( Δάνεια γενικής κυβέρνησης ) -1.859,5 18.521,3 32.069,0 -30,3 -329,6 -87,9 ΙV.Δ Μεταβολή συναλλαγματικών διαθεσίμων ** -22,0 101,0 5,0 -8,0 4,0 28,0 V. Τακτοποιητέα στοιχεία (Ι+ΙΙ+ ΙV+V=0) -877,6 -1.359,7 -1.031,1 259,1 -567,0 -461,4 Ύψος συναλλαγματικών διαθεσίμων (τέλος περιόδου)*** 3.348 4.624 4.723 * ( + ) καθαρή εισροή ( - ) καθαρή εκροή * * ( + ) μείωση ( - ) αύξηση *** Τα συναλλαγματικά διαθέσιμα, σύμφωνα με τον ορισμό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, περιλαμβάνουν μόνο το νομισματικό χρυσό, τη «συναλλαγματική θέση» στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, τα «ειδικά τραβηκτικά δικαιώματα» και τις απαιτήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος σε ξένο νόμισμα έναντι κατοίκων χωρών εκτός της ζώνης του ευρώ. Αντίθετα, δεν περιλαμβάνουν τις απαιτήσεις σε ευρώ ένα- ντι κατοίκων χωρών εκτός της ζώνης του ευρώ, τις απαιτήσεις σε συνάλλαγμα και σε ευρώ έναντι κατοίκων χωρών της ζώνης του ευρώ, και τη συμμετοχή της Τράπεζας της Ελλάδος στο κεφάλαιο και στα συναλλαγματικά διαθέσιμα της ΕΚΤ. Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 25 Ισοζύγιο χρηματοοικονομικών συναλλαγών Το επισκοπούμενο οκτάμηνο οι άμεσες επενδύσεις εμφάνισαν καθαρή εκροή ύψους 1,4 δισ. ευρώ έ- ναντι καθαρής εκροής 269 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2010. Ειδικότερα, η καθαρή εκροή κεφαλαίων κατοίκων για άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό ανήλθε σε 1,2 δισ. ευρώ, ενώ η καθαρή εκροή κεφαλαίων μη κατοίκων για άμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα (αποεπένδυση) ανήλθε σε 218 ε- κατ. ευρώ. Από πλευράς επενδύσεων χαρτοφυλακίου σημειώθηκε καθαρή εκροή ύψους 11,3 δισ. ευρώ έναντι καθαρής εκροής 18,1 δισ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2010. Ειδικότερα, καταγράφηκε εκροή κεφαλαίων ύψους 20,6 δισ. λόγω μείωσης των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του Ελληνικού Δημοσίου και εκροή 631 εκατ. ευρώ λόγω της αύξησης των τοποθετήσεων κατοίκων σε παράγωγα εξωτερικού, αλλά και της μείωσης των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε μετο- χές ελληνικών επιχειρήσεων κατά 164 εκατ. ευρώ. Οι εξελίξεις αυτές αντισταθμίστηκαν εν μέρει από την εισροή λόγω μειώσεως των τοποθετήσεων των εγχώριων θεσμικών επενδυτών σε ομόλογα και έ- ντοκα γραμμάτια του εξωτερικού κατά 10,0 δισ. ευρώ. Στην κατηγορία των "λοιπών'' επενδύσεων η καθαρή εισροή ύψους 26,5 δισ. ευρώ έναντι καθαρής εισροής 34,0 δισ. ευρώ το αντίστοιχο οκτάμηνο του 2010 οφείλεται κυρίως στην αύξηση των καθα- ρών δανειακών υποχρεώσεων του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα προς μη κατοίκους κατά 31,5 δισ. ευρώ. Σημειωτέον ότι για την επισκοπούμενη περίοδο ο ακαθάριστος δανεισμός του τομέα της γενικής κυβέρνησης βάσει του μηχανισμού στήριξης της ελληνικής οικονομίας έχει διαμορφωθεί σε 33,4 δισ. ευρώ (και ο καθαρός δανεισμός σε 32,1 δισ. ευρώ). Οι εξελίξεις αυτές αντισταθμίζονται εν μέρει από την εκροή λόγω αυξήσεως των τοποθετήσεων κατοίκων σε καταθέσεις και repos του εξω- τερικού κατά 1,9 δισ. ευρώ καθώς και λόγω της μειώσεως των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε κατα- θέσεις και repos στην Ελλάδα κατά 2,8 δισ. ευρώ. Στο τέλος Αυγούστου 2011 τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας διαμορφώθηκαν σε 4,7 δισ. ευ- ρώ. 2.2 Οι προοπτικές το 2012 Το εξωτερικό οικονομικό περιβάλλον παρουσιάζεται το 2012 λιγότερο ευνοϊκό από ότι αρχικά αναμε- νόταν. Οι αβεβαιότητες εξακολουθούν να είναι μεγάλες, για τις περισσότερες αναπτυγμένες οικονομί- ες οι προοπτικές ανάπτυξης εμφανίζονται σήμερα λιγότερο αισιόδοξες απ’ ότι 6 μήνες πριν, ενώ η κρίση χρέους αφορά όλο και περισσότερες αναπτυγμένες οικονομίες. Όσον αφορά τις προβλέψεις για την ελληνική οικονομία, ο ρυθμός ανάπτυξης προβλέπεται να παρα- μείνει αρνητικός και το 2012 (-2,8%), λόγω της συνέχισης της δημοσιονομικής προσαρμογής και της μεγαλύτερης ύφεσης του 2011. Η μείωση και του ΑΕΠ του 2012 αναμένεται να προέλθει από την εγ- χώρια ζήτηση, η συμβολή της οποίας προβλέπεται στις -5.2 ποσοστιαίες μονάδες. Η μείωση της ιδιω- τικής κατανάλωσης, σε σταθερές τιμές, προβλέπεται να είναι μεγαλύτερη του 4%, λόγω της μείωσης του διαθέσιμου εισοδήματος και της αύξησης της ανεργίας. Αντίθετα, η συμβολή του εξωτερικού το- μέα αναμένεται θετική (συμβολή 2,4 ποσοστιαίες μονάδες στη μεταβολή του ΑΕΠ), με τις εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών να προβλέπεται ότι θα αυξηθούν κατά 6,4% και τις εισαγωγές (σταθερές τιμές) να μειώνονται κατά 2,8%. Το ποσοστό ανεργίας προβλέπεται να αυξηθεί περαιτέρω το 2012, στο 17,1% του εργατικού δυναμι- κού (σε εθνικολογιστική βάση), λόγω της συνέχισης της ύφεσης της οικονομίας που θα οδηγήσει σε περαιτέρω μείωση και της απασχόλησης κατά 2,0%. Τέλος ο πληθωρισμός αναμένεται να μειωθεί σημαντικά το 2012 επηρεαζόμενος κυρίως από την χα- μηλή εγχώρια ζήτηση και τις διαρθρωτικές αλλαγές που βελτιώνουν τη λειτουργία των αγορών. Η αύ- ξηση του εν. ΔΤΚ το 2012 εκτιμάται στο 0,6%. ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 26 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 Στον πίνακα 1.3 παρουσιάζονται οι προβλέψεις για τα βασικά μεγέθη του πραγματικού τομέα της οι- κονομίας για το 2012. Πίνακας 1.3 Βασικά μεγέθη της ελληνικής οικονομίας (% ετήσιες μεταβολές, σταθερές τιμές) 2010 2011 2012 ΑΕΠ T-3,5T T-5,5T T-2,8T Ιδιωτική κατανάλωση T-3,6T T-6,2T T-4,1T Δημόσια κατανάλωση T-7,1T T-8,0T T-7,5T Επενδύσεις T-13,3T T-12,9T T-4,0T Εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών T4,2T T4,5T T6,4T Εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών T-7,2T T-5,9T T-2,8T ΔΤΚ T4,7T T2,8T T0,6T Αποπληθωριστής ΑΕΠ T1,7T T1,4T T0,4T Απασχόληση T-2,1T T-5,7T T-2,0T Ποσοστό ανεργίας T11,9T T15,4T T17,1T ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ 1. Γενική επισκόπηση της ελληνικής οικονομίας Το 2010, πρώτο έτος εφαρμογής του προγράμματος οικονομικής πολιτικής, επιτεύχθηκε μείωση του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης κατά περίπου 5,0 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ. Η διόρθωση αυτή του ελλείμματος ήταν η μεγαλύτερη που έχει σημειωθεί ποτέ από χώρα της ευρωζώνης. Για το 2011, ο στόχος του προγράμματος ήταν η περαιτέρω μείωση του ελλείμματος της γενικής κυ- βέρνησης κατά 3,0 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ. Παρά την προβλεπόμενη μικρότερη μείωση σε σχέση με το 2010, όπως εκφράζεται σε ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ, η απαιτούμενη δημοσιονομική προσπάθεια σε επίπεδο λήψης μέτρων είναι του ιδίου μεγέθους και έντασης με το 2010, καθώς η επι- δείνωση της ύφεσης εμποδίζει την πλήρη αποτελεσματικότητα των ληφθέντων μέτρων. Η σχέση δημοσιονομικής πολιτικής και ανάπτυξης είναι αμφίδρομη. Από τη μία πλευρά λειτουργούν οι δημοσιονομικοί πολλαπλασιαστές (δηλαδή η ποσοστιαία επίδραση στο ΑΕΠ από την αύξηση ή μείωση κατά μία εκατοστιαία μονάδα του δημόσιου ελλείμματος), ενώ από την άλλη πλευρά λειτουρ- γεί η επίδραση της αύξησης ή μείωσης του ΑΕΠ στο δημόσιο έλλειμμα (μέσω της απόδοσης των φο- ρολογικών συντελεστών και των έκτακτων δαπανών, όπως η αύξηση των επιδομάτων ανεργίας). Ως τελικό αποτέλεσμα από την αλληλεπίδραση των δύο αυτών αντίρροπων παραγόντων προκύπτει ότι η αποτελεσματικότητα της δημοσιονομικής προσαρμογής στη μείωση του ελλείμματος είναι περίπου 0,5 έως 0,7 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ (δηλαδή δημοσιονομική προσαρμογή της τάξης του 1% του ΑΕΠ μειώνει το έλλειμμα κατά 0,5 - 0,7% του ΑΕΠ). Το 2011 είναι το δεύτερο έτος εφαρμογής του προγράμματος, σε ένα δυσμενέστερο εξωτερικό περι- βάλλον σε σχέση με το 2010. Επιπλέον, το 2011 είναι το έτος που αποκαλύφθηκε πλήρως η παγκό- σμια έκταση του φαινομένου της κρίσης χρέους των αναπτυγμένων χωρών, με προεξάρχουσες τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ιαπωνία και τις χώρες του νότου της ευρωζώνης. Το εύρος και βάθος αυτής της κρίσης έχει αρνητικές επιπτώσεις τόσο στη χρηματοδότηση όσο και στην ανάπτυξη αυτών των οι- κονομιών, όμως από την άλλη πλευρά ανέδειξε και την ανάγκη συλλογικής και συντονισμένης αντι- μετώπισής της από όλες τις χώρες. Στο πλαίσιο αυτό, κρίθηκε αναγκαία η βελτίωση των όρων του χρηματοδοτικού προγράμματος της ελληνικής οικονομίας, με την επιμήκυνση της περιόδου αποπληρωμής και τη μείωση κατά 100 μονά- δες βάσης του επιτοκίου δανεισμού του δανείου των 110 δισ. ευρώ του μηχανισμού χρηματοδοτικής στήριξης από τις χώρες της ευρωζώνης και το ΔΝΤ (απόφαση των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της ευρωζώνης της 11ης Μαρτίου 2011). Την παραπάνω απόφαση, μέσα σε ένα συνεχώς επιδεινούμενο από τη διεθνή κρίση χρέους περιβάλ- λον, ακολούθησε η απόφαση της 21ης Ιουλίου των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων για την εφαρ- μογή ενός νέου προγράμματος 109 δισ. ευρώ ενίσχυσης της Ελλάδας από κοινού με το ΔΝΤ και την εθελοντική συμβολή του ιδιωτικού τομέα, για την πλήρη κάλυψη του χρηματοδοτικού ελλείμματός της μέχρι το 2014. Στις 26 Οκτωβρίου του 2011 και υπό την πίεση του επιδεινούμενου οικονομικού περιβάλλοντος στην ευρωζώνη και την αυξανόμενη πίεση των αγορών στο κόστος δανεισμού των κρατών-μελών πραγμα- τοποιήθηκε μια αναθεώρηση της αρχικής συμφωνίας της 21ης Ιουλίου του 2011. Η συμφωνία της 26ης Οκτωβρίου προβλέπει τη μείωση του ελληνικού χρέους που κατέχεται από τον ιδιωτικό τομέα σε 50% της ονομαστικής του αξίας. Ταυτόχρονα θα καταρτιστεί ένα νέο χρηματοδοτι- ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 27 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 κό πρόγραμμα ύψους 100 δισ. ευρώ το οποίο θα καλύπτει τις ανάγκες της ελληνικής οικονομίας έως το 2014 στο οποίο συμπεριλαμβάνονται 30 δισ. ευρώ με σκοπό την επανακεφαλαιοποίηση των ελλη- νικών πιστωτικών ιδρυμάτων. Ο στόχος της νέας συμφωνίας είναι η αποτελεσματική και οριστική α- ντιμετώπιση του προβλήματος της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους με στόχο αυτό να υποχωρήσει στο επίπεδο του 120% του ΑΕΠ το έτος 2020. Το 2011 είναι το δεύτερο έτος που η προσπάθεια συνεχίζεται για περαιτέρω εξορθολογισμό των δα- πανών, βελτίωση των δημοσιονομικών συνθηκών και συνέχιση των διαρθρωτικών αλλαγών. Πολλές από τις δημοσιονομικές αλλαγές του 2011 δεν έχουν άμεση επίπτωση στο έλλειμμα αλλά είναι απα- ραίτητες για τη μόνιμη και διαχρονική βελτίωση της δημοσιονομικής διαχείρισης. Οι τομές αυτές α- φορούν στη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης, στην υγεία, στο ασφαλιστικό σύστημα, στο κοινωνι- κό κράτος, στις δημόσιες επιχειρήσεις, στη διαχείριση του δημόσιου χρήματος και στους θεσμούς λο- γοδοσίας και διαφάνειας. Τα μέτρα που θα έχουν άμεση επίπτωση στη μείωση του ελλείμματος και του χρέους στο τελευταίο τρίμηνο του 2011 είναι η εφαρμογή του ενιαίου μισθολογίου στο δημόσιο τομέα, η διεύρυνση του θε- σμού της εργασιακής εφεδρείας στο σύνολο του δημόσιου τομέα και η υλοποίηση του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων. Η δημοσιονομική στρατηγική της κυβέρνησης για το 2012 βασίζεται στους παρακάτω βασικούς πυ- λώνες: • Εφαρμογή Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012-2015. • Συνέχιση της εφαρμογής των αναγκαίων διαρθρωτικών και θεσμικών αλλαγών. • Βελτίωση του φορολογικού και ασφαλιστικού συστήματος. • Επιτάχυνση των αποκρατικοποιήσεων και του προγράμματος αξιοποίησης της ακίνητης περιου- σίας του δημοσίου. • Περαιτέρω αναδιάρθρωση των φορέων του δημοσίου (συγχωνεύσεις / καταργήσεις). Η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε μια κρίσιμη συγκυρία όσον αφορά τις προοπτικές ανάπτυξης. Το εμπροσθοβαρές δημοσιονομικό πρόγραμμα βραχυπρόθεσμα συμβάλλει, ως ένα βαθμό, στην κατά- σταση ύφεσης της οικονομίας, η οποία επιπλέον περιβάλλεται από κινδύνους και αβεβαιότητες που δυσχεραίνουν την ανάκαμψη στην ευρωζώνη και την παγκόσμια οικονομία. Συνεπώς μεσοπρόθεσμα, πολλά θα εξαρτηθούν από τη σύνθεση, την ταχύτητα της εφαρμογής και τη γενικότερη πρόοδο του προγράμματος διαρθρωτικών αλλαγών. Οι διαρθρωτικές αλλαγές στις αγορές αγαθών και υπηρεσιών (όπως το άνοιγμα των αγορών, η ενίσχυση του ανταγωνισμού, η απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης, η απελευθέρωση των επαγγελμάτων και οι ιδιωτικοποιήσεις) μπορούν να οδηγήσουν σε αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων και συνεπώς σε αύξηση της παραγωγικότητας και τεχνολογικής αναδιάρθρωσης, παράγοντες που συνδέονται άμεσα με την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Οι διαρθρωτικές αλλαγές στην αγορά εργασίας μπορούν να ενισχύσουν τη συμβολή του παράγοντα απασχόλησης στην ανάπτυξη από το 2012, ενώ ταυτόχρονα να βοηθήσουν στη συγκράτη- ση του κόστους εργασίας. Συνολικά, οι διαρθρωτικές αλλαγές αποτελούν ένα καθοριστικό παράγοντα για εφαρμογή ενός νέου μοντέλου ανάπτυξης βασισμένο στις επενδύσεις και στην εξωστρέφεια της ελληνικής οικονομίας. 2. Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ) Ο προϋπολογισμός του 2012 έχει καταρτιστεί στο πλαίσιο του επικαιροποιημένου Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ), που θα ενσωματωθεί ως παράρτημα στο νόμο κύ- ρωσης του προϋπολογισμού 2012. 28 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Η επικαιροποίηση του ΜΠΔΣ κρίθηκε απαραίτητη, όχι μόνο λόγω της σημαντικής μεταβολής των μακροοικονομικών μεταβλητών της ελληνικής οικονομίας σε σχέση με αυτές που ίσχυαν κατά το χρόνο της αρχικής του κατάρτισης (όπως προβλέπει ο Ν. 3871/2010), αλλά και λόγω των σημαντικών εξελίξεων που δρομολογήθηκαν με την 5η αναθεώρηση του μνημονίου καθώς και τις αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής της 26ης Οκτωβρίου 2011. Είναι προφανές ότι οι σημαντικότατες αυτές αλλαγές και εξελίξεις καθορίζουν όχι μόνο το σχεδιασμό του προϋπολογισμού του έτους 2012 αλλά και περαι- τέρω των ετών 2013-2015. Στο πλαίσιο αυτό η επικαιροποίηση του ΜΠΔΣ περιλαμβάνει: • τις νέες μακροοικονομικές προβλέψεις για την εξέλιξη της ελληνικής οικονομίας (μεταβολή του ΑΕΠ, ανεργία, πληθωρισμός, ζήτηση κλπ.), • την επανεκτίμηση των αποδόσεων των παρεμβάσεων που είχαν περιληφθεί στο αρχικό ΜΠΔΣ, βάσει των νεότερων στοιχείων που προέκυψαν από τη δρομολόγηση της υλοποίησής τους, • το χρονικό επαναπροσδιορισμό του προγράμματος αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας, • τις νέες παρεμβάσεις που υιοθετήθηκαν με την ψήφιση των νόμων 4002/11, 4014/11 και 4024/11 και, • τις αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής της 26ης Οκτωβρίου 2011 που δίνουν οριστική λύση στην κρίση χρέους της χώρας (PSI) και οδηγούν σε σημαντικότατες μειώσεις των πληρωμών για τό- κους στην τριετία 2012-2014. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η επικαιροποίηση του ΜΠΔΣ αφορά τον επαναπροσδιορισμό της δημοσι- ονομικής προσαρμογής που απαιτείται, μετά τις ανωτέρω παρεμβάσεις και εξελίξεις, για την επίτευξη των στόχων μείωσης των ελλειμμάτων γενικής κυβέρνησης και χρέους του αρχικού ΜΠΔΣ, οι οποίοι εξακολουθούν να παραμένουν οι ίδιοι. 3. Φορολογική πολιτική Στρατηγικός στόχος της φορολογικής πολιτικής οφείλει να είναι ένα δίκαιο φορολογικό πλαίσιο που θα εγγυάται τα δημόσια έσοδα, αλλά και την αποτελεσματικότητα και τη διαφάνεια, και το οποίο θα περιέχει ενιαίους κανόνες χωρίς αδικαιολόγητες εξαιρέσεις όπου ο καθένας θα προσφέρει ανάλογα με τις δυνάμεις του. Δεδομένης της δυσχερούς οικονομικής συγκυρίας το Υπουργείο Οικονομικών έλαβε μέτρα για τη δι- ασφάλιση των δημόσιων εσόδων και την ενίσχυσή τους, με στόχο την αποκλιμάκωση του ελλείμμα- τος και τη χρηματοδότηση των αναγκών του κράτους. Παράλληλα όμως, στο πλαίσιο της συντελού- μενης φορολογικής μεταρρύθμισης, έδωσε έμφαση και επιχείρησε να συνδυάσει την εφαρμογή των κατάλληλων θεσμικών και διοικητικών εργαλείων για την υλοποίηση ουσιαστικότερων αλλαγών που θα σηματοδοτήσουν τη βελτίωση του πλαισίου φορολόγησης, την αναδιοργάνωση των ελεγκτικών και εισπρακτικών υπηρεσιών, την απλοποίηση των διαδικασιών για τη διευκόλυνση της επιχειρηματικό- τητας , και κυρίως την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, με όποιον τρόπο και αν αυτή συντελείται. Το 2010 μπήκαν τα θεμέλια για ένα σύγχρονο, πιο αποτελεσματικό και πιο δίκαιο φορολογικό σύστη- μα. Απλοποιήθηκε το πλαίσιο φορολόγησης των εισοδημάτων, καθιερώθηκε προοδευτικότερη φορο- λόγηση των εισοδημάτων και των περιουσιών, μπήκαν σε εφαρμογή νέες διαδικασίες διασταυρώσεων και ελέγχου, και πολλαπλασιάστηκαν τα ηλεκτρονικά συστήματα και οι ηλεκτρονικές υπηρεσίες. Το 2011 υλοποιείται το θεσμικό πλαίσιο και λαμβάνονται μέτρα για την ενίσχυση των εσόδων, την απο- κλιμάκωση του ελλείμματος και τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης. Πραγματοποιείται αναδιοργά- νωση του φορολογικού, ελεγκτικού και εισπρακτικού μηχανισμού, και λαμβάνονται πρόσθετα μέτρα για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, την αυτοματοποίηση των διαδικασιών και των υπηρεσιών προς τους πολίτες. Άρχισε με μεγάλη επιτυχία η ηλεκτρονικοποίηση των συναλλαγών και της υποβο- λής δηλώσεων, με την ολοκλήρωση των οποίων θα βελτιωθούν εντυπωσιακά οι προσφερόμενες υπη- ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 29 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ρεσίες, αλλά και των αυτόματων διασταυρώσεων με βέβαιο αποτέλεσμα τη βελτίωση του όλου πλαι- σίου φορολόγησης. Οι δράσεις για τη μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος, με δεδομένη και την επιτακτική ανά- γκη για άμεσα αποτελέσματα στο πεδίο της ενίσχυσης των εσόδων, περιλαμβάνουν άμεσα μέτρα για να καλυφθεί το ταχύτερο δυνατό η ανάγκη ενίσχυσης των δημοσίων εσόδων και μεσοπρόθεσμες δι- αρθρωτικές αλλαγές με ορίζοντα απόδοσης ένα έως τρία χρόνια επιφέροντας μόνιμο αποτέλεσμα για τη δημιουργία ενός καλύτερου φορολογικού συστήματος. Στο πλαίσιο αυτό έχει ληφθεί σειρά μέτρων: α) Για την ενίσχυση της διαφάνειας, τον έλεγχο και τη βελτίωση της εισπραξιμότητας των φορολογικών οφειλών: • Καθιερώθηκε η δημοσιοποίηση των στοιχείων των συνολικών ληξιπροθέσμων οφειλών προς το Δημόσιο από κάθε αιτία, όταν αυτές υπερβαίνουν το ποσό των εκατόν πενήντα χιλιάδων ευρώ ανά φυσικό ή νομικό πρόσωπο και επί ένα έτος δεν έχει γίνει καμία πληρωμή. • Θεσπίστηκε η άρση του τραπεζικού και κάθε απορρήτου προς την φορολογική διοίκηση. • Επεκτάθηκε και καθιερώθηκε η υποχρεωτική ηλεκτρονική υποβολή των φορολογικών δηλώσεων από περισσότερες κατηγορίες προσώπων, με στόχο την άμεση πλήρη ηλεκτρονικοποίηση της υ- ποβολής των δηλώσεων. • Καθιερώθηκε η υποχρέωση περιοδικής διαβίβασης προς το Υπουργείο Οικονομικών από τα πι- στωτικά, χρηματοδοτικά και λοιπά ιδρύματα πληρωμών των στοιχείων των εμβασμάτων που πραγματοποιήθηκαν για μεταφορά κεφαλαίων στο εξωτερικό προς διευκόλυνση των διασταυρώ- σεων, πάταξη της φοροδιαφυγής και επίτευξη φορολογικής συμμόρφωσης. Τα στοιχεία που έχουν ήδη αποσταλεί για το 2009 και 2010 θα αξιοποιηθούν από το Υπουργείο Οικονομικών. • Προβλέφθηκαν ρυθμίσεις είσπραξης ληξιπρόθεσμων χρεών για μεγάλους οφειλέτες άνω των 150.000 ευρώ με ανάθεση εντοπισμού περιουσιακών στοιχείων σε δικηγορικές και ελεγκτικές ε- ταιρείες. • Ιδρύθηκε μονάδα μεγάλων φορολογουμένων (1.200 περίπου μεγάλες επιχειρήσεις) που αποδίδουν το 20% των συνολικών φόρων, προκειμένου να εστιάσει στη συμμόρφωση αλλά και κατεύθυνση των επιχειρήσεων που αποδίδουν μεγάλο μέρος των φορολογικών εσόδων. • Ιδρύθηκε επιχειρησιακή μονάδα που θα έχει αποκλειστικό έργο την είσπραξη των ληξιπροθέσμων χρεών από μεγάλους οφειλέτες του Δημοσίου σε πανελλήνια κλίμακα και την αντιμετώπιση όλων των ιδιαίτερα δύσκολων θεμάτων είσπραξης και κατασχέσεων περιουσιακών στοιχείων, καθώς και τη λήψη κάθε μέτρου για την αντιμετώπιση των συστηματικά μη εξοφλούντων τους οφειλό- μενους φόρους, τους οποίους πολλές φορές έχουν εισπράξει ή παρακρατήσει από τους πελάτες τους ή τους εργαζόμενους και δεν τους αποδίδουν. • Προβλέφθηκε η χορήγηση στοιχείων σε ιδιώτες που έχουν αναλάβει βάσει σύμβασης κάποιο έργο έναντι του Δημοσίου για την υποβοήθηση του φοροεισπρακτικού μηχανισμού. • Αυξήθηκε το ποσοστό προβεβαίωσης από 25% στο 50% της φορολογικής διαφοράς όταν δεν επι- τευχθεί διοικητική επίλυσή της και ασκείται προσφυγή στα φορολογικά δικαστήρια. • Καθιερώθηκε η διοικητική επίλυση των φορολογικών διαφορών από ειδική επιτροπή για ποσά άνω των 50.000 ευρώ. β) Για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και τη θωράκιση του συστήματος με τα νομικά εργαλεία που απαιτούνται για την αποτελεσματική διενέργεια και έκβαση των ελέγχων: • Εφαρμόστηκε σχέδιο αναδιοργάνωσης των φοροεισπρακτικών και ελεγκτικών μηχανισμών σε συνθήκες αξιοκρατίας και αποτελεσματικότητας. • Θεσπίστηκε και υλοποιείται τριετές Εθνικό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αντιμετώπισης της Φορο- διαφυγής, το οποίο περιέχει συγκεκριμένες δράσεις και μετρήσιμους στόχους. • Θεσπίστηκε και εφαρμόζεται ο θεσμός του Εισαγγελέα οικονομικού εγκλήματος. 30 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 • Εφαρμόστηκε απόφαση σχετικά με το φορολογικό πιστοποιητικό που συντάσσουν οι ορκωτοί λο- γιστές – ελεγκτές κατά το κλείσιμο του ισολογισμού και τον διαχειριστικό έλεγχο που διενεργούν στις μεγάλες επιχειρήσεις και το υποβάλλουν στο ΥΠΟΙΚ με τις παρατηρήσεις τους είτε για τυχόν φορολογικές παραβάσεις ή για συμμόρφωση της επιχείρησης με τη φορολογική νομοθεσία με βά- ση συγκεκριμένο και προκαθορισμένο πρόγραμμα ελέγχου. • Εκδόθηκε η απόφαση πιστοποίησης των λογιστών – φοροτεχνικών και εφαρμόζεται η υποχρέωση να υπογράφουν τις φορολογικές δηλώσεις και να υποβάλλουν καταστάσεις φορολογικής αναμόρ- φωσης με τις δαπάνες που δεν αναγνωρίζονται καθώς και κατάσταση με τους φόρους που έπρεπε να αποδοθούν, πόσοι αποδόθηκαν και πόσοι οφείλονται. • Αυστηροποιήθηκαν οι ποινές και εφαρμόζονται σε μεγάλες υποθέσεις. Προβλέφθηκαν αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο προκειμένου τα ποινικά αδικήματα της φοροδιαφυγής να τιμωρούνται άμεσα και αποτελεσματικά έτσι ώστε να επιτευχθεί μεγαλύτερη φορολογική συμμόρφωση. • Ενισχύεται η διασταύρωση φορολογικών δεδομένων με άντληση στοιχείων από όλους τους φο- ρείς, δημόσιους και ιδιωτικούς, ώστε να γίνει κατανοητό στην κοινωνία ότι δεν είναι εύκολη η προσπάθεια απόκρυψης αμοιβών, συναλλαγών και εν τέλει εισοδήματος, και όταν αυτή ολοκλη- ρωθεί σε απόλυτο ηλεκτρονικό περιβάλλον, η φοροδιαφυγή θα είναι ατελέσφορη και ασύμφορη καθώς οι πιθανότητες να αποκαλυφθεί με τις μεθόδους αυτές θα είναι πολύ μεγάλες. • Συστάθηκαν θέσεις ελεγκτών βεβαίωσης και αναγκαστικής είσπραξης των εσόδων του κράτους που υπογράφουν συμβόλαιο αποδοτικότητας και δεσμεύονται με ποσοτικούς στόχους. • Θεσμοθετήθηκε Υπηρεσία Εσωτερικών Υποθέσεων αρμόδια για τη συλλογή, επεξεργασία, σύν- θεση, ανάλυση, αξιολόγηση και αξιοποίηση των πληροφοριών και στοιχείων που αφορούν στην εμπλοκή υπαλλήλων του Υπουργείου Οικονομικών και των εποπτευόμενων από αυτό νομικών προσώπων, σε ποινικά και πειθαρχικά αδικήματα, την εξιχνίαση, την πειθαρχική τους δίωξη και την άμεση ενημέρωση των αρμοδίων για την ποινική δίωξη αρχών. • Ενισχύθηκε η Διεθνής Διοικητική Συνεργασία στην άμεση φορολογία με τη σύσταση ειδικού τμήματος στη Διεύθυνση Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων για την ανταλλαγή των αναγκαίων πλη- ροφοριών με σκοπό τον ορθό καθορισμό του φόρου και τον έλεγχο της φοροδιαφυγής. • Βελτιώνεται η αποτελεσματικότητα του συστήματος ελέγχων με την καθιέρωση του «ελέγχου από το γραφείο» για εξοικονόμηση χρόνου ώστε οι ελεγκτές να διενεργούν περισσότερους και αποδο- τικότερους ελέγχους χωρίς την όχληση των επιτηδευματιών. • Εκδόθηκε η απόφαση και πραγματοποιείται εκκαθάριση του μητρώου επιτηδευματιών για την α- πενεργοποίηση των μη ενεργών ΑΦΜ και αυτών που παρουσιάζουν προβλήματα με σκοπό τη δημιουργία ενός δυναμικού μητρώου επιτηδευματιών που θα εξασφαλίσει την άμεση παρακολού- θηση της εκπλήρωσης των φορολογικών υποχρεώσεων και την ανεύρεση μη συνεπών φορολο- γουμένων. • Επιπλέον, και προκειμένου να διασφαλίζονται και να ελέγχονται περαιτέρω οι συναλλαγές και να προκύπτουν οι εκδότες πλαστών και εικονικών στοιχείων, παρέχεται η δυνατότητα δημοσίευσης του ΑΦΜ, του αντικειμένου εργασιών, της ημερομηνίας έναρξης και λήξης εργασιών και της ε- παγγελματικής εγκατάστασης των επιτηδευματιών, φυσικών και νομικών προσώπων, μέσω ηλε- κτρονικής υπηρεσίας της ΓΓΠΣ του Υπουργείου Οικονομικών γ) Για τη διασφάλιση των εσόδων, τη συνέχιση της λειτουργίας του κράτους καθώς και την αντιμετώ- πιση της πρωτοφανούς δημοσιονομικής κρίσης που διέρχεται η χώρα μας, και με απώτερο σκοπό την προστασία του γενικότερου δημοσίου συμφέροντος, θεσμοθετήθηκαν: • Προοδευτική κλίμακα φορολογίας εισοδήματος με λιγότερα κλιμάκια και με ορισμό του αφορο- λόγητου ορίου τις 5.000 ευρώ με πρόνοια ώστε οι νέοι ηλικίας έως και τριάντα (30) ετών, οι συ- νταξιούχοι άνω των εξήντα πέντε (65) ετών, καθώς και τα άτομα με ειδικές ανάγκες να έχουν α- φορολόγητο ποσό για εισόδημα μέχρι εννέα χιλιάδες (9.000) ευρώ. Περαιτέρω και για λόγους κοινωνικούς, το αφορολόγητο ποσό του πρώτου κλιμακίου της κλίμακας αυξάνεται κατά 2.000 ευρώ για κάθε τέκνο από τα δύο πρώτα του φορολογουμένου που τον βαρύνουν και κατά 3.000 ευρώ για κάθε επόμενο τέκνο. • Αντικατάσταση της δυνατότητας έκπτωσης δαπανών από το συνολικό εισόδημα του φορολογου- μένου με τη δυνατότητα έκπτωσης δαπανών από φόρο κατά τα οριζόμενα ποσοστά. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 31 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 • Μείωση του φόρου της κλίμακας κατά ποσοστό δέκα τοις εκατό (10%) για τις εκπιπτόμενες δα- πάνες (π.χ. των εξόδων ιατρικής και νοσοκομειακής περίθαλψης, των μισθωμάτων κύριας κατοι- κίας κ.λπ.). • Επιβολή ειδικής εισφοράς κοινωνικής αλληλεγγύης στα φυσικά πρόσωπα η οποία επιβάλλεται στα συνολικά δηλωθέντα ή τεκμαρτά εισοδήματα οικονομικού έτους 2011 με κλίμακα από 1% έως 4% ανεξάρτητα εάν το εισόδημα είναι φορολογούμενο ή φορολογούμενο με ειδικό τρόπο ή απαλλασσόμενο, με εξαίρεση τις αποζημιώσεις λόγω απολύσεων είτε κατά τη διάρκεια του εργα- σιακού βίου είτε κατά τη συνταξιοδότηση (εφάπαξ), καθώς και του επιδόματος ανεργίας. Ακόμα εξαιρούνται οι μακροχρόνια άνεργοι κατά το χρόνο βεβαίωσης. Για εισοδήματα που αποκτώνται από 1.1.2012 μέχρι και 31.12.2014 προβλέπεται η διενέργεια παρακράτησης έναντι της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης. • Αναπροσαρμογή του ελάχιστου προσδιορισμού αντικειμενικού εισοδήματος με βάση τα χρησιμο- ποιούμενα περιουσιακά και λοιπά οριζόμενα στοιχεία ώστε για όλους ανεξαιρέτως τους φορολο- γούμενους να προβλέπεται ελάχιστος προσδιορισμός αντικειμενικού εισοδήματος με βάση τα στοιχεία διαβίωσής τους καθώς και καθορισμένες δαπάνες – αγορές προκειμένου αυτό να συγκρι- θεί με το δηλούμενο από τους ίδιους εισόδημά τους με στόχο την αποκάλυψη φορολογητέας ύλης. Ο αντικειμενικός προσδιορισμός είναι μαχητός. • Επιβολή έκτακτης εισφοράς στα ποσά της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης που προκύπτουν από την κυριότητα ή κατοχή μεγάλων επιβατικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης, σκαφών αναψυχής ιδιωτικής χρήσης, αεροσκαφών, ελικοπτέρων και ανεμοπτέρων καθώς και δεξαμενών κολύμβη- σης, όπως αυτά προκύπτουν από τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος οικονομικού έτους 2011, λόγω της μεγαλύτερης φοροδοτικής ικανότητας αυτών των ομάδων φορολογουμένων. • Επιβολή ετήσιου τέλους επιτηδεύματος σε επιτηδευματίες και ελεύθερους επαγγελματίες. • Τροποποίηση της κλίμακας υπολογισμού του φόρου ακίνητης περιουσίας φυσικών προσώπων, με μείωση του αφορολόγητου ποσού από τις 400.000 ευρώ στις 200.000 ευρώ. • Επιβολή ειδικού τέλους υπέρ του Δημοσίου για τις ηλεκτροδοτούμενες για οικιστική ή εμπορική χρήση δομημένες επιφάνειες, όπου το τέλος αυτό καταβάλλεται μαζί με τον λογαριασμό κατανά- λωσης ηλεκτρικού ρεύματος. • Αύξηση των τελών κυκλοφορίας για όλες τις κατηγορίες των οχημάτων (ΕΙΧ, φορτηγά, μοτοσυ- κλέτες, ΤΑΞΙ, υβριδικά, λοιπά οχήματα ) μεσοσταθμικά κατά 10%. • Μετάταξη από το μειωμένο (13%) στον κανονικό συντελεστή ΦΠΑ (23%) των αναψυκτικών και ροφημάτων, της εστίασης, και για λόγους ίσης μεταχείρισης, και των φαγητών που παραδίδονται σε πακέτο. δ) Για τη διευκόλυνση της επιχειρηματικότητας καθώς και για τη ρύθμιση παλαιών οφειλών με ευνοϊ- κούς όρους προς ενίσχυση της συμμόρφωσης: • Μειώθηκε ο φορολογικός συντελεστής από 24% σε 20% στη φορολογία νομικών προσώπων (ΑΕ, ΕΠΕ) και μερισμάτων και εφαρμόζεται στο σύνολο των κερδών τους. Για τα διανεμόμενα κέρδη προβλέπεται παρακράτηση φόρου με 25%. Επίσης, για αναπτυξιακούς λόγους, προβλέφθηκε η μη φορολόγηση κατά την εισαγωγή μερισμάτων από χώρες της ΕΕ, εφόσον δεν διανέμονται τα εισα- γόμενα μερίσματα, ενώ αν αυτά διανεμηθούν παρακρατείται ο φόρος που αναλογεί στα μερίσμα- τα. • Θεσπίσθηκε η αναγνώριση επιπλέον ποσοστού 50% στην έκπτωση των δαπανών έρευνας και τε- χνολογίας που πραγματοποιήθηκαν στη χρήση με την παράταση που χορηγείται για τέσσερα έτη, μέχρι 31.12.2014, στο πλαίσιο της ενίσχυσης της έρευνας και τεχνολογίας. • Δίνεται η δυνατότητα καταβολής του οφειλόμενου ΦΠΑ που προκύπτει από τη δήλωση σε τρεις μηνιαίες δόσεις. • Θεσπίστηκαν κίνητρα εκπτώσεων από το φόρο για δαπάνες ενεργειακής αναβάθμισης ακινήτων. • Ενισχύεται η οικοδομική δραστηριότητα με αναστολή του πόθεν έσχες. • Ενισχύονται οι επενδύσεις που πραγματοποιούν οι επιχειρήσεις που συμμετέχουν στον αναπτυξι- ακό νόμο 3908/11, με τη μορφή φορολογικής απαλλαγής, που συνίσταται στην απαλλαγή από την καταβολή φόρου εισοδήματος επί των πραγματοποιούμενων προ φόρων κερδών τα οποία προκύ- πτουν με βάση τη φορολογική νομοθεσία από το σύνολο των δραστηριοτήτων της επιχείρησης. 32 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Πέρα από τα ήδη θεσπισθέντα παραπάνω μέτρα, υλοποιείται η νομοθετική δέσμευση, που πηγάζει από το ν. 3888/10, για κατάργηση του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων. Η κατάργηση αυτή αποτελούσε πάγιο αίτημα του επιχειρηματικού κόσμου προς την κατεύθυνση της απλοποίησης, της ενίσχυσης της διαφάνειας και του εξορθολογισμού του συστήματος των προστίμων. Η σχετική νομοπαρασκευαστική επιτροπή, με συμμετοχή φορέων και σύμφωνη γνώμη αυτών, ολοκλήρωσε και παρέδωσε το έργο της. 4. Πολιτική ελέγχου δαπανών Η εκτέλεση του προϋπολογισμού απαιτεί την καταπολέμηση της σπατάλης των δημόσιων πόρων και τον έλεγχο για την αποφυγή λαθών διασφαλίζοντας τη χρηστή διαχείριση. Ο έλεγχος αυτός αποσκοπεί στην ορθή εφαρμογή της σχετικής απόφασης του Κοινοβουλίου, στην παρεμπόδιση υπέρβασης πι- στώσεων που χορηγήθηκαν και στην αποφυγή σπατάλης και διασπάθισης του δημόσιου χρήματος. Περαιτέρω, ο έλεγχος της δημόσιας διαχείρισης αποβλέπει: • στον έλεγχο των διατακτών και των διαχειριστών του δημόσιου χρήματος, • στην εξακρίβωση της ορθότητας της διαχείρισης του δημόσιου πλούτου από τους υπόλογους, • στον καταλογισμό ευθυνών σε περίπτωση μη νόμιμης διαχείρισης και • στην αποκατάσταση της ζημιάς που τυχόν προκλήθηκε στο Δημόσιο. Ο δημοσιονομικός έλεγχος για να είναι αποτελεσματικός θα πρέπει: • να λαμβάνει έκταση και βάθος, • να ασκείται στον κατάλληλο χρόνο και τόπο και • να υπεισέρχεται στην ουσία των δαπανών χωρίς να παραμελεί την κανονικότητα των λογαρια- σμών. Περαιτέρω, αντικείμενο του ασκούμενου δημοσιονομικού ελέγχου αποτελεί και η αποτελεσματικότη- τα της συνολικής διαχείρισης του ελεγχόμενου φορέα, στο πλαίσιο των αρχών της χρηστής δημοσιο- νομικής διαχείρισης. Για τη βελτίωση της ελεγκτικής διαδικασίας έχει δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα στον έλεγχο των δεσμεύ- σεων που αναλαμβάνονται από τους διατάκτες, στην άσκηση του επιτόπιου ελέγχου, στην πλήρη στε- λέχωση, ανάπτυξη και λειτουργία της Γενικής Διεύθυνσης Δημοσιονομικών Ελέγχων, καθώς και στον έλεγχο των δαπανών των εκτός του Δημοσίου φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, με βάση το σύστημα ελέγχου που θεσπίστηκε με το ν. 3492/06. Ειδικότερα, στο πλαίσιο επαύξησης της ευθύνης των διατακτών, όσον αφορά στην ανάληψη υπο- χρεώσεων (δεσμεύσεων) για την πραγματοποίηση δαπανών, τροποποιήθηκε, με τις διατάξεις των άρ- θρων 21-22Α του ν. 3871/10 και του π.δ. 113/10, το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο, με σκοπό τον περιορισμό των δαπανών του οικείου φορέα εντός των προβλεπόμενων ορίων, συμβάλλοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο στην ακριβή εκτέλεση του προϋπολογισμού του. Παρακολουθείται, πλέον, συστηματικά από τους διατάκτες, μέσω του Μητρώου Δεσμεύσεων, η πο- ρεία των αναλαμβανόμενων υποχρεώσεων, ούτως ώστε να αποτρέπεται σε πρώιμο στάδιο και πριν από την πραγματοποίηση οποιασδήποτε σχετικής ενέργειας των αρμόδιων οργάνων, η πραγματοποίη- ση δαπανών πέραν των υφιστάμενων προβλέψεων και των πιστώσεων που έχουν εγγραφεί στον προ- ϋπολογισμό του οικείου φορέα. Παρακολουθείται, επίσης, η πορεία πληρωμής των υποχρεώσεων του οικείου φορέα προς το σκοπό αποφυγής της σώρευσης ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων και καθυστέρη- σης στην πληρωμή των πιστωτών, καθώς και της καταβολής εκ του λόγου αυτού τόκων υπερημερίας. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 33 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Για την ανάπτυξη του επιτόπιου ελέγχου των δαπανών τροποποιήθηκαν και συμπληρώθηκαν, με τα άρθρα 24 και 26, του ν. 3871/10, οι αντίστοιχες σχετικές διατάξεις του ν. 2362/95, ούτως ώστε να α- ντιμετωπιστούν οι αδυναμίες που είχαν εντοπισθεί. Περαιτέρω, προωθείται η τροποποίηση των διατά- ξεων των άρθρων 13 κ.ε. του π.δ. 151/98, προκειμένου να θεσμοθετηθεί νέα διαδικασία για τη διενέρ- γεια του εν λόγω ελέγχου και να ανατεθεί η άσκηση αυτού κυρίως στους υπαλλήλους των ΥΔΕ, προς αποφυγή καθυστερήσεων που μειώνουν την αποτελεσματικότητα του ελέγχου. Η πλήρης λειτουργία των νέων ελεγκτικών υπηρεσιών, που προβλέπονται από το ν. 3492/06, εκτιμά- ται βάσιμα ότι θα συμβάλλει ουσιαστικά στην αποτελεσματικότερη και αποδοτικότερη διαχείριση των δημόσιων πόρων και τούτο γιατί οι ρυθμίσεις του εν λόγω νόμου εισάγουν σύγχρονους τρόπους ελέγ- χων με βάση τα διεθνή ελεγκτικά πρότυπα, μεθοδολογίες και αρχές, με τρόπο ώστε να: • διασφαλίζεται το ελεγκτικό αποτέλεσμα, τόσο από άποψη ποιότητας όσο και εγκυρότητας και να καλύπτεται ένα σημαντικό κενό στη λειτουργία των υφιστάμενων ελεγκτικών μηχανισμών, • ενισχύεται η ποιότητα του ελεγκτικού αποτελέσματος, • διασφαλίζεται η προστασία των οικονομικών συμφερόντων των φορέων, η σύννομη και χρηστή διαχείριση του προϋπολογισμού τους, η καταπολέμηση της απάτης και κάθε παράνομης δραστη- ριότητας που βλάπτει τα οικονομικά τους συμφέρονται και • καθίσταται δυνατή η επιδίωξη ανάκτησης των ποσών που καταβλήθηκαν αχρεωστήτως, με α- πλούστερους τρόπους σε σύντομο χρονικό διάστημα. Υπογραμμίζεται ότι, κατά το έτος 2011, σημειώθηκε σοβαρή πρόοδος όσον αφορά τις αρμοδιότητες της Γενικής Διεύθυνσης Δημοσιονομικών Ελέγχων (ΓΔΕΕ), όσο και στον τομέα των προκαταρκτικών εργασιών και δραστηριοτήτων για την εξασφάλιση των προϋποθέσεων λειτουργίας της σε σύντομο χρονικό διάστημα. Πιο συγκεκριμένα: • Ήδη προωθείται η έκδοση ισάριθμων με τα υπουργεία κοινών υπουργικών αποφάσεων με τις ο- ποίες καθορίζονται οι φορείς που εμπίπτουν στην εμβέλεια των νέων ελέγχων. • Συντάχθηκε ο κανονισμός λειτουργίας της Γενικής Διεύθυνσης Δημοσιονομικών Ελέγχων. • Εκπονήθηκε σχέδιο απόφασης ελέγχου μισθοδοσίας στο πλαίσιο των νέων ελέγχων, σύμφωνα με το ν. 3492/06. • Καταρτίσθηκε ο κανονισμός επιβολής δημοσιονομικών διορθώσεων και ο κώδικας δεοντολογίας των δημοσιονομικών ελεγκτών της ΓΔΔΕ. • Ολοκληρώνεται ο κανονισμός διενέργειας των ελέγχων και ερευνών που θα περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τη σχεδίαση στρατηγικής, τη μεθοδολογία κριτηρίων προσδιορισμού ελέγχου βάσει ανά- λυσης κινδύνου, καθώς και ερωτηματολόγια ελέγχου. Τέλος, πραγματοποιήθηκαν ογδόντα (80) έλεγχοι φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, ως προς την τή- ρηση του Μητρώου Δεσμεύσεων και τις ανεξόφλητες υποχρεώσεις, σε υλοποίηση σχετικών όρων του Μνημονίου. Έλεγχος δημόσιων δαπανών α)Έλεγχος από τις Υπηρεσίες Δημοσιονομικού Ελέγχου(ΥΔΕ) Ο έλεγχος των δημόσιων δαπανών από τα αρμόδια όργανα του ΓΛΚ στοχεύει στην αποτροπή πραγ- ματοποίησης μη σύννομων δαπανών. Συγκεκριμένα, το ύψος των δαπανών του κρατικού προϋπολογι- σμού, των ΝΠΔΔ περιλαμβανομένων των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων (ΝΑ), καθώς και των Υπη- ρεσιών Περίθαλψης Ασφαλισμένων του Δημοσίου (ΥΠΑΔ) που απορρίφθηκαν από τις Υπηρεσίες Δημοσιονομικού Ελέγχου (ΥΔΕ) ως μη σύννομες κατά τα έτη 2008-2010, έχει ως εξής: 34 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Πίνακας 2.1 Απορρίψεις δαπανών ελεγχόμενων από τις ΥΔΕ (σε ευρώ) α/α Κατηγορία δαπανών 2008 2009 2010 1. 2. 3. 4. 5. Υπουργείων Περιφερειών και Περιφερειακών Υπηρεσιών Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων Υπηρεσιών Περίθαλψης Ασφαλισμένων του Δημοσίου (ΥΠΑΔ) Λοιπών ΝΠΔΔ περιλαμβανομένων και ΟΤΑ α’ βαθμού 3.194.268,35 2.677.928,46 13.009.108,48 85.321.450,21 1.344.027,04 48.706.787,33 5.829.253,06 11.743.774,91 71.923.391,60 5.601.171,83 9.567.209,13 6.558.343,94 18.949.072,03 69.427.637,66 1.212.394,83 Σύνολο 105.546.782,54 143.804.378,73 105.714.657,59 Τα μεγαλύτερα ποσά απόρριψης μη νόμιμων δαπανών εμφανίζονται, κυρίως, στα οδοιπορικά έξοδα, στις αποζημιώσεις υπαλλήλων για υπερωριακή εργασία και για τη συμμετοχή τους, ως μέλη, σε συλ- λογικά όργανα, στην καταβολή αποδοχών κ.λπ. σε εκτέλεση δικαστικών αποφάσεων, στις προμήθειες, δαπάνες εκλογών, επιδοτήσεις άγονων γραμμών, δαπάνες δημοσίων σχέσεων κ.λπ. Παρότι το ύψος των συνολικών απορρίψεων μη νόμιμων δαπανών, από τις ΥΔΕ, ανέρχεται στο ποσό των 105,8 εκατ. ευρώ, ποσό το οποίο αποτελεί ένα μικρό ποσοστό σε σχέση με τις συνολικά ελεγχό- μενες δαπάνες, θα πρέπει να εκτιμηθεί ως θετικό για την πορεία του ελέγχου των δαπανών. Άλλωστε, για την αξιολόγηση του επιτελούμενου ελεγκτικού έργου θα πρέπει να συνεκτιμηθούν: ο αποτρεπτι- κός χαρακτήρας των ασκούμενων ελέγχων, η ενίσχυση της συμμόρφωσης των ελεγχόμενων προς τους υφιστάμενους διαχειριστικούς κανόνες, καθώς και η μεταφορά τεχνογνωσίας προς τους ελεγχόμενους φορείς για την ορθή διαχείριση των πιστώσεων του προϋπολογισμού τους. Από την πρώτη εκτίμηση των αποτελεσμάτων του επιτόπιου ελέγχου για τον περιορισμό της σπατά- λης και κακοδιαχείρισης του δημόσιου χρήματος παρατηρούνται σημαντικές παρεμβάσεις, παρατυπί- ες και παρεκκλίσεις από τις ισχύουσες διατάξεις. β) Έλεγχοι δαπανών μισθοδοσίας και πρόσθετων αμοιβών Στο πλαίσιο της αρμοδιότητας του ΓΛΚ συνεχίστηκαν οι έλεγχοι των αποδοχών και των πρόσθετων αμοιβών προσωπικού του Δημοσίου, των ΝΠΔΔ, των ΟΤΑ και των ΝΠΙΔ που επιχορηγούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό, σε εφαρμογή του άρθρου 28 του ν. 2470/97, οι οποίοι επέφεραν θετικά οικονομικά αποτελέσματα για τον κρατικό προϋπολογισμό καθώς και για τους προϋπολογισμούς των ελεγχθέντων φορέων. Τα οικονομικά αποτελέσματα που προέκυψαν από τους ελέγχους ανέρχονται συνολικά στο ποσό των 713.770 ευρώ. Για την ανάκτηση των αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών που προέκυψαν από τους ελέγχους εφαρ- μόζεται η διαδικασία που ορίζεται στην αρ. 2081241/11652/0022/17.11.1997 κανονιστική απόφαση. Σύμφωνα με αυτή, η έκθεση ελέγχου διαβιβάζεται στο φορέα και παρέχεται η ευχέρεια στους υπαλ- λήλους να επιστρέψουν τα αχρεωστήτως ληφθέντα ποσά καταβάλλοντας κάθε μήνα το 1/10 των μη- νιαίων αποδοχών ή συντάξεών τους μέχρι εξοφλήσεως της οφειλής τους. Σε περίπτωση που οι υπάλ- ληλοι δεν συμφωνήσουν για την επιστροφή των αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών με τον ανωτέρω διακανονισμό διαβιβάζεται έκθεση στην οικονομική επιθεώρηση για έκδοση καταλογιστικής απόφα- σης σε βάρος των υπαλλήλων. Πέραν του οικονομικού αποτελέσματος που προκύπτει από την αναζήτηση των αχρεωστήτως κατα- βληθέντων ποσών, σημαντικό αποτέλεσμα αποτελεί η διακοπή των μη σύννομων πληρωμών η οποία αποφέρει μείωση της δαπάνης του κρατικού προϋπολογισμού σε ετήσια βάση που ανέρχεται στο ποσό των 218.360 ευρώ και πλέον. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 35 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 γ) Έλεγχος συγχρηματοδοτούμενων από την ΕΕ προγραμμάτων Η Επιτροπή Δημοσιονομικού Ελέγχου (ΕΔΕΛ), σύμφωνα με το άρθρο 15 του ν. 3614/07, όπως τρο- ποποιήθηκε και ισχύει, αποτελεί τη μοναδική Αρχή Ελέγχου των επιχειρησιακών προγραμμάτων του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (ΕΣΠΑ 2007-2013) και του Επιχειρησιακού Προγράμμα- τος (ΕΠ) Αλιεία, στο πλαίσιο του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου Ανάπτυξης Αλιείας 2007-2013. Παράλληλα, εξακολουθεί να ασκεί τον εξωτερικό δημοσιονομικό έλεγχο στα έργα του Ταμείου Συνο- χής της περιόδου 2000-2006 (ΙΙ) και των έργων της περιόδου 1994-1999 που λαμβάνουν συμπληρω- ματική χρηματοδότηση από το Ταμείο Συνοχής ΙΙ, τα οποία χρηματοδοτήθηκαν μέσω του Προγράμ- ματος Δημοσίων Επενδύσεων από εθνικούς πόρους και πόρους του κοινοτικού προϋπολογισμού (Β’ Ταμείου Συνοχής). Σε κάθε περίπτωση, τόσο κατά την περίοδο του Β’ Ταμείου Συνοχής όσο και κατά την Δ’ Προγραμ- ματική Περίοδο 2007-2013, η ΕΔΕΛ ασκεί το έργο της στο πλαίσιο της Στρατηγικής Ελέγχων διενερ- γώντας ελέγχους στα συστήματα των φορέων διαχείρισης και πιστοποίησης, καθώς και σε κατάλληλο δείγμα πράξεων/έργων. Οι στρατηγικές για το ΕΣΠΑ (ΕΠ των στόχων 1 & 2 και προγράμματα ευρω- παϊκής εδαφικής συνεργασίας του στόχου 3) και το ΕΠ Αλιείας, το ετήσιο πρόγραμμα ελέγχων, ο α- πολογισμός και η αξιολόγηση του έργου της αποτελούν αντικείμενο ενημέρωσης, συντονισμού και συμφωνίας με την ευρωπαϊκή επιτροπή καθώς, σύμφωνα με τους γενικούς κανονισμούς του συμβου- λίου, η Ελλάδα, όπως και κάθε κράτος-μέλος, συνεργάζεται με την επιτροπή για να εξασφαλιστεί ότι η χρησιμοποίηση των κοινοτικών κονδυλίων είναι σύμφωνη με την αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης. Ο σχεδιασμός της ελεγκτικής δραστηριότητας της ΕΔΕΛ διαχωρίζεται σε τρία επίπεδα και ειδικότερα: • Μακροπρόθεσμος σχεδιασμός για όλη την προγραμματική περίοδο (2007-2013). • Μεσοπρόθεσμος σχεδιασμός για τα επόμενα 3 χρόνια. • Ετήσιος σχεδιασμός. Η ΕΔΕΛ μακροπρόθεσμα, βάσει της στρατηγικής της στοχεύει στον έλεγχο όλων των φορέων που συναποτελούν το (κοινό ή μη) σύστημα διαχείρισης και ελέγχου. Επίσης, μέσα από τους ελέγχους του τυχαίου και του συμπληρωματικού δείγματος πράξεων, η ΕΔΕΛ θα ικανοποιήσει τις απαιτήσεις για αντιπροσωπευτικότητα και κάλυψη των περιοχών κινδύνου μέχρι το κλείσιμο των προγραμμάτων. Μεσοπρόθεσμα και ειδικότερα στα τρία πρώτα χρόνια ελέγχων, η ΕΔΕΛ καλύπτει το σύνολο των φο- ρέων διαχείρισης του συστήματος, ήτοι Διαχειριστικές Αρχές (ΔΑ) και Ειδικούς Φορείς Διαχείρισης (ΕΦΔ), δίνοντας έτσι τη δυνατότητα διενέργειας επανελέγχων/ελέγχων (follow-up) μέχρι το κλείσιμο της προγραμματικής περιόδου. Συνοψίζοντας την πορεία των ελέγχων από την έναρξη της προγραμματικής περιόδου, κατωτέρω πα- ρατίθεται συνοπτικά η κατάσταση της κάλυψης των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου με ελεγκτι- κή δραστηριότητα. Τέλος, το δεύτερο εξάμηνο του έτους 2012, το οποίο αντιστοιχεί στην επόμενη ελεγκτική περίοδο (1.7.2012-30.6.2013) αναμένεται η υλοποίηση του επικείμενου προγραμματισμού των ελέγχων συ- στήματος στους φορείς διαχείρισης και πιστοποίησης των επιχειρησιακών προγραμμάτων του ΕΣΠΑ και του προγράμματος Αλιεία. 36 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Πίνακας 2.2 Ελεγκτική δραστηριότητα Φορείς διαχείρισης και ελέγχου Πλήθος φορέων Ελεγχθέντες φορείς 2009-2011 (Τουλάχιστον σε ένα ΕΠ/Ταμείο) Ελεγχόμενοι φορείς 2009-2012 (Περιλαμβάνονται και οι έλεγχοι της περιόδου 1/7/11-30/6/12) % Κάλυψης (Περιλαμβάνονται και οι έλεγχοι της περιό- δου 1/7/11-30/6/12) Α. ΕΠ Στόχων 1 και 2 ΕΣΠΑ Αρχή πιστοποίησης 1 1 1 100 Διαχειριστικές αρχές 10 9 9 90 Ενδιάμεσοι φορείς διαχείρισης - Πλην χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων - Χρηματοπιστωτικά ιδρύματα 77 50 27 29 23 6 52 40∗ 12 68 80 44 Β. ΕΠ Ευρωπαϊκής εδαφικής συνεργα- σίας στόχου 3∗∗ ΕΣΠΑ Αρχή πιστοποίησης 1 1 1 100 Διαχειριστική αρχή 1 1 1 100 Κοινή τεχνική γραμματεία 1 1 1 100 Γ. ΕΠ Αλιείας 2007-2013 ΟΠΕΚΕΠΕ 1 1 1 100 Διαχειριστική αρχή 1 1 1 100 Ενδιάμεσοι φορείς διαχείρισης 9 - 9 100 ∗ Διευκρινίζεται πως τέσσερις (4) από τους συγκεκριμένους ΕΦΔ έχουν ελεγχθεί ως ΔΑ σε κάποιο ΕΠ. ∗∗ Διευκρινίζεται ότι ειδικά για τα προγράμματα ΕΕΣ του Στόχου 3 του ΕΣΠΑ, οι ανωτέρω έλεγχοι έχουν διενεργηθεί χωριστά για κάθε πρόγραμμα (Ελλάδα-Κύπρος, Ελλάδα-Βουλγαρία, Ελλάδα-Ιταλία) Σε ότι αφορά τα έργα του Ταμείου Συνοχής ΙΙ, οι μέχρι σήμερα διενεργηθέντες έλεγχοι της ΕΔΕΛ έ- χουν καλύψει τις απαιτήσεις της Στρατηγικής. Συγκεκριμένα: • Οι έλεγχοι της ΕΔΕΛ μέχρι 31/12/10 έχουν καλύψει το 31,84% των συνολικών δηλωθεισών δα- πανών για το Ταμείο Συνοχής και πάνω από το 80% των έργων. • Έχουν καλυφθεί επαρκώς τόσο ο τομέας Μεταφορές, όσο και ο τομέας Περιβάλλον, καθώς και όλοι οι Υποτομείς στους οποίους αυτοί διακρίνονται (Δρόμοι, Λιμάνια, Σιδηρόδρομοι, Στερεά και Υγρά Απόβλητα, Ύδρευση, Διαχείριση Ομβρίων και άλλα). • Έχουν ελεγχθεί όλοι οι κύριοι φορείς υλοποίησης των έργων του Ταμείου Συνοχής. • Έχουν ελεγχθεί έργα όλων των διαχειριστικών αρχών της περιόδου 2000-2006. • Έχουν ελεγχθεί όλα τα έργα του ΤΣ 2000-2006 για τα οποία θα υποβάλλονταν δήλωση κλεισίμα- τος εντός του 2010 και μέχρι 30/6/11. Εντός του έτους 2011, στο πλαίσιο της κανονιστικής υποχρέωσης για ομαλή κατανομή των ελέγχων της ΕΔΕΛ κατά τη διάρκεια των ετών, προκειμένου να καλυφθούν οι πλέον πρόσφατες δηλώσεις δα- πανών, αλλά και προκειμένου να καλυφθεί η ανάγκη ελέγχου των έργων των οποίων πλησιάζει η η- μερομηνία υποβολής της δήλωσης περάτωσής τους και δεν έχουν ακόμα ελεγχθεί, η ΕΔΕΛ έχει προ- γραμματίσει τον έλεγχο ενός έργου που ανήκει στον υποτομέα Ύδρευση και Υγρά Απόβλητα και υ- λοποιείται από τη διαχειριστική αρχή του ΠΕΠ Βορείου Αιγαίου. Για το έτος 2012, ο σχεδιασμός των ελέγχων θα γίνει με βάση τις δηλωθείσες δαπάνες του Δεκεμβρί- ου 2011, αλλά και αξιολογώντας τη διαθεσιμότητα σε πόρους των ελεγκτικών διευθύνσεων της ΕΔΕΛ. 5. Ανάπτυξη Πληροφοριακών Συστημάτων (ΓΓΠΣ) H Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων (ΓΓΠΣ) βρίσκεται ήδη σε μια περίοδο συνεχούς ανάπτυξης και αναβάθμισης των υπηρεσιών της με σκοπό τον εξορθολογισμό και την απλοποίηση των διαδικασιών στο Υπουργείο Οικονομικών, τη βελτίωση της ποιότητας, του χρόνου και της διαφά- ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 37 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 νειας στην εξυπηρέτηση των πολιτών, καθώς και την αύξηση της αποτελεσματικότητας της δημόσιας διοίκησης. Στο πλαίσιο αυτό συγκεκριμενοποιείται ο τριπλός της στόχος: • συμβολή στον περιορισμό της φοροδιαφυγής για την εμπέδωση της φορολογικής δικαιοσύνης, διαθέτοντας σύγχρονα και κατάλληλα τεχνολογικά μέσα προς αξιοποίηση από όλα τα στελέχη του Υπουργείου και της δημόσιας διοίκησης, • μείωση των δαπανών και του διοικητικού βάρους για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, καθώς και του διαχειριστικού κόστους του Υπουργείου Οικονομικών και κατ’ επέκταση του δημόσιου τομέα, • αύξηση της παραγωγικότητας του Υπουργείου Οικονομικών και εν γένει του Δημοσίου. Η επίτευξη των παραπάνω στόχων αποτελεί για τη ΓΓΠΣ έμπρακτη απόδειξη προώθησης και υπο- στήριξης της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης προς όφελος των όλων των πολιτών. Γενικές Ψηφιακές Υπηρεσίες Η ΓΓΠΣ μέσα από μια μακρόχρονη εμπειρία και συνεχή αναπτυξιακή πορεία προσφέρει μια σειρά παραδοσιακών αλλά και καινοτόμων υπηρεσιών προς τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και τη διοίκηση. Η έγκαιρη και εύρυθμη παραγωγή των υπηρεσιών αυτών είναι βασική για τη λειτουργία του Υπουρ- γείου Οικονομικών και τη διαμόρφωση σχέσεων εμπιστοσύνης κράτους - πολίτη. Με συγκεκριμένες πρωτοβουλίες, τον στρατηγικό σχεδιασμό και μέσω της χρήσης τεχνολογιών αιχ- μής το τρέχον έτος επετεύχθησαν παραγωγικά αποτελέσματα, όπως: • Προσαρμογή και διεκπεραίωση των διαδικασιών που αφορούν φορολογικές δηλώσεις εισοδήμα- τος φυσικών και νομικών προσώπων (προεκτύπωση, επεξεργασία, υποστήριξη, αποστολή εκκα- θαριστικών σημειωμάτων, εισπράξεις, ψηφιακή υποστήριξη των ΔΟΥ και των φορολογικών υπη- ρεσιών, διενέργεια διασταυρώσεων κλ.π.). • Προσαρμογή, εκτύπωση και αποστολή των ειδοποιητηρίων τελών κυκλοφορίας οχημάτων. • Προσαρμογή, εκτύπωση και αποστολή των ειδοποιητηρίων εκούσιας κατάργησης φορολογικών διαφορών (περαίωση). Η διαδικασία είχε ως αποτέλεσμα την εκκαθάριση περισσότερων από 488 χιλιάδων υποθέσεων, ενώ απέφερε ως άμεσα έσοδα επτακόσια δεκαεπτά (717) εκατ. ευρώ. Η πρωτοποριακή διαδικασία που ακολουθήθηκε, ελαχιστοποίησε την εμπλοκή των ΔΟΥ και ολο- κληρώθηκε σε πολύ μικρό χρόνο με ίδιους πόρους. • Παροχή ηλεκτρονικών υπηρεσιών προς τον πολίτη, τις επιχειρήσεις και τη δημόσια διοίκηση, μέ- σω του TAXISnet και του ICISnet για τη διευκόλυνση των συναλλαγών τους με το Υπουργείο Οικονομικών. • Λειτουργία και ανάπτυξη πληροφοριακών συστημάτων που αφορούν: τις κεντρικές υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών, τα τελωνεία και τις τελωνειακές υπηρεσίες (ICIS), την κεντρική και περιφερειακές υπηρεσίες του Γενικού Χημείου του Κράτους, ενδοκοινοτικές συναλλαγές (VIES), και την καταβολή μισθοδοσίας και συντάξεων (ΠΣΕΣ) εξασφαλίζοντας ολοκληρωμένες υπηρεσί- ες προς τους συνταξιούχους του Δημοσίου. • Διενέργεια της απογραφής και υποστήριξη όλων των διαδικασιών επικαιροποίησης των στοιχείων των υπαλλήλων του Δημοσίου. • Πλήρη τεχνολογική υποστήριξη της λειτουργίας της Ενιαίας Αρχής Πληρωμής. Σε λιγότερο από ένα χρόνο η αρχή παγίωσε τις πληρωμές περίπου 500.000 δημοσίων υπαλλήλων. • Εσωτερική λειτουργία και διαχείριση του συστήματος παρακολούθησης πετρελαίου θέρμανσης (Ήφαιστος), εξοικονομώντας 2,5 εκατομμύρια ευρώ ετησίως. • Σχεδιασμό και υλοποίηση πρωτοβουλίας για συλλογή αποδείξεων μέσω ειδικής κάρτας για την εξυπηρέτηση των πολιτών και την αύξηση της φορολογικής συμμόρφωσης ως προς την είσπραξη του ΦΠΑ. • Οργάνωση του Κέντρου Εξυπηρέτησης Φορολογουμένων. 38 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 • Διαχείριση ληξιπρόθεσμων οφειλών. • Εφαρμογή Παρακολούθησης Διασταυρώσεων και Εμφάνιση Στοιχείων Μητρώου σε πραγματικό χρόνο για διευκόλυνση του υπαλλήλου της ΔΟΥ. • Παροχή ηλεκτρονικών υπηρεσιών εγγραφής (απόδοσης ΑΦΜ) και φορολογικής ενημερότητας στην υπηρεσία μιας στάσης (ΓΕΜΗ) που επιτρέπει τη σύσταση εταιρειών μέσα σε μια ημέρα. • Υποστήριξη της αποστολής προσωποποιημένων μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου με σκο- πό την αύξηση της εκούσιας φορολογικής συμμόρφωσης. Τα μέχρι σήμερα αποτελέσματα ξεπερ- νούν κατά πολύ τους τεθέντες στόχους. • Δημιουργία υπηρεσίας που εκδίδει πιστοποιητικά φορολογικής ενημερότητας σε πραγματικό χρό- νο μέσω του διαδικτύου. • Εκπόνηση σχεδιασμού για την ψηφιακή απογραφή των αρχείων συντάξεων. Δικτυακή Υποδομή του Υπουργείου Οικονομικών Η ΓΓΠΣ έχει μεριμνήσει την ένταξη στο Εθνικό Δίκτυο Δημόσιας Διοίκησης – «Σύζευξις» για περισ- σότερες από 700 υπηρεσίες του Υπουργείου (κεντρικές υπηρεσίες, ΔΟΥ, τελωνεία, ΥΔΕ, κτηματικές υπηρεσίες, υπηρεσίες του ΓΧΚ, υπηρεσίες του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, κ.λπ.) σε όλη την επικράτεια. Το εν λόγω δίκτυο παρέχει τη δυνατότητα υποστήριξης ενοποιημένων υπηρεσιών μετά- δοσης δεδομένων, τηλεδιάσκεψης και φωνής με ταχύτητες, τουλάχιστον, 1024 Kbps εξασφαλίζοντας σημαντική εξοικονόμηση πόρων. Αναπτυξιακό έργο – ΕΣΠΑ Κατά την 4η Προγραμματική Περίοδο και μέσω των ΕΠ «Διοικητική Μεταρρύθμιση» και «Ψηφιακή Σύγκλιση», η ΓΓΠΣ προσβλέπει και προχωρά στον ανασχεδιασμό του οργανωτικού της πλαισίου, στον εκσυγχρονισμό των δομών της και σε τυποποίηση διαδικασιών για τη βελτιστοποίηση των υπη- ρεσιών της. Με αυτά τα μέσα διασφαλίζεται η απρόσκοπτη και αποτελεσματική λειτουργία των υπη- ρεσιών της στο νέο ψηφιακό γίγνεσθαι και σε ένα συνεχώς διευρυνόμενο και πιο απαιτητικό αριθμό πολιτών και επιχειρήσεων, καθώς και η υλοποίηση νέων δράσεων αναφορικά με την παροχή ηλε- κτρονικών υπηρεσιών και τη διαλειτουργικότητα των υπηρεσιών του Δημοσίου. Για το σκοπό αυτό έχουν ενταχθεί στο ΕΣΠΑ και χρηματοδοτούνται αναπτυξιακές δράσεις σημαντι- κού προϋπολογισμού που αφορούν: • ολοκλήρωση και λειτουργία του Πληροφοριακού Συστήματος των Ελεγκτικών Υπηρεσιών – ELENXIS. Οι Ελεγκτικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών αποκτούν ένα ισχυρό εργα- λείο εργασίας, χρησιμοποιώντας όλα τα δεδομένα της ΓΓΠΣ μέσω μιας κεντρικής υποδομής και φορητών υπολογιστών ασύρματα συνδεδεμένων με αυτή. Ξεκίνησε ήδη η λειτουργία του σε επι- λεγμένους φορείς, όπως το ΣΔΟΕ, ορισμένες ΔΟΥ και η αξιοποίησή του από τις Ομάδες Δράσης του Υπουργείου, ενώ προγραμματίζεται η ολοκληρωμένη χρήση του μέχρι το τέλος του πρώτου τριμήνου του 2012. • διαδραστικές υπηρεσίες προς τους πολίτες που προβλέπουν την ενιαία ανάπτυξη και υποστήριξη των ηλεκτρονικών της υπηρεσιών, με τη χρήση εναλλακτικών καναλιών παροχής υπηρεσιών (δι- αδίκτυο, κινητή τηλεφωνία, φωνητική πύλη κ.λπ.), • ολοκληρωμένο Σύστημα Διοικητικής Πληροφόρησης (MIS) για λήψη αποφάσεων σε όλες της βαθμίδες της Διοίκησης του Υπουργείου και Διαδικτυακή πύλη Υπουργείου Οικονομικών. Η δρά- ση αυτή ενεργοποιεί ενιαία δικτυακή πύλη (portal) παροχής ηλεκτρονικών δημόσιων υπηρεσιών για θέματα ψηφιακής οικονομίας, • υλοποίηση ενιαίου Data Center για το Υπουργείο Οικονομικών και υπηρεσιών ανάκαμψης από καταστροφές (Disaster & Recovery Services) προκειμένου να εξασφαλίζεται η αδιάλειπτη λει- τουργία των υποδομών της, • δημιουργία νέων ηλεκτρονικών υπηρεσιών για τον πολίτη, τις επιχειρήσεις και τη δημόσια διοί- κηση. Οι υπηρεσίες αυτές αφορούν στη μισθοδοσία του Δημοσίου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα από την ΕΑΠ, στο «Πόθεν Έσχες» και την περιουσιακή κατάσταση των δημόσιων υπαλλή- ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 39 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 λων σύμφωνα με τον υπαλληλικό κώδικα, και στα ηλεκτρονικά τιμολόγια και ανάπτυξη εφαρμο- γών για την πάταξη της φοροδιαφυγής, • σύστημα Ψηφιακών Υπηρεσιών Δημόσιας Περιουσίας και Εθνικών Κληροδοτημάτων για την κα- ταγραφή και ορθολογική αξιοποίηση της Δημόσιας Περιουσίας, • διαλειτουργικότητα με άλλους φορείς όπως τράπεζες, ασφαλιστικά ταμεία, ΔΕΚΟ, για λήψη στοιχείων και μεταβολές δεδομένων. Επιπλέον, με τη συμμετοχή στη δράση g-cloud η ΓΓΠΣ έχει τη δυνατότητα να μετασχηματιστεί σε ένα ενιαίο κέντρο πληροφορικής το οποίο θα προσφέρει υπηρεσίες ευρύτερα προς το δημόσιο τομέα, αξιοποιώντας τις τεχνολογικές υποδομές, τις κτιριακές εγκαταστάσεις και το κατάλληλα εκπαιδευμέ- νο στελεχιακό δυναμικό που διαθέτει με σκοπό την ασφαλή φιλοξενία και την παροχή υπηρεσιών υ- ποστήριξης δεδομένων ή/και εφαρμογών ή/και συστημάτων άλλων φορέων. 6. Νέο σύστημα βαθμολογικής και μισθολογικής εξέλιξης υπαλλήλων στο δημόσιο τομέα Η μισθολογική δαπάνη της γενικής κυβέρνησης ως ποσοστό του ΑΕΠ για την Ελλάδα αυξήθηκε από 10,9% το 2000 σε 13,2% το 2009, ενώ για το αντίστοιχο διάστημα ο μέσος όρος για την ευρωζώνη αυξήθηκε από 10,4% σε 10.9%.1 Με τα μέτρα δημοσιονομικής πολιτικής του 2010 η μισθολογική δα- πάνη μειώθηκε στο 12% αλλά παρέμεινε σημαντικά υψηλότερη από τον μέσο όρο της ευρωζώνης (10,7%). Επίσης, η μισθολογική δαπάνη ως ποσοστό των συνολικών εσόδων ή των συνολικών δαπα- νών είναι σημαντικά υψηλότερη σε σχέση με την ευρωζώνη. Η ανάγκη εξορθολογισμού του μισθολο- γικού κόστους, ιδιαίτερα στην παρούσα κρίσιμη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας, είναι αναγκαία. Στο πλαίσιο των υφιστάμενων δημοσιονομικών περιορισμών που αντιμετωπίζει η χώρα ήδη από το Μάιο του 2010, οπότε και ενεργοποιήθηκε ο μηχανισμός στήριξης της ελληνικής οικονομίας από τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), η ελληνική κυβέρνηση υλοποιεί μία βασική διαρθρωτική αλλαγή, που αφορά στην εφαρμογή ενός απλουστευμένου συστή- ματος αποδοχών όλων των υπαλλήλων του δημόσιου τομέα, οικονομικά βιώσιμου και προσανατολι- σμένου αφενός στην εξοικονόμηση των πόρων και αφετέρου στην αύξηση της απόδοσης του προσω- πικού. Η σημερινή εικόνα του δημόσιου τομέα χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερα υψηλή εργασιακή ασφάλεια, η οποία έχει αποσυνδεθεί από την έννοια του υγιούς εργασιακού ανταγωνισμού και συνδέεται ευθέως με εντεινόμενα φαινόμενα δυσκαμψίας τόσο στη λήψη αποφάσεων όσο και στην παροχή υπηρεσιών. Στο γεγονός αυτό πρέπει να προστεθεί η εντεινόμενη αδυναμία να ευθυγραμμιστεί ο δημόσιος τομέας με σύγχρονες τάσεις της αγοράς και κατά συνέπεια να προσελκύσει υψηλής στάθμης στελεχιακό δυ- ναμικό από τον ιδιωτικό τομέα, παρόλο που υπάρχει σημαντικός δείκτης ανεργίας, με αποτέλεσμα την περαιτέρω μείωση της ανταγωνιστικότητας και απόδοσης του ανθρώπινου δυναμικού. Περαιτέρω, το γεγονός ότι τα συστήματα βαθμολογικής διάρθρωσης, αξιολόγησης της απόδοσης και οικονομικών απολαβών ήταν αποσυνδεδεμένα, συνέθετε ικανές προϋποθέσεις δημιουργίας ισχυρού αντικινήτρου για το ανθρώπινο δυναμικό και είχε ως αποτέλεσμα την έλλειψη προσπάθειας για μεγιστοποίηση του παραγόμενου αποτελέσματος, τόσο σε ατομικό όσο και σε επίπεδο οργανικών μονάδων και υπηρε- σιών. Σε αυτό προστίθετο το γεγονός ότι, επί σειρά ετών, επικρατούσε μία παράδοση πολλαπλασια- σμού των υπηρεσιακών μονάδων και των οργάνων και φορέων με αποτέλεσμα την ταχεία και χωρίς συντονισμό ανάπτυξη των διοικητικών οργάνων. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με αποσπασματικές προσπάθειες αναμόρφωσης του συστήματος, οδήγησε σε αδυναμία εφαρμογής στρατηγικού προ- γραμματισμού και χάραξης πολιτικής για την ανάπτυξη του προσωπικού του δημόσιου τομέα. 1 ‘Έχει γίνει προσαρμογή των στοιχείων της Ελλάδας για την ένταξη των ΔΕΚΟ στη Γενική Κυβέρνηση, την αφαίρεση μεταβιβάσεων προς τον ΟΠΑΔ κα- θώς και για την ένταξη των ειδικών λογαριασμών (επιδόματα) στον προϋπολογισμό. 40 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Με το νέο σύστημα που θεσπίστηκε με το ν. 4024/11 και ιδίως με τη σύνδεση των βαθμολογικών προ- αγωγών και της αξιολόγησης της απόδοσης με τη μισθολογική εξέλιξη των δημοσίων υπαλλήλων, ε- πιτυγχάνεται ο εξορθολογισμός και η αναπροσαρμογή των χαρακτηριστικών του δημόσιου τομέα στην υφιστάμενη οικονομική και κοινωνική κατάσταση της χώρας. Το νέο μισθολόγιο/βαθμολόγιο αποτελεί τομή στο καθεστώς βαθμολογικής και μισθολογικής επιβρά- βευσης των δημόσιων υπαλλήλων. Έτσι, περιορίζει σημαντικά την αυτόματη μισθολογική προαγωγή, θέτει στόχους και ουσιαστικές διαδικασίες αξιολόγησης για όλους τους εργαζομένους, δίνει κίνητρα, αφού η προσπάθεια και η αποτελεσματικότητα επιβραβεύονται, ενώ αποκαθιστά το αίσθημα δικαιο- σύνης μεταξύ των υπαλλήλων. Βασικές αρχές του νέου μισθολογίου είναι οι εξής: • Σύνδεση βαθμολογίου και μισθολογίου. • Ουσιαστική αξιολόγηση υπαλλήλων. • Ίδιες αμοιβές για υπαλλήλους που ασκούν ανάλογα καθήκοντα. • Διευκόλυνση κινητικότητας υπαλλήλων μεταξύ υπηρεσιών ώστε να αποφεύγονται φαινόμενα πλεονάζοντος προσωπικού. • Εκλογίκευση αμοιβών και ουσιαστική διαφοροποίηση βάσει των εκπαιδευτικών προσόντων και αρμοδιοτήτων. • Περαιτέρω παρακίνηση υπαλλήλων μέσω χρηματικών κινήτρων συνδεδεμένων με μετρήσιμα α- ποτελέσματα. Επίσης, τίθενται ανάλογα όρια στο μισθολογικό κόστος του ευρύτερου δημόσιου τομέα μέσω ποσοτι- κών περιορισμών δίνοντας όμως παράλληλα τους απαραίτητους βαθμούς ελευθερίας για την ομαλή και αποτελεσματική λειτουργία τους. Έτσι για τα ΝΠΙΔ της Γενικής Κυβέρνησης προβλέπεται ανώτατο όριο αμοιβών ανά εκπαιδευτική κα- τηγορία ίδιο με αυτό της Κεντρικής Κυβέρνησης, και μέσο κατά κεφαλή μισθολογικό κόστος αντί- στοιχο της Κεντρικής Κυβέρνησης (1.900 ευρώ), ενώ για τις Ανώνυμες Εταιρείες του Δημοσίου μεί- ωση κατά 35% του μέσου κατά κεφαλή μισθολογικού κόστους σε σχέση με την 31/12/09. Επίσης προβλέπεται τριετής μεταβατική περίοδος και σταδιακός εξορθολογισμός του μισθολογικού κόστους με σκοπό την ομαλότερη προσαρμογή των αμοιβών των υπαλλήλων. Με το σύστημα που εισάγει ο ν. 4024/11 επιτυγχάνεται η δημιουργία συνθηκών υγιούς ανταγωνισμού μεταξύ τόσο των υπηρεσιών και φορέων όσο και του προσωπικού, με τρόπο ώστε να δίνεται η δυνα- τότητα συνεχούς βελτίωσης της απόδοσης και άρα βελτιστοποίησης της λειτουργίας του δημόσιου τομέα. Ταυτόχρονα βάλλονται, μέσω συγκεκριμένων ρυθμίσεων και ασφαλιστικών δικλείδων του συ- στήματος, πρακτικές που οδήγησαν στην αναποτελεσματικότητα του κοστοβόρου και αναχρονιστικού συστήματος καριέρας, από τη μία μεριά, και αμοιβών από την άλλη. Επιτυγχάνεται, τέλος, ο συνεχής έλεγχος της λειτουργίας και της αποτελεσματικότητας της διοικητικής δράσης που αναπτύσσεται στο σύνολο του δημόσιου τομέα, με σκοπό αφενός μεν την ανάδειξη και επιβράβευση των καλύτερων, με κριτήριο, βασικά, την απόδοσή τους και αφετέρου τη συνεχή βελτίωση των διοικητικών λειτουργιών, για την υποστήριξη της εθνικής οικονομίας και την εξασφάλιση ποιοτικής παροχικής διοίκησης για τον πολίτη. Συγκεκριμένα, εισάγεται σύστημα βαθμολογικής διάρθρωσης του ανθρώπινου δυναμικού που προ- βλέπει, για πρώτη φορά, ανώτατο ποσοστό προαγωγής επί των κρινόμενων από βαθμό σε βαθμό. Για να διασφαλιστεί, δηλαδή, η λειτουργία του νέου συστήματος από την αναμενόμενη αντίρροπη δράση ισχυρών παθογόνων πρακτικών - που δημιουργούν φαινόμενα πληθωρισμού υπαλλήλων στα ανώτερα βαθμολογικά κλιμάκια και τελικώς φαινόμενα αντιστροφής της ιεραρχικής βαθμολογικής οργάνωσης του ανθρώπινου δυναμικού - θεσπίζονται ανώτατα ποσοστά προαγόμενων υπαλλήλων, κατά βαθμό, ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 41 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 με κλιμάκωση που αντιστοιχεί και αιτιολογείται με βάση το οικείο επίπεδο ευθύνης άσκησης των αρ- μοδιοτήτων και τη συμβολή στην εύρυθμη λειτουργία της οικείας υπηρεσίας ή φορέα. Επίσης, προβλέπεται η κατάργηση της αυτοδίκαιης μονιμοποίησης των δοκίμων δημοσίων υπαλλή- λων και των υπαλλήλων με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου. Εφεξής γίνεται μόνο με κρίση του οικείου Υπηρεσιακού Συμβουλίου μετά από αξιολόγηση της απόδοσης του υπαλλήλου σε σχέση με την επίτευξη στόχων, καθώς και της συμπεριφοράς και των προσωπικών του ικανοτήτων. Προβλέπεται ακόμη, για πρώτη φορά, η δυνατότητα αναγνώρισης της προϋπηρεσίας και από τον ιδι- ωτικό τομέα. Η εφαρμογή ενός αξιοκρατικού συστήματος αξιολόγησης που, για πρώτη φορά, μετρά την απόδοση υπηρεσιών και υπαλλήλων και δεν επιτρέπει τον χαρακτηρισμό του συνόλου σχεδόν των υπαλλήλων ως αρίστων, όπως συμβαίνει σήμερα, αποτελεί βασικό άξονα του συστήματος συνεχούς ελέγχου και βελτίωσης της απόδοσης του δημόσιου τομέα, που εισάγεται με το ν. 4024/11. Έτσι, το σύστημα αξιολόγησης, το οποίο στηρίζεται, κατά κύριο λόγο, στην αντικειμενικοποιημένη μέτρηση της απόδοσης - τόσο της οργανικής μονάδας της οικείας υπηρεσίας ή φορέα, όσο και του υπαλλήλου που δρα σε αυτή, συνδέεται άμεσα με το σύστημα βαθμολογικών προαγωγών και με το σύστημα μισθολογικής εξέλιξης. Επιπλέον, καθιερώνονται κλιμακούμενα αυστηρότερα κριτήρια αξι- ολόγησης και στοχοθεσίας κατά βαθμό, καθώς και της επιλογής σε θέσεις ευθύνης. Καθίσταται, δη- λαδή, η επίτευξη της απόδοσης, και μάλιστα σε ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό σε σχέση με το επιδιωκόμε- νο αποτέλεσμα, βασική τυπική προϋπόθεση απόκτησης του δικαιώματος για κρίση και προαγωγή, κα- θώς και για επιλογή για την κατάληψη θέσεων ευθύνης οποιουδήποτε επιπέδου διοίκησης. Το προγενέστερο σύστημα οικονομικών απολαβών, το οποίο λειτουργούσε ασύνδετα και αυτόνομα σε σχέση με την απόδοση της λειτουργίας της υπηρεσίας ή του φορέα ή του ίδιου του προσωπικού, με μόνο κριτήριο την παρέλευση του απαιτούμενου χρόνου για τη μισθολογική εξέλιξη από κλιμάκιο σε κλιμάκιο, παύει και αντικαθίσταται από ένα νέο σύστημα κινήτρων που συνδέεται άμεσα τόσο με τη λειτουργική πυραμίδα της οικείας υπηρεσίας ή φορέα, όσο και με τη μετρήσιμη απόδοση της λειτουρ- γίας, σε οργανωτικό και ατομικό επίπεδο. Με τον τρόπο αυτό, η έννοια της ιεραρχικής οργάνωσης της λειτουργικής πυραμίδας, δηλαδή του βαθμολογικού συστήματος, συνδέεται άμεσα με το δυναμικό σκοπό της βελτιστοποίησης της απόδοσης των υπηρεσιών και φορέων, ενώ επιπροσθέτως καταργείται ένα παρωχημένο και αποσπασματικό σύστημα αμοιβών μέσω επιδομάτων, που είχε ως αποτέλεσμα ανισότητες μεταξύ των συνολικών αμοιβών υπαλλήλων που εργάζονται σε διαφορετικά υπουργεία ή ακόμα και μεταξύ διαφορετικών ομάδων υπαλλήλων που εργάζονται στο ίδιο υπουργείο και το οποίο δεν συνδεόταν με ένα αποτελεσματικό σύστημα αξιολόγησης του προσωπικού, ανταμοιβής της εργα- σίας βάσει του αποτελέσματος, παρακίνησης και προσέλκυσης ικανού στελεχιακού δυναμικού και δεν ελάμβανε υπόψη του τις αναπτυξιακές και κοινωνικές προτεραιότητες, καθώς και τα ισχύοντα στον ιδιωτικό τομέα. Το δημοσιονομικό όφελος που προκύπτει από το νέο μισθολόγιο αποτελεί μέρος της συνολικής ωφέ- λειας που θα επιφέρει η εξυγίανση της δημόσιας διοίκησης. Το νοικοκύρεμα του μισθολογίου του δημόσιου τομέα υπολογίζεται πως θα συνοδευτεί με μείωση δαπανών ύψους 1,8 δισ. ευρώ το 2012. Η εξοικονόμηση αυτή επιμερίζεται μεταξύ της Κεντρικής Διοίκησης, των ΟΤΑ και ΟΚΑ, καθώς και των λοιπών φορέων της ευρύτερης Γενικής Κυβέρνησης. Σημαντικό δημοσιονομικό όφελος θα προκύψει επίσης από τη δυνατότητα απόδοσης μεγαλύτερων μερισμάτων από τις ανώνυμες εταιρίες του Δημοσίου λόγω του περιορισμού της μισθολογικής τους δαπάνης. 42 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ 1. Γενικά Το 2010, μετά από μια ιδιαίτερα έντονη δημοσιονομική προσπάθεια, το έλλειμμα της γενικής κυβέρ- νησης μειώθηκε σημαντικά και διαμορφώθηκε στα 24.125 εκατ. ευρώ (10,6% του ΑΕΠ). Για το έτος 2011 στόχος του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος Δημοσιονομικής Στρατηγικής ήταν η περαιτέρω μείωση του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης κατά 3 εκατοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ. Ωστόσο, τε- λικά εκτιμάται ότι το έλλειμμα θα διαμορφωθεί στα 19.683 εκατ. ευρώ ή στο 9% του ΑΕΠ. Η απόκλιση αυτή οφείλεται κυρίως: • στην επιδείνωση του ελλείμματος του κρατικού προϋπολογισμού λόγω υστέρησης των εσόδων που οφείλεται στη μεγαλύτερη από την προβλεπόμενη ύφεση, η οποία επηρεάζει τη συνολική ζή- τηση, περιορίζει τη ρευστότητα και εμποδίζει την εκπλήρωση των φορολογικών υποχρεώσεων πολιτών και επιχειρήσεων και • στα μειωμένα αποτελέσματα των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης εξαιτίας της μείωσης των εσόδων τους από ασφαλιστικές εισφορές. Παρά τη μικρότερη μείωση του ελλείμματος σε σχέση με το στόχο που είχε τεθεί, η απαιτούμενη δη- μοσιονομική προσπάθεια σε επίπεδο λήψης μέτρων ήταν του ίδιου μεγέθους και έντασης με το 2010, καθώς η επιδείνωση της ύφεσης εμποδίζει την πλήρη αποτελεσματικότητα των ληφθέντων μέτρων. Κύριοι άξονες της προσπάθειας ήταν ο περαιτέρω εξορθολογισμός των δαπανών και η μεγαλύτερη απόδοση των διατιθέμενων κρατικών πόρων. Για το έτος 2012 το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης προβλέπεται να φθάσει στα 11.427 εκατ. ευρώ ή 5,4% του ΑΕΠ. Η σημαντική αυτή μείωση κατά 3,6 εκατοστιαίες μονάδες θα προέλθει κυρίως από την επίτευξη σημαντικής βελτίωσης των αποτελεσμάτων της κεντρικής διοίκησης, αφού το έλλειμμα προβλέπεται να περιορισθεί κατά 8.071 εκατ. ευρώ και να διαμορφωθεί στα 11.771 εκατ. ευρώ. Πίνακας 3.1 Αποτελέσματα γενικής κυβέρνησης (κατά ESA 95) περιόδου 2007-2012 (σε εκατ. ευρώ) 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Κεντρική διοίκηση -14.512 -23.073 -36.024 -26.610 -19.842 -11.771 Τοπική αυτοδιοίκηση -133 -151 -61 -542 35 133 Οργανισμοί Κοινωνικής Ασφάλισης 170 402 -539 3.027 124 211 Γενική κυβέρνηση -14.475 -22.822 -36.624 -24.125 -19.683 -11.427 % ΑΕΠ -6,5 -9,8 -15,8 -10,6 -9,0 -5,4 Χρέος γενικής κυβέρνησης 239.300 263.131 299.537 329.351 352.050 309.300 % ΑΕΠ 107,4 113,0 129,3 144,9 161,7 145,5 ΑΕΠ 222.771 232.920 231.642 227.318 217.771 212.544 Σημείωση: Τυχόν διαφορές ποσών και ποσοστών στους πίνακες που ακολουθούν οφείλονται σε στρογγυλοποιήσεις. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 43 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Πίνακας 3.2 Ενοποιημένος προϋπολογισμός γενικής κυβέρνησης (ταμειακή βάση) (σε εκατ. ευρώ) Γενική κυβέρνηση Κρατικός προϋπολογισμός Νομικά Πρόσωπα ΔΕΚΟ Κοινωνικός προϋπολογισμός Τοπική Αυτοδιοίκηση 2011 2012 2011 2012 2011 2012 2011 2012 2011 2012 2011 2012 Έσοδα 85.027 89.583 54.673 59.184 2.932 3.542 3.949 4.457 44.597 42.152 7.022 6.486 Κρατικός Προϋπολογισμός 54.673 59.184 54.673 59.184 Φορολογικά έσοδα 49.702 53.301 49.702 53.301 Μη φορολογικά έσοδα 5.470 4.738 5.470 4.738 Μεταβιβάσεις από την ΕΕ 3.445 4.715 3.445 4.715 Εκχώρηση αδειών και δικαιωμάτων του Δημοσίου 1.056 230 1.056 230 Μείον επιστροφές φόρων -5.000 -3.800 -5.000 -3.800 Προϋπολογισμοί φορέων γενικής κυβέρνησης 30.354 30.399 2.932 3.492 3.949 4.457 44.597 42.152 7.022 6.486 Ασφαλιστικές εισφορές 21.326 20.926 3 3 21.323 20.923 Πωλήσεις 675 766 675 766 Έσοδα από τόκους 175 179 99 98 28 38 1.169 615 30 28 Λοιπά έσοδα 8.179 8.529 1.163 1.372 971 987 3.979 4.304 2.670 2.636 Μεταβιβάσεις από τακτικό προϋπολογισμό 1.299 1.329 1.699 1.871 17.670 15.910 3.692 3.214 Μεταβιβάσεις από ΠΔΕ 369 691 576 795 356 250 630 608 Μεταβιβάσεις από άλλους φορείς γεν. κυβέρνησης 100 150 Δαπάνες 105.483 100.190 77.632 72.557 1.996 2.296 2.649 2.718 44.364 42.321 6.987 6.486 Αμοιβές προσωπικού 19.586 17.943 15.230 13.944 490 460 786 627 1.050 796 2.030 2.116 Συντάξεις 31.581 31.238 6.500 6.577 1 1 25.080 24.860 Μεταβιβάσεις σε άλλους φορείς Γ.Κ. 25.044 23.184 100 150 Μεταβιβάσεις από τακτικό προϋπ/σμό 23.114 20.840 Μεταβιβάσεις από ΠΔΕ 1.931 2.344 Μεταβιβάσεις από λοιπούς φορείς Γ.Κ. 100 150 Λοιπές μεταβιβάσεις 14.534 14.119 942 910 12.677 12.394 915 815 Αποδόσεις στην ΕΕ 2.307 2.326 2.307 2.326 Γεωργικές επιδοτήσεις 755 790 755 790 Λοιπές δαπάνες 12.376 10.942 3.164 3.097 863 959 667 640 5.557 4.271 2.630 2.445 Καταπτώσεις εγγυήσεων 235 139 1.481 1.623 Σε φορείς της Γ.Κ. 1.246 1.484 Σε φορείς εκτός της Γ.Κ. 235 139 235 139 Εξοπλιστικά προγράμματα 600 1.000 600 1.000 Δαπάνες Επενδύσεων 7.367 7.906 4.959 5.356 482 677 614 874 1.312 1.000 Τόκοι 15.873 12.787 16.380 12.750 60 49 583 578 100 110 Αποθεματικό 270 1.000 270 1.000 Ισοζύγιο (ταμειακό) -20.456 -10.607 -22.959 -13.373 936 1.196 1.300 1.739 233 -169 35 0 Προσαρμογές 772 -820 881 -1.333 -109 380 0 133 Ισοζύγιο κατά ESA (δεδουλευμένη βάση) -19.683 -11.427 -22.078 -14.706 936 1.196 1.300 1.789 124 211 35 133 % ΑΕΠ -9,0% -5,4% Πρωτογενείς δαπάνες 89.610 87.403 Πρωτογενές αποτέλεσμα (ταμειακό) -4.583 2.180 % ΑΕΠ -2,1% 1,0% 44 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Στον πίνακα 3.2 παρουσιάζονται τα μεγέθη του ενοποιημένου προϋπολογισμού της γενικής κυβέρνη- σης για τα έτη 2011 και 2012. Τα συνολικά έσοδα προβλέπεται να αυξηθούν κατά 4,56 δισ. ευρώ, τα οποία θα προέλθουν κυρίως από αυξημένες εισροές από την ΕΕ κατά 1,27 δισ. ευρώ, από μικρότερες επιστροφές φόρων κατά 1,2 δισ. ευρώ και από το ειδικό τέλος ηλεκτροδοτούμενων δομημένων επιφανειών. Τα έσοδα των φορέ- ων της γενικής κυβέρνησης προβλέπονται στα ίδια σχεδόν επίπεδα με αυτά του 2011. Οι πρωτογενείς δαπάνες προβλέπεται να μειωθούν κατά 2,2 δισ. ευρώ ως αποτέλεσμα των παρεμβά- σεων που θεσμοθετήθηκαν. Ειδικότερα, οι δαπάνες για αμοιβές προσωπικού μειώνονται κατά 1,6 δισ. ευρώ και οι λοιπές δαπάνες κατά 1,4 δισ. ευρώ ως αποτέλεσμα της μείωσης των λειτουργικών δαπανών και της εξόφλησης υπο- χρεώσεων παρελθόντων ετών από τα νοσοκομεία (από 850 εκατ. ευρώ το 2011 σε 400 εκατ. ευρώ το 2012). Αύξηση παρουσιάζουν οι πληρωμές για εξοπλιστικά προγράμματα κατά 0,4 δισ. ευρώ και οι δαπάνες για επενδύσεις κατά 0,6 δισ. ευρώ. Σημαντική μείωση κατά 3,1 δισ. ευρώ προβλέπεται για τις πληρωμές των τόκων. Προβλέπεται, επίσης, αποθεματικό 1 δισ. ευρώ για την αντιμετώπιση απο- κλίσεων κατά την εκτέλεση του προϋπολογισμού. Ως αποτέλεσμα των παραπάνω το ταμειακό έλλειμμα θα μειωθεί κατά 9,8 δισ. ευρώ και θα διαμορ- φωθεί σε 10,6 δισ. ευρώ, έναντι 20,46 του 2011. Αντίστοιχα, το έλλειμμα κατά ESA θα διαμορφωθεί σε 5,4% έναντι 9% του 2011. Το 2012 προβλέπεται πρωτογενές ταμειακό πλεόνασμα 2,18 δισ. ευρώ, έναντι αντίστοιχου ελλείμμα- τος 4,58 δισ. ευρώ το 2011. Σε δεδουλευμένη βάση το πλεόνασμα αυτό θα διαμορφωθεί σε 2,4 δισ. ευρώ (1,1% του ΑΕΠ), έναντι ελλείμματος 3,9 δισ. ευρώ (-1,8% ΑΕΠ) το 2011 (πίνακας 3.4). Ενοποιημένος προϋπολογισμός γενικής κυβέρνησης Ο ενοποιημένος προϋπολογισμός της γενικής κυβέρνησης παρουσιάζει τη σύνοψη των προϋπολογι- σμών όλων των υποτομέων ήτοι κράτος, νομικά πρόσωπα, ΔΕΚΟ, οργανισμοί κοινωνικής ασφάλισης και νοσοκομεία, οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης. • Ο υποτομέας κράτος περιλαμβάνει τον κρατικό προϋπολογισμό. • Στα νομικά πρόσωπα περιλαμβάνονται όλα τα νομικά πρόσωπα δημόσιου και ιδιωτικού δικαίου. • Στις ΔΕΚΟ περιλαμβάνονται αυτές που ταξινομήθηκαν στη γενική κυβέρνηση το 2009. • Ο κοινωνικός προϋπολογισμός περιλαμβάνει τους οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης και τα νο- σοκομεία. • Ο προϋπολογισμός της τοπικής αυτοδιοίκησης περιλαμβάνει τους Δήμους και τις Περιφέρειες. Κατά την ενοποίηση απαλείφονται οι ενδοκυβερνητικές συναλλαγές. Έτσι τα μεγέθη του ενοποιημένου προϋπολογισμού καταγράφουν τις δοσοληψίες της γενικής κυβέρνησης με τους υπόλοιπους τομείς της οικονομίας (νοικοκυριά, επιχειρήσεις, εξωτερικός τομέας). Απαλοιφές γίνονται και στους επιμέρους υποτομείς των ΔΕΚΟ και του κοινωνικού προϋπολογισμού. Οι προϋπολογισμοί καταγράφουν τις συναλλαγές σε ταμειακή βάση. Σε κάθε υποτομέα και συνολικά περιλαμβάνονται προσαρμογές της ταμειακής βάσης σε δεδουλευμένη βάση σύμφωνα με τους κανόνες του ΕΣΟΛ (ESA95). Οι προσαρμογές στον υποτομέα κράτος περιλαμβάνουν επίσης και συναλλαγές που δεν καλύπτονται από τον κρατικό προϋπολογισμό (ειδικοί εκτός προϋπολογισμού λογαριασμοί κ.λπ.), καθώς και περιπτώσεις που έχουν διαφορετική λογιστική μεταχείριση στον προϋπολογισμό από αυτή που προβλέπει ο ESA95 (swaps κ.λπ.). Αναλυτικά τα αποτελέσματα κατά υποτομέα παρουσιάζονται παρακάτω. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 45 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 2. Κρατικός προϋπολογισμός 2011 Ο προϋπολογισμός του 2011 υλοποιείται σε ένα ιδιαίτερα δυσμενές δημοσιονομικό περιβάλλον, στο πλαίσιο του οποίου αναδείχθηκε πλήρως η έκταση του φαινομένου της κρίσης χρέους σε παγκόσμια κλίμακα. Ταυτόχρονα, το 2011 είναι το δεύτερο έτος εφαρμογής του Προγράμματος Οικονομικής Πολιτικής, με στόχο τη μείωση του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ. Για το 2011 η δημοσιονομική προσπάθεια βασίστηκε στους παρακάτω άξονες για τη μείωση του ελ- λείμματος και τη βελτίωση της δυναμικής του χρέους: • περαιτέρω μείωση των δαπανών σε σχέση με το 2010 με την εφαρμογή μέτρων μισθολογικής πο- λιτικής και την εφαρμογή του θεσμού της εργασιακής εφεδρείας, • περαιτέρω υλοποίηση των διαρθρωτικών αλλαγών στους τομείς της λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης, της υγείας, του ασφαλιστικού συστήματος, των δημοσίων επιχειρήσεων κυρίως κατά το μέρος που αφορά την αποδοτική διαχείριση του δημόσιου χρήματος και • υλοποίηση του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων-αποκρατικοποιήσεων. 2.1 Τακτικός προϋπολογισμός Έσοδα Τα έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού (πίνακας 3.5), προ μείωσης επιστροφών, για το οικονομικό έτος 2011 εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στα 56.308 εκατ. ευρώ παρουσιάζοντας αύξηση 0,2% σε σχέση με τα αντίστοιχα έσοδα του 2010, παρά την εφαρμογή σειράς μέτρων για τη σημαντική ενίσχυ- σή τους, επηρεαζόμενα από τη μεγαλύτερη, του αναμενόμενου, ύφεση της οικονομίας. Οι εκτιμήσεις των εσόδων βασίζονται στις αναμενόμενες αποδόσεις τόσο των μέτρων που είχαν ληφ- θεί υπόψη κατά την κατάρτιση του προϋπολογισμού 2011, όσο και των συμπληρωματικών παρεμβά- σεων που αποφασίσθηκαν εντός του τρέχοντος έτους, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι που τέ- θηκαν στο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής. Ειδικότερα, τα εν λόγω πρόσθετα μέτρα είναι τα εξής: • εισφορά αλληλεγγύης υπαλλήλων του δημόσιου τομέα για την καταπολέμηση της ανεργίας, • μείωση του αφορολόγητου ορίου στα 5.000 ευρώ για φυσικά πρόσωπα με ηλικίες 30-65 έτη, • ειδική εισφορά αλληλεγγύης στα φυσικά πρόσωπα, με βάση το εισόδημά τους κατά το έτος 2010, • ειδικό τέλος επιτηδεύματος στους ελεύθερους επαγγελματίες, • έκτακτη εισφορά σε οχήματα μεγάλου κυβισμού, σκάφη και πισίνες, • βαθμιαία εναρμόνιση του φόρου πετρελαίου θέρμανσης με το φόρο πετρελαίου κίνησης, • αλλαγή στη δομή του ειδικού φόρου κατανάλωσης (ΕΦΚ) στον καπνό και συντόμευση του περι- θωρίου καταβολής του, για τις εταιρείες από τις 56 στις 26 ημέρες, • αύξηση του συντελεστή ΦΠΑ στην εστίαση από 13% σε 23% από 1/9/2011, • ειδικό τέλος στις επιχειρήσεις που εξαιρούνται από τον αντικαπνιστικό νόμο, • επιβολή ΕΦΚ στο φυσικό αέριο, • αύξηση των τελών κυκλοφορίας οχημάτων, • δήλωση ως ιδιωτικών των σκαφών αναψυχής που είχαν εικονικά χαρακτηριστεί ως επαγγελματικά και ρύθμιση για την εγγραφή τους στα αρχεία των φορολογικών αρχών, • είσπραξη παραβόλων κατά την υποβολή αιτήσεων για ρύθμιση αυθαίρετων κτισμάτων και αλλα- γών χρήσης ακινήτων και • επιβολή έκτακτου ειδικού τέλους ηλεκτροδοτούμενων δομημένων επιφανειών. 46 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Παράλληλα, οι εκτιμήσεις εσόδων για το 2011 συμπεριλαμβάνουν και την πλήρη απόδοση των μέ- τρων που τέθηκαν σε ισχύ ή θεσμοθετήθηκαν το 2010, με επίπτωση στο τρέχον έτος, τα οποία κυρίως είναι: • αλλαγή φορολογικής κλίμακας για όλα τα φυσικά πρόσωπα, • αλλαγή στη φορολογία των εταιρικών οχημάτων που διατίθενται στο προσωπικό, • επέκταση του λογιστικού προσδιορισμού εισοδήματος σε νέες κατηγορίες επαγγελματιών, • εισαγωγή τεκμηρίων φορολόγησης φυσικών προσώπων, • φορολόγηση των κεφαλαίων που επαναπατρίζονται ή παραμένουν στο εξωτερικό, • νέο πλαίσιο εκδίκασης των φορολογικών διαφορών, • σχέδιο δράσης για την είσπραξη ληξιπρόθεσμων οφειλών, • περαίωση εκκρεμών φορολογικών υποθέσεων, • ειδική εισφορά σε επιχειρήσεις με μεγάλα κέρδη για τη χρήση του 2009, • αλλαγή στο σύστημα φορολόγησης και διακίνησης πετρελαίου θέρμανσης, • αυξήσεις των συντελεστών ΦΠΑ, αλλαγές στις υποκατηγορίες του και μείωση των συντελεστών σε φάρμακα και ξενοδοχειακές υπηρεσίες, • επέκταση του ΦΠΑ σε νέες κατηγορίες επαγγελματιών • η δυνατότητα καταβολής ΦΠΑ σε δόσεις, • η αύξηση στο φορολογικό συντελεστή που επιβάλλεται στις χρηματιστηριακές συναλλαγές, από 1,5‰ σε 2‰, από 1/4/2011, • η εισαγωγή ΕΦΚ στην ηλεκτρική ενέργεια, • η αύξηση του ΕΦΚ στα καύσιμα, τα ποτά και τα τσιγάρα, • αύξηση των δικαστικών παραβόλων, • έσοδα από την έκπτωση 3% επί της τιμής των φαρμάκων που προμηθεύονται τα ασφαλιστικά τα- μεία, • είσπραξη παραβόλων αιτήσεων αλλαγής χρήσης ημιυπαίθριων χώρων και • η είσπραξη ειδικών εσόδων από την εκχώρηση αδειών και δικαιωμάτων του Δημοσίου. Άμεσοι φόροι Από την άμεση φορολογία εκτιμάται ότι θα εισπραχθούν 20.619 εκατ. ευρώ εμφανίζοντας αύξηση κα- τά 2,0% συγκριτικά με τα αντίστοιχα έσοδα του 2010. Τα έσοδα από το φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων αναμένεται να μειωθούν κατά 12% έναντι του 2010, κυρίως λόγω της επίπτωσης στην παρακράτηση φόρου εισοδήματος από τη νέα φορολογική κλίμακα και τη μείωση των συντάξεων, καθώς και της έκπτωσης φόρου από την εφαρμογή του μέ- τρου της συλλογής αποδείξεων. Τα έσοδα από τη φορολογία νομικών προσώπων εκτιμάται ότι θα εμ- φανίσουν μείωση 12,7% λόγω της μειωμένης κερδοφορίας των επιχειρήσεων κατά τη χρήση έτους 2010. Αύξηση της τάξης του 1,1% αναμένεται στα έσοδα των ειδικών κατηγοριών, κυρίως λόγω των αυξη- μένων εσόδων από το φόρο στις ενδιάμεσες συναλλαγές ομολόγων. Τα έσοδα από φόρους στην περι- ουσία αναμένονται αυξημένα κατά 131,5% συγκριτικά με τα έσοδα του 2010, λόγω της επιβολής έ- κτακτου ειδικού τέλους ηλεκτροδοτούμενων δομημένων επιφανειών. Μειωμένες κατά 28,7% εμφανίζονται έναντι του 2010 οι εισπράξεις από άμεσους φόρους παρελθό- ντων οικονομικών ετών (ΠΟΕ), διότι δεν περιλαμβάνουν πλέον ρυθμίσεις για την περαίωση ανέλε- γκτων φορολογικών υποθέσεων. Επίσης, αντικατοπτρίζουν την καθυστέρηση είσπραξης του φόρου ακίνητης περιουσίας 2010. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 47 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Πίνακας 3.3 Κρατικός Προϋπολογισμός (σε εκατ. ευρώ) 2010 2011 2012 Πραγμ/σεις Εκτιμήσεις ΜΠΔΣ Τελικές εκτιμήσεις πραγματ/σεων Προβλέψεις ΜΠΔΣ Τελικές προ- βλέψεις προ συμμετοχής ιδιωτών (PSI) Τελικές προ- βλέψεις μετά τη συμμετο- χή ιδιωτών (PSI) ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ (ΚΠ) Ι. Έσοδα (1+2) 53.929 57.967 54.673 60.844 59.184 59.184 1. Καθαρά έσοδα τακτικού προϋπολογισμού (α+β+γ-δ) 50.857 54.042 51.308 56.229 54.434 54.434 α. Τακτικά έσοδα 54.381 54.802 53.327 57.268 55.891 55.891 β. Μη τακτικά έσοδα 1.797 2.250 1.926 2.258 2.113 2.113 γ. Ειδικά έσοδα από εκχώρηση αδειών και δικαιωμάτων δημοσίου 790 1.056 400 230 230 δ. Επιστροφές φόρων 5.322 3.800 5.000 3.697 3.800 3.800 2. Έσοδα ΠΔΕ (α+β+γ) 3.072 3.925 3.365 4.615 4.750 4.750 α. Εισροές ΕΣΠΑ 2.635 3.192 2.929 3.616 4.273 4.273 β. Λοιπές εισροές 166 530 245 788 277 277 γ. Ίδια έσοδα 271 203 190 211 200 200 ΙΙ. Δαπάνες (1+2) 75.241 79.021 77.632 78.771 77.707 72.557 1. Δαπάνες τακτικού προϋπολογισμού (α+β+γ+δ+ε) 66.787(1),(2) 71.471 70.742 71.071 70.007 64.857 α. Πρωτογενείς δαπάνες 52.180 52.050 51.830 50.669 49.085 49.085 β. Επιχορήγηση νοσηλευτικών ιδρυμάτων για εξόφληση πα- λαιών οφειλών τους 367 450 450 350 400 400 γ. Εξοπλιστικά προγράμματα (σε ταμειακή βάση) 1.017 1.500 600 1.500 1.000 1.000 δ. Καταπτώσεις εγγυήσεων, εκ των οποίων: 1.469 1.481 1.652 1.623 1.623 - για λογαριασμό φορέων εντός της γενικής κυβέρνησης 1.245 1.246 1.518 1.484 1.484 - για λογαριασμό φορέων εκτός της γενικής κυβέρνησης 224 235 134 139 139 ε. Τόκοι 13.223 16.002 16.380 16.900 17.900 12.750 2. Δαπάνες ΠΔΕ 8.454(3) 7.550 6.890 7.700 7.700 7.700 ΙΙΙ. Έλλειμμα κρατικού προϋπολογισμού (Ι-ΙΙ) -21.312 -21.054 -22.959 -17.927 -18.523 -13.373 ( % του ΑΕΠ) -9,4% -9,3% -10,5% -7,8% -8,7% -6,3% ΙΙΙ.α. Πρωτογενές αποτέλεσμα ΚΠ (ΙΙΙ-ΙΙ.1.ε) -8.089 -5.052 -6.578 -1.027 -623 -623 ( % του ΑΕΠ) -3,6% -2,2% -3,0% -0,4% -0,3% -0,3% ΑΕΠ 227.318 225.400 217.771 228.400 212.544 212.544 (1) Συμπεριλαμβάνονται προκαταβολές σε ΟΤΑ, ύψους 433,5 εκατ. ευρώ που δόθηκαν το έτος 2009 και υπολογίστηκαν στο έλλειμμα του ίδιου έτους. (2) Συμπεριλαμβάνονται αποδόσεις σε ΟΤΑ, ύψους 952,5 εκατ. ευρώ, που έγιναν το έτος 2010 και δεν ενταλματοποιήθηκαν. (3) Συμπεριλαμβάνονται δαπάνες ύψους 157,7 εκατ. ευρώ του ΠΔΕ που έγιναν μέσω του τακτικού προϋπολογισμού. 48 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Πίνακας 3.4 Ισοζύγιο γενικής κυβέρνησης σύμφωνα με τη μεθοδολογία του European System Accounts (ESA 95) (σε εκατ. ευρώ) 2010 2011 2012 Πραγματ/σεις Εκτιμήσεις ΜΠΔΣ Τελικές εκτιμήσεις πραγματ/σεων Προβλέψεις ΜΠΔΣ Τελικές προ- βλέψεις προ συμμετοχής ιδιωτών (PSI) Τελικές προ- βλέψεις μετά τη συμμετο- χή ιδιωτών (PSI) α. Έλλειμμα κρατικού προϋπολογισμού -21.312 -21.054 -22.959 -17.927 -18.523 -13.373 β. Εθνικολογιστικές προσαρμογές κεντρικής κυβέρνησης -10.783 708 881 -1.371 -33 -1.333 1 Εξοπλιστικά προγράμματα (διαφορά πληρωμών-παραλαβών) 28 586 30 73 203 203 2 Αναμόρφωση μισθολογίου 150 -150 -150 3 Ειδικό τέλος ηλεκτροδοτούμενων ακινήτων 1.000 -1.000 -1.000 4 Ανεξόφλητες οφειλές κράτος 81 433 -150 433 300 300 5 Ανεξόφλητες υποχρεώσεις ΝΠΔΔ 6 Ανάληψη χρέους από ΕΛΓΑ -2.963 7 Ατακτοποίητες προκαταβολές 554 8 Υπόλοιπο λογαριασμών εκτός προϋπολογισμού -55 9 Έσοδα από καταργημένους λογ/μούς εκτός προϋπολογισμού -10 10 Επιστροφές φορολογικών εσόδων 296 48 11 Τόκοι (διαφορά ταμειακών και δεδουλευμένων τόκων) -279 443 665 -1.600 200 -1.100 12 Ακυρώσεις Swaps -577 -42 13 Προσαρμογή swap Goldman Sachs 134 14 Φορολογικά έσοδα -1.048 -363 -123 -125 -205 -205 15 Πρόωρη ανανέωση αδειών και παραχωρήσεων -500 -1.056 -171 -230 -230 16 Διαφορά απαιτήσεων εισπράξεων από ΕΕ 1.219 426 247 -176 176 176 17 Προκαταβολές από ΕΕ 52 7 7 110 110 110 18 Λογαριασμός αποκρατικοποιήσεων -503 19 Λογαριασμοί Θησαυροφυλακίου 228 200 200 120 120 120 20 Πληρωμές με ειδικά ομόλογα -5.037 -420 -140 21 ΕΛΕΓΕΠ -441 -137 -117 -58 93 93 22 ΕΕΤΤ -21 40 40 30 30 30 23 Συμμετοχή σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου -15 -35 24 Πληρωμές ΔΕΚΟ στην κεντρική κυβέρνηση 113 25 Προσαρμογή στο έλλειμμα εγγυημένων δανείων (ΟΔΙΕ, ΕΑΒ και ΟΑ) -213 157 71 71 26 Προσαρμογή εγγυήσεων -875 27 Αύξηση μετοχικού κεφαλαίου ΤΧΣ -1.500 28 Αποδόσεις ΟΤΑ 29 Εξοικονόμηση από εργασιακή εφεδρεία 250 250 30 Άλλες προσαρμογές 49 -7 -7 γ. Ισοζύγιο Κράτους κατά ΕΣΛ-95 (α+β) -32.095 -20.346 -22.078 -19.298 -18.556 -14.706 ( % του ΑΕΠ) -14,1% -9,0% -10,1% -8,4% -8,7% -6,9% δ. Ισοζύγιο νομικών προσώπων πλην ΔΕΚΟ 2.348 1.235 936 1.151 1.196 1.196 ε. Ισοζύγιο ΔΕΚΟ επαναταξινομημένων εντός της γενικής κυβέρνησης 3.137 1.248 1.300 1.818 1.739 1.739 στ. Ισοζύγιο κεντρικής κυβέρνησης κατά ΕΣΛ-95 (γ+δ+ε) -26.610 -17.863 -19.842 -16.329 -15.621 -11.771 ( % του ΑΕΠ) -11,7% -7,9% -9,1% -7,1% -7,3% -5,5% ζ. Ισοζύγιο ΟΤΑ κατά ΕΣΛ-95 -542 -148 35 568 133 133 Αποτελέσματα ΟΤΑ 715 -372 35 345 Εθνικολογιστικές προσαρμογές ΟΤΑ -1.257 225 0 223 133 133 η. Ισοζύγιο ΟΚΑ κατά ΕΣΛ-95 3.027 1.650 124 2.889 1.267 211 Αποτελέσματα ΟΚΑ 288 2.428 233 3.039 887 -169 Εθνικολογιστικές προσαρμογές ΟΚΑ 2.739 -778 -109 -150 380 380 θ. Αποτέλεσμα γενικής κυβέρνησης κατά ΕΣΛ-95 (στ+ζ+η) -24.125 -16.360 -19.683 -12.872 -14.221 -11.427 ( % του ΑΕΠ) -10,6% -7,3% -9,0% -5,6% -6,7% -5,4% ι. Στόχος σύμφωνα με το Πρόγραμμα Οικονομικής Πολιτικής -17.065 -17.065 -14.916 -14.916 -14.916 ( % του ΑΕΠ) -7,6% -6,5% ια. Πρωτογενές αποτέλεσμα γενικής κυβέρνησης κατά ΕΣΛ-95 (θ-ΙΙ.1ε-β.11-β.12) -10.623 -801 -3.925 5.628 3.479 2.423 ( % του ΑΕΠ) -4,7% -0,4% -1,8% 2,5% 1,6% 1,1% ΑΕΠ (αναθεωρημένο) 227.318 225.400 217.771 228.400 212.544 212.544 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 49 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Διάγραμμα 3.1 Διαχρονική εξέλιξη του ελλείμματος γενικής κυβέρνησης (κατά ESA 95) την περίοδο 2007-2012 14.475 22.822 36.624 19.683 11.427 24.125 14.221 6,5% 9,8% 10,6% 9,0% 6,7% 5,4% 15,8% - 5.000 10.000 15.000 20.000 25.000 30.000 35.000 40.000 2007 Πραγμ. 2008 Πραγμ. 2009 Πραγμ. 2010 Πραγμ. 2011 Εκτ. 2012 Προβλέψεις (προ PSI) 2012 Προβλέψεις (μετά PSI) Έτος εκατ. ευρώ 0,0% 2,0% 4,0% 6,0% 8,0% 10,0% 12,0% 14,0% 16,0% 18,0% % ΑΕΠ Σε εκατ. ευρώ Ως % του ΑΕΠ Διάγραμμα 3.2 Πρωτογενές αποτέλεσμα γενικής κυβέρνησης 2010-2012 (κατά ESA 95) -3.925 3.479 -10.623 2.423 -4,7% -1,8% 1,6% 1,1% -15.000 -10.000 -5.000 - 5.000 10.000 2010 Πραγμ. 2011 Εκτ. 2012 Προβλέψεις (προ PSI) 2012 Προβλέψεις Έτος (μετά PSI) εκατ. ευρώ -6,0% -5,0% -4,0% -3,0% -2,0% -1,0% 0,0% 1,0% 2,0% 3,0% 4,0% % ΑΕΠ Σε εκατ. ευρώ Ως % του ΑΕΠ 50 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Πίνακας 3.5 Έσοδα τακτικού προϋπολογισμού (σε εκατ. ευρώ) 2010 2011 2012 Μεταβολή % Πραγμ/σεις Προϋπ/σμός ΜΠΔΣ Εκτιμήσεις πραγμ/σεων ΜΠΔΣ Προβλέψεις 2011/2010 2012/2011 Α. Τακτικά έσοδα (Ι+ ΙΙ + ΙΙΙ + IV) 54.381 56.420 54.802 53.327 57.268 55.891 -1,9 4,8 Ι. Άμεσοι φόροι 20.224 20.880 20.554 20.619 21.711 24.213 2,0 17,4 Φόρος εισοδήματος 14.288 14.820 12.656 12.779 14.860 14.382 -10,6 12,5 Φυσικών προσώπων 9.398 10.600 8.313 8.272 11.101 10.682 -12,0 29,1 Νομικών προσώπων 3.167 2.800 2.660 2.765 2.059 2.157 -12,7 -22,0 Ειδικών κατηγοριών 1.722 1.420 1.683 1.742 1.700 1.543 1,1 -11,4 Φόροι στην περιουσία 487 910 732 1.128 1.182 3.581 131,5 217,6 Άμεσοι φόροι ΠΟΕ 2.874 2.700 2.724 2.050 2.282 2.050 -28,7 0,0 Λοιποί άμεσοι φόροι 2.575 2.450 4.442 4.662 3.387 4.200 81,0 -9,9 ΙΙ. Έμμεσοι φόροι 31.042 31.980 30.219 29.084 31.243 29.088 -6,3 0,0 Φόροι συναλλαγών 18.495 19.290 18.372 17.855 19.160 17.608 -3,5 -1,4 ΦΠΑ 17.374 18.030 17.361 16.900 17.997 16.560 -2,7 -2,0 πετρελαιοειδών 2.653 2.410 2.587 2.900 2.576 2.850 9,3 -1,7 καπνού 779 972 785 840 794 810 7,9 -3,6 λοιπών 13.943 14.648 13.989 13.160 14.627 12.900 -5,6 -2,0 Λοιποί φόροι συναλλαγών 1.121 1.260 1.011 955 1.163 1.048 -14,8 9,7 (μεταβίβαση κεφαλαίων) (702) (828) (612) (550) (775) (650) (-21,6) (18,2) (χαρτόσημο) (414) (432) (399) (362) (388) (355) (-12,7) (-1,9) Φόροι κατανάλωσης 11.822 11.640 10.813 10.395 11.198 10.629 -12,1 2,3 Φόρος ασφαλίστρων 404 410 389 400 378 400 -0,9 0,0 Τέλος ταξινόμησης οχημάτων 249 285 170 114 165 143 -54,3 25,4 ΕΦΚ ενεργειακών προϊόντων 5.698 5.240 4.698 4.681 4.931 4.950 -17,9 5,8 Λοιποί ΕΦΚ (καπνού κ.λπ.) 3.382 3.911 3.629 3.558 3.650 3.455 5,2 -2,9 Τέλη κυκλοφορίας οχημάτων 1.591 1.212 1.343 1.273 1.306 1.272 -20,0 0,0 Λοιποί φόροι κατανάλωσης 498 582 584 370 768 409 -25,7 10,4 Έμμεσοι φόροι ΠΟΕ 340 530 608 492 467 499 44,8 1,3 Λοιποί έμμεσοι 385 520 426 341 418 352 -11,4 3,1 (για ΕΕ) (208) (230) (206) (192) (204) (184) (-7,8) (-3,7) Σύνολο φορολογικών εσόδων (Ι+ΙΙ) 51.266 52.860 50.773 49.702 52.954 53.301 -3,1 7,1 ΙΙΙ. Απολήψεις από ΕΕ 320 340 185 271 148 165 -15,4 -39,1 ΙV. Λοιπά μη φορολογικά έσοδα 2.795 3.220 3.844 3.354 4.166 2.426 20,0 -27,7 Σύνολο μη φορολογικών εσόδων (III+IV) 3.115 3.560 4.029 3.625 4.314 2.591 16,3 -28,5 B. Μη τακτικά έσοδα 1.797 1.840 2.250 1.926 2.258 2.113 7,1 9,7 Έσοδα καταργηθέντων ειδικών λογαριασμών 1.139 1.157 1.113 992 1.129 879 -12,9 -11,4 Έσοδα προγράμματος ενίσχυσης της ρευστότη- τας λόγω της χρηματοπιστωτικής κρίσης 635 643 1.097 894 1.094 1.174 40,8 31,3 Έσοδα από ΝΑΤΟ 24 40 40 40 35 60 70,0 50,0 Γ. Ειδικά έσοδα από εκχώρηση αδειών και δικαιωμάτων του Δημοσίου 1.100 790 1.056 400 230 -78,2 Δ. Γενικό σύνολο εσόδων (Α + Β + Γ) 56.178 59.360 57.842 56.308 59.926 58.234 0,2 3,4 Ε. Επιστροφές εσόδων 5.322 3.800 3.800 5.000 3.697 3.800 -6,0 -24,0 ΣΤ. Καθαρά έσοδα (Δ-Ε) 50.857 55.560 54.042 51.308 56.229 54.434 0,9 6,1 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 51 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Πίνακας 3.6 Εξέλιξη και σύνθεση των εσόδων του ΤΠ 2004-2012 (σε εκατ. ευρώ) Έτος Άμεσοι φόροι Έμμεσοι φόροι Σύνολο φορολογικών εσόδων Έσοδα από ΕΕ Λοιπά μη φορολογικά έσοδα Σύνολο μη φορολογικών εσόδων Σύνολο εσόδων ΤΠ 2004 16.484 23.000 39.484 164 2.407 2.571 42.055 2005 18.371 23.722 42.093 109 2.558 2.667 44.760 2006 18.704 26.287 44.991 234 3.460 3.694 48.685 2007 19.832 28.573 48.405 170 3.202 3.372 51.777 2008 20.863 30.222 51.085 579 3.670 4.249 55.334 2009 21.432 28.293 49.725 264 3.454 3.718 53.443 2010 20.224 31.042 51.266 320 4.592 4.912 56.178 2011* 20.619 29.084 49.703 271 6.334 6.605 56.308 2012** 24.213 29.088 53.301 165 4.768 4.933 58.234 Συμμετοχή στο σύνολο ανά κατηγορία (%) 2004 39,2 54,7 93,9 0,4 5,7 6,1 100,0 2005 41,0 53,0 94,0 0,2 5,7 6,0 100,0 2006 38,4 54,0 92,4 0,5 7,1 7,6 100,0 2007 38,3 55,2 93,5 0,3 6,2 6,5 100,0 2008 37,7 54,6 92,3 1,0 6,6 7,7 100,0 2009 40,1 52,9 93,0 0,5 6,5 7,0 100,0 2010 36,0 55,3 91,3 0,6 8,2 8,7 100,0 2011* 36,6 51,6 88,3 0,5 11,3 11,7 100,0 2012** 41,6 49,9 91,5 0,3 8,2 8,5 100,0 Ως ποσοστό του ΑΕΠ (%) 2004 8,9 12,4 21,3 0,1 1,3 1,4 22,7 2005 9,5 12,3 21,8 0,1 1,3 1,4 23,2 2006 9,0 12,6 21,5 0,1 1,7 1,8 23,3 2007 8,9 12,8 21,7 0,1 1,4 1,5 23,2 2008 9,0 13,0 21,9 0,2 1,6 1,8 23,8 2009 9,3 12,2 21,5 0,1 1,5 1,6 23,1 2010 8,9 13,7 22,6 0,1 2,0 2,2 24,7 2011* 9,5 13,4 22,8 0,1 2,9 3,0 25,9 2012** 11,4 13,7 25,1 0,1 2,2 2,3 27,4 * Εκτιμήσεις ** Προβλέψεις 52 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Πίνακας 3.7 Σύνθεση φορολογικών εσόδων κατά κατηγορία Έτος Άμεσοι φόροι (%) Έμμεσοι φόροι (%) Λόγος έμμεσων/άμεσων φόρων 2004 41,7 58,3 1,40 2005 43,6 56,4 1,29 2006 41,6 58,4 1,41 2007 41,0 59,0 1,44 2008 40,8 59,2 1,45 2009 43,1 56,9 1,32 2010 39,4 60,6 1,53 2011* 41,5 58,5 1,41 2012** 45,4 54,6 1,20 * Εκτιμήσεις ** Προβλέψεις Διάγραμμα 3.3 Λόγος έμμεσων/άμεσων φόρων 1,0 1,2 1,4 1,6 1,8 2,0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 53 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Πίνακας 3.8 Σχέση ρυθμού αύξησης ΑΕΠ, φορολογικών εσόδων και ΦΠΑ για την περίοδο 2004-2012 Αύξηση ονομαστικού ΑΕΠ (%) Μεταβολή φορολογικών εσόδων (%) Τάση μεταβολής (buoyancy) φορολογικών εσόδων Μεταβολή εσόδων ΦΠΑ (%) Τάση μεταβολής (buoyancy) ΦΠΑ Έτος (Ι) (ΙΙ) (ΙΙ)/(Ι) (ΙΙΙ) (ΙΙΙ)/(Ι) 2004 7,4 7,1 0,95 11,4 1,53 2005 4,2 6,6 1,57 2,8 0,68 2006 8,2 6,9 0,84 12,0 1,46 2007 6,6 7,6 1,14 9,8 1,48 2008 4,6 5,5 1,22 5,0 1,09 2009 -0,5 -2,7 4,85 -9,1 16,59 2010 -1,9 3,1 -1,66 4,8 -2,56 2011* -4,2 -3,0 0,73 -2,7 0,65 2012** -2,4 7,2 -3,02 -2,0 0,84 * Εκτιμήσεις ** Προβλέψεις Διάγραμμα 3.4 Τάση μεταβολής (buoyancy) φορολογικών εσόδων Διάγραμμα 3.5 Τάση μεταβολής (buoyancy) ΦΠΑ -3,5 -3 -2,5 -2 -1,5 -1 -0,5 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 4,5 5 5,5 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 -5 -2,5 0 2,5 5 7,5 10 12,5 15 17,5 20 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 54 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Τα έσοδα από λοιπούς άμεσους φόρους αναμένονται αυξημένα κατά 81,0% λόγω της είσπραξης της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης στα φυσικά πρόσωπα, της έκτακτης εισφοράς σε οχήματα μεγάλου κυ- βισμού, σκάφη και πισίνες, του τέλους επιτηδεύματος και της έκτακτης εισφοράς σε κερδοφόρες επι- χειρήσεις. Έμμεσοι φόροι Από την έμμεση φορολογία αναμένεται να εισπραχθούν 29.084 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση 6,3%, συγκριτικά με τα αντίστοιχα έσοδα του 2010. Τα έσοδα από φόρους συναλλαγών εκτιμάται ότι θα μειωθούν κατά 3,5% έναντι του προηγουμένου έτους, αντικατοπτρίζοντας κυρίως την επίδραση της ύφεσης και της έλλειψης ρευστότητας στα έσοδα από ΦΠΑ. Οι συνολικές εισπράξεις από φόρους κατανάλωσης εκτιμάται ότι θα μειωθούν κατά 12,1% έναντι του 2010, κυρίως λόγω των μειωμένων εισπράξεων ΕΦΚ στα πετρελαιοειδή προϊόντα, μετά την κατάργη- ση της προείσπραξης αυξημένου ΕΦΚ στο πετρέλαιο θέρμανσης και της εν συνεχεία επιστροφής του, καθώς και της αλλαγής στη διαδικασία είσπραξης των τελών κυκλοφορίας οχημάτων. Τα έσοδα από έμμεσους φόρους ΠΟΕ αναμένονται αυξημένα κατά 44,8% λόγω του μέτρου της ρύθ- μισης των ιδιωτικών σκαφών αναψυχής που είχαν χαρακτηριστεί εικονικά ως επαγγελματικά, με την καταβολή του διαφυγόντος ΦΠΑ. Μειωμένα κατά 11,4% αναμένονται τα έσοδα από λοιπούς έμμε- σους φόρους, κυρίως λόγω μειωμένων εισπράξεων από δασμούς που επιβάλλονται στις εισαγωγές. Μη φορολογικά έσοδα Τα μη φορολογικά έσοδα εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στα 3.625 εκατ. ευρώ, εμφανίζοντας αύξη- ση 16,3% έναντι του προηγούμενου έτους, που οφείλεται κυρίως στην είσπραξη παραβόλων κατά τη διαδικασία τακτοποίησης των αυθαίρετων κτισμάτων και των ημιυπαίθριων χώρων και τις εισπράξεις από τις καταπτώσεις εγγυήσεων. Μη τακτικά έσοδα Τα έσοδα από καταργηθέντες ειδικούς λογαριασμούς εκτιμάται ότι θα ανέλθουν σε 992 εκατ. ευρώ. Τα έσοδα από το πρόγραμμα ενίσχυσης της ρευστότητας λόγω της χρηματοπιστωτικής κρίσης αναμέ- νεται να διαμορφωθούν στα 894 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω των αυξημένων εσόδων από την προμήθεια παροχής εγγύησης του Δημοσίου σε δάνεια πιστωτικών ιδρυμάτων. Ειδικά έσοδα από την εκχώρηση αδειών και δικαιωμάτων του Δημοσίου Από την πώληση τεσσάρων αεροσκαφών, την επέκταση της σύμβασης παραχώρησης δικαιωμάτων της εταιρείας ΟΠΑΠ ΑΕ, τη χορήγηση σε αυτή νέων αδειών για 35.000 παιγνιομηχανήματα, καθώς και από τη χορήγηση αδειών χρήσης ραδιοφάσματος κινητής τηλεφωνίας αναμένονται να εισπρα- χθούν 1.056 εκατ. ευρώ. Τα εν λόγω έσοδα περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, στο πρόγραμμα απο- κρατικοποιήσεων του ΜΠΔΣ και αφορούν συγκεκριμένες περιπτώσεις, οι οποίες συνυπολογίζονται για την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων του προγράμματος στήριξης της ελληνικής οικονομίας. Επιστροφές αχρεωστήτως εισπραχθέντων εσόδων Οι επιστροφές αχρεωστήτως εισπραχθέντων εσόδων αναμένεται να διαμορφωθούν στα 5.000 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση 6,0% έναντι του προηγουμένου έτους κυρίως λόγω της μείωσης επι- στροφών ΦΠΑ και ΕΦΚ στα καύσιμα από την αλλαγή στο σύστημα φορολόγησης και διακίνησης πε- τρελαίου θέρμανσης, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας αντισταθμίστηκε από τις αυξημένες επιστροφές εσόδων λόγω συμψηφισμού τους με υποχρεώσεις ιδιωτών και επιχειρήσεων προς το Δημόσιο. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 55 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Δαπάνες Οι συνολικές δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού συμπεριλαμβανομένων και των δαπανών για την πληρωμή των εγγυήσεων που εκτιμάται ότι θα καταπέσουν σε βάρος του Ελληνικού Δημοσίου, των δαπανών για πληρωμή τόκων, των δαπανών επιχορήγησης νοσηλευτικών ιδρυμάτων για εξόφληση παλαιών οφειλών τους, καθώς και των δαπανών υλοποίησης των εξοπλιστικών προγραμμάτων του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, προβλέπεται να διαμορφωθούν σε 70.741 εκατ. ευρώ το 2011, μειωμέ- νες κατά 730 εκατ. ευρώ ή 1,0% σε σχέση με τις εκτιμήσεις που έχουν περιληφθεί στο Μεσοπρόθε- σμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ) και αυξημένες κατά 3.955 εκατ. ευρώ ή 5,9% σε σχέση με το 2010. Η μείωση σε σχέση με το ΜΠΔΣ αφορά τις κατηγορίες δαπανών για μισθούς, για επιχορηγήσεις νοσηλευτικών ιδρυμάτων, για αποδόσεις στην ΕΕ, για αποδιδόμενους πόρους και κυ- ρίως για τα εξοπλιστικά προγράμματα του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, κατά 900 εκατ. ευρώ. Η αύξηση των δαπανών σε σχέση με το 2010, οφείλεται κυρίως στην ανάγκη κάλυψης των αυξημέ- νων πρόσθετων αναγκών επιχορήγησης του ασφαλιστικού συστήματος και κυρίως στις δαπάνες πλη- ρωμής τόκων. Οι πρωτογενείς δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού προβλέπεται να διαμορφωθούν σε 51.830 ε- κατ. ευρώ, μειωμένες κατά 220 εκατ. ευρώ ή 0,4% σε σχέση με τις εκτιμήσεις του ΜΠΔΣ και κατά 349 εκατ. ευρώ ή 0,7% σε σχέση με αυτές του 2010. Αποδοχές και συντάξεις Οι συνολικές δαπάνες για αποδοχές και συντάξεις εκτιμάται ότι θα είναι αυξημένες κατά 173 εκατ. ευρώ σε σχέση με τις προβλέψεις που είχαν περιληφθεί στο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ) και περιορισμένες κατά 222 εκατ. ευρώ ή κατά 1,13% έναντι του 2010. Πρόσθετες και παρεπόμενες παροχές Οι δαπάνες για πρόσθετες παροχές, στις οποίες περιλαμβάνονται και τα επιδόματα καταργηθέντων λογαριασμών, θα είναι αυξημένες κατά 21 εκατ. ευρώ σε σχέση με τις προβλέψεις του ΜΠΔΣ και μειωμένες κατά 183 εκατ. ευρώ ή 11,4% έναντι του 2010 κυρίως λόγω του περιορισμού των πρόσθε- των παροχών όπως υπερωρίες, αμοιβές για συμμετοχή σε επιτροπές και συμβούλια, αμοιβές για εργα- σία κατά τις νυχτερινές ώρες και εξαιρέσιμες ημέρες κ.λπ. Καταναλωτικές και σύνθετες δαπάνες Οι δαπάνες της κατηγορίας αυτής, εκτιμάται ότι θα εμφανίσουν σημαντικότατη μείωση αφού εκτιμά- ται ότι θα περιορισθούν κατά 77 εκατ. ευρώ ή 2,9% σε σχέση με τις προβλέψεις του ΜΠΔΣ και κατά 381 εκατ. ευρώ ή 12,8% έναντι του 2010. Η μείωση αυτή αποδίδεται στη διαρκή προσπάθεια που κα- ταβάλλεται για τον περιορισμό των δαπανών λειτουργίας του κρατικού μηχανισμού και ενδεικτικά οι δαπάνες λειτουργίας αναμένονται μειωμένες κατά 11,1 εκατ. ευρώ ή 1,4% σε σχέση με το ΜΠΔΣ και κατά 244,1 εκατ. ευρώ ή 23,4% σε σχέση με το 2010. Μεταβιβαστικές πληρωμές Οι δαπάνες της κατηγορίας αυτής αναμένεται να εμφανισθούν αυξημένες κατά 128 εκατ. ευρώ ή 0,7% σε σχέση με το ΜΠΔΣ και κατά 1.303 εκατ. ευρώ ή 7,5% σε σχέση με το 2010, κυρίως λόγω της ανά- γκης χορήγησης αυξημένων κονδυλίων για την κάλυψη των αναγκών των ασφαλιστικών ταμείων λό- γω μείωσης των εσόδων τους εξαιτίας της μεγαλύτερης από την αναμενόμενη ύφεσης. 56 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Πίνακας 3.9 Δαπάνες τακτικού προϋπολογισμού κατά κατηγορία (σε εκατ. ευρώ) 2010 2011 2012 Μεταβολή % Κατηγορία δαπάνης Πραγμ/σεις ΜΠΔΣ Εκτιμήσεις ΜΠΔΣ Προβλέψεις 2011/10 2012/11 1. Αποδοχές και συντάξεις (0100, 0200, 0300, 0400, 0600) 20.309 19.914 20.087 19.296 19.415 -1,1 -3,3 2. Πρόσθετες και παρεπόμενες παροχές (0500) 1.602 1.399 1.420 1.242 882 -11,4 -37,9 3. Καταναλωτικές και σύνθετες δαπάνες (0700, 0800, 1000,5000) πλην αποθεματικού 2.972 2.667 2.590 2.518 2.545 -12,8 -1,8 4. Μεταβιβαστικές πληρωμές (2000) πλην επιχορηγήσεων σε νοσοκομεία για εξόφληση παλαιών οφειλών τους 17.485 18.660 18.788 16.531 17.173 7,5 -8,6 5. Πληρωμές που αντικρίζονται από πραγματοποιούμενα έσοδα (3000) 8.937 7.891 7.741 8.609 7.146 -13,4 -7,7 6. Δαπάνες ΝΑΤΟ (4000) 74 87 87 83 106 16,8 22,5 7. Δαπάνες εξυπηρέτησης της δημόσιας πίστης (6000) πλην τό- κων, χρεολυσίων, λοιπών δαπανών δημόσιου χρέους, κατα- πτώσεων εγγυήσεων, εξοπλιστικών προγραμμάτων και τακτο- ποίησης υποχρεώσεων ΠΟΕ φορέων γεν. κυβέρνησης 196 215 215 215 215 9,9 0,0 8. Απαλλοτριώσεις, αγορές ακινήτων, κατασκευές, συμμετοχές (7000) πλην συμμετοχής σε αύξηση ΜΚ εταιρειών 604 636 632 655 604 4,6 -4,4 9. Δαπάνες για έργα του ΠΔΕ (8000) 10. Αποθεματικό 580 270 1.520 1.000 Ι. Σύνολο πρωτογενών δαπανών τακτικού προϋπολογισμού (1+2+3+4+5+6+7+8+9+10) 52.180 52.050 51.830 50.669 49.085 -0,7 -5,3 11. Δαπάνες εξυπηρέτησης της δημόσιας πίστης (6000) – Κατα- πτώσεις εγγυήσεων 1.469 1.481 1.652 1.623 9,5 12. Δαπάνες εξυπηρέτησης της δημόσιας πίστης (6000) – Τόκοι και λοιπές δαπάνες δημόσιου χρέους 13.223 16.002 16.380 16.900 12.750 23,9 -22,2 13. Μεταβιβαστικές πληρωμές (2000) – Επιχορηγήσεις σε νοσο- κομεία για εξόφληση παλαιών οφειλών τους 367 450 450 350 400 22,7 -11,1 14. Δαπάνες εξυπηρέτησης της δημόσιας πίστωσης (6000) - Εξο- πλιστικά προγράμματα 1.017 1.500 600 1.500 1.000 -41,0 66,7 ΙΙ. Σύνολο δαπανών τακτικού προϋπολογισμού πλην χρεο- λυσίων και λοιπών ειδικών δαπανών (Ι+11+12+13+14) 66.787 71.471 70.741 71.071 64.858 5,9 -8,3 15. Δαπάνες εξυπηρέτησης της δημόσιας πίστης (6000) – Χρεο- λύσια μεσομακροπρόθεσμου δανεισμού 19.549 28.851 41.900 47,6 45,2 16. Δαπάνες εξυπηρέτησης της δημόσιας πίστης (6000) – Χρεο- λύσια βραχυπρόθεσμου δανεισμού 22.601 33.395 25.000 47,8 -25,1 17. Δαπάνες εξυπηρέτησης της δημόσιας πίστης (6000) – Τακτο- ποίηση υποχρεώσεων με έκδοση ομολόγων 1.546 4.152 140 18. Δαπάνες εξυπηρέτησης της δημόσιας πίστης (6000) – Τακτο- ποίηση υποχρεώσεων ΠΟΕ φορέων γενικής κυβέρνησης 6.000 19. Απαλλοτριώσεις, αγορές ακινήτων, κατασκευές, συμμετοχές (7000) – Συμμετοχή στην αύξηση ΜΚ εταιρειών 1.560 1.240 32.101(3) IΙΙ. Σύνολο δαπανών τακτικού προϋπολογισμού (ΙΙ+15+16+17+18+19) 112.043(1),(2) 138.379 169.998 23,5 22,8 (1) Συμπεριλαμβάνονται προκαταβολές σε ΟΤΑ, ύψους 433,5 εκατ. ευρώ που δόθηκαν το έτος 2009 και υπολογίστηκαν στο έλλειμμα του ίδιου έτους. (2) Συμπεριλαμβάνονται αποδόσεις σε ΟΤΑ, ύψους 952,5 εκατ. ευρώ, που έγιναν το έτος 2010 και δεν ενταλματοποιήθηκαν. (3) Συμπεριλαμβάνονται 32 δισ. ευρώ για τη χρηματοδότηση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 57 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Αποδιδόμενοι πόροι Οι αποδιδόμενοι πόροι (αποδόσεις εσόδων σε ΟΤΑ και λοιπά νομικά πρόσωπα, καθώς και επιστροφές δασμών) είναι μειωμένοι κατά 150 εκατ. ευρώ ή 0,7% σε σχέση με το ΜΠΔΣ και κατά 1.196 εκατ. ευρώ ή 13,4% σε σχέση με το 2010. Τόκοι Οι πληρωμές για τόκους εκτιμάται ότι θα ανέλθουν στα 16.380 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 378 εκατ. ευρώ ή 2,4% σε σχέση με το ΜΠΔΣ και κατά 3.157 εκατ. ευρώ ή 23,9% σε σχέση με το 2010. 2.2 Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων Οι πληρωμές του ΠΔΕ μέχρι το τέλος του 2011 εκτιμάται ότι θα ανέλθουν συνολικά σε 6.890 εκατ. ευρώ, από τα οποία 5.500 εκατ. ευρώ θα διατεθούν για έργα συγχρηματοδοτούμενα από πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τα υπόλοιπα 1.390 εκατ. ευρώ για έργα που χρηματοδοτούνται αμιγώς από εθνικούς πόρους. Στο όριο πληρωμών του εθνικού σκέλους του ΠΔΕ 2011 περιλαμβάνονται 40 εκατ. ευρώ που θα προέλθουν από συνεισφορές τρίτων- δωρεές για την ολοκλήρωση έργων στις πυρόπλη- κτες περιοχές της χώρας. Στο ΠΔΕ 2011, δόθηκε έμφαση αφενός στην αντιμετώπιση των αναγκών που προέκυψαν λόγω της ολοκλήρωσης του Γ’ ΚΠΣ, των Κοινοτικών Πρωτοβουλιών και των έργων του Ταμείου Συνοχής και αφετέρου στην εντατικοποίηση της υλοποίησης των δράσεων του ΕΣΠΑ 2007-2013, του Προγράμμα- τος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) 2007-2013 και του Επιχειρησιακού Προγράμματος της Αλιείας 2007-2013. 58 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 3. Κρατικός προϋπολογισμός 2012 3.1 Βασικά μεγέθη προϋπολογισμού Για το 2012, η δημοσιονομική στρατηγική ταυτόχρονα με την εφαρμογή του Μεσοπρόθεσμου Πλαι- σίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012-2015 θα προσανατολιστεί στην επίτευξη των παρακάτω στό- χων: • ολοκλήρωση της εφαρμογής των θεσμικών και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, • θωράκιση του ασφαλιστικού συστήματος έναντι των εξωγενών και ενδογενών κινδύνων που εκ- πορεύονται από την κατάσταση ύφεσης στην οποία έχει περιέλθει η οικονομία, • βελτίωση του φορολογικού πλαισίου ώστε να καταστεί δικαιότερο και αποδοτικότερο με την σύλ- ληψη της διαφεύγουσας φορολογητέας ύλης και • επιτάχυνση της υλοποίησης του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων με ταυτόχρονη περαιτέρω αναδιάρθρωση των φορέων του δημοσίου, μέσω συγχωνεύσεων ή καταργήσεων φορέων, εφαρμο- γή του προγράμματος αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας του δημοσίου και ενίσχυση της εξω- στρέφειας και της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας. Πίνακας 3.10 Χρηματοδοτικές ανάγκες κρατικού προϋπολογισμού 2012 (σε εκατ. ευρώ) Χρηματοδοτικές ανάγκες Έλλειμμα κρατικού προϋπολογισμού 13.373 Χρηματοδότηση φορέων με ειδικά ομόλογα 140 Ταμείο χρηματοπιστωτικής σταθερότητας ν. 3864/10 32.100 Χρηματοδότηση παλαιών υποχρεώσεων 6.000 Καθαρός δανεισμός 51.613 Χρεολύσια μεσομακροπρόθεσμου χρέους 41.900 Μερικό σύνολο 93.513 Πρόβλεψη εξόφλησης βραχυπρόθεσμου χρέους 25.000 Σύνολο χρηματοδοτικών αναγκών 118.513 Χρηματοδότηση Ειδικά ομόλογα Ελληνικού Δημοσίου 140 Βραχυπρόθεσμος δανεισμός 12.373 Μηχανισμός Στήριξης 106.000 Σύνολο δανεισμού 118.513 Πηγή: Υπ. Οικονομικών 3.2 Τακτικός προϋπολογισμός Έσοδα Στόχος της πολιτικής της Κυβέρνησης για το οικονομικό έτος 2012 είναι η διασφάλιση και ενίσχυση την είσπραξης των εσόδων του Δημοσίου, ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι που έχουν τεθεί στο Μεσο- πρόθεσμο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Πολιτικής. Στην κατεύθυνση αυτή θετική επίδραση στα έσοδα αναμένεται από: • την πλήρη εφαρμογή του μέτρου της μείωσης του αφορολόγητου ορίου στο εισόδημα των φυσι- κών προσώπων από 12.000 σε 5.000 ευρώ, ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 59 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Πίνακας 3.11 Εξέλιξη μεγεθών κρατικού προϋπολογισμού για τα έτη 2010-2012 (σε εκατ. ευρώ) 2010 2011 2012 Μεταβολή (%) Πραγματ/σεις Προβλέψεις ΜΠΔΣ Εκτιμήσεις πραγμ/σεων Προβλέψεις ΜΠΔΣ Προβλέψεις 2011/2010 2012/2011 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ Ι. Έσοδα (1+2) 53.929 57.967 54.673 60.844 59.184 1,4 8,3 1. Καθαρά έσοδα τακτικού προϋπολογισμού (α+β+γ-δ) 50.857 54.042 51.308 56.229 54.434 0,9 6,1 α. Τακτικά έσοδα 54.381 54.802 53.327 57.268 55.891 -1,9 4,8 β. Μη τακτικά έσοδα 1.797 2.250 1.926 2.258 2.113 7,2 9,7 γ. Ειδικά έσοδα από εκχώρηση αδειών και δικαιωμάτων Δημοσίου 790 1.056 400 230 δ. Επιστροφές φόρων 5.322 3.800 5.000 3.697 3.800 -6,0 -24,0 2. Έσοδα ΠΔΕ (α+β+γ) 3.072 3.925 3.365 4.615 4.750 9,5 41,2 α. Εισροές ΕΣΠΑ 2.635 3.192 2.929 3.616 4.273 11,2 45,9 β. Λοιπές εισροές 166 530 245 788 277 47,8 12,9 γ. Ίδια έσοδα 271 203 190 211 200 -29,9 5,3 ΙΙ. Δαπάνες (1+2) 75.241 79.021 77.632 78.771 72.557 3,2 -6,5 1. Δαπάνες τακτικού προϋπολογισμού (α+β+γ+δ+ε) 66.787(1),(2) 71.471 70.742 71.071 64.857 5,9 -8,3 α. Πρωτογενείς δαπάνες 52.180 52.050 51.830 50.669 49.085 -0,7 -5,3 - Αποδοχές και συντάξεις 20.309 19.914 20.087 19.296 19.415 -1,1 -3,3 - Πρόσθετες και παρεπόμενες παροχές 1.602 1.399 1.420 1.242 882 -11,4 -37,9 - Καταναλωτικές και σύνθετες δαπάνες πλην αποθεματικού 2.972 2.667 2.590 2.518 2.545 -12,8 -1,8 - Μεταβιβαστικές πληρωμές πλην επιχορηγήσεων σε νοσο- κομεία για εξόφληση παλαιών οφειλών τους 17.485 18.660 18.788 16.531 17.173 7,5 -8,6 - Πληρωμές που αντικρύζονται από πραγματοποιούμενα έσοδα 8.937 7.891 7.741 8.609 7.146 -13,4 -7,7 - Δαπάνες ΝΑΤΟ 74 87 87 83 106 16,8 22,5 - Δαπάνες εξυπηρέτησης της δημόσιας πίστης πλην τόκων, χρεολυσίων, λοιπών δαπανών δημοσίου χρέους, κατα- πτώσεων εγγυήσεων, εξοπλιστικών προγραμμάτων και τακτοποίησης υποχρεώσεων ΠΟΕ φορέων γενικής κυβέρ- νησης 196 215 215 215 215 9,9 0,0 - Απαλλοτριώσεις, αγορές ακινήτων, κατασκευές, συμμετο- χές πλην συμμετοχής σε αύξηση ΜΚ 604 636 632 655 604 4,6 -4,4 - Αποθεματικό 580 270 1.520 1.000 β. Επιχορήγηση νοσηλευτικών ιδρυμάτων για εξόφληση πα- λαιών οφειλών τους 367 450 450 350 400 22,7 -11,1 γ. Εξοπλιστικά προγράμματα (σε ταμειακή βάση) 1.017 1.500 600 1.500 1.000 -41,0 66,7 δ. Καταπτώσεις εγγυήσεων, εκ των οποίων: 1.469 1.481 1.652 1.623 9,6 - για λογαριασμό φορέων εντός της γενικής κυβέρνησης 1.245 1.246 1.518 1.484 19,1 - για λογαριασμό φορέων εκτός της γενικής κυβέρνησης 224 235 134 139 -41,0 ε. Τόκοι 13.223 16.002 16.380 16.900 12.750 23,9 -22,2 2. Δαπάνες ΠΔΕ 8.454(3) 7.550 6.890 7.700 7.700 -18,5 11,8 ΙΙΙ. Έλλειμμα κρατικού προϋπολογισμού (Ι-ΙΙ) -21.312 -21.054 -22.959 -17.927 -13.373 7,7 -41,8 ΙΙΙ.α. Πρωτογενές αποτέλεσμα κρατικού προϋπολογισμού (ΙΙΙ-ΙΙ.1.ε) -8.089 -5.052 -6.578 -1.027 -623 -18,7 -90,5 (1) Συμπεριλαμβάνονται προκαταβολές σε ΟΤΑ, ύψους 433,5 εκατ. ευρώ που δόθηκαν το έτος 2009 και υπολογίστηκαν στο έλλειμμα του ίδιου έτους. (2) Συμπεριλαμβάνονται αποδόσεις σε ΟΤΑ, ύψους 952,5 εκατ. ευρώ, που έγιναν το έτος 2010 και δεν ενταλματοποιήθηκαν. (3) Συμπεριλαμβάνονται δαπάνες ύψους 157,7 εκατ. ευρώ του ΠΔΕ που έγιναν μέσω του τακτικού προϋπολογισμού. 60 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Πίνακας 3.12 Εξέλιξη μεγεθών κρατικού προϋπολογισμού για τα έτη 2010-2012 (% του ΑΕΠ) 2010 2011 2012 Πραγματ/σεις Προβλέψεις ΜΠΔΣ Εκτιμήσεις πραγμ/σεων Προβλέψεις ΜΠΔΣ Προβλέψεις ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ Ι. Έσοδα (1+2) 23,7 25,7 25,1 26,6 27,8 1. Καθαρά έσοδα τακτικού προϋπολογισμού (α+β+γ-δ) 22,4 24,0 23,6 24,6 25,6 α. Τακτικά έσοδα 23,9 24,3 24,5 25,1 26,3 β. Μη τακτικά έσοδα 0,8 1,0 0,9 1,0 1,0 γ. Ειδικά έσοδα από εκχώρηση αδειών και δικαιωμάτων Δημοσίου 0,0 0,4 0,5 0,2 0,1 δ. Επιστροφές φόρων 2,3 1,7 2,3 1,6 1,8 2. Έσοδα ΠΔΕ (α+β+γ) 1,4 1,7 1,5 2,0 2,2 α. Εισροές ΕΣΠΑ 1,2 1,4 1,3 1,6 2,0 β. Λοιπές εισροές 0,1 0,2 0,1 0,3 0,1 γ. Ίδια έσοδα 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 ΙΙ. Δαπάνες (1+2) 33,1 35,1 35,6 34,5 34,1 1. Δαπάνες τακτικού προϋπολογισμού (α+β+γ+δ+ε) 29,4 31,7 32,5 31,1 30,5 α. Πρωτογενείς δαπάνες: 23,0 23,1 23,8 22,2 23,1 - Αποδοχές και συντάξεις 8,9 8,8 9,2 8,4 9,1 - Πρόσθετες και παρεπόμενες παροχές 0,7 0,6 0,7 0,5 0,4 - Καταναλωτικές και σύνθετες δαπάνες πλην αποθεματι- κού 1,3 1,2 1,2 1,1 1,2 - Μεταβιβαστικές πληρωμές πλην επιχορηγήσεων σε νοσοκομεία για εξόφληση παλαιών οφειλών τους 7,7 8,3 8,6 7,2 8,1 - Πληρωμές που αντικρύζονται από πραγματοποιούμενα έσοδα 3,9 3,5 3,6 3,8 3,4 - Δαπάνες ΝΑΤΟ 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 - Δαπάνες εξυπηρέτησης της δημόσιας πίστης πλην τό- κων, χρεολυσίων, λοιπών δαπανών δημοσίου χρέους, καταπτώσεων εγγυήσεων, εξοπλιστικών προγραμμάτων και τακτοποίησης υποχρεώσεων ΠΟΕ φορέων γενικής κυβέρνησης 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 - Απαλλοτριώσεις, αγορές ακινήτων, κατασκευές, συμμε- τοχές πλην συμμετοχής σε αύξηση ΜΚ 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 - Αποθεματικό 0,0 0,3 0,1 0,7 0,5 β. Επιχορήγηση νοσηλευτικών ιδρυμάτων για εξόφληση πα- λαιών οφειλών τους 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 γ. Εξοπλιστικά προγράμματα (σε ταμειακή βάση) 0,4 0,7 0,3 0,7 0,5 δ. Καταπτώσεις εγγυήσεων, εκ των οποίων: 0,0 0,7 0,7 0,7 0,8 - για λογαριασμό φορέων εντός της γενικής κυβέρνησης 0,0 0,6 0,6 0,7 0,7 - για λογαριασμό φορέων εκτός της γενικής κυβέρνησης 0,0 0,1 0,1 0,1 0,1 ε. Τόκοι 5,8 7,1 7,5 7,4 6,0 2. Δαπάνες ΠΔΕ 3,7 3,3 3,2 3,4 3,6 ΙΙΙ. Έλλειμμα κρατικού προϋπολογισμού (Ι-ΙΙ) -9,4 -9,3 -10,5 -7,8 -6,3 ΙΙΙ.α. Πρωτογενές αποτέλεσμα κρατικού προϋπολογισμού (ΙΙΙ-ΙΙ.1.ε) -3,6 -2,2 -3,0 -0,4 -0,3 ΑΕΠ 227.318 225.400 217.771 228.400 212.544 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 61 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 • την κατάργηση του μέτρου της έκπτωσης φόρου σε ποσοστό 10% επί του επιπλέον ποσού από το αφορολόγητο που συγκεντρώνεται με την προσκόμιση αποδείξεων, • την επαναξιολόγηση και περιορισμό των φορολογικών απαλλαγών και εξαιρέσεων, • τη διεύρυνση των τεκμηρίων φορολόγησης σε όλους τους φορολογούμενους, • τη συνέχιση της είσπραξης εσόδων από το τέλος επιτηδεύματος στους ελεύθερους επαγγελματίες που έχει επιβληθεί από το έτος 2011, • την αλλαγή στο φόρο ακίνητης περιουσίας, με τη μείωση του αφορολόγητου ορίου και την αύξη- ση των αντικειμενικών αξιών, • τη συνέχιση της είσπραξης της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης για την καταπολέμηση της ανεργί- ας, που είναι ήδη σε ισχύ από το προηγούμενο έτος, • την επιβολή έκτακτης εισφοράς στις επιχειρήσεις με μεγάλη κερδοφορία τη χρήση έτους 2010, • την πλήρη εφαρμογή της ειδικής ρύθμισης για τα ιδιωτικά σκάφη, με παύση της ισχύος της άδειας επαγγελματικού πλοίου αναψυχής, • την πλήρη απόδοση του μέτρου της αλλαγής στον τρόπο υπολογισμού του ΕΦΚ στον καπνό, • την πλήρη εφαρμογή της αύξησης του συντελεστή ΕΦΚ στο πετρέλαιο εσωτερικής καύσης (diesel) θέρμανσης σε 60 ευρώ το χιλιόλιτρο για τα φυσικά πρόσωπα και στην εξομοίωση του εν λόγω συντελεστή με εκείνο του πετρελαίου εσωτερικής καύσης (diesel) κίνησης για τις επιχειρή- σεις, • τη συνέχιση της είσπραξης της ειδικής εισφοράς κοινωνικής αλληλεγγύης από τα φυσικά πρόσω- πα, και για τα εισοδήματα που θα αποκτηθούν στο 2011 και την παρακράτηση της εισφοράς για τα εισοδήματα του 2012 από μισθωτούς και συνταξιούχους, • την πλήρη απόδοση του μέτρου αύξησης του συντελεστή ΦΠΑ στην εστίαση από 13% σε 23%, • την πλήρη εφαρμογή του μέτρου επιβολής ΕΦΚ στο φυσικό αέριο, • την πλήρη εφαρμογή του σχεδίου δράσης για την είσπραξη ανείσπρακτων οφειλών προς το Δη- μόσιο, καθώς και • την πλήρη απόδοση του νέου πλαισίου εκδίκασης φορολογικών διαφορών. Η ενίσχυση των εσόδων, αναμένεται και από τις πρόσθετες δημοσιονομικές παρεμβάσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν: • τη μείωση ή και κατάργηση ορισμένων πρόσθετων φορολογικών απαλλαγών και εξαιρέσεων, • την πλήρη απόδοση του έκτακτου ειδικού τέλους ηλεκτροδοτούμενων δομημένων επιφανειών (ΕΕΤΗΔΕ) που είναι σε ισχύ από το 2011 και • την εξίσωση του συντελεστή του ΕΦΚ στο πετρέλαιο (diesel) θέρμανσης με εκείνο του πετρελαί- ου (diesel) κίνησης, από τον Οκτώβριο του 2012. Τέλος, αρνητικές επιπτώσεις αναμένονται στα έσοδα από την πλήρη εφαρμογή των μέτρων που αφο- ρούν στο ενιαίο μισθολόγιο και στις επιμέρους μειώσεις των συνταξιοδοτικών παροχών. Οι προβλέψεις του προϋπολογισμού εσόδων για το οικονομικό έτος 2012 βασίζονται στην εκτιμώμε- νη ονομαστική μείωση του ΑΕΠ, στην ελαστικότητα των φορολογικών εσόδων, στις προαναφερόμε- νες φορολογικές ρυθμίσεις, καθώς και σε επιμέρους παράγοντες που επηρεάζουν τις διάφορες κατη- γορίες εσόδων. Τα έσοδα, προ μείωσης επιστροφών, για το οικονομικό έτος 2012 (πίνακας 3.5) προβλέπεται να δια- μορφωθούν στα 58.234 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 3,4% έναντι του 2011. Η αύξηση αυτή, είναι αποτέλεσμα συγκεκριμένων παρεμβάσεων, οι οποίες ελήφθησαν προκειμένου να αντισταθμιστεί η σημαντική επίπτωση της ύφεσης της οικονομίας στα έσοδα του Δημοσίου. Άμεσοι φόροι Τα έσοδα από την άμεση φορολογία προβλέπεται να διαμορφωθούν στα 24.213 εκατ. ευρώ εμφανίζο- ντας αύξηση κατά 17,4% έναντι του 2011. 62 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Τα έσοδα από το φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων προβλέπονται αυξημένα κατά 29,1% λόγω της μείωσης πολλών φοροαπαλλαγών και της πλήρους εφαρμογής των τεκμηρίων φορολόγησης, αλλά και της σημαντικής μείωσης του αφορολόγητου ορίου στην κλίμακα φορολογίας εισοδήματος στα 5.000 ευρώ. Τα έσοδα από το φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων αναμένονται μειωμένα κατά 22,0% λόγω των σημαντικών επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης στην κερδοφορία των επιχειρήσεων, αλλά και λόγω της μείωσης του συντελεστή φορολόγησης των αδιανέμητων κερδών από 24% σε 20% για τη χρήση 2011. Μείωση της τάξης του 11,4% προβλέπεται στα έσοδα των ειδικών κατηγοριών, κυρίως λόγω των μει- ωμένων εισπράξεων που αναμένονται από την παρακράτηση φόρου για τους δεδουλευμένους τόκους των ομολόγων που μεταβιβάζονται πριν από τη λήξη τους και εμφανίζονται στην εν λόγω κατηγορία. Τα έσοδα αυτά, ήταν ιδιαίτερα αυξημένα το έτος 2011. Τα έσοδα από φόρους στην περιουσία εμφανίζονται σημαντικά ενισχυμένα το έτος 2012, αφενός διότι το 2011 δεν εισπράττονται καθόλου έσοδα από το φόρο ακίνητης περιουσίας του οικείου έτους για τα φυσικά πρόσωπα, εξαιτίας τεχνικών προβλημάτων και αφετέρου λόγω της πλήρους απόδοσης του μέ- τρου της επιβολής του ειδικού τέλους στην ακίνητη περιουσία, μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ, το οποίο εκτιμάται να ενισχύσει τα έσοδα της εν λόγω κατηγορίας κατά 2.900 εκατ. ευρώ. Από άμεσους φόρους ΠΟΕ προβλέπεται να εισπραχθούν 2.050 εκατ. ευρώ, στα ίδια επίπεδα με το 2011. Τα έσοδα από λοιπούς άμεσους φόρους προβλέπονται μειωμένα κατά 9,9%, λόγω της απουσίας εσό- δων από τις εισφορές για την υγειονομική περίθαλψη των ασφαλισμένων του Δημοσίου, οι οποίες από 1/1/2012 θα εισπράττονται από το νεοσυσταθέντα Εθνικό Οργανισμό Παροχών Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ). Έμμεσοι φόροι Τα έσοδα από την έμμεση φορολογία προβλέπεται να διαμορφωθούν στα 29.088 εκατ. ευρώ, στα ίδια περίπου επίπεδα με τα αντίστοιχα έσοδα του 2011. Τα έσοδα από τον ΦΠΑ αναμένεται να εμφανίσουν μείωση 2% και να ανέλθουν σε 16.560 εκατ. ευ- ρώ. Οι αρνητικές επιπτώσεις της ύφεσης στα επίπεδα της κατανάλωσης, αναμένεται να μετριαστούν λόγω της πλήρους εφαρμογής του μέτρου αύξησης του συντελεστή ΦΠΑ στην εστίαση και στην ανα- γκαστική είσπραξη των ληξιπρόθεσμων οφειλών. Τα έσοδα από λοιπούς φόρους συναλλαγών προβλέπεται να ανέλθουν στα 1.048 εκατ. ευρώ, αυξημέ- να κατά 9,7%, λόγω της θετικής επίδρασης από την αύξηση των αντικειμενικών αξιών στα έσοδα από τις μεταβιβάσεις ακινήτων. Τα έσοδα από φόρους κατανάλωσης αναμένεται να ανέλθουν σε 10.629 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 2,3% συγκριτικά με το προηγούμενο έτος, λόγω της πλήρους απόδοσης της αύξησης του ΕΦΚ στον καπνό, καθώς και της περαιτέρω αύξησης του ΕΦΚ στο πετρέλαιο (diesel) θέρμανσης. Από έμμεσους φόρους ΠΟΕ προβλέπονται μειωμένα έσοδα λόγω της απουσίας εσόδων προερχόμε- νων από την περαίωση ανέλεγκτων φορολογικών υποθέσεων που εμφανίστηκαν στα έσοδα των ετών 2010 και 2011. Τα έσοδα από λοιπούς έμμεσους φόρους προβλέπεται να αυξηθούν κατά 3,1%. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 63 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Μη φορολογικά έσοδα Τα μη φορολογικά έσοδα αναμένεται να εμφανίσουν μείωση 28,5% έναντι του 2011 και να διαμορ- φωθούν σε 2.591 εκατ. ευρώ, λόγω της μη επανάληψης εσόδων του 2011. Τέτοιες περιπτώσεις είναι τα έσοδα από τα παράβολα για την υπαγωγή στη ρύθμιση αυθαιρέτων, οι καταπτώσεις εγγυήσεων φορέων εντός και εκτός γενικής κυβέρνησης, καθώς και μερίσματα οργανισμών, οι μετοχές των ο- ποίων μεταβιβάζονται στο Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου ΑΕ. Μη τακτικά έσοδα Τα έσοδα από καταργηθέντες ειδικούς λογαριασμούς προβλέπεται να διαμορφωθούν σε 879 εκατ. ευ- ρώ, εμφανίζοντας μείωση 11,4% έναντι του προηγουμένου έτους, λόγω της μη εμφάνισης, πλέον, στα έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού, του μερίσματος της ΟΠΑΠ ΑΕ. Τα έσοδα από το πρόγραμμα ενίσχυσης της ρευστότητας λόγω της χρηματοπιστωτικής κρίσης αναμένεται να ανέλθουν σε 1.174 εκατ. ευρώ, και τα έσοδα από ΝΑΤΟ σε 60 εκατ. ευρώ. Ειδικά έσοδα από την εκχώρηση αδειών και δικαιωμάτων του Δημοσίου Αναμένεται να εισπραχθούν 230 εκατ. ευρώ από την παράταση της σύμβασης παραχώρησης του Διε- θνούς Αερολιμένα Αθηνών, ως έσοδα του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων του ΜΠΔΣ, με ειδικό χειρισμό ως προς τους δημοσιονομικούς στόχους του προγράμματος. Επιστροφές αχρεωστήτως εισπραχθέντων εσόδων Οι επιστροφές αχρεωστήτως εισπραχθέντων εσόδων το έτος 2012 προβλέπεται να διαμορφωθούν στα 3.800 εκατ. ευρώ, και να επιστρέψουν στα φυσιολογικά, για το μέγεθος των εισπράξεων, επίπεδα, δε- δομένου ότι δεν θα επαναληφθούν το έτος 2012, οι αυξημένοι συμψηφισμοί επιστροφών με οφειλές προς το Δημόσιο, που είχαν συγκυριακό χαρακτήρα και έγιναν στο προηγούμενο έτος. Δαπάνες Ανάλυση δαπανών κατά μείζονα κατηγορία Το σύνολο των δαπανών του τακτικού προϋπολογισμού προβλέπεται να διαμορφωθεί σε 64.858 εκατ. ευρώ το 2012, μειωμένο κατά 5.884 εκατ. ευρώ ή 8,3% σε σχέση με τις αντίστοιχες εκτιμήσεις πραγ- ματοποιήσεων του 2011 και κατά 1.929 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2010. Η παραπάνω μείωση σε σχέση με το 2011 προκύπτει κυρίως ως αποτέλεσμα της προβλεπόμενης μεί- ωσης των δαπανών για πληρωμή τόκων σε ταμειακή βάση κατά 3.630 εκατ. ευρώ, καθώς και των προβλέψεων για μείωση των δαπανών για πληρωμή αποδοχών, συντάξεων, πρόσθετων και παρεπό- μενων παροχών και των αποδιδόμενων πόρων. Οι πρωτογενείς δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού, προβλέπεται να διαμορφωθούν σε 49.085 ε- κατ. ευρώ το 2012, μειωμένες κατά 2.745 εκατ. ευρώ συγκριτικά με τις αντίστοιχες εκτιμήσεις του 2011 και κατά 3.095 σε σχέση με το 2010. Αποδοχές και συντάξεις Οι δαπάνες αποδοχών και συντάξεων θα ανέλθουν σε 19.415 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση κα- τά 672 εκατ. ευρώ ή 3,3% σε σχέση με την εκτίμηση πραγματοποίησης του 2011. Η ανωτέρω εξοικο- νόμηση, προβλέπεται ότι θα επιτευχθεί με: • τη μείωση του αριθμού των συμβασιούχων ορισμένου χρόνου, • την εφαρμογή του νέου μισθολογίου, 64 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 • τον περιορισμό των προσλήψεων και του επαναπροσδιορισμού των θέσεων ευθύνης και • την υιοθέτηση ευέλικτων μορφών απασχόλησης στο Δημόσιο και τη δυνατότητα παροχής αδειών άνευ αποδοχών στο προσωπικό για εργασία εκτός του Δημοσίου. Ειδικότερα, οι δαπάνες για καταβολή συντάξεων εμφανίζονται αυξημένες κατά 77 εκατ. ευρώ ή 1,2% σε σχέση με το 2011, λόγω της μεταφοράς της επίπτωσης του αυξημένου αριθμού αποχωρήσεων κατά το 2011. Πρόσθετες και παρεπόμενες παροχές Οι δαπάνες αυτής της κατηγορίας προβλέπεται να εμφανίσουν σημαντική μείωση και να περιοριστούν σε 882 εκατ. ευρώ, μειωμένες κατά 538 εκατ. ευρώ ή 37,9% έναντι του 2011. Επισημαίνεται ότι οι σχετικές δαπάνες εμφανίζουν μείωση, παρά το γεγονός ότι καλύπτουν και αμοιβές ωρομίσθιων εκπαι- δευτικών, εφημερίες γιατρών κ.λπ., κυρίως ως αποτέλεσμα της εφαρμογής των πολιτικών μείωσης των δαπανών για καταβολή πρόσθετων παροχών και αποζημιώσεων. Καταναλωτικές και σύνθετες δαπάνες Οι δαπάνες αυτές είναι μειωμένες κατά 45 εκατ. ευρώ, έναντι του 2011 και σημαντικά περιορισμένες (427 εκατ. ευρώ) έναντι του 2010. Η μείωση αυτή αντικατοπτρίζει την προσπάθεια που καταβάλλεται για τον εξορθολογισμό των δαπανών αυτών και τον περιορισμό τους στα απολύτως αναγκαία επίπεδα. Μεταβιβαστικές πληρωμές Οι δαπάνες της κατηγορίας αυτής αναμένεται να διαμορφωθούν σε 17.173 εκατ. ευρώ και θα καλύ- ψουν κυρίως ανάγκες των φορέων κοινωνικής ασφάλισης και των νοσηλευτικών ιδρυμάτων. Αποδιδόμενοι πόροι Οι πιστώσεις της κατηγορίας αυτής αφορούν αποδόσεις πόρων σε τρίτους (τοπική αυτοδιοίκηση, ΟΓΑ κ.λπ.). Οι δαπάνες αυτές προβλέπεται να διαμορφωθούν στα 7.146 εκατ. ευρώ, μειωμένες κατά 595 εκατ. ευρώ ή 7,7% σε σχέση με το 2011. Αποθεματικό Στον προϋπολογισμό του 2012 έχει προβλεφθεί πίστωση ύψους 1.000 εκατ. ευρώ, για την αντιμετώ- πιση έκτακτου χαρακτήρα αναγκών. Τόκοι Οι δαπάνες για τόκους μετά την εφαρμογή του προγράμματος μείωσης του δημόσιου χρέους με τη συμμετοχή ιδιωτών (PSI), προβλέπεται να περιοριστούν στα 12.750 εκατ. ευρώ από 16.380 εκατ. ευ- ρώ το 2011 και 13.223 εκατ. ευρώ το 2010. Ως ποσοστό του ΑΕΠ θα διαμορφωθούν στο 6% από 7,5% το 2011. Σε δεδουλευμένη βάση οι τόκοι θα διαμορφωθούν στα 13.850 εκατ. ευρώ, έναντι 15.715 εκατ. ευρώ το 2011. Τακτοποίηση οφειλών παρελθόντων οικονομικών ετών Στον προϋπολογισμό του 2012 έχουν προβλεφθεί πιστώσεις για την πληρωμή ληξιπρόθεσμων υπο- χρεώσεων παρελθόντων οικονομικών ετών φορέων της γενικής κυβέρνησης. Η διάθεση των ποσών αυτών θα γίνει μόνο υπό συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 65 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Πίνακας 3.13 Χρηματοδότηση ασφαλιστικών ταμείων (σε εκατ. ευρώ) 2 0 1 0 2 0 1 1 2 0 1 2 Πραγματοποιήσεις Εκτιμ. Πραγ/σεων Προβλέψεις Ασφαλιστικά ταμεία Επιχορηγήσεις Αποδόσεις Τριμερής χρημα- τοδότηση Σύνολο Επιχορηγήσεις Αποδόσεις Τριμερής χρηματοδότηση Σύνολο Επιχορηγήσεις Αποδόσεις Τριμερής χρηματοδότηση Σύνολο Μεταβολή 2012/11 % ΟΓΑ(1) 4.640 1.051 0 5.691 4.600 1.100 0 5.700 3.360 1.000 0 4.360 -23,5 ΙΚΑ – ΕΤΑΜ 2.335 0 0 2.335 3.698 0 0 3.698 2.158 0 0 2.158 -41,6 ΟΑΕΕ 850 31 412 1.293 891 11 400 1.302 800 44 320 1.164 -10,6 ΝΑΤ 1.106 0 0 1.106 1.130 0 0 1.130 1.000 0 0 1.000 -11,5 ΤΑΠ – ΟΤΕ 665 0 0 665 550 0 0 550 550 0 0 550 0,0 ΕΤΑΑ 0 49 0 49 0 53 0 53 0 54 0 54 2,9 Αντιπαροχή έναντι περιουσίας στους τομείς Ασφάλισης ΔΕΗ 604 0 0 604 600 0 0 600 600 0 0 600 Λοιποί ασφαλιστικοί οργανισμοί 20 2 0 22 10 2 0 12 26 2 0 28 135,4 ΕΚΑΣ (πλην Δημοσίου) 915 0 0 915 890 0 0 890 715 0 0 715 -19,7 ΟΠΑΔ 1.250 0 0 1.250 1.320 0 0 1.320 0 0 0 0 -100,0 ΕΟΠΥΥ 0 0 0 0 0 0 0 0 1.295 0 0 1.295 ΑΚΑΓΕ 0 560 0 560 0 575 0 575 0 579 0 579 0,8 Λοιπές δαπάνες κοιν. ασφάλισης 0 0 0 0 0 0 0 0 2.080 0 0 2.080 ΟΑΕΔ 379 0 0 379 764 0 0 764 500 0 0 500 -34,6 ΜΕΔ(2) 449 0 0 449 0 0 0 0 0 0 0 0 Σύνολο 13.213 1.692 412 15.318 14.453 1.741 400 16.594 13.084 1.679 320 15.083 -9,1 (1) Δεν συμπεριλαμβάνονται τα πολυτεκνικά επιδόματα. (2) - Ο ΟΓΑ και το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ επιχορηγήθηκαν επιπλέον το έτος 2010 με τα ποσά των 200 και 150 εκατ. ευρώ αντίστοιχα, προκειμένου να εξοφλήσουν υποχρεώσεις τους προς τα κρατικά νοσοκομεία. - Στην επιχορήγηση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, του ΟΑΕΕ και του ΝΑΤ έτους 2010 δεν συμπεριλαμβάνεται η έκτακτη οικονομική ενίσχυση στους χαμηλοσυντα- ξιούχους (άρθρο 31 ν. 2896/2010). Πίνακας 3.14 Αποδιδόμενοι πόροι (σε εκατ. ευρώ) Μεταβολή % Φορείς 2010 Πληρωμές 2011 Εκτιμήσεις πραγμ/σεων 2012 Προβλέψεις 2011/10 2012/11 Ασφαλιστικά Ταμεία 1.132 1.166 1.101 3,0 -5,6 ΟΓΑ 1.051 1.100 1.000 4,7 -9,1 ΟΑΕΕ (ΤΕΒΕ, ΤΑΕ, ΤΣΑ) 31 11 44 -63,6 298,6 ΕΤΑΑ (Ταμείο Νομικών κ.λπ.) 49 53 54 7,4 3,0 Λοιπά ασφαλιστικά ταμεία 2 2 2 20,1 0,4 ΟΤΑ α΄ βαθμού 4.104 3.344 2.614 -18,5 -21,8 ΟΤΑ β΄ βαθμού 787 348 600 -55,8 72,4 Λοιπές αποδόσεις 141 166 92 17,9 -44,8 Πράσινο Ταμείο (πρώην ΕΤΕΡΠΣ) 26 40 26 51,0 -35,0 ΤΕΟ ΑΕ 9 10 8 12,4 -19,0 Ενίσχυση κινηματογράφου 6 6 2 16,5 -64,2 ΕΟΦ 6 7 9 16,4 14,4 ΕΛΓΑ 60 68 10 12,0 -85,2 Λοιπά 33 35 37 4,2 5,8 Επιστροφές δασμών 28 34 34 24,5 -0,9 Σύνολο 6.192 5.059 4.441 -18,3 -12,2 ΑΚΑΓΕ 560 575 579 2,7 0,8 Γενικό σύνολο 6.752 5.634 5.020 -16,6 -10,9 66 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Πίνακας 3.15 Αριθμός συνταξιούχων του Δημοσίου (στοιχεία Οκτωβρίου) Κατηγορία 2007 2008 2009 2010 2011 Πολιτικοί 182.276 193.602 204.662 214.592 230.889 Στρατιωτικοί 100.965 106.345 110.851 112.679 118.419 Σχετιζόμενοι με πολέμους 26.146 24.303 22.846 20.888 19.563 ΟΣΕ 7.693 7.288 6.961 6.499 6.119 Δημοτικοί-κοινοτικοί 27.024 27.909 28.929 29.592 30.693 Εθνική αντίσταση 26.921 24.959 23.408 21.197 19.716 Κληρικοί 5.215 5.329 5.376 5.384 5.548 Σύνολο 376.240 389.735 403.033 410.831 430.947 Πίνακας 3.16 Έσοδα και δαπάνες ΤΠ για συντάξεις Δημοσίου (σε εκατ. ευρώ) 2011 2012 2009 2010 Προϋπ/σμός Εκτιμήσεις Προβλέψεις Δαπάνες Συντάξεις 6.607 6.253 6.258 6.500 6.577 Πολιτικών υπαλλήλων 3.263 3.175 3.185 3.405 3.480 Δικαστικών λειτουργών 179 149 137 144 124 Στρατιωτικών, οργάνων ΕΛ-ΑΣ κ.λπ. 2.432 2.257 2.247 2.290 2.313 Θυμάτων πολέμου και αγωνιστών εθνικής αντίστασης 204 173 173 156 154 Δημοτικών και κοινοτικών υπαλλήλων 263 256 265 271 273 Πρωθυπουργών και βουλευτών 37 34 34 31 30 Κληρικών κ.λπ. 71 66 70 70 70 Υπαλλήλων ΟΣΕ 96 85 83 77 77 Χορηγίες δημάρχων και προέδρων κοινοτήτων 59 55 59 56 56 Λοιπές 5 3 5 0 0 Λειτουργικές δαπάνες 8 8 8 8 7 Γενικό σύνολο δαπανών (Ι) 6.615 6.261 6.266 6.508 6.584 Έσοδα Εισφορές 5% στα τακτικά έσοδα των κοινοτήτων υπέρ συντάξεων κοινοτικών υπαλλήλων και 8% στις καταβαλλόμενες αποδοχές των κοινοτικών υπαλλήλων που βαρύνουν τις κοινότητες 7 6 6 5 4 10% στα έξοδα παράστασης των εν ενεργεία δημάρχων και προέ- δρων κοινοτήτων 5 4 4 2 2 Συνταξιοδότησης από το Δημόσιο (6.67%, άρθ. 22 ν. 2084/92) 886 826 832 779 750 Αναγνώρισης προϋπηρεσίας και συμπληρωματικής 7% για ανα- γνώριση προϋπηρεσίας στον ιδιωτικό τομέα 21 22 25 26 25 Συνταξιούχων Λοιπές 19 26 18 18 18 Α. Σύνολο εισφορών εργαζομένων και συνταξιούχων 938 884 885 830 799 Β. Τεκμαρτή συνεισφορά του Δημοσίου κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του άρθ.22 ν.2084/92 (23,33%) 3.099 2.889 2.910 2.725 2.623 Γενικό σύνολο εσόδων (ΙΙ) 4.037 3.773 3.795 3.555 3.422 Γ. Έλλειμμα (Ι-ΙΙ) 2.578 2.488 2.471 2.953 3.162 Συμμετοχή στις δαπάνες για συντάξεις Δημοσίου Συμμετοχή εργαζομένων (Α) 938 884 885 830 799 % 14,2% 14,1% 14,1% 12,8% 12,1% Συμμετοχή Δημοσίου (Β+Γ) 5.677 5.377 5.381 5.678 5.785 % 85,8% 85,9% 85,9% 87,2% 87,9% ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 67 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Δαπάνες κατά υπουργείο Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Οι πιστώσεις του προϋπολογισμού του υπουργείου θα καλύψουν κυρίως δαπάνες για: • τις αποδοχές των υπαλλήλων του υπουργείου, • την υλοποίηση, υποστήριξη και διαχείριση της παραγωγικής λειτουργίας του έργου «Σύζευξις Ι» με το οποίο στοχεύεται μείωση της δαπάνης τηλεματικών και τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών σε 4.500 φορείς του Δημοσίου, • την υλοποίηση του Προγράμματος «Πολιτεία», και • την κάλυψη των διευρυμένων αρμοδιοτήτων του ΑΣΕΠ αναφορικά με το θεσμό της εργασιακής εφεδρείας και του συστήματος επιλογής προϊσταμένων στο Δημόσιο. Υπουργείο Εσωτερικών Οι πιστώσεις του προϋπολογισμού του υπουργείου θα καλύψουν κυρίως δαπάνες για: • τις αποδοχές των υπαλλήλων του υπουργείου, • τη χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων, • την απόδοση πόρων (ΚΑΠ) στην Τοπική Αυτοδιοίκηση (δήμοι και περιφέρειες), και • την καταβολή της δ’ δόσης από τη ρύθμιση των οφειλόμενων ΚΑΠ παρελθόντων ετών προς τους Δήμους. Υπουργείο Εξωτερικών Ο προϋπολογισμός του Υπουργείου Εξωτερικών θα καλύψει κυρίως: • τη μισθοδοσία του προσωπικού που υπηρετεί τόσο στην κεντρική υπηρεσία όσο και στις αρχές εξωτερικού, • τις εισφορές σε διεθνείς οργανισμούς και τη συνεισφορά της χώρας μας στις δαπάνες των ειρη- νευτικών αποστολών, • τις λειτουργικές δαπάνες της διπλωματικής υπηρεσίας και των υπηρεσιών εξωτερικού εμπορίου, • τις δαπάνες παροχής διμερούς αναπτυξιακής βοήθειας προς τρίτες χώρες, και • τα προγράμματα και τις δράσεις για τον απόδημο ελληνισμό. Υπουργείο Εθνικής Άμυνας Ο προϋπολογισμός του υπουργείου θα καλύψει κυρίως: • τις δαπάνες μισθοδοσίας ένστολου και πολιτικού προσωπικού, καθώς και λειτουργίας του υπουρ- γείου, • τις δαπάνες λειτουργίας των στρατιωτικών νοσοκομείων, • τις προμήθειες αμυντικού υλικού και καυσίμων, • τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την υλοποίηση των προγραμμάτων εξοπλισμού, και • τις δαπάνες συμμετοχής των ενόπλων δυνάμεων σε διασυμμαχικές επιχειρήσεις και ειρηνευτικές αποστολές. Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης Οι πιστώσεις του προϋπολογισμού του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης κατά το έτος 2012 θα καλύψουν: 68 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Πίνακας 3.17 Δαπάνες τακτικού προϋπολογισμού κατά φορέα (σε εκατ. ευρώ) 2010 2011 2012 Μεταβολή % Υπουργεία-φορείς Πραγμ/σεις ΜΠΔΣ Εκτιμήσεις ΜΠΔΣ Προβλέψεις 2011/2010 2012/2011 1. Προεδρία της Δημοκρατίας 4 5 5 5 5 0,6 0,4 2. Βουλή των Ελλήνων 198 195 181 187 171 -8,7 -5,4 3. Εσωτερικών 5.103 4.280 4.186 4.384 3.284 -18,0 -21,6 4. Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρον. Διακυβέρνησης 70 76 75 78 80 8,0 6,3 5. Εξωτερικών 359 343 348 331 308 -3,0 -11,7 6. Εθνικής Άμυνας 3.508 3.257 3.201 3.208 3.155 -8,7 -1,4 7. Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης 4.976 5.170 5.218 4.924 4.881 4,9 -6,5 8. Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων 699 667 665 609 558 -4,8 -16,1 9. Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων 6.434 5.989 5.930 5.845 5.756 -7,8 -2,9 10. Πολιτισμού και Τουρισμού 576 440 423 477 458 -26,5 8,3 11. Οικονομικών 1.072 936 941 859 583 -12,2 -38,0 12. Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων 1.192 1.043 1.036 994 982 -13,1 -5,2 13. Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής 128 117 132 134 114 3,0 -13,5 14. Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης 14.163 15.354 15.431 13.324 14.041 8,9 -9,0 15. Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας 1.370 1.416 1.424 1.233 1.233 4,0 -13,4 16. Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων 730 883 865 842 813 18,5 -6,0 17. Προστασίας του Πολίτη 2.174 2.018 2.080 1.938 2.172 -4,3 4,4 18. Γενικές κρατικές δαπάνες 9.257 9.635 9.465 11.102 10.293 2,2 8,8 19. Αποκεντρωμένες Διοικήσεις 167 226 224 195 198 33,7 -11,6 Ι. Σύνολο πρωτογενών δαπανών ΤΠ 52.180 52.050 51.830 50.669 49.085 -0,7 -5,3 20. Γενικές κρατικές δαπάνες (καταπτώσεις εγγυήσεων) 1.469 1.481 1.652 1.623 9,5 21. Γενικές κρατικές δαπάνες (τόκοι και λοιπές δαπάνες δημο- σίου χρέους) 13.223 16.002 16.380 16.900 12.750 23,9 -22,2 22. Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (επιχορηγήσεις σε νοσοκομεία για την εξόφληση παλαιών οφειλών) 367 450 450 350 400 22,7 -11,1 23. Εθνικής Άμυνας (εξοπλιστικά προγράμματα) 1.017 1.500 600 1.500 1.000 -41,0 66,7 ΙΙ. Σύνολο δαπανών ΤΠ πλην χρεολυσίων και λοιπών ειδικών δαπανών (Ι+20+21+22+23) 66.787 71.471 70.741 71.071 64.857 5,9 -8,3 24. Γενικές κρατικές δαπάνες (χρεολύσια μεσομακροπρόθεσμου δανεισμού) 19.549 28.851 41.900 47,6 45,2 25. Γενικές κρατικές δαπάνες (χρεολύσια βραχυπρόθεσμου δα- νεισμού) 22.601 33.395 25.000 47,8 -25,1 26. Γενικές κρατικές δαπάνες (τακτοποίηση υποχρεώσεων με έκδοση ομολόγων) 1.546 4.152 140 27. Γενικές κρατικές δαπάνες (τακτοποίηση υποχρεώσεων ΠΟΕ φορέων γενικής κυβέρνησης) 6.000 28. Γενικές κρατικές δαπάνες (συμμετοχή στην αύξηση ΜΚ εται- ρειών) 1.560 1.240 32.101(3) ΙΙΙ. Σύνολο δαπανών τακτικού προϋπολογισμού (ΙΙ+24+25+26+27+28) 112.043(1),(2) 138.379 169.998 23,5 22,8 (1) Συμπεριλαμβάνονται προκαταβολές σε ΟΤΑ, ύψους 433,5 εκατ. ευρώ που δόθηκαν το έτος 2009 και υπολογίστηκαν στο έλλειμμα του ίδιου έτους. (2) Συμπεριλαμβάνονται αποδόσεις σε ΟΤΑ, ύψους 952,5 εκατ. ευρώ, που έγιναν το έτος 2010 και δεν ενταλματοποιήθηκαν. (3) Συμπεριλαμβάνονται 32 δισ. ευρώ για τη χρηματοδότηση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 69 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 • τη μισθοδοσία του ιατρικού, νοσηλευτικού και λοιπού προσωπικού των νοσηλευτικών ιδρυμάτων, ιδρυμάτων πρόνοιας της χώρας καθώς και του υπουργείου, • τη μισθοδοσία του ιατρικού προσωπικού του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ μετά την ένταξη των υπηρεσιών νοσο- κομειακής υποστήριξης του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ στο ΕΣΥ, • τη μισθοδοσία των ιατρών και των ειδικευομένων γιατρών ΕΣΥ που απασχολούνται στο ΝΙΜΤΣ, καθώς και τη μισθοδοσία των ειδικευομένων γιατρών ΕΣΥ που απασχολούνται στα πανεπιστημι- ακά νοσοκομεία «Αιγινήτειο» και «Αρεταίειο», • τις ανάγκες των εποπτευομένων φορέων για δαπάνες μισθοδοσίας του προσωπικού τους και λει- τουργικές δαπάνες, • τις ανάγκες των εποπτευομένων φορέων υγείας και πρόνοιας, • τις δαπάνες χορήγησης οικογενειακών επιδομάτων (πολυτεκνικό τρίτεκνων και πολύτεκνων οικο- γενειών, τρίτου παιδιού, εφάπαξ παροχή τρίτεκνων και πολύτεκνων οικογενειών και ισόβια σύ- νταξη πολύτεκνης μητέρας), • τη συνέχιση των προγραμμάτων των μονάδων ψυχικής υγείας, • τις δαπάνες επιχορήγησης των νοσηλευτικών ιδρυμάτων για εξόφληση υποχρεώσεων προς τρί- τους, και • τις δαπάνες αθλητισμού και επιχορηγήσεις φορέων που προάγουν τον αθλητισμό. Στον τομέα πρόνοιας έχουν προβλεφθεί πιστώσεις για υλοποίηση δράσεων που σχετίζονται με ευπα- θείς ομάδες του πληθυσμού (ΑΜΕΑ, λειτουργία κατασκηνώσεων, προγράμματα λουτροθεραπείας η- λικιωμένων, κ.λπ.). Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Οι πιστώσεις του προϋπολογισμού του Υπ. Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κατά το 2012 θα καλύψουν: • τις αποδοχές του προσωπικού της κεντρικής υπηρεσίας, των υποθηκοφυλακείων και κτηματολο- γικών γραφείων, των ιατροδικαστικών υπηρεσιών, των δικαστικών υπαλλήλων και δικαστικών λειτουργών, των σωφρονιστικών υπαλλήλων καθώς και των υπαλλήλων του Ελεγκτικού Συνεδρί- ου, της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα και της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών, • τις επιχορηγήσεις σε εποπτευόμενους φορείς του Υπουργείου, • τις καταναλωτικές δαπάνες, μεγάλο μέρος των οποίων αφορά τις λειτουργικές δαπάνες των δικα- στηρίων και των καταστημάτων κράτησης της χώρας, και • τις αποδόσεις εσόδων. Υπουργείο Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων Στον προϋπολογισμό του υπουργείου έχουν προβλεφθεί οι απαραίτητες πιστώσεις για: • τη μισθοδοσία εκπαιδευτικών και διοικητικών υπαλλήλων που στελεχώνουν τις σχολικές μονάδες, τα ΑΕΙ, τα ΤΕΙ και τις διοικητικές περιφερειακές υπηρεσίες εκπαίδευσης, • τη συνέχιση του προγράμματος πρόσθετης διδακτικής στήριξης, • την απρόσκοπτη λειτουργία των επιχορηγούμενων από το ΥΠΔΒΜΘ φορέων (νπδδ, νπιδ), • την καταβολή των εισφορών σε διεθνείς οργανισμούς, κυρίως για την κάλυψη υποχρεώσεων της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας, • τη στήριξη των ερευνητικών φορέων, • την κάλυψη λειτουργίας των δημόσιων ΙΕΚ, • την κάλυψη διαφοράς κομίστρου από την παροχή του δικαιώματος μειωμένης μετακίνησης φοι- τητών ΑΕΙ και ΤΕΙ της χώρας, και • την προμήθεια φοιτητικών συγγραμμάτων. 70 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Οι πολιτικές και οι δράσεις του Υπουργείου Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων εκτεί- νονται στην τετραετία 2010-2014 και αφορούν το σύνολο του εκπαιδευτικού συστήματος (και στις 3 βαθμίδες), αλλά και τους τομείς της Δια Βίου Μάθησης και της Έρευνας και Τεχνολογίας. Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού Οι πιστώσεις του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού θα καλύψουν κυρίως δαπάνες: • μισθοδοσίας του προσωπικού και πρόσληψης εποχικού προσωπικού κυρίως για την ανάγκη φύλα- ξης μουσείων και αρχαιολογικών χώρων, • συντήρησης, διαμόρφωσης και προστασίας των αρχαιολογικών χώρων και μουσείων, με στόχο την προστασία και την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, • λειτουργικών αναγκών των αρχαιολογικών υπηρεσιών, • επιχορηγήσεων φορέων που προάγουν τον πολιτισμό και τον αθλητισμό, • κάλυψης πολιτιστικών εκδηλώσεων, συνεδρίων και προγραμμάτων διάδοσης του ελληνικού πολι- τισμού, • προβολής της χώρας στο εξωτερικό και την ανάδειξή της ως ελκυστικού τουριστικού προορισμού, και • λειτουργίας του Οργανισμού Τουριστικής Εκπαίδευσης για τη συνέχιση και βελτίωση της εκπαι- δευτικής του δραστηριότητας. Υπουργείο Οικονομικών Ο προϋπολογισμός του Υπουργείου Οικονομικών περιλαμβάνει: • τη μισθοδοσία του προσωπικού καθώς και τις λειτουργικές δαπάνες τόσο των κεντρικών όσο και των περιφερειακών υπηρεσιών του Υπουργείου, • τις δαπάνες μισθοδοσίας και λειτουργίας του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους με σκοπό την αποτελεσματικότερη εκπροσώπηση και υπεράσπιση των συμφερόντων του Ελληνικού Δημοσίου τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, • την παροχή των αναγκαίων πόρων προς τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων για την αναβάθμιση των υποδομών και λογισμικών εφαρμογών ενόψει των έργων που έχει αναλάβει για τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης, • τη μισθοδοσία του προσωπικού και τις λειτουργικές δαπάνες που αφορούν τη Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης, καθώς και τα πολιτικά γραφεία του Πρωθυπουργού, των Αντιπροέδρων της Κυ- βέρνησης, του Υπουργού Επικρατείας και του Υφυπουργού στον Πρωθυπουργό, • την παροχή των αναγκαίων πόρων προς το Σώμα Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος για την απο- τελεσματικότερη λειτουργία του ως προς την πάταξη της φοροδιαφυγής και τη δίωξη του οικονο- μικού εγκλήματος, • την κάλυψη των δαπανών μισθοδοσίας και λειτουργικών δαπανών της Αρχής Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες και της Χρηματοδότησης της Τρομο- κρατίας και Ελέγχου των Δηλώσεων Περιουσιακής Κατάστασης, και • την κάλυψη των δαπανών μισθοδοσίας και λειτουργικών δαπανών της Γενικής Γραμματείας Μέ- σων Ενημέρωσης, της Γενικής Γραμματείας Επικοινωνίας και του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτη- λεόρασης. Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Οι πιστώσεις του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων θα καλύψουν κυρίως δαπάνες: ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 71 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 • μισθοδοσίας του προσωπικού, πρόσληψης εποχικού προσωπικού για την υλοποίηση των δράσεών του, καθώς και υπαλλήλων για την υλοποίηση πρακτικής άσκησης στο Υπουργείο, στις Αποκε- ντρωμένες Διοικήσεις, στις Περιφέρειες και στους εποπτευόμενους από αυτό Οργανισμούς, • καταβολής επιδοτήσεων και ενισχύσεων στη γεωργία, • υλοποίησης αγροπεριβαλλοντικών προγραμμάτων και προγραμμάτων όπως η πρόωρη συνταξιο- δότηση, η εξισωτική αποζημίωση, κ.λπ., • ενεργοποίησης των δικαιωμάτων ενιαίας ενίσχυσης των αγροτών, • υλοποίησης προγραμμάτων προστασίας της αγροτικής παραγωγής, • χορήγησης ενισχύσεων από εθνικούς πόρους στο πλαίσιο υλοποίησης προγραμμάτων ΠΣΕΑ, • εισφορών από συμμετοχή της χώρας μας σε διεθνείς οργανισμούς, και • αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού των παρεχόμενων υπηρεσιών τόσο του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, όσο και των εποπτευόμενων από αυτό Οργανισμών. Πίνακας 3.18 Οικονομικές ενισχύσεις στον αγροτικό τομέα (σε εκατ. ευρώ) 2010 2011 2012 Μεταβολή % Πραγματ. Προϋπ. Εκτ.πραγμ. Προβλέψεις 2011/10 2012/11 Από εθνικούς πόρους 5.399 5.584 5.485 5.464 1,6 -0,4 Εθνικές ενισχύσεις προσανατολισμού και διαρθρώσεων 18 8 7 7 -58,5 -3,0 Οικονομικές ενισχύσεις με ευρωπαϊκή συμμετοχή 385 493 485 441 26,2 -9,2 Εθνική συμμετοχή προγραμμάτων που χρηματοδοτούνται από ΕΕ 14 24 24 24 73,2 0,0 Κάλυψη ελλείμματος Ειδικού Λογ/σμού Εγγυήσεων Γεωργικών Προϊό- ντων (ΕΛΕΓΕΠ) 102 145 171 253 67,6 48,0 Επιδοτήσεις επιτοκίων 54 39 42 45 -22,2 7,1 Πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων 413 360 487 503 17,9 3,3 Συντάξεις ΟΓΑ 4.220 4.200 4.100 4.000 -2,8 -2,4 Πληρωμές μέσω ΕΛΓΑ 184 303 158 180 -14,1 13,9 (Αποζημιώσεις ΕΛΓΑ) 149 238 105 115 -29,4 9,5 (Ενισχύσεις ΠΣΕΑ) 35 65 53 65 50,8 22,6 Επιστροφή ειδικού φόρου κατανάλωσης καυσίμων 10 12 11 11 5,8 0,0 Από ΕΕ (FEOGA – Eγγυήσεις) 2.351 2.750 2.252 2.210 -4,2 -1,9 Γενικό σύνολο οικονομικών ενισχύσεων στον αγροτικό τομέα 7.751 8.334 7.737 7.674 -0,2 -0,8 Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Οι πιστώσεις του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής κατά το έτος 2012 θα καλύψουν κυρίως: • τις δαπάνες εύρυθμης λειτουργίας των υπηρεσιών του υπουργείου, • την επιχορήγηση εποπτευόμενων από το υπουργείο φορέων (ΟΚΧΕ, ΟΡΣΑ, ΟΡΣΘ, ΙΓΜΕ, ΚΑΠΕ), προκειμένου να συνεχισθεί απρόσκοπτα το επιστημονικό και ερευνητικό τους έργο, • την επιχορήγηση σε ΟΤΑ α΄ βαθμού για περιβαλλοντικές δράσεις, • τις αποδόσεις εσόδων στο Πράσινο Ταμείο, • την υλοποίηση προγραμμάτων προστασίας του δασικού πλούτου της χώρας, • τις δαπάνες δασοπροστασίας, 72 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 • τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη συμμετοχή της χώρας σε διεθνείς περιβαλλοντικούς και ενεργειακούς οργανισμούς και προγράμματα, • τις δαπάνες υλοποίησης δράσεων που σχετίζονται με την καταγραφή τιμών υγρών καυσίμων λια- νικής πώλησης, • τις δαπάνες υλοποίησης δράσεων που σχετίζονται με τον έλεγχο της διακίνησης και αποθήκευσης καυσίμων, και • τις επιδοτήσεις εταιρειών εμπορίας πετρελαιοειδών για τον ομαλό ανεφοδιασμό με πετρελαιοειδή των προβληματικών περιοχών της χώρας. Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Οι πιστώσεις του προϋπολογισμού του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης θα καλύ- ψουν κυρίως: • τις δαπάνες για συντάξεις τόσο του κλάδου υποχρεωτικής ασφάλισης όσο και του κλάδου κύριας ασφάλισης του ΟΓΑ, • τη χρηματοδότηση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ (1% του ΑΕΠ), • τη χρηματοδότηση του νεοσύστατου Εθνικού Οργανισμού Παροχών Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ) (0,6% του ΑΕΠ), • τη συμμετοχή του κράτους στη χρηματοδότηση της κοινωνικής ασφάλισης, • την κάλυψη του ελλείμματος του προϋπολογισμού του ΟΑΕΕ, • τις υποχρεώσεις του Δημοσίου προς τα υπόλοιπα ασφαλιστικά ταμεία, • την επιχορήγηση του ΟΑΕΔ για την αντιμετώπιση των αναγκών καταβολής επιδομάτων ανεργίας και οικογενειακών επιδομάτων. Υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας Ο προϋπολογισμός του Υπουργείου Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας θα καλύψει κυ- ρίως: • τον έλεγχο των τιμών και της ποιότητας των προϊόντων, • την τήρηση της ισχύουσας αγορανομικής νομοθεσίας και την προστασία και ενημέρωση του κα- ταναλωτικού κοινού, • τις υποχρεώσεις που απορρέουν από διεθνείς συμβάσεις και από τη συμμετοχή της χώρας σε διε- θνείς οργανισμούς, • την επιχορήγηση στο ΝΑΤ, • την απρόσκοπτη μετακίνηση του επιβατικού κοινού στη νησιωτική επικράτεια με την επιδότηση των άγονων γραμμών, και • τις δράσεις που συνδέονται με τον πολιτισμό, τον αθλητισμό, την προστασία της εθνικής κληρο- νομιάς και της αρχιτεκτονικής των νησιωτικών περιοχών. Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων Από τις πιστώσεις του προϋπολογισμού του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων για το 2012 θα καλυφθούν: • οι δαπάνες λειτουργίας των υπηρεσιών του, οι ανάγκες των εποπτευόμενων φορέων (ΟΑΣΠ, ΙΟΚ, ΕΥΔΑΠ ΚΑΙ ΕΥΑΘ παγίων) και οι αποδόσεις εσόδων στην ΤΕΟ ΑΕ. Ειδικότερα, θα αντιμετωπισθούν οι δαπάνες μισθοδοσίας του προσωπικού, η αντισταθμιστική κα- ταβολή στους συγκοινωνιακούς φορείς (ΟΑΣΑ, ΟΣΥ, ΣΤΑΣΥ, ΟΑΣΘ, ΟΣΕ, ΤΡΑΙΝΟΣΕ κτλ), οι αμοιβές των ιατρών για την εξέταση των υποψηφίων οδηγών, η προμήθεια μηχανημάτων εξοπλι- ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 73 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 σμού για τα ΚΤΕΟ και των κινητών μονάδων ελέγχου καυσαερίου, και τέλος, οι δαπάνες για τη βελτίωση και τον εκσυγχρονισμό των αεροδρομίων της χώρας. • δαπάνες λειτουργίας της νεοσύστατης Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων. Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη Οι πιστώσεις του υπουργείου θα καλύψουν κατά κύριο λόγο δαπάνες που αφορούν: • τη μισθοδοσία του ένστολου αστυνομικού, πυροσβεστικού και λιμενικού προσωπικού, καθώς και του πολιτικού προσωπικού του υπουργείου, • τη χορήγηση της ειδικής αποζημίωσης για εργασία πέραν του πενθημέρου και νυχτερινής απα- σχόλησης, • τη χορήγηση της αποζημίωσης για πεζή περιπολία, • τις αποδοχές των εποχικών πυροσβεστών και των πυροσβεστών πενταετούς υποχρέωσης του Πυ- ροσβεστικού Σώματος, • τη σίτιση των προσωρινά κρατούμενων στα κατά τόπους αστυνομικά τμήματα και στις μονάδες πρώτης υποδοχής, σε εναρμόνιση με τις διεθνώς επικρατούσες συνθήκες, • τις υποχρεωτικές εισφορές-επιχορηγήσεις σε διεθνείς οργανισμούς, • την παροχή υπηρεσιών από τον ΟΤΕ προς το Λιμενικό Σώμα-Ελληνική Ακτοφυλακή για τη λει- τουργία των συστημάτων παράκτιας ασφάλειας, • τις λοιπές λειτουργικού χαρακτήρα δαπάνες, και • την πολιτική ασύλου και πρώτης υποδοχής υπηκόων τρίτων χωρών. Πέραν αυτών, ιδιαίτερη βαρύτητα έχει δοθεί στους ακόλουθους τομείς δραστηριότητας του υπουργεί- ου: • την ενίσχυση του αισθήματος ασφάλειας και προστασίας των πολιτών, τη λιμενική ασφάλεια, την πάταξη του οικονομικού και ηλεκτρονικού εγκλήματος, καθώς και την ενίσχυση της αντεγκλημα- τικής και αντιτρομοκρατικής πολιτικής και τη μείωσης των τροχαίων ατυχημάτων. Προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί, έχουν προβλεφθεί πιστώσεις για την πρόσληψη νέ- ου προσωπικού για την ενίσχυση της λειτουργίας των επιχειρησιακών μονάδων άμεσης επέμβα- σης, την προμήθεια σύγχρονων και αποτελεσματικών μέσων προστασίας του προσωπικού, τη συ- ντήρηση, προμήθεια ανταλλακτικών και τεχνική υποστήριξη των υπηρεσιακών οχημάτων, τη λει- τουργία του συστήματος ασφάλειας C4I, και την έγκαιρη μετακίνηση του προσωπικού για την α- ντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών, • την προστασία των συνόρων της χώρας και τη βελτίωση της προσπάθειας αντιμετώπισης του φαι- νομένου της λαθρομετανάστευσης, καθώς και την αποτελεσματική φύλαξη των θαλασσίων οδών εισόδου στη χώρα, με τις πιστώσεις που έχουν προβλεφθεί για συντήρηση και τεχνική υποστήριξη των εναέριων και πλωτών μέσων του Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής, • την περίθαλψη, σίτιση και διαμονή λαθρομεταναστών, • την παροχή τεχνογνωσίας από την Ελληνική Αστυνομία για την έκδοση των νέου τύπου διαβατη- ρίων και αδειών οδήγησης, • την προστασία των δασών από πυρκαγιές με τη μίσθωση σύγχρονων ελικοπτέρων δασοπυρόσβε- σης και την πτητική και τεχνική υποστήριξη των ιδιόκτητων ελικοπτέρων του Πυροσβεστικού Σώματος, και • την αντιμετώπιση των συνεπειών εκτάκτων φυσικών καταστροφών. 74 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 3.3 Προϋπολογισμός Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και Ανάπτυξη Το ΠΔΕ χρηματοδοτεί την αναπτυξιακή πολιτική της χώρας με έργα που συμβάλλουν στην ανανέωση και την αύξηση του ιδιωτικού και δημόσιου κεφαλαίου της οικονομίας και συνεπώς στηρίζουν την αναπτυξιακή διαδικασία και τον εκσυγχρονισμό της χώρας σε μακροχρόνια βάση. Με αυτό τον τρόπο ενισχύει τις ακόλουθες αναπτυξιακές πολιτικές: • τα έργα υποδομής κατά κύριο λόγο στον τομέα των μεταφορών και του περιβάλλοντος, • τις δράσεις ενίσχυσης των ιδιωτικών επενδύσεων και της επιχειρηματικότητας, • την προώθηση της κοινωνίας της γνώσης και της ανάπτυξης του ανθρώπινου κεφαλαίου και • τους πόρους που υποστηρίζουν τα επενδυτικά προγράμματα της Αυτοδιοίκησης (ΣΑΤΑ και «ΕΛΛΑΔΑ»). Επίσης, ενισχύονται οι πολιτικές των υπουργείων (αλλά και των περιφερειών) που χρειάζονται εθνι- κούς πόρους για τη συντήρηση και επέκταση των υποδομών τους. Προϋπολογισμός Δημοσίων Επενδύσεων έτους 2012 Ο προϋπολογισμός του 2012 διαμορφώνεται μέσα σε ένα εντελώς νέο πλαίσιο. Εντάσσεται σε ένα μεσοπρόθεσμο σχέδιο δημοσιονομικής προσαρμογής και οικονομικής ανάπτυξης, και το ΠΔΕ ως βα- σικό αναπτυξιακό εργαλείο θα συμβάλλει στη στήριξη της πραγματικής οικονομίας. Το έτος 2012, βασικός στόχος είναι η επίτευξη της απορροφητικότητας των πόρων του ΕΣΠΑ στο πλαίσιο των υποχρεώσεων που απορρέουν από την εφαρμογή του Μνημονίου στήριξης της ελληνικής οικονομίας. Ο στόχος για το 2012 απαιτεί την υλοποίηση του ΠΔΕ με απόλυτο προγραμματισμό και στόχευση μέσω της νέας διαδικασίας πληρωμών των συγχρηματοδοτούμενων έργων στο πλαίσιο του Κεντρικού Λογαριασμού ΕΣΠΑ που ήδη λειτουργεί και τηρείται στην Τράπεζα της Ελλάδας, εξα- σφαλίζοντας καλύτερο έλεγχο αλλά και ορθολογικότερη διαχείριση των διαθέσιμων δημόσιων πόρων. Το ΠΔΕ 2012 προβλέπεται να φθάσει τα 7.700 εκατ. ευρώ, αυξημένο κατά 11,76% σε σχέση με το 2011. Οι δαπάνες αυτές αντιπροσωπεύουν το 3,6 % του ΑΕΠ και κατανέμονται σε 6.000 εκατ. ευρώ για την προώθηση των έργων που θα χρηματοδοτηθούν και από πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σε 1.700 εκατ. ευρώ για τα έργα που θα χρηματοδοτηθούν αποκλειστικά από εθνικούς πόρους. Η αναπτυξιακή πολιτική προωθείται με την εντατικοποίηση της υλοποίησης των προγραμμάτων του ΕΣΠΑ 2007-2013. Σε ό,τι αφορά στις δράσεις του ΕΣΠΑ ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στους τομείς της εκπαίδευσης και κατάρτισης, της δημιουργίας απασχόλησης, της υγείας και της πρόνοιας, της επιχει- ρηματικότητας (κυρίως στους τομείς της μεταποίησης και του τουρισμού), των έργων της προστασίας του περιβάλλοντος, των μεγάλων έργων υποδομών όπως τα οδικά έργα, οι σιδηρόδρομοι, το μετρό κ.λπ., καθώς και στα έργα υποδομών των ΟΤΑ Α΄ και Β΄ βαθμού όλης της χώρας και στην προσπά- θεια της χώρας για διοικητική μεταρρύθμιση με την εφαρμογή μεταξύ άλλων του ν.3852/2010 για το Πρόγραμμα Καλλικράτης. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 75 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Πίνακας 3.19 Δαπάνες ΠΔΕ κατά φορέα (παλαιά δομή) (σε εκατ. ευρώ) 2010 2011 Πραγματοποιήσεις Εκτιμήσεις πραγμ/σεων Μεταβολή % Υπουργείο - Φορέας Συγχρ/νες Λοιπές από εθνικούς πό- ρους Σύνολο Συμμετοχή % Συγχρ/νες Λοιπές από εθνικούς πό- ρους Σύνολο Συμμετοχή % 2011/10 Βουλή των Ελλήνων 0 0,0 2 2 0,0 Εσωτερικών, Αποκέντρωσης & Ηλεκτρ. Διακυβέρνησης 95 704 799 9,4 140 278 418 6,1 -47,7 Οικονομικών 4 1 5 0,1 10 1 11 0,2 131,6 Εξωτερικών 0 12 12 0,1 3 5 8 0,1 -31,1 Εθνικής Άμυνας 0 1 1 0,0 5 1 6 0,1 360,1 Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας (τ. ΥΠΟΙΑΝ) 2.090 569 2.659 31,5 1.450 470 1.920 27,9 -27,8 Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής 340 13 353 4,2 180 8 188 2,7 -46,7 Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων 193 112 305 3,6 350 95 445 6,5 46,0 Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων 1.970 532 2.502 29,6 1.430 295 1.725 25,0 -31,1 Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης 652 42 694 8,2 360 28 388 5,6 -44,1 Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης 10 8 17 0,2 40 17 57 0,8 228,5 Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων 347 24 371 4,4 370 20 390 5,7 5,1 Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων 1 2 3 0,0 6 1 7 0,1 159,5 Προστασίας του Πολίτη 23 2 25 0,3 34 5 39 0,6 56,0 Πολιτισμού και Τουρισμού 37 89 127 1,5 85 20 105 1,5 -17,1 Αποκεντρωμένες Διοικήσεις 475 108 583 6,9 980 130 1.110 16,1 90,4 Θαλασσίων Υποθέσεων, Νήσων και Αλιείας 0 0,0 55 16 71 1,0 Σύνολο 6.236 2.219 8.454 100,0 5.500 1.390 6.890 100,0 Πίνακας 3.20 Δαπάνες ΠΔΕ κατά φορέα (νέα δομή) (σε εκατ. ευρώ) 2012 Προϋπολογισμός Υπουργείο - Φορέας Συγχρ/νος Λοιποί από ε- θνικούς πό- ρους Σύνολο Συμμετοχή % Βουλή των Ελλήνων 2 2 Εσωτερικών 8 470 478 6,2 Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρ. Διακυβέρνησης 80 9 89 1,2 Οικονομικών 13 3 16 0,2 Εξωτερικών 6 8 14 0,2 Εθνικής Άμυνας 13 2 15 0,2 Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας (τ.ΥΠΟΙΑΝ) 1.160 472 1.632 21,2 Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής 376 20 396 5,1 Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων 400 140 540 7,0 Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων 1.850 292 2.142 27,8 Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης 537 40 577 7,5 Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης 45 20 65 0,8 Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων 370 18 388 5,0 Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων 5 2 7 0,1 Προστασίας του Πολίτη 65 9 74 1,0 Πολιτισμού και Τουρισμού 70 45 115 1,5 Αποκεντρωμένες διοικήσεις 1.000 150 1.150 14,9 Σύνολο 6.000 1.700 7.700 100,0 * Το εθνικό σκέλος του ΠΔΕ αυξάνεται κατά 14,2 εκατ. ευρώ λόγω συνεισφοράς από το ταμείο των πυροπλήκτων (8,6 εκατ. ευρώ στις περιφέρειες και 5,6 εκατ. ευρώ στο ΥΠΙΜΕΔΙ). ** Στις πιστώσεις του Υπουργείου Οικονομικών συμπεριλαμβάνονται 4 εκατ. ευρώ για τις Γ.Γ Ενημέρωσης και Επικοινωνίας. 76 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Διαχρονική εξέλιξη του ΠΔΕ και συμμετοχή του στο ΑΕΠ Στον πίνακα 3.21 παρουσιάζεται η διαχρονική εξέλιξη του ΠΔΕ από το 2002 έως το 2012 και η ποσο- στιαία (%) συμμετοχή του στο ΑΕΠ της χώρας. Πίνακας 3.21 Διαχρονική εξέλιξη ΠΔΕ (2002-2012) (σε εκατ. ευρώ) ΠΔΕ Έτη Λοιποί εθνικοί πόροι Συγχρηματοδοτούμενο Σύνολο Μεταβολή % σε σχέση με προηγούμενο έτος Ως % του ΑΕΠ 2002 3.131 3.883 7.014 - 4,5 2003 3.974 4.461 8.435 20,3 4,9 2004 4.639 4.883 9.522 12,9 5,1 2005 2.569 4.955 7.524 -21,0 3,9 2006 2.673 5.511 8.184 8,8 3,9 2007 2.763 6.046 8.809 7,6 3,9 2008 2.559 7.065 9.624 9,3 4,1 2009 2.455 7.133 9.588 -0,4 4,1 2010 2.218 6.236 8.454 -11,8 3,7 2011 1.390 5.500 6.890 -18,5 3,2 2012 1.700 6.000 7.700 11,8 3,6 Πηγή: ΠΔΕ, ΓΔΟΠ Η θετική συμβολή του ΠΔΕ στην οικονομία της χώρας επιβεβαιώνεται και από το γεγονός ότι, συ- γκριτικά με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης, οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου της γενικής κυβέρνησης στην Ελλάδα, χωρίς τις κεφαλαιακές μεταβιβάσεις, κυμαίνονται μεταξύ 2,8 και 3,6% του ΑΕΠ κατά την περίοδο 2001-2010, ποσοστό το οποίο υπερτερεί των αντίστοιχων μεγεθών των κρατών μελών της Ευρωζώνης που κυμαίνονται μεταξύ 2,4 και 2,8%. Τα συγκριτικά αυτά στοι- χεία εμφανίζονται στον πίνακα 3.22. Πίνακας 3.22 Ακαθάριστες επενδύσεις πάγιου κεφαλαίου της γενικής κυβέρνησης (% του ΑΕΠ) Έτη Ελλάδα Χώρες Ευρωζώνης 2001 3,6 2,5 2002 3,4 2,4 2003 3,5 2,5 2004 3,5 2,4 2005 2,8 2,5 2006 3,4 2,5 2007 3,4 2,6 2008 3,3 2,6 2009 3,4 2,8 2010 2,8 2,6 Πηγή: EU Statistical Annex of European Economy (Autumn 2010) Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς – ΕΣΠΑ 2007-2013 ως βασικό εργαλείο ανάπτυξης Το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς, αποτελεί το πιο σημαντικό εργαλείο για την αξιοποίηση των αναπτυξιακών δυνατοτήτων της χώρας. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 77 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Τα Επιχειρησιακά Προγράμματα του ΕΣΠΑ τα πρώτα τρία χρόνια από την έναρξή τους παρουσίασαν σημαντικές καθυστερήσεις στην εξειδίκευση του σχεδιασμού, στην ωρίμανση των έργων και στην υλοποίησή τους, που είχαν ως αποτέλεσμα την ιδιαίτερα χαμηλή απορροφητικότητα, η οποία τον Ο- κτώβριο του 2009 ανήλθε στο 3,15%. Σήμερα έχει επιτευχθεί σημαντική αύξηση απορροφητικότητας των πόρων για έργα ΕΣΠΑ (27,03%),σύμφωνα με τα καταχωρημένα στοιχεία (ΟΠΣ 1/11/2011), ενώ αναμένεται περαιτέρω επιτάχυνση για ορισμένα από τα επιχειρησιακά προγράμματα του ΕΣΠΑ (Πε- ριβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη, Ψηφιακή Σύγκλιση, Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση, Διοικητι- κή Μεταρρύθμιση). Ειδικότερα, στα περιφερειακά επιχειρησιακά προγράμματα έχουν ενταχθεί έργα συνολικού προϋπο- λογισμού 9.915 εκατ. ευρώ και οι καταχωρημένες μέχρι σήμερα δαπάνες στο ΟΠΣ-ΕΣΠΑ ανέρχονται σε 3.187 εκατ. ευρώ (ποσοστό απορρόφησης 33,11%). Αντίστοιχα για τα τομεακά επιχειρησιακά προ- γράμματα έχουν ενταχθεί έργα συνολικού προϋπολογισμού 12.462 εκατ. ευρώ και οι καταχωρημένες δαπάνες στο ΟΠΣ-ΕΣΠΑ ανέρχονται σε 3.457 εκατ. ευρώ (ποσοστό απορρόφησης 23,12%). Στην κρίσιμη περίοδο που διανύει η χώρα μας, τα επιχειρησιακά προγράμματα του ΕΣΠΑ επιφορτί- ζονται και με έναν επιπλέον ρόλο, αυτόν της συμβολής στην επίτευξη των στόχων του Προγράμματος Σταθερότητας και Ανάπτυξης της χώρας και της άρσης κατά το δυνατό των δυσμενών επιπτώσεων από τη σοβαρή οικονομική κρίση η οποία πλήττει τις δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις με άμεσα ε- πακόλουθα στην απασχόληση και την ευημερία. Για την επίσπευση της υλοποίησης των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων του ΕΣΠΑ που αποτελεί α- δήριτη υποχρέωση της χώρας στο πλαίσιο της εφαρμογής του επικαιροποιημένου Μνημονίου στήρι- ξης της ελληνικής οικονομίας και του Προγράμματος Σταθερότητας και Ανάπτυξης, το ΥΠΑΑΝ προ- χώρησε στην αντιμετώπιση εντοπισμένων αδυναμιών του συστήματος μέσα από τη λήψη πακέτου δι- ορθωτικών και διαχειριστικών μέτρων. Για την επίσπευση της υλοποίησης του ΕΣΠΑ και την επίτευξη του στόχου απορροφητικότητας, το ΥΠΑΑΝ προχώρησε στην λήψη των παρακάτω μέτρων: • Συστήθηκε ως ενιαίος διοικητικός τομέας στο Υπουργείο Ανάπτυξης Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, η Ειδική Γραμματεία ΕΣΠΑ με σκοπό τον αποτελεσματικότερο συντονισμό και την επιτάχυνση των ενεργειών του εν λόγω υπουργείου και των άλλων εμπλεκομένων φορέων σε το- μεακό και περιφερειακό επίπεδο, για την υλοποίηση του ΕΣΠΑ 2007-2013 και των λοιπών ανα- πτυξιακών προγραμμάτων. • Σχεδιάστηκε και εφαρμόζεται σχέδιο δράσης της Ειδικής Γραμματείας ΕΣΠΑ με έμφαση στην επανεξέταση των ανενεργών έργων και στη χρηματοδότηση ώριμων αναπτυξιακών, στην κατάρ- γηση των πολλαπλών επιπέδων διαχείρισης, στην παροχή ευελιξίας στη διαχείριση των πόρων από τις αποκεντρωμένες αρχές, στην οργανωμένη και συστηματική υποστήριξη φορέων διαχείρι- σης και δικαιούχων έργων. • Παράλληλα, σε συνεργασία με το αρμόδιο Υπουργείο Εσωτερικών σχεδιάστηκε και εφαρμόστηκε σχέδιο δράσης για την αντιμετώπιση ζητημάτων που ανακύπτουν στο ΕΣΠΑ λόγω της εφαρμογής του Καλλικράτη. Στο πλαίσιο αυτό εκδόθηκαν οδηγίες, οργανώθηκαν συναντήσεις και δημιουρ- γήθηκε δίκτυο υποστήριξης των φορέων για την αποφυγή καθυστερήσεων και εμπλοκών στην ε- κτέλεση των συγχρηματοδοτούμενων έργων. • Στο πλαίσιο της αποτελεσματικότητας, προσδιορίζονται ονοματισμένες δράσεις με σαφές χρονο- διάγραμμα υλοποίησης, περιορίζοντας εμπλοκές και ατελέσφορες διαδικασίες στην εφαρμογή τους, διασφαλίζοντας αποτελεσματική εποπτεία στην εφαρμογή. Οι πόροι του ΠΔΕ διατίθενται κατά προτεραιότητα στα συγχρηματοδοτούμενα έργα. • Έχει τεθεί σε πλήρη λειτουργία η διαδικασία πληρωμών των συγχρηματοδοτούμενων έργων μέσω κεντρικού λογαριασμού που τηρείται στην Τράπεζα της Ελλάδας, εξασφαλίζοντας καλύτερο έ- 78 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 λεγχο αλλά και ορθολογικότερη διαχείριση των διαθέσιμων δημόσιων πόρων για την υλοποίηση του ΕΣΠΑ. Στόχος της λειτουργίας του κεντρικού λογαριασμού ΕΣΠΑ είναι η στοχευμένη και ταχεία χρημα- τοδότηση των συγχρηματοδοτούμενων έργων του ΕΣΠΑ ώστε να εξασφαλίζεται απρόσκοπτα και χωρίς καθυστερήσεις η είσπραξη της αντίστοιχης κοινοτικής συνδρομής. Με τη λειτουργία του κεντρικού λογαριασμού ΕΣΠΑ επίσης αποφεύγεται η πρόωρη χρηματοδό- τηση των έργων σε σχέση με τον πραγματικό χρόνο διενέργειας των πληρωμών και αποφεύγονται οι δυσμενείς συνέπειες για το δημόσιο (αδικαιολόγητη δέσμευση πόρων, επιβάρυνση του δημοσί- ου με τόκους κ.λπ.). Το έτος 2012, βασικός στόχος είναι η επίτευξη της απορροφητικότητας των πόρων του ΕΣΠΑ στο πλαίσιο των υποχρεώσεων που απορρέουν από την εφαρμογή του Μνημονίου στήριξης της ελληνικής οικονομίας. Για το λόγο αυτό, βρίσκεται σε εξέλιξη ο ανασχεδιασμός βασικών μηχανισμών υλοποίησης των ανα- πτυξιακών προγραμμάτων με στόχο τη βελτίωση της αποτελεσματικότητάς τους ως προς την επίτευξη των επιδιωκόμενων ποιοτικών και ποσοτικών στόχων τους. Στο πλαίσιο αυτό εντός του 2012: • Οι φορείς διαχείρισης των επιχειρησιακών προγραμμάτων του ΕΣΠΑ θα τυποποιήσουν ακόμα πε- ρισσότερο τον τρόπο λειτουργίας τους, και θα πιστοποιηθούν σύμφωνα με τις διατάξεις του άρ- θρου 10 παρ. 11 του ν. 3840/2010. Με τη ρύθμιση αυτή αναμένεται σταθεροποίηση ή και βελτι- στοποίηση της ποιότητας του διαχειριστικού έργου. • Έχει τεθεί σε εφαρμογή σύστημα παρακολούθησης των προθεσμιών ολοκλήρωσης των ενεργειών διαχείρισης και υλοποίησης των συγχρηματοδοτούμενων έργων, οι οποίες έχουν ήδη θεσμοθετη- θεί. Το σύστημα παρακολούθησης επιτρέπει αφενός την εγρήγορση των αρμόδιων φορέων αλλά και την ανατροφοδότηση του συστήματος με πραγματικά στοιχεία υλοποίησης τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη λήψη των κατάλληλων διορθωτικών μέτρων. • Σε ό,τι αφορά τα μεγάλα έργα, ο στόχος α΄ εξαμήνου 2011 (υποβολή 5 μεγάλων έργων στην ΕΕ μέσω SFC) όχι μόνο έχει ήδη (από 21/3/2011) επιτευχθεί αλλά έχει και υπερκερασθεί αφού από τον Απρίλιο 2011 έχουν υποβληθεί 6 μεγάλα έργα. Επίσης, ο ετήσιος στόχος 2011 (10 μεγάλα έρ- γα αποδεκτά) έχει ήδη, σήμερα, επιτευχθεί, δεδομένου ότι (εντός του 2011 μέχρι σήμερα) έχουν υποβληθεί 12 μεγάλα έργα, όλα αποδεκτά (έστω και με απαντώμενες παρατηρήσεις). Οι υποβολές θα συνεχίζονται μέχρι τέλους του έτους. Θα συνεχισθεί όμως και ο συντονισμός και η συστηματι- κή παρακολούθηση από το ΥΠΑΑΝ/ΕΑΣ/ΕΥΣ–Μονάδα Α΄, με τη συνεργασία των εμπλεκόμε- νων Διαχειριστικών Αρχών. Έχει συσταθεί στο ΥΠΑΑΝ Ομάδα Εργασίας, η οποία σε συνεργασία με τις αρμόδιες Διαχειρι- στικές Αρχές, τη ΜΟΔ ΑΕ και την Task Force της Αντιπροεδρίας, προέβη σε αρχική αποτύπωση της πορείας υλοποίησης των 64 μεγάλων έργων, η οποία επικαιροποιήθηκε στο τέλος Σεπτεμβρί- ου του 2011 και οι σχετικοί φάκελοι έχουν διαβιβαστεί στην ΕΕ. Η παρακολούθηση των μεγάλων έργων θα είναι συνεχής προκειμένου να υπάρξει έγκαιρη αντιμετώπιση των προβλημάτων, επαρ- κής συντονισμός μεταξύ των εμπλεκομένων υπηρεσιών ώστε να επιταχυνθεί η υλοποίηση και ο- λοκλήρωση των έργων. Στο πλαίσιο αυτό και όπου απαιτείται θα παρασχεθεί η απαραίτητη τεχνι- κή στήριξη. • Παράλληλα έχουν ήδη ολοκληρωθεί και σχεδιάζονται περαιτέρω θεσμικές παρεμβάσεις για την άρση καθυστερήσεων στην εκτέλεση των συγχρηματοδοτούμενων έργων. Έχουν ήδη θεσμοθετη- θεί μέτρα για την επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδοτήσεων από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, ψηφίστηκε νέος νόμος για τις περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις με τον οποίο επιχειρεί- ται η απλοποίηση των γραφειοκρατικών διαδικασιών και ο εξορθολογισμός του ισχύοντος πλαισί- ου περιβαλλοντικής αδειοδότησης και του συστήματος περιβαλλοντικών ελέγχων, «χωρίς εκπτώ- σεις στο ουσιαστικό κομμάτι της περιβαλλοντικής προστασίας», ενώ αναμένεται εντός του έτους και η ψήφιση νόμου για την επιτάχυνση των διαδικασιών απαλλοτριώσεων. • Τέλος, υποβλήθηκαν στις υπηρεσίες της Επιτροπής προτάσεις απλοποιημένης διαχείρισης δαπα- νών που αφορούν σε έργα επιχορηγήσεων τα οποία χρηματοδοτούνται μέσω των επιχειρησιακών προγραμμάτων του ΕΚΤ. Η έγκριση αυτών των προτάσεων, η μία εκ των οποίων έχει ήδη απο- σταλεί στις ελληνικές αρχές, συνιστά σημαντική απλοποίηση στο μηχανισμό διαχείρισης ενός με- ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 79 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 γάλου αριθμού έργων του ΕΚΤ, μείωση του απαιτούμενου διαχειριστικού κόστους για τη διασφά- λιση της νομιμότητας και κανονικότητας των δαπανών τους και απομείωση του κινδύνου επιβο- λής μελλοντικών δημοσιονομικών διορθώσεων από μέρους της Επιτροπής. Ως εκ τούτου, το ΕΣΠΑ θα επιδείξει το 2012 μία απρόσκοπτη, επιταχυνόμενη πορεία με απαρέγκλιτο στόχο την αποτελεσματικότητα της εφαρμογής του. Αναθεώρηση ΕΣΠΑ Σύμφωνα με το άρθρο 33 του Κανονισμού 1083/2006 όπως τροποποιήθηκε και ισχύει με τον Κανονι- σμό 539/2010 τα επιχειρησιακά προγράμματα της προγραμματικής περιόδου 2007-2013 δύναται να αναμορφωθούν όταν ισχύουν οι παρακάτω περιπτώσεις: • έχουν επέλθει σημαντικές κοινωνικό-οικονομικές αλλαγές, • παρουσιάζονται δυσκολίες στην υλοποίηση, • καταγράφεται σημαντική απόκλιση από τους τεθέντες στόχους και τέλος • υπάρχει διαφοροποίηση στις κοινοτικές και εθνικές προτεραιότητες Η αναγκαιότητα της επικείμενης αναθεώρησης προκύπτει από την διαφοροποίηση που έχει προκύψει σε σχέση με το οικονομικό περιβάλλον στο οποίο η χώρα είναι υποχρεωμένη να λειτουργήσει και τις ανάγκες που προκύπτουν από το Μνημόνιο Οικονομικής και Χρηματοπιστωτικής Πολιτικής. Ταυτό- χρονα τα δεδομένα από την υλοποίηση των ΕΠ του ΕΣΠΑ δείχνουν ότι υπάρχει καθυστέρηση και α- ντιμετωπίζονται δυσκολίες στην υλοποίηση, ενώ σε ορισμένα ΕΠ, για λόγους στήριξης της εθνικής προσπάθειας αναζωογόνησης της ελληνικής οικονομίας, διαπιστώνεται υπερδέσμευση κάποιων αξό- νων προτεραιότητας και κυρίως εκείνων που στοχεύουν στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας- ανταγωνιστικότητας. Στην κρίσιμη περίοδο που διανύουμε, τα επιχειρησιακά προγράμματα του ΕΣΠΑ επιφορτίζονται και με έναν επιπλέον ρόλο, αυτόν της συμβολής στην επίτευξη των στόχων του Προγράμματος Σταθερό- τητας και Ανάπτυξης και της άρσης κατά το δυνατό των δυσμενών επιπτώσεων από τη σοβαρή οικο- νομική κρίση η οποία πλήττει μεταξύ των άλλων και τη διαθεσιμότητα εθνικών πόρων για τις δημόσι- ες και ιδιωτικές επενδύσεις, με άμεσα επακόλουθα στην απασχόληση και την ευημερία. Στη βάση αυτή, η επίσπευση της υλοποίησης των προγραμμάτων με την ταυτόχρονη προσαρμογή τους στα νέα δεδομένα για τη σταδιακή αποκατάσταση της αναπτυξιακής δυναμικής της ελληνικής οικονομίας και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς της αλλά και της ενίσχυσης της ρευστότητας των επιχειρήσεων, αποτελεί πρωταρχικό στόχο και οδηγό για τη λήψη όλων των απαραίτητων μέτρων αναθεώρησης και επιτάχυνσης της εφαρμογής των προγραμμάτων. Η αναθεώρηση πραγματοποιείται σε δύο στάδια. Το πρώτο στάδιο της αναθεώρησης ολοκληρώθηκε και αφορούσε στην τροποποίηση των χρηματοδοτικών πινάκων των εγκεκριμένων ΕΠ και την αύξη- ση του ποσοστού της Κοινοτικής Συνδρομής στο 85% (πλην των ΠΕΠ του στόχου 2). Με την ανα- θεώρηση αυτή επιδιώχθηκε αφενός μεν να αυξηθεί η απορρόφηση και κατ’ επέκταση η εισροή κοινο- τικών πόρων και αφετέρου να εξοικονομηθούν πολύτιμοι και εν ανεπαρκεία λόγω της κρίσης, εθνικοί πόροι. Οι εθνικοί πόροι που εξοικονομούνται από την υποχρέωση κάλυψης της εθνικής συμμετοχής στο ΕΣΠΑ θα κατευθυνθούν κατά προτεραιότητα στην κάλυψη συναφών δαπανών ανάπτυξης . Η τροποποίηση των χρηματοδοτικών πινάκων κατά το πρώτο αυτό στάδιο αναθεώρησης δεν επέφερε αλλαγές στη δομή και το περιεχόμενο των επιχειρησιακών προγραμμάτων. Δεδομένου όμως ότι θα πρέπει παράλληλα να αντιμετωπιστούν τόσο τα προβλήματα υλοποίησης που έχουν καταγραφεί όσο και οι αναπτυξιακές ανάγκες της χώρας θα πρέπει να γίνει η αναμόρφωση του περιεχομένου των επιχειρησιακών προγραμμάτων με βάση τις παρακάτω κατευθύνσεις: 1. Ενίσχυση νέων αναπτυξιακών δράσεων με αιχμή τις δράσεις επιχειρηματικότητας με έμφαση: 80 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 • στη στήριξη των ΜΜΕ που τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή αντιμετωπίζουν αυξημένη δυ- σκολία πρόσβασης στη χρηματοδότηση, • στη στήριξη της παραγωγικής επιχειρηματικότητας μέσω του νέου αναπτυξιακού νόμου, • στη δημιουργία νέων χρηματοδοτικών εργαλείων και • στη στήριξη του εξαγωγικού χαρακτήρα των ελληνικών επιχειρήσεων. 2. Αντιμετώπιση των επιπτώσεων από τη διογκούμενη ανεργία, ιδιαίτερα των νέων, των νέων επι- στημόνων και των γυναικών καθώς επίσης και την αντιμετώπιση της ανεργίας με τοπικά χαρα- κτηριστικά μέσα από την υλοποίηση ολοκληρωμένων παρεμβάσεων σε συνδυασμό πάντοτε με τους βασικούς αναπτυξιακούς στόχους, την αύξηση της παραγωγικότητας και προώθηση της και- νοτομίας καθώς και τη στήριξη της απασχόλησης μέσα από τόνωση της επιχειρηματικότητας. 3. Κάλυψη των υπερδεσμεύσεων που έχουν προκύψει στα προγράμματα προκειμένου να είναι εφι- κτή η καταχώρηση στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα των δεσμεύσεων και των αναλο- γουσών δαπανών στα αιτήματα πληρωμών και συνεπώς να μην επιβαρυνθούν αποκλειστικά εθνι- κοί πόροι έως το τέλος της Προγραμματικής Περιόδου. 4. Αντιμετώπιση καθυστερήσεων σε τομείς / δράσεις / έργα και προώθηση νέων αναπτυξιακών δρά- σεων και έργων λαμβάνοντας υπόψη τις ανειλημμένες υποχρεώσεις της χώρας. Η δεύτερη φάση της αναθεώρησης αναμένεται να πραγματοποιηθεί μέχρι το τέλος του έτους. Βασικές Προτεραιότητες ΕΣΠΑ Η υλοποίηση του ΕΣΠΑ εντάσσεται στη συνολική προσπάθεια που καταβάλλει η χώρα, μέσω και της διαμόρφωσης ενός υγιούς οικονομικού περιβάλλοντος, για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας της Ελληνικής Οικονομίας, την ανάπτυξη της περιφέρειας, την αξιοποίηση του αν- θρώπινου δυναμικού, την ενίσχυση της οικονομικής, κοινωνικής και χωρικής συνοχής στην κατεύ- θυνση της ενσωμάτωσης των αρχών και των στόχων της «πράσινης ανάπτυξης». Στις βασικές προτεραιότητες του ΕΣΠΑ είναι: 1. Η προώθηση δράσεων ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας με στόχο τη δημιουργία νέων επι- χειρηματικών δραστηριοτήτων, καθώς και τη δημιουργία πολλών και ποιοτικών θέσεων εργασίας. Ε- πιπλέον, θα επιδιωχθεί η ανάπτυξη και προσέλκυση δραστηριοτήτων υψηλότερης προστιθέμενης αξί- ας και δραστηριοτήτων σε τομείς υψηλής τεχνολογίας με αυξημένες απαιτήσεις σε επιστημονικό δυ- ναμικό. Στο πλαίσιο υλοποίησης των παραπάνω στόχων προωθούνται προγράμματα ενίσχυσης επιχει- ρήσεων μέσω του ΕΣΠΑ και των Επιχειρησιακών του Προγραμμάτων με στόχο την ενίσχυση του συ- νόλου της παραγωγικής βάσης της χώρας, την προώθηση της επιχειρηματικότητας των νέων για υλο- ποίηση καινοτομικών δράσεων, την ενίσχυση των νέων επιστημόνων, την ενίσχυση του τομέα του τουρισμού και της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων και την προώθηση των συνεργασιών. Αναμενόμε- νο αποτέλεσμα από την υλοποίηση των δράσεων είναι η ενίσχυση καινοτομικών ενεργειών, ενεργειών με σαφή προσανατολισμό στην προστασία περιβάλλοντος και τις νέες τεχνολογίες και η δημιουργία και διατήρηση της απασχόλησης μέσα από ένα μοντέλο αειφόρου ανάπτυξης. Επιπλέον, προωθείται η επιχειρηματική διάσταση στην προστασία και διαχείριση του περιβάλλοντος (πράσινη επιχειρηματικότητα). Με γνώμονα την πράσινη διάσταση, υλοποιούνται: • Στοχευμένες ολοκληρωμένες παρεμβάσεις αστικής ανάπτυξης με έμφαση στην υλοποίηση έργων με χαρακτηριστικά παρέμβασης ολοκληρωμένου χαρακτήρα όπως αστικές υποδομές συμπεριλαμ- βανομένων των έργων ύδρευσης και αποχέτευσης και ενεργειακής διαχείρισης, κυκλοφοριακές ρυθμίσεις, δίκτυα πεζοδρόμων και ποδηλατοδρόμων, περιβαλλοντικές αναπλάσεις, αύξηση πρα- ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 81 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 σίνου και κοινοχρήστων χώρων, έργα διαχείρισης στερεών και υγρών αποβλήτων, έργα επαναξιο- ποίησης εγκαταλειμμένων βιομηχανικών εκτάσεων κ.λπ. • Δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας και ενεργειακής αποδοτικότητας σε όλους τους τομείς. Εξοικο- νόμηση σε δημόσια και ιδιωτικά κτίρια με τη χρήση νέων τεχνολογιών όπως φωτοβολταϊκά. Προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (αιολική ενέργεια, φωτοβολταϊκά, γεωθερμία, βιο- καύσιμα από γεωργικά απόβλητα κ.λπ.). • Στοχευμένες Ενισχύσεις στις ΜΜΕ για την προώθηση σχεδίων βιώσιμης παραγωγής (εισαγωγή αποτελεσματικών συστημάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης, υιοθέτηση και χρήση τεχνολογιών για την καταπολέμηση της ρύπανσης, ενσωμάτωση μη ρυπογόνων τεχνολογιών στις επιχειρήσεις). • Ενισχύσεις των μαζικών μέσων μεταφορών για καθαρές και φιλικές στο περιβάλλον μεταφορές με περιορισμό των εκπομπών των ρύπων. • Βιώσιμη διαχείριση των αστικών υγρών και στερεών αποβλήτων με στόχο την πλήρη συμμόρφω- ση με την κοινοτική και εθνική νομοθεσία. • Έργα προστασίας υδατικών πόρων, έργα εξοικονόμησης νερού μέσω της ανακύκλωσης του χρη- σιμοποιημένου νερού, παραγωγή νερού μέσω της αφαλάτωσης θαλάσσιου ή υφάλμυρου νερού με ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές. Παράλληλα θα επιδιωχθεί η προώθηση δράσεων επιχειρηματικότητας μέσω των Νέων Χρηματοδοτι- κών Εργαλείων (Ταμείων) και των Πρωτοβουλιών, συγκεκριμένα: • Πρωτοβουλία JEREMIE: Πλήρης Ενεργοποίηση της πρωτοβουλίας JEREMIE για την εφαρμογή χρηματοδοτικών εργαλείων χορήγησης δανείων και μικροπιστώσεων σε ΜΜΕ, με αρχικό προϋ- πολογισμό 100 εκατ. ευρώ ο οποίος μετά την υπογραφή επέκτασης της υφιστάμενης συμφωνίας χρηματοδότησης στις 5/10/2010, για επιπλέον πόρους ύψους 150 εκατ. ευρώ που θα διατεθούν από το Ε.Π. «Ψηφιακή σύγκλιση» ανήλθε στο ποσό των 250 εκατ. ευρώ. Στο ταμείο χαρτοφυλα- κίου JEREMIE, και στο διάστημα από τον 11ο του 2009 μέχρι σήμερα, έχει ολοκληρωθεί ο σχε- διασμός 5 προϊόντων συνολικού ύψους 210,3 εκατ. ευρώ. Για τα 3 από τα παραπάνω προϊόντα έχει ολοκληρωθεί η διαγωνιστική διαδικασία και έχουν υπο- γραφεί συμβάσεις με τους ενδιάμεσους φορείς χρηματοδότησης. Για τα υπόλοιπα δύο αναμένεται να ολοκληρωθεί η διαδικασία εντός έτους. Από τα προϊόντα για τα οποία έχουν υπογραφεί συμβάσεις, το πρώτο προϊόν ύψους 60 εκατ. ευρώ έχει αρχίσει ήδη να διατίθεται στην αγορά εδώ και περίπου 9 μήνες και έχουν μέχρι τώρα εγκριθεί δάνεια ύψους 13,1 εκατ. ευρώ. Μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους αναμένεται να είναι διαθέσι- μα στην αγορά και τα άλλα 2 προϊόντα. • Πρωτοβουλία JESSICA: Η χρηματοδοτική συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων που προβλέπει τη μεταφορά ποσού ύψους 258 εκατ. ευρώ στο ταμείο χαρτοφυλακίου της Πρωτο- βουλίας Jessica, για έργα αστικής ανάπλασης και για έργα διαχείρισης στερεών αποβλήτων. • Ιδρύθηκε χρηματοδοτικός οργανισμός για ΜΜΕ, με την ονομασία Ελληνικό Ταμείο Επιχειρημα- τικότητας και Ανάπτυξης (ΕΤΕΑΝ) που αποτελεί μετεξέλιξη του ΤΕΜΠΜΕ. • Ταμείο Επιχειρηματικότητας συστήθηκε με τη σχετική Κοινή Υπουργική Απόφαση, με μετοχικό κεφάλαιο για την ενεργοποίηση νέων ανακυκλώσιμων μορφών χρηματοδότησης και επενδυτικής πρακτικής ύψους 460 εκατ. ευρώ όπως venture capital, start up and seed capital, business angels κ.λπ. Το ταμείο λειτουργεί στο πλαίσιο του ΕΤΕΑΝ και ήδη έχουν υπογραφεί συμβάσεις με εν- διάμεσους χρηματοδοτικούς οργανισμού για την πλειονότητα των δράσεων που έχουν σχεδιαστεί. 82 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 • Προβλέπεται να δημιουργηθεί Ταμείο Εξωστρέφειας το οποίο φιλοδοξεί να στηρίξει τις επιχει- ρήσεις που έχουν εξαγωγικό προσανατολισμό και να τις βοηθήσει στην προσπάθειά τους να δι- εισδύσουν στις αγορές του εξωτερικού. • Αντίστοιχα συστάθηκε τον Οκτώβριο του 2010 το Ταμείο χαρτοφυλακίου ΕΝΑΛΙΟ, για το οποίο διατέθηκαν 35 εκατ. ευρώ από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Αλιεία». Μέχρι σήμερα έχει ολο- κληρωθεί ο σχεδιασμός της επενδυτικής στρατηγικής και των αντίστοιχων προϊόντων και είναι σε εξέλιξη η διαδικασία για την εύρεση ενδιάμεσων χρηματοδοτικών οργανισμών. • Τέλος προβλέπεται η δημιουργία δύο νέων χρηματοδοτικών μέσων με στόχο την ενίσχυση της ρευστότητας των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων στοχευμένα για δράσεις επιχειρηματικότητας και μεγάλων δημοσίων έργων. 2. Η ανασύνταξη της δημόσιας διοίκησης που αποτελεί την υπ’ αριθμό ένα πρόκληση για το μέλλον και την προοπτική της χώρας μας. Στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης για τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης, υιοθετούνται μέτρα για τον εξορθολογισμό της χρήσης των πόρων, την οργάνω- ση της δημόσιας διοίκησης, της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και των κοινωνικών προγραμμάτων. 3. Οι επενδύσεις σε βιώσιμες υποδομές που ενισχύουν την παραγωγικότητα, την εξωστρέφεια και ελκυστικότητα της χώρας και βελτιώνουν την ποιότητα ζωής. Σημαντική θέση κατέχουν η ολο- κλήρωση έργων, οι λειτουργικές διασυνδέσεις των μεταφορών (δίκτυα), η βέλτιστη αξιοποίηση των ήδη υλοποιημένων έργων. Η προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων, σε συνδυασμό με τους διαθέσιμους εθνικούς και κοινοτικούς πόρους, θα χρησιμοποιηθεί στην ανάπτυξη και λειτουργία των δικτύων και των υπηρεσιών μεταφορών. 4. Οι επενδύσεις στον τομέα της ενέργειας με έμφαση στην ανάπτυξη φιλικών προς το περιβάλ- λον μορφών ενέργειας και στη βελτίωση του ενεργειακού εφοδιασμού της χώρας. 5. Οι επενδύσεις στην παιδεία, τη γνώση, την καινοτομία και τις νέες τεχνολογίες αποτελεί κε- ντρικό στόχο της πολιτικής του ΕΣΠΑ. Μέσα από την αναβάθμιση και μεταρρύθμιση του εκπαιδευτι- κού συστήματος εξασφαλίζεται η ανάπτυξη και η κοινωνική συνοχή. 6. Δράσεις για την Ενίσχυση της Προσαρμοστικότητας του Ανθρώπινου Δυναμικού για την Αύ- ξηση της Ανταγωνιστικότητας των Επιχειρήσεων. Το ανθρώπινο δυναμικό αποτελεί το κλειδί της α- ναπτυξιακής στρατηγικής της χώρας και η αναβάθμισή του ουσιαστική απάντηση στο αίτημα της ενί- σχυσης της κοινωνικής συνοχής. Προτεραιότητα δίνεται σε δράσεις με κυρίαρχο στρατηγικό στόχο την αναβάθμιση και προσαρμογή του ανθρώπινου δυναμικού και των επιχειρήσεων, την προώθηση της απασχόλησης και την άμβλυνση των προβλημάτων της αγοράς εργασίας. Βασικής προτεραιότη- τας χαρακτηρίζονται τα μέτρα ενεργητικών πολιτικών που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με κλάδους οι οποίοι πλήττονται περισσότερο στην παρούσα διεθνή συγκυρία. Οι κλάδοι αυτοί είναι κυρίως ο κατα- σκευαστικός-τεχνικός τομέας, ο τουρισμός, ο πολιτισμός. Τέλος θα δοθεί προτεραιότητα στην κατάρ- τιση ανέργων σε νέους τομείς απασχόλησης, στα «πράσινα επαγγέλματα», σε θέσεις συναφείς με θέ- ματα αειφόρου περιβαλλοντικής διαχείρισης καθώς και σε θέματα νέων τεχνολογιών. 7. Στον τομέα του πολιτισμού αναπτύσσονται πολιτιστικές υποδομές και υπηρεσίες στο νησιω- τικό χώρο, στους ορεινούς όγκους και εξασφαλίζεται η πρόσβαση στους πολιτιστικούς χώρους μέσω σημαντικών οδικών αξόνων. Η «τόνωση της ζήτησης στον τομέα του Πολιτισμού» εστιάζει στην α- νάπτυξη ποιοτικών υπηρεσιών και πολιτιστικών θεσμών ευρωπαϊκής ή και παγκόσμιας εμβέλειας. 8. Στην αναπτυξιακή πορεία της χώρας, ο τουρισμός κατέχει μια άκρως σημαντική θέση. Το «τουριστικό προϊόν» εμπλουτίζεται και εστιάζει στην αξιοποίηση φυσικού και πολιτιστικού αποθέμα- τος για την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου με τη δυναμική ανάπτυξη των ειδικών και εναλλα- κτικών μορφών τουρισμού μέσω ολοκληρωμένων και καινοτόμων παρεμβάσεων εκσυγχρονισμού του τουριστικού τομέα, καθώς και συμπλήρωσης και αναβάθμισης των υποδομών για την ανάπτυξη πα- ραδοσιακών, ειδικών και εναλλακτικών μορφών τουρισμού. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 83 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Προγράμματα ΠΔΕ 2012 χρηματοδοτούμενα αμιγώς από εθνικούς πόρους Στο ΠΔΕ που χρηματοδοτείται αποκλειστικά από εθνικούς πόρους και θα φθάσει στα 1.700 εκατ. ευ- ρώ το 2012, η επιλογή των έργων θα γίνει με κριτήριο τη συμπληρωματικότητα, τις συνέργιες και τη σκοπιμότητα τους σε σχέση με την εκτέλεση έργων συγχρηματοδοτούμενων από την ΕΕ. Περιλαμβά- νονται σημαντικές κατηγορίες έργων, όπως: επενδυτικές δραστηριότητες των ΟΤΑ α΄ βαθμού σε όλη τη χώρα, ενισχύσεις των ιδιωτικών επενδύσεων στο πλαίσιο υλοποίησης των αναπτυξιακών νόμων, δαπάνες για την αποκατάσταση ζημιών σε έργα υποδομής και ενισχύσεις σε πληγέντες από σεισμούς, πυρκαγιές και άλλες φυσικές καταστροφές. Το ΠΔΕ, πέραν της χρηματοδότησης των παραπάνω τομέων, συμβάλλει αποφασιστικά στo πλαίσιο της ασκούμενης κοινωνικής πολιτικής και στην υποβοήθηση κοινωνικών ομάδων με ιδιαίτερα προ- βλήματα διαθέτοντας σημαντικά κονδύλια αποκλειστικά από εθνικούς πόρους για τη κοινωνική πρό- νοια, τη λαϊκή κατοικία, την καταπολέμηση της ανεργίας, τη δωρεάν κρατική αρωγή στους σεισμό- πληκτους και τη δωρεάν κρατική αρωγή για την αποκατάσταση παλιννοστούντων από χώρες της Α- νατολικής Ευρώπης. Δράσεις κατά Υπουργείο Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων Η συμβολή του ΠΔΕ στην οικονομική ανάπτυξη αποτυπώνεται στα Προγράμματα του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων που υλοποιεί μεγάλα έργα υποδομών όπως: τη κατασκευή των εθνικών οδικών αξόνων, τη κατασκευή της επέκτασης του Μετρό Αθηνών, τον εκσυγχρονισμό του ΟΣΕ, τη κατασκευή του Μετρό Θεσσαλονίκης, τη κατασκευή της επέκτασης του Προαστιακού Σιδη- ροδρόμου Αθηνών, τα λιμενικά – ναυτιλιακά έργα, τα έργα για τα αεροδρόμια, καθώς και τα έργα του συνολικού εθνικού και επαρχιακού οδικού δικτύου της χώρας. Επίσης υλοποιεί έργα για τη βελτίωση των υποδομών ύδρευσης και αποχέτευσης. Για το σκοπό αυτό δεσμεύονται πιστώσεις 2.142 εκατ. ευ- ρώ, το οποίο αποτελεί το 27,82% του συνόλου των πιστώσεων του ΠΔΕ 2012. Υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας Οι δράσεις βιομηχανίας-βιοτεχνίας, στο πλαίσιο της ενίσχυσης των ιδιωτικών επενδύσεων, χρηματο- δοτούνται επίσης από το ΠΔΕ. Σημαντικό εργαλείο αποτελεί ο αναπτυξιακός νόμος που ενισχύει την ανάπτυξη τόσο των νέων όσο και υφιστάμενων βιομηχανικών, βιοτεχνικών και ξενοδοχειακών επιχει- ρήσεων, τον εκσυγχρονισμό τους, την προώθηση των νέων τεχνολογιών και της καινοτομίας, την α- πασχόληση και την ανάπτυξη της περιφέρειας. Επίσης, στον τομέα αυτό περιλαμβάνονται και οι δαπάνες για την ανάπτυξη δομών υποστήριξης της επιχειρηματικότητας της χώρας όπως και οι επιχορηγήσεις στον ΕΟΜΜΕΧ για αποζημιώσεις επιχει- ρήσεων που επλήγησαν από θεομηνίες. Επιπλέον, το Υπουργείο υλοποιεί δράσεις του οικονομικού σχεδιασμού, δράσεις του προγράμματος για την ψηφιακή σύγκλιση και έργα νομαρχιακού και περι- φερειακού επιπέδου (ειδικά αναπτυξιακά προγράμματα). Για το σκοπό αυτό δεσμεύονται πιστώσεις 1.632 εκατ. ευρώ, το οποίο αποτελεί το 21,19% του συνόλου των πιστώσεων του ΠΔΕ 2012. Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Τα έργα του γεωργικού τομέα συνιστούν μια άλλη πολύ σημαντική κατηγορία έργων που χρηματο- δοτούνται από το ΠΔΕ 2012. Περιλαμβάνονται έργα υποδομών για τη βελτίωση συνθηκών μεταποίη- σης και εμπορίας γεωργικών προϊόντων, οικονομικές ενισχύσεις γεωργικών προγραμμάτων, κατα- σκευαστικές βελτιώσεις και εξοπλισμός κτηνιατρικών εργαστηρίων σε ακριτικές περιοχές, εγγειοβελ- τιωτικά έργα κ.λπ. Για τα έργα αυτά, δεσμεύονται πιστώσεις 388 εκατ. ευρώ. 84 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Στις δαπάνες για ενέργεια περιλαμβάνονται και οι επιχορηγήσεις σε ενδιάμεσους φορείς (όπως Κέ- ντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας – ΚΑΠΕ) για την πραγματοποίηση ιδιωτικών επενδύσεων ανα- νεώσιμων πηγών ενέργειας. Σημαντική είναι και η συμμετοχή του ΠΔΕ για έργα που συμβάλλουν στην προστασία και αναβάθμιση του περιβάλλοντος και τη βιώσιμη οικιστική ανάπτυξη καθώς και την προστασία των δασών. Για το σκοπό αυτό προβλέπεται να διατεθούν 396 εκατ. ευρώ. Υπουργείο Εσωτερικών και Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Σημαντικά είναι επίσης τα κονδύλια που θα διατεθούν για τον εκσυγχρονισμό και τη βελτίωση της λειτουργίας της Δημόσιας Διοίκησης. Στο πλαίσιο αυτό χρηματοδοτούνται δράσεις για τη βελτίωση της παραγωγικότητας και ποιότητας των δημοσίων υπηρεσιών, για την άρση διοικητικών εμποδίων, για την αποφυγή δημιουργίας συνθηκών αποκλεισμού από την κοινωνία της γνώσης, για τη διοικητι- κή διαφάνεια και την καταπολέμηση της διαφθοράς, για την ανάπτυξη της ηλεκτρονικής διακυβέρνη- σης, για τη δια βίου μάθηση και εκπαίδευση των δημοσίων υπαλλήλων, για την ενίσχυση της διαπερι- φερειακής συνεργασίας και για την μετατροπή των ΚΕΠ σε κέντρα ολοκληρωμένων συναλλαγών. Τα ποσά που δεσμεύονται ανέρχονται στα 567 εκατ. ευρώ και αφορούν σε έργα των τομέων της Δη- μόσιας Διοίκησης, των ΟΤΑ Α΄ και Β΄ βαθμού και της ψηφιακής σύγκλισης. Υπουργείο Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης & Θρησκευμάτων, Υπουργείο Πολιτισμού & Τουρισμού, Υπουργείο Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Υπουργείο Εργασίας & Κοινωνικής Ασφάλισης Οι επενδυτικές δαπάνες για την παιδεία, τον πολιτισμό, την υγεία-πρόνοια αποτελούν σημαντικό μέ- ρος του ΠΔΕ μέσα από τη στήριξη δράσεων που συμβάλλουν στην πνευματική, πολιτιστική και κοι- νωνική ανάπτυξη. Η εκπαίδευση, η επιστημονική έρευνα, η τεχνολογία και η καινοτομία ως βασικά στοιχεία της οικονομίας της γνώσης, συμβάλλουν σημαντικά στην αύξηση της παραγωγικότητας και στη ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας. Ειδικότερα στο τομέα της Παιδείας καταβάλλεται τεράστια προσπάθεια για τον εκσυγχρονισμό των υποδομών και τη διάχυση της γνώσης στους νέους μέσω στοχευμένων δράσεων Στις δαπάνες για την υγεία-πρόνοια περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, δαπάνες για εξοπλισμό των νο- σοκομείων, για λειτουργία παιδικών σταθμών και γηροκομείων, για δημιουργία δομών αποασυλοποί- ησης ψυχικά ασθενών όπως και δομών παροχής φροντίδας ψυχικής υγείας, καθώς και δαπάνες για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών. Το ΠΔΕ χρηματοδοτεί επίσης δράσεις για την έρευνα και την τεχνολογία, για προγράμματα ανάπτυ- ξης βιομηχανικών ερευνών καθώς και για προγράμματα ενίσχυσης ερευνητικού δυναμικού. Σημαντική είναι και η συμμετοχή του ΠΔΕ για έργα πολιτισμού, όπως η κατασκευή – επισκευή μου- σείων, η συντήρηση μνημείων και αρχαιολογικών χώρων όπως και η συνολική ανάδειξή τους. Παράλληλα το ΠΔΕ χρηματοδοτεί δράσεις για την ανάπτυξη του τουρισμού, τον αθλητισμό, την απα- σχόληση και την προστασία των ανέργων και άλλες δράσεις που συμβάλλουν στην ανάπτυξη και ευ- ημερία των πολιτών. Η ταχύτητα των τεχνολογικών και οργανωτικών αλλαγών στην παραγωγική διαδικασία δημιουργεί συνεχώς την ανάγκη απόκτησης νέων γνώσεων και ανάπτυξης ποικίλων δεξιοτήτων στο κοινωνικό σύνολο. Ο ρόλος της κατάρτισης και της εκπαίδευσης καθίσταται πρωταρχικός, τόσο για τους άνερ- γους όσο και για τους εργαζόμενους και με ιδιαίτερη βαρύτητα στους νέους και τις γυναίκες, στο το- μέα της ενίσχυσης των προοπτικών απασχόλησης αλλά και της επαγγελματικής ανέλιξης αντίστοιχα. Συνολικά οι προβλεπόμενες πιστώσεις για τις ανωτέρω δράσεις ανέρχονται σε 1.297 εκατ. ευρώ το οποίο αντιστοιχεί στο 16,84% του συνόλου των δημοσίων επενδύσεων. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 85 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Τέλος το ΠΔΕ χρηματοδοτεί δράσεις αρμοδιότητας των Υπουργείων Δικαιοσύνης, Εξωτερικών, Ε- θνικής Άμυνας και Προστασίας του Πολίτη. Χρηματοδότηση έργων περιφερειακών προγραμμάτων Πολύ σημαντική είναι η συμβολή του ΠΔΕ στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της Περιφέρει- ας. Με τον «Καλλικράτη» θεμελιώθηκαν 13 αιρετές περιφέρειες Β΄ βαθμού και 7 αποκεντρωμένες κρατικές διοικήσεις στη θέση των 13 κρατικών περιφερειών που υπήρχαν. Ειδικότερα με την έναρξη εφαρμογής του νέου νόμου του Καλλικράτη τα περιφερειακά προγράμματα και τα νομαρχιακά που ήταν ενταγμένα στις ΣΑΝΑ/3 και ΣΑΝΑ/8 υλοποιούνται από τις νέες αιρετές Περιφέρειες. Οι πιστώσεις που εγγράφονται στον προϋπολογισμό του 2012 για έργα περιφερειακών προγραμμάτων ανέρχονται στο ποσό των 1.150 εκατ. ευρώ (1.000 εκατ. ευρώ για έργα συγχρηματοδοτούμενα από την ΕΕ και 150 εκατ. ευρώ για έργα χρηματοδοτούμενα αμιγώς από εθνικούς πόρους), έναντι 1.110 εκατ. ευρώ το 2011 και 583,01 εκατ. ευρώ το 2010. Στον πίνακα 3.23 παρουσιάζονται στοιχεία για τη χρηματοδότηση από το ΠΔΕ έργων που εκτελούνται από τις Περιφέρειες για την περίοδο 2010 -2012. Πίνακας 3.23 Χρηματοδότηση έργων ΠΔΕ που εκτελούνται από τις περιφέρειες (σε εκατ. ευρώ) 2010 Πληρωμές 2011 Εκτιμήσεις πληρωμών 2012 Προβλέψεις Μεταβολή 2011/2010 Μεταβολή 2012/20101 Χρηματοδοτήσεις έργων περιφέρειας με κοινοτι- κή συμμετοχή 475 980 1.000 106,1 2,0 Χρηματοδοτήσεις έργων περιφέρειας από εθνι- κούς πόρους 108 130 150 20,8 15,4 Σύνολο 583 1.110 1.150 90,4 3,6 Πηγή: ΠΔΕ Πίνακας 3.24 Περιφερειακό πρόγραμμα ΠΔΕ 2012 (σε εκατ. ευρώ) Αποκεντρωμένες Διοικήσεις Συγχρηματοδοτούμενο Εθνικό Σύνολο Αττική 165 14 179 Περιφέρεια Αττικής 165 14 179 Θεσσαλία – Στερεά Ελλάδα 130 24 154 Περιφέρεια Θεσσαλίας 65 12 77 Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας 65 12 77 Ήπειρος – Δυτική Μακεδονία 110 18 128 Περιφέρεια Ηπείρου 80 10 90 Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας 30 8 38 Πελοπόννησος, Δυτική Ελλάδα και Ιόνιο 170 36 206 Περιφέρεια Πελοποννήσου 60 16 76 Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας 60 16 76 Περιφέρεια Ιονίων Νήσων 50 4 54 Αιγαίο 105 16 121 Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου 70 8 78 Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου 35 8 43 Κρήτη 85 10 95 Περιφέρεια Κρήτης 85 10 95 Μακεδονία – Θράκη 235 32 267 Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης 60 12 72 Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας 175 20 195 Σύνολο 1.000 150 1.150 * Περιλαμβάνεται συνολική συνεισφορά από δωρεές του ΕΤΑΕΑ 8,6 εκατ. ευρώ κατανεμημένη ως εξής: Στερεά Ελλάδα 0,6 εκατ. ευρώ, Πελοπόννησος 4 εκατ. ευρώ και Δυτική Ελλάδα 4 εκατ. ευρώ. 86 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Συμμετοχή του ΠΔΕ στο μετοχικό κεφάλαιο των ΔΕΚΟ και ΑΕ του Δημοσίου Σημαντικό μέρος των μεγάλων έργων που χρηματοδοτούνται από το ΠΔΕ υλοποιείται από τις ΔΕΚΟ και ΑΕ του δημόσιου τομέα με μεταβίβαση πιστώσεων στους οργανισμούς αυτούς. Συγκεκριμένα κα- τά το έτος 2012 το ύψος των επιχορηγήσεων ανέρχεται στα 1.050 εκατ. ευρώ, το οποίο αντιστοιχεί στο 13,63% του ΠΔΕ. Το μεγαλύτερο μέρος των επιχορηγήσεων αφορά σε μεγάλα έργα υποδομής όπως τα έργα της Εγνατίας ΑΕ, του Μετρό Αθηνών, του ΟΣΕ και του Οργανισμού Σχολικών Κτιρίων (ΟΣΚ). Πίνακας 3.25 Συμμετοχή του ΠΔΕ στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου των ΔΕΚΟ και λοιπών επιχειρήσεων του Δημοσίου (σε χιλ. ευρώ) 2 0 1 0 Πραγματοποιήσεις 2 0 1 1 Εκτιμήσεις πραγμ/σεων 2 0 1 2 Προβλέψεις Δημόσιες επιχειρήσεις Συγχρημα- τοδοτούμενο ΠΔΕ Εθνικό ΠΔΕ Σύνολο Συγχρηματο- δοτούμενο ΠΔΕ Εθνικό ΠΔΕ Σύνολο Συγχρημα- τοδοτούμενο ΠΔΕ Εθνικό ΠΔΕ Σύνολο ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ 201.144 201.144 110.000 110.000 195.000 195.000 ΔΕΠΑΝΟΜ 36.409 32.909 69.318 24.500 10.500 35.000 90.000 8.000 98.000 ΕΓΝΑΤΙΑ 282.800 100 282.900 98.400 7.000 105.400 160.000 160.000 ΕΑΧΑ 985 985 1.000 1.000 1.000 1.000 ΕΟΜΜΕΧ 2.851 3.486 6.337 36.700 1.800 38.500 15.000 3.000 18.000 ΕΛΟΤ 300 300 1.000 1.000 ΕΡΤ 2.000 2.000 ΘΕΜΙΣ ΑΕ 8.887 8.887 2.000 2.000 5.000 5.000 ΚΕΔ 4.386 4.386 5.000 5.000 5.000 5.000 ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΑΕ 4.000 4.000 17.400 2.000 19.400 25.000 2.000 27.000 ΟΑΣΑ 74.699 74.699 48.400 200 48.600 20.000 3.000 23.000 ΟΣΕ 516.600 516.600 349.100 349.100 410.000 410.000 ΟΣΚ 2.272 93.470 95.742 21.200 3.500 24.700 80.000 20.000 100.000 ΟΠΕ 3.000 3.000 3.000 3.000 3.000 3.000 ΤΕΜΠΜΕ / ΕΤΕΑΝ 92.000 92.000 58.000 58.000 ΤΡΑΜ ΑΕ 5.000 5.000 1.000 1.000 4.000 4.000 Σ ύ ν ο λ ο 1.213.776 153.223 1.366.999 765.000 36.000 801.000 1.000.000 50.000 1.050.000 * Σημειώνεται ότι δεν έχουν προβλεφθεί οι δαπάνες στην περίπτωση συγχώνευσης κάποιων φορέων διότι δεν έχουν εκδοθεί ΚΥΑ. Πηγές Χρηματοδότησης του ΠΔΕ Η αποτελεσματική αξιοποίηση των πηγών χρηματοδότησης και η επίσπευση της απορρόφησης των πόρων από την Ευρωπαϊκή Ένωση για τα συγχρηματοδοτούμενα έργα του ΠΔΕ καθίσταται για τη χώρα μας σημαντική. Βασική πηγή εσόδων για τη χρηματοδότηση των έργων του ΠΔΕ αποτελούν οι εισροές από την Ευ- ρωπαϊκή Ένωση και ειδικότερα από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (ΕΓΤΠΕ), το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ), το Ταμείο Αλιείας, το Ταμείο Συνοχής, τα Ταμεία για τα έργα του Υπουργείου Αγρο- τικής Ανάπτυξης για την προγραμματική περίοδο 2007-2013 - ΕΓΤΑΑ (γεωργικό) και ΕΤΑ (αλιείας) - καθώς και το Ταμείο Αλληλεγγύης και Διαχείρισης Μεταναστευτικών Ροών. Τα έσοδα από την ΕΕ για το 2011 προβλέπεται ότι θα ανέλθουν στα 3.175 εκατ. ευρώ, τα οποία καλύπτουν το 41,72% περί- που του συνόλου των δαπανών του ΠΔΕ. Σημειώνεται ότι, το 2011 τα έσοδα από τις επιχορηγήσεις της ΕΕ αυξήθηκαν κατά 13,4% σε σχέση με το 2010, ενώ το 2012 προβλέπεται να αυξηθούν κατά 43,3% έναντι αυτών του 2011. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 87 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Τέλος, τα πιστωτικά έσοδα του ΠΔΕ και η αύξηση των στοιχείων του ενεργητικού του Δημοσίου το 2011 παρουσιάζουν μείωση σε σχέση με το 2010 κατά 34,2% ενώ το 2012 παρουσιάζουν μείωση κα- τά 16,3% σε σχέση με το 2011. Πίνακας 3.26 Πηγές χρηματοδότησης ΠΔΕ (σε εκατ. ευρώ) Πηγές εσόδων 2010 Μεταβολή % Πραγματ/σεις 2011 Εκτιμήσεις 2012 Προβλέψεις 2011/2010 2012/2011 Έσοδα δημόσιων επενδύσεων 3.072 3.365 4.750 9,5 41,2 Ίδια έσοδα 300 190 200 -36,7 5,3 Επιχορηγήσεις ΕΕ 2.801 3.175 4.550 13,4 43,3 - ΕΤΠΑ (1.732) (1.805) (2.371) (4,2) (31,4) - Ταμείο Συνοχής (569) (553) (1.045) (-2,9) (89,0) - ΕΚΤ (296) (538) (819) (82,1) (52,2) - Λοιπά (1) (3) (2) - Ταμείο αλληλεγγύης και διαχείρισης μετα- ναστευτικών ροών (37) (30) (36) (-19,0) (20,0) - ΕΓΤΑΑ (2007-2013) (166) (226) (247) (36,4) (9,3) - ΕΤΑ (2007-2013) (20) (30) (50,0) Πιστωτικά έσοδα και αύξηση στοιχείων ενεργητικού 5.353 3.525 2.950 -34,2 16,3 Σύνολο 8.454 6.890 7.700 -18,5 11,8 Πηγή: Ειδική Υπηρεσία Αρχή Πληρωμής – Προσχέδιο Π/Υ 2012 Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων: Οργανισμός Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυή- σεων (ΟΠΕΚΕΠΕ). 88 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Πίνακας 3.27 Ενδεικτική μηνιαία κατανομή εσόδων-δαπανών κρατικού προϋπολογισμού έτους 2012 (σε εκατ. ευρώ) Ιαν. Φεβ. Μαρ. Απρ. Μαι Ιουν. Ιουλ. Αυγ. Σεπτ. Οκτ. Νοεμ. Δεκ. 2012 ΣΥΝΟΛΟ Έσοδα (1+2) 5.390 3.584 3.544 4.303 4.332 4.272 5.903 5.062 5.257 5.203 5.243 7.091 59.184 1. Καθαρά έσοδα ΤΠ (α-β) 5.390 3.583 3.287 3.806 3.853 3.758 5.465 4.626 4.853 4.709 4.689 6.415 54.434 α. Έσοδα προ επιστροφών φόρων 5.742 3.808 3.489 4.121 4.245 4.186 5.797 4.906 5.218 5.006 4.949 6.767 58.234 β. Επιστροφές φόρων 352 225 202 315 392 428 332 280 365 297 260 352 3.800 2. Έσοδα ΠΔΕ 0 1 257 497 479 514 438 436 404 494 554 676 4.750 Δαπάνες (1+2) 9.952 4.951 5.476 6.227 5.954 6.452 6.749 5.636 5.516 5.082 4.712 5.851 72.557 1. Δαπάνες ΤΠ 9.522 4.313 5.063 5.192 5.324 5.448 6.209 5.196 4.899 4.552 4.270 4.870 64.857 - Πρωτογενείς δαπάνες ΤΠ 4.310 3.758 3.867 4.664 4.321 4.339 4.392 3.943 3.993 4.039 3.717 3.743 49.085 - Επιχορήγηση νοσηλευτικών ιδρυμάτων για εξόφληση μέρους παλαιών οφειλών τους 100 50 50 50 50 100 400 - Εξοπλιστικά προγράμματα Υπουργείου Ε- θνικής Άμυνας 40 60 70 85 50 50 110 100 100 100 115 120 1.000 - Καταπτώσεις εγγυήσεων σε φορείς εκτός γενικής κυβέρνησης 3 9 9 31 7 11 7 6 9 3 36 8 139 - Καταπτώσεις εγγυήσεων σε φορείς γενικής κυβέρνησης 12 54 42 61 31 99 418 128 241 51 38 309 1.484 - Τόκοι 5.157 332 1.025 301 865 899 1.182 1.019 556 359 364 691 12.750 2. Δαπάνες ΠΔΕ 430 638 413 1.035 630 1.004 540 440 617 530 442 981 7.700 Ισοζύγιο κρατικού προϋπολογισμού -4.562 -1.367 -1.932 -1.924 -1.622 -2.180 -846 -574 -259 121 531 1.240 -13.373 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 89 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 4. Χρηματορροές μεταξύ Ελλάδας και Ευρωπαϊκής Ένωσης Οι χρηματορροές μεταξύ Ελλάδας και Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά τα έτη 2010-2012 παρουσιάζονται στον πίνακα 3.28. Από τη σύγκριση απολήψεων και αποδόσεων προκύπτει ότι το δημοσιονομικό όφε- λος της Ελλάδας από τον κοινοτικό προϋπολογισμό για το έτος 2010 διαμορφώθηκε στα 3.113 εκατ. ευρώ, ενώ για το 2011 εκτιμάται σε 3.393 εκατ. ευρώ, αντιπροσωπεύοντας το 1,4% και το 1,6% του ΑΕΠ, αντίστοιχα. Tο έτος 2012 το δημοσιονομικό όφελος προβλέπεται σε 4.602 εκατ. ευρώ ή ποσο- στό 2,2% του ΑΕΠ. Η σχέση απολήψεων-αποδόσεων αναμένεται να διαμορφωθεί περίπου σε 2,47/1 για το έτος 2011 και σε 2,98/1 το 2012, ενώ το 2010 ήταν 2,31/1. Σημειώνεται ότι το μεγαλύτερο μέρος των κοινοτικών πόρων κατευθύνεται μέσω των διαρθρωτικών ταμείων σε τομείς αναπτυξιακής πολιτικής, που συμβάλλουν κυρίως στη στήριξη του στόχου της οι- κονομικής και κοινωνικής συνοχής, στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας και στην ενίσχυση της απασχόλησης. Ειδικότερα, με τη μεταφορά κοινοτικών πόρων στην ελληνική οικονομία ενισχύονται τα μεγάλα έργα υποδομών κυρίως στους τομείς μεταφορών και περιβάλλοντος, η επαγγελματική εκπαίδευση και κα- τάρτιση, η επιχειρηματικότητα, η κοινωνική πολιτική και η περιφερειακή ανάπτυξη. Επίσης, ένα ση- μαντικό μέρος κοινοτικών πόρων κατευθύνεται στον αγροτικό τομέα, αφενός μέσω εισοδηματικών ενισχύσεων από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ) και αφετέρου μέσω προγραμμά- των για την αγροτική ανάπτυξη, από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ). 4.1 Χρηματικές ροές με την Ευρωπαϊκή Ένωση το 2011 Απολήψεις Οι συνολικές εισροές της Ελλάδας από την ΕΕ κατά το έτος 2011 εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν σε 5.700 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 4,1% έναντι του 2010. Η αύξηση αυτή αναμένεται να προέλθει κυρίως από τις απολήψεις του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων και ειδικότερα από τη σημαντική αύξηση που παρουσιάζεται στις απολήψεις του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ). Ειδικότερα, το έτος 2011 ανά τομέα προϋπολογισμού αναμένονται τα ακόλουθα : Τακτικός προϋπολογισμός (ΤΠ) Οι απολήψεις που προορίζονται για τον ΤΠ αφορούν, κατά κύριο λόγο, στην παροχή κοινοτικών ενι- σχύσεων προς όφελος της αγροτικής ανάπτυξης, ειδικότερα δε αφορά τη συγχρηματοδότηση από την ΕΕ προγραμμάτων και δράσεων αγροτικής ανάπτυξης, όπως αγροτοπεριβαλλοντικά μέτρα (βιολογική γεωργία, μακροχρόνια παύση, κτηνοτροφία), στήριξη ορεινών και μειονεκτικών περιοχών, δάσωση, κ.λπ. Μέσω του ΤΠ αναμένεται να εισρεύσουν συνολικά 271 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας μείωση κατά 15,4% σε σχέση με το 2010 και κατά 21% σε σχέση με την αρχική πρόβλεψη, λόγω των μειωμένων απολήψεων από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) για τα προγράμμα- τα που αφορούν τον ΤΠ. Η μείωση ωστόσο αντισταθμίζεται σχεδόν εξολοκλήρου από την αύξηση των αντίστοιχων απολήψεων ΕΓΤΑΑ για το ΠΔΕ. 90 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Προϋπολογισμός Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) Μέσω του ΠΔΕ εκτιμώνται εισροές ύψους 3.175 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 13,4 %, σε σύγκριση με το έτος 2010. Σημειώνεται ότι σε σχέση με τις αρχικές προβλέψεις του προϋπολογισμού 2011, η απορρόφηση των κοινοτικών κονδυλίων παρουσιάζει υστέρηση. Τούτο οφείλεται τόσο στην έλλειψη ρευστότητας που σημειώθηκε στην αγορά εξαιτίας της ύφεσης, που είχε ως συνέπεια την α- δυναμία χρηματοδότησης των επενδύσεων στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ από ιδιώτες, όσο και στις καθυστε- ρήσεις υλοποίησης και πληρωμών των συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων λόγω και της διοικη- τικής μεταρρύθμισης που πραγματοποιήθηκε σε επίπεδο περιφερειών κατά το α’ εξάμηνο του έτους με την εφαρμογή του προγράμματος «Καλλικράτης». Το 91% των συνολικών απολήψεων για το 2011 προέρχονται από τα Διαρθρωτικά Ταμεία και το Τα- μείο Συνοχής. Ειδικότερα, από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης αναμένονται εισροές ύψους 1.805 εκατ. ευρώ, από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο 538 εκατ. ευρώ και από το Ταμείο Συ- νοχής 553 εκατ. ευρώ. Επιπλέον, προβλέπονται 200 εκατ. ευρώ από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) και 40 εκατ. ευρώ από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλιείας. Στις εκτιμώμενες εισροές του ΠΔΕ συμπεριλαμβάνεται ποσό ύψους 30 εκατ. ευρώ, το οποίο αφορά απολήψεις από το Γενικό Πρόγραμμα της ΕΕ «Αλληλεγγύη και Διαχείριση Μεταναστευτικών Ροών». Το εν λόγω πρόγραμμα αφορά την περίοδο 2007-2013 και έχει στόχο την υλοποίηση δράσεων για την καθιέρωση μιας ολοκληρωμένης διαχείρισης των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης και την εφαρμογή κοινών πολιτικών στη χορήγηση ασύλου και τη μετανάστευση. Προϋπολογισμός ΕΛΕΓΕΠ Οι απολήψεις του τομέα εγγυήσεων γεωργικών προϊόντων που αποτυπώνονται στον προϋπολογισμό ΕΛΕΓΕΠ (ΕΓΤΕ/Εγγυήσεις) χρηματοδοτούν τη στήριξη του εισοδήματος του αγροτικού πληθυσμού και την ανάπτυξη της υπαίθρου. Οι εισροές από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ) αναμένεται να ανέλθουν στο ύψος των 2.252 εκατ. ευρώ για το έτος 2011, αντιπροσωπεύοντας το 40% του συνόλου των απολήψεων από την ΕΕ. Αποδόσεις Οι συνολικές συνεισφορές της Ελλάδας στον κοινοτικό προϋπολογισμό εκτιμάται ότι θα ανέλθουν σε 2.307 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας μείωση 2,4% σε σχέση με το 2010. Το αποτέλεσμα αυτό οφείλεται σε μειωμένες αποδόσεις δασμών του Κοινού Εξωτερικού Δασμολογίου, στη μείωση των συνεισφο- ρών βάσει ΦΠΑ (λόγω συρρίκνωσης της ιδιωτικής και της δημόσιας κατανάλωσης), καθώς και σε με- ταφορά πλεονάσματος του κοινοτικού προϋπολογισμού έτους 2010, το οποίο θα συμψηφιστεί με τις αποδόσεις του 2011. Σημειώνεται ότι στις έκτακτες συνεισφορές εκτιμάται και απόδοση ποσού 124,8 εκατ. ευρώ, που αφορά σε τόκους υπερημερίας λόγω μη απόδοσης δασμών από την εισαγωγή στρατι- ωτικού υλικού από τρίτες χώρες την περίοδο 1998-2002. Δημοσιονομικό όφελος Το δημοσιονομικό όφελος για το 2011 εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε 3.393 εκατ. ευρώ σημειώνοντας αύξηση κατά 9 % σε σύγκριση με το αντίστοιχο όφελος του έτους 2010. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 91 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Πίνακας 3.28 Χρηματορροές μεταξύ Ελλάδας και ΕΕ 2010-2012 (σε εκατ. ευρώ) 2010 2011 2012 2011/10 2012/11 Πραγμ/σεις Προϋπ/σμός Εκτιμήσεις πραγμ/σεων Προβλέψεις Μεταβολή % Αποδόσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ι) 2.363 2.487 2.307 2.326 -2,4% 0,8% Ίδιοι κοινοτικοί πόροι 2.303 2.392 2.120 2.247 -7,9% 6,0% Δασμοί ΚΕΔ και αντιντάμπιγκ 278 208 185 190 -33,4% 2,7% Εισφορές ζάχαρης και ισογλυκόζης 2 2 2 1 5,3% -30,0% Συνεισφορές βάσει ΦΠΑ 462 414 400 408 -13,4% 1,9% Συνεισφορές βάσει ΑΕΕ 1.561 1.768 1.533 1.648 -1,8% 7,5% Λοιπές συνεισφορές-επιστροφές 14 40 140 16 930,9% -88,9% Πρόσθετες έκτακτες συνεισφορές 12 30 136 10 1074,4% -92,6% Επιστροφές από ανεκτέλεστα προγράμματα 2 10 4 6 100,0% 40,0% Λοιπές συνεισφορές εκτός προϋπολογισμού ΕΕ 47 55 47 63 0,0% 34,0% Συμμετοχή στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης 47 55 47 63 0,0% 34,0% Απολήψεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΙΙ) 5.476 6.818 5.700 6.928 4,1% 21,5% Τακτικός προϋπολογισμός 320 341 271 165 -15,4% -39,1% Έξοδα είσπραξης παραδοσιακών ιδίων πόρων 64 52 47 48 -26,7% 2,1% Απολήψεις ΕΓΤΑΑ 242 280 215 107 -11,2% -50,2% Λοιπές απολήψεις 14 9 9 10 -36,8% 11,1% Προϋπολογισμός Δημοσίων Επενδύσεων 2.801 3.722 3.175 4.550 13,4% 43,3% Απολήψεις ΕΤΠΑ 1.732 2.079 1.805 2.371 4,2% 31,4% Απολήψεις ΕΓΤΑΑ 166 259 200 247 20,7% 23,5% Απολήψεις Ευρ. Ταμείο Αλιείας 30 40 30 -25,0% Απολήψεις ΕΚΤ 296 666 538 819 82,1% 52,2% Απολήψεις ΕΓΤΕ 14 6 Απολήψεις Ταμείο Συνοχής 569 640 553 1.045 -2,9% 89,0% Απολήψεις Πρόγραμμα αλληλεγγύης και διαχείρισης μετα- ναστευτικών ροών 37 34 30 36 -18,9% 20,0% Λοιπές απολήψεις 1 3 2 345,3% -29,8% Προϋπολογισμός ΕΛΕΓΕΠ 2.351 2.750 2.252 2.210 -4,2% -1,9% Απολήψεις από ΕΓΤΕ 2.351 2.750 2.252 2.210 -4,2% -1,9% Προϋπολογισμός τρίτων 4 5 2 3 -51,3% 50,0% Απολήψεις ΕΤΠΑ 3 3 1 2 -68,8% 100,0% Απολήψεις ΕΖΕΣ 1 2 1 1 9,9% 0,0% Δημοσιονομικό όφελος ( ΙΙ-Ι ) 3.113 4.331 3.393 4.602 9,0% 35,6% (ως % του ΑΕΠ) 1,4 2,0 1,6 2,2 92 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 4.2 Χρηματικές ροές με την Ευρωπαϊκή Ένωση το 2012 Οι προβλέψεις των χρηματορροών με την Ευρωπαϊκή Ένωση για το έτος 2012 βασίζονται κυρίως στις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το σχέδιο προϋπολογισμού της ΕΕ του έτους αυτού, στην πρόοδο υλοποίησης των συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων και στις εισροές που αναμένο- νται στον προϋπολογισμό ΕΛΕΓΕΠ. Απολήψεις Το σύνολο των εισροών της Ελλάδας από την ΕΕ κατά το έτος 2012 εκτιμάται ότι θα ανέλθει στο πο- σό των σε 6.928 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 21,5% έναντι του 2011. Η αύξηση αυτή αναμένεται να προέλθει κυρίως από τις απολήψεις του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, καθώς οι απολήψεις που σχετίζονται με τον Τακτικό Προϋπολογισμό εμφανίζονται μειωμένες. Ειδικότερα, ανά τομέα προϋπολογισμού προβλέπονται τα εξής: Τακτικός προϋπολογισμός Οι προβλεπόμενες εισροές από τον ΤΠ ανέρχονται συνολικά σε 165 εκατ. ευρώ, το 65% των οποίων αφορά απολήψεις από το ΕΓΤΑΑ για τη χρηματοδότηση μέτρων και δράσεων αγροτικής ανάπτυξης. Προϋπολογισμός Δημοσίων Επενδύσεων Οι απολήψεις από το ΠΔΕ προβλέπεται να διαμορφωθούν στο ύψος των 4.550 εκατ. ευρώ, οι οποίες αντιστοιχούν στο 66% περίπου των συνολικών εισροών από την ΕΕ. Σε σχέση με το έτος 2011 προ- βλέπεται σημαντική αύξηση των απολήψεων κατά 43,3%, λόγω της αύξησης του ποσοστού κοινοτι- κής συμμετοχής, καθώς και της αύξησης κατά 10% του ποσοστού της κάθε ενδιάμεσης πληρωμής, η οποία όμως θα συμψηφιστεί στο τέλος της προγραμματικής περιόδου. Επίσης, αναμένεται θετική επί- δραση εξαιτίας της απόδοσης των μέτρων επιτάχυνσης του ΕΣΠΑ. Ειδικότερα, από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης αναμένονται εισροές ύψους 2.371 εκατ. ευρώ, από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο 819 εκατ. ευρώ, από το Ταμείο Συνοχής 1.045 ε- κατ. ευρώ και από το ΕΓΤΑΑ 247 εκατ. ευρώ . Στις προβλεπόμενες εισροές του ΠΔΕ συμπεριλαμβάνεται ποσό ύψους 36 εκατ. ευρώ που αφορά στο Γενικό Πρόγραμμα της ΕΕ «Αλληλεγγύη και Διαχείριση Μεταναστευτικών Ροών» περιόδου 2007-2013. Προϋπολογισμός ΕΛΕΓΕΠ Οι απολήψεις του προϋπολογισμού ΕΛΕΓΕΠ μέσω του ΕΓΤΕ για το 2012, προβλέπεται ότι θα ανέλ- θουν σε 2.210 εκατ. ευρώ, ποσό που αντιπροσωπεύει το 32% των συνολικών εισροών από την ΕΕ για το έτος αυτό. Αποδόσεις Οι συνεισφορές στον κοινοτικό προϋπολογισμό για το οικονομικό έτος 2012 προβλέπεται ότι θα α- νέλθουν σε 2.326 εκατ. ευρώ. Δημοσιονομικό όφελος Το δημοσιονομικό όφελος για το έτος 2012 προβλέπεται ότι θα ανέλθει σε 4.602 εκατ. ευρώ, αυξημέ- νο κατά 35,6%, σε σχέση με το εκτιμώμενο όφελος για το 2011. Το προβλεπόμενο δημοσιονομικό όφελος για το 2012 αντιπροσωπεύει το 2,2% του ΑΕΠ. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 93 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 5. Νομικά πρόσωπα Στον ενοποιημένο προϋπολογισμό των νομικών προσώπων περιλαμβάνονται οι προϋπολογισμοί των νομικών προσώπων δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου πλην των ΔΕΚΟ που ταξινομήθηκαν στη γενι- κή κυβέρνηση το 2009. Περιλαμβάνεται επίσης το Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης Γενεών (ΑΚΑΓΕ). Το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων τους προέρχεται από επιχορηγήσεις από τον κρατικό προϋπολο- γισμό. Στα λοιπά έσοδά τους περιλαμβάνονται διάφορα τέλη (διόδια κ.λπ.), προμήθειες, έσοδα από πώληση υπηρεσιών κλπ. Νομικά πρόσωπα πλην ΑΚΑΓΕ Προβλέπεται ότι το σύνολο των νομικών προσώπων πλην του ΑΚΑΓΕ θα παρουσιάσουν έλλειμμα 139 εκατ. ευρώ το 2011 και 43 εκατ. ευρώ στο 2012. Τα ελλείμματα αυτά οφείλονται κυρίως στο κατασκευαστικό πρόγραμμα του ΟΣΚ ο οποίος δανειοδοτήθηκε για το σκοπό αυτό με 50 εκατ. ευ- ρώ το 2011, στο ΕΤΕΑΝ λόγω καταπτώσεων εγγυήσεων, στα ΑΕΙ, τα ΤΕΙ και λοιπά νομικά πρό- σωπα τα οποία λόγω του περιορισμού των επιχορηγήσεων από τον κρατικό προϋπολογισμό αναλώ- νουν ταμειακά διαθέσιμα προηγούμενων χρήσεων. Οι επιχορηγήσεις από τον τακτικό προϋπολογισμό προβλέπονται οριακά αυξημένες, ενώ οι επιχο- ρηγήσεις από το ΠΔΕ προβλέπεται να αυξηθούν σημαντικά ιδιαίτερα στο Υπουργείο Υποδομών, λόγω του κατασκευαστικού έργου των ΟΣΚ και ΔΕΠΑΝΟΜ. Μειωμένες προβλέπονται οι δαπάνες προσωπικού λόγω των νέων μισθολογικών ρυθμίσεων και της μείωσης της απασχόλησης. Η παρατηρούμενη αύξηση στις λοιπές δαπάνες οφείλεται σε προβλέψεις του ΕΤΕΑΝ για καταπτώσεις εγγυήσεων. Αυξημένες προβλέπονται επίσης οι δαπάνες για επενδύσεις για τους λόγους που περιγράφονται πα- ραπάνω. Οι δαπάνες για τόκους και οι πληρωμές χρεολυσίων καλύπτονται κατά το μεγαλύτερο μέρος τους από τον κρατικό προϋπολογισμό, καθώς το κράτος είχε εγγυηθεί για τα δάνειά τους. Πίνακας 3.29 Ενοποιημένος προϋπολογισμός νομικών προσώπων πλην ΔΕΚΟ και ΑΚΑΓΕ (σε εκατ. ευρώ) 2011 2012 Έσοδα 1.719 2.052 Ασφαλιστικές εισφορές 3 3 Έσοδα από τόκους 49 48 Λοιπά έσοδα 613 612 Μεταβιβάσεις από τακτικό προϋπολογισμό 686 699 Μεταβιβάσεις από ΠΔΕ 369 691 Δαπάνες 1.896 2.146 Δαπάνες προσωπικού 491 461 Λοιπές δαπάνες 863 959 Δαπάνες επενδύσεων 482 677 Τόκοι 60 49 Ισοζύγιο -177 -94 Καταπτώσεις εγγυήσεων 38 51 Ισοζύγιο με καταπτώσεις εγγυήσεων -139 -43 94 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Πίνακας 3.30 Περιουσιακά στοιχεία και δανειακές υποχρεώσεις νομικών προσώπων (σε εκατ. ευρώ) Υπόλοιπο την 31/12/2010 Εκτίμηση μεταβολών 2011 Περιουσιακά στοιχεία 2.928 -189 Διαθέσιμα 1.374 Τίτλοι Ελληνικού Δημοσίου 1.528 Λοιπά χρεόγραφα 25 Δάνεια προς τρίτους 1 Δανειακές υποχρεώσεις 1.062 -50 Οι συνοπτικοί προϋπολογισμοί ανά υπουργείο εμφανίζονται στον πίνακα 3.31. Πίνακας 3.31 Προϋπολογισμοί νομικών προσώπων πλην ΔΕΚΟ και ΑΚΑΓΕ ανά υπουργείο (σε εκατ. ευρώ) Υπ. Εσωτερικών Υπ. Εθνικής Άμυνας Υπ. Υγείας και Κ.Α. 2011 2012 2011 2012 2011 2012 Έσοδα 52 55 13 13 216 232 Ασφαλιστικές εισφορές 0 0 0 0 0 0 Έσοδα από τόκους 0 0 0 0 4 4 Λοιπά έσοδα 9 9 13 13 104 119 Μεταβιβάσεις από τακτικό προϋπολογισμό 19 20 0 0 70 70 Μεταβιβάσεις από ΠΔΕ 24 26 0 0 37 39 Δαπάνες 56 55 15 15 214 236 Δαπάνες προσωπικού 21 17 1 1 62 73 Συντάξεις 0 0 0 0 0 0 Λοιπές δαπάνες 13 13 2 4 111 122 Μεταβιβάσεις σε φορείς γενικής κυβέρνησης 0 0 0 0 0 0 Δαπάνες επενδύσεων 22 25 12 10 40 41 Τόκοι 0 0 0 0 0 0 Ισοζύγιο -4 0 -2 -1 2 -4 Υπ. Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Υπ. Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων Υπ. Πολιτισμού και Τουρισμού 2011 2012 2011 2012 2011 2012 Έσοδα 33 49 667 749 159 162 Ασφαλιστικές εισφορές 0 0 0 0 0 0 Έσοδα από τόκους 6 5 11 11 0 0 Λοιπά έσοδα 27 32 180 172 69 69 Μεταβιβάσεις από τακτικό προϋπολογισμό 0 12 349 364 86 88 Μεταβιβάσεις από ΠΔΕ 0 0 127 201 4 5 Δαπάνες 37 53 776 749 166 161 Δαπάνες προσωπικού 2 3 197 185 83 77 Συντάξεις 0 0 0 0 0 0 Λοιπές δαπάνες 33 38 465 431 61 64 Μεταβιβάσεις σε φορείς γενικής κυβέρνησης 0 0 0 0 0 0 Δαπάνες επενδύσεων 3 12 113 132 7 8 Τόκοι 0 0 1 1 15 12 Ισοζύγιο -4 -4 -109 0 -7 1 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 95 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Πίνακας 3.31 Προϋπολογισμοί νομικών προσώπων πλην ΔΕΚΟ και ΑΚΑΓΕ ανά υπουργείο (σε εκατ. ευρώ) Υπ. Οικονομικών Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Υπ. Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής 2011 2012 2011 2012 2011 2012 Έσοδα 62 66 69 60 82 80 Ασφαλιστικές εισφορές 0 0 0 0 0 0 Έσοδα από τόκους 2 1 0 0 12 12 Λοιπά έσοδα 21 19 34 31 33 30 Μεταβιβάσεις από τακτικό προϋπολογισμό 33 34 35 28 22 14 Μεταβιβάσεις από ΠΔΕ 5 12 0 0 15 24 Δαπάνες 45 58 73 61 88 86 Δαπάνες προσωπικού 14 10 35 32 38 28 Συντάξεις 0 0 0 0 0 0 Λοιπές δαπάνες 6 6 35 26 14 13 Μεταβιβάσεις σε φορείς γενικής κυβέρνησης 0 0 0 0 0 0 Δαπάνες επενδύσεων 13 30 3 3 36 44 Τόκοι 12 13 0 0 0 0 Ισοζύγιο 18 8 -3 -2 -6 -6 Υπ. Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων Υπ. Ανάπτυξης, Ανταγωνιστι- κότητας και Ναυτιλίας Υπ. Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων 2011 2012 2011 2012 2011 2012 Έσοδα 5 5 86 84 274 499 Ασφαλιστικές εισφορές 3 3 0 0 0 0 Έσοδα από τόκους 0 0 9 9 3 4 Λοιπά έσοδα 2 2 64 61 56 56 Μεταβιβάσεις από τακτικό προϋπολογισμό 0 0 6 5 65 64 Μεταβιβάσεις από ΠΔΕ 0 0 7 8 150 375 Δαπάνες 4 7 96 233 325 432 Δαπάνες προσωπικού 1 1 21 19 16 15 Συντάξεις 0 1 0 0 0 0 Λοιπές δαπάνες 4 6 61 185 58 52 Μεταβιβάσεις σε φορείς γενικής κυβέρνησης 0 0 0 0 0 0 Δαπάνες επενδύσεων 0 0 14 24 219 347 Τόκοι 0 0 0 5 31 18 Ισοζύγιο 1 -2 -10 -149 -51 67 Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης Γενεών (ΑΚΑΓΕ) Σκοπός του ΑΚΑΓΕ είναι η δημιουργία αποθεματικών για τη χρηματοδότηση των κλάδων σύνταξης των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης (ΦΚΑ) από την 1/1/2019 και μετά. Με το άρθρο 38 του ν.3863/2010 θεσπίστηκε ειδική μηνιαία Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ), η οποία αναπροσαρμόστηκε από 1/8/2011 σύμφωνα με το άρθρο 44 του ν.3986/2011. Πε- ραιτέρω με το ίδιο άρθρο θεσπίστηκε από 1/8/2011 επιπλέον μηνιαία εισφορά στους συνταξιούχους του Δημοσίου, του ΝΑΤ και των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης αρμοδιότητας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, που δεν έχουν συμπληρώσει το 60ο έτος της ηλικίας τους και λαμβάνουν σύνταξη άνω των 1.700 ευρώ. Ο λογαριασμός της ΕΑΣ καλύπτει τα ελλείμματα των κλάδων της κύριας σύνταξης από 1/1/2011 μέχρι 31/12/2014. Με την ίδια διάταξη (ν.3986/2011) θεσπίστηκε και Ειδική Εισφορά Συνταξιούχων Επικουρικής Ασφάλισης, η οποία θα καλύπτει ελλείμματα φορέων και κλάδων επικουρικής σύνταξης από 1/9/2011 μέχρι 31/12/2014. 96 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Με βάση τα παραπάνω, θα μεταφερθούν 100 εκατ. ευρώ το 2011 και 150 εκατ. ευρώ το 2012 από το ΑΚΑΓΕ στα ασφαλιστικά ταμεία. Στον πίνακα 3.32 παρουσιάζεται ο συνοπτικός προϋπολογισμός του ΑΚΑΓΕ. Πίνακας 3.32 Προϋπολογισμός ΑΚΑΓΕ (σε εκατ. ευρώ) 2011 2012 Έσοδα 1.175 1.389 Εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων (κύρια σύνταξη) 450 540 Εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων (επικουρική σύνταξη) 50 170 Έσοδα από κοινωνικούς πόρους 50 50 Έσοδα από τόκους 50 50 Μεταβιβάσεις από τακτικό προϋπολογισμό 575 579 Δαπάνες 100 150 Μεταβιβάσεις σε ασφαλιστικά ταμεία 100 150 Ισοζύγιο 1.075 1.239 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 97 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 6. Κοινωνικός προϋπολογισμός Ο κοινωνικός προϋπολογισμός ενσωματώνει τα θετικά αποτελέσματα της συνεχιζόμενης προσπάθειας οικονομικής εξυγίανσης. Η προσπάθεια για περαιτέρω εξορθολογισμό των δαπανών θα συνεχιστεί και θα είναι ο κυρίαρχος στόχος για το 2012. Τα συνολικά έσοδα του ενοποιημένου κοινωνικού προϋπολογισμού, προ μεταβιβάσεων από τον κρα- τικό προϋπολογισμό, προβλέπονται μειωμένα κατά 579 εκατ. ευρώ ως αποτέλεσμα της συνεχιζόμενης ύφεσης και της απώλειας εσόδων από τόκους λόγω του κουρέματος του δημόσιου χρέους. Οι συνολικές δαπάνες προβλέπεται να μειωθούν κατά 2 περίπου δισ. ευρώ. Η μείωση αυτή θα προέλ- θει κυρίως από τη δαπάνη προσωπικού κατά 254 εκατ. ευρώ, από τις συντάξεις κατά 220 εκατ. ευρώ και τις λοιπές δαπάνες κατά 1.286 εκατ. ευρώ ως αποτέλεσμα της μείωσης των λειτουργικών δαπανών και των εξοφλήσεων υποχρεώσεων παρελθόντων ετών από τα νοσοκομεία. Οι λοιπές μεταβιβάσεις σε τρίτους μειώνονται λόγω κυρίως μείωσης της δαπάνης παροχής φαρμάκων στους ασφαλισμένους και μειώσεων σε λοιπές παροχές. Πίνακας 3.33 Ενοποιημένος κοινωνικός προϋπολογισμός (σε εκατ. ευρώ) 2011 2012 Έσοδα 44.597 42.152 Ασφαλιστικές εισφορές 21.323 20.923 Έσοδα από τόκους 1.169 615 Λοιπά έσοδα 3.979 4.304 Μεταβιβάσεις από τακτικό προϋπολογισμό 17.670 15.910 Μεταβιβάσεις από ΠΔΕ 356 250 Μεταβιβάσεις από άλλους φορείς γενικής κυβέρνησης 100 150 Έξοδα 44.364 42.321 Αμοιβές προσωπικού 1.050 796 Συντάξεις 25.080 24.860 Λοιπές μεταβιβάσεις 12.677 12.394 Λοιπές δαπάνες 5.557 4.271 Ισοζύγιο 233 -169 Πίνακας 3.34 Περιουσιακά στοιχεία και δανειακές υποχρεώσεις ΟΚΑ (σε εκατ. ευρώ) Υπόλοιπο την 31/12/2010 Εκτίμηση μεταβολών 2011 Περιουσιακά στοιχεία 31.407 783 Διαθέσιμα 2.482 Τίτλοι Ελληνικού Δημοσίου 25.108 Λοιπά χρεόγραφα 3.817 Δανειακές υποχρεώσεις 644 550 98 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 6.1 Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης Στον τομέα των εσόδων των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης θα εντατικοποιηθούν οι προσπάθειες για την καταπολέμηση της εισφοροδιαφυγής, τον περιορισμό της ανασφάλιστης εργασίας και την είσπρα- ξη των καθυστερούμενων οφειλών. Στον τομέα των δαπανών η μεγαλύτερη εξοικονόμηση πόρων θα προέλθει μετά την εφαρμογή των δι- ατάξεων του ν.4024/2011 «Συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις, ενιαίο μισθολόγιο-βαθμολόγιο, εργασιακή ε- φεδρεία και άλλες διατάξεις εφαρμογής του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012-2015». Ειδικότερα, προβλέπεται μείωση των δαπανών για αμοιβές προσωπικού λόγω της καθιέρωσης του ε- νιαίου μισθολογίου-βαθμολογίου και της εργασιακής εφεδρείας. Επίσης, θα υπάρξει μείωση της συ- νταξιοδοτικής δαπάνης μετά την εφαρμογή των ρυθμίσεων του άρθρου 2 του παραπάνω νόμου σύμ- φωνα με το οποίο προβλέπεται μείωση των ποσών των συντάξεων πάνω από 1.200 ευρώ κατά 20% ή 40% για ποσά συντάξεων πάνω από 1.000 ευρώ και για συνταξιούχους κάτω των 55 ετών. Μείωση της συνταξιοδοτικής δαπάνης θα προκύψει και για τους φορείς επικουρικής ασφάλισης ΕΤΕΑΜ, ΤΑΥΤΕΚΩ και ΜΤΠΥ. Τέλος, μείωση της συνταξιοδοτικής δαπάνης θα επέλθει λόγω της αναμόρ- φωσης των αναπηρικών συντάξεων μέσω του Κέντρου Ελέγχου Αναπηρίας και της καθιέρωσης νέων κριτηρίων χορήγησης αναπηρικών συντάξεων. Οι δαπάνες υγείας προβλέπεται να μειωθούν κυρίως λόγω: • της έναρξης λειτουργίας του Εθνικού Οργανισμού Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ) με την ένταξη των κλάδων υγείας του ΙΚΑ - ΕΤΑΜ, ΟΠΑΔ, ΟΓΑ, ΟΑΕΕ, • της εφαρμογής του Ενιαίου Κανονισμού Υγείας για όλους τους φορείς και κλάδους και • της υπογραφής ενιαίων συμβάσεων παροχής υπηρεσιών υγείας με το σύνολο των παρόχων υγείας. Προβλέπεται επίσης περαιτέρω μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης, η οποία θα επέλθει: • από την πλήρη εφαρμογή της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, • από την παρακολούθηση των συνταγών ΙΚΑ-ΕΤΑΜ μέσω ηλεκτρονικού συστήματος και • από την καθιέρωση λίστας συνταγογραφούμενων φαρμάκων υποχρεωτική για όλους τους ασφα- λιστικούς οργανισμούς. 6.2 Νοσοκομεία Οι δαπάνες των νοσοκομείων έχουν περιοριστεί σημαντικά ως αποτέλεσμα παρεμβάσεων που έχουν δρομολογηθεί ή βρίσκονται σε εξέλιξη, όπως η λειτουργία κεντρικού συστήματος προμηθειών, ο πε- ριορισμός των νοσηλευτικών υπηρεσιών σε ανασφάλιστους, ο εξορθολογισμός της φαρμακευτικής δαπάνης (νέα τιμολογιακή πολιτική και ασφαλιστική τιμή στα φάρμακα) και η μείωση της δαπάνης του προσωπικού. Ειδικότερα, ο περιορισμός του κόστους λειτουργίας των νοσοκομείων θα επιτευχθεί μέσα από μια σειρά μέτρων για έλεγχο και περιστολή δαπανών, όπως: • Πρόγραμμα Προμηθειών Υγείας, με ενιαία κωδικοποίηση ιατροτεχνολογικών προϊόντων και φαρμάκων. • Παρακολούθηση της πορείας εκτέλεσης των προϋπολογισμών και των λογαριασμών τάξεως, μέ- σω του ΕΣΥ.net, προκειμένου να ελέγχονται οι αναλήψεις δεσμεύσεων-υποχρεώσεων (Μητρώο Δεσμεύσεων) και να εξασφαλιστεί ότι ο προϋπολογισμός θα εκτελείται εντός των τιθέμενων ορί- ων. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 99 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Πίνακας 3.35 Προϋπολογισμοί φορέων κοινωνικής ασφάλισης και νοσοκομείων (σε εκατ. ευρώ) 2011 2012 Ι Φορείς κοινωνικής ασφάλισης α) ΙΚΑ,ΟΓΑ κλπ Έσοδα 45.496 48.514 Ασφαλιστικές εισφορές 18.295 17.843 Ρύθμιση οφειλών 1.050 800 Μεταβιβάσεις από ΑΚΑΓΕ 100 150 Κοινωνικοί πόροι 1.120 1.814 Μεταβιβάσεις από τακτικό προϋπολογισμό 15.256 13.960 Απόδοση περιουσίας 1.612 1.250 Εισπράξεις υπέρ Δημοσίου και τρίτων 7.233 12.021 Έσοδα από επιστροφή (rebate) 130 200 Λοιπά έσοδα 700 476 Έξοδα 45.001 48.488 Συντάξεις 25.080 24.860 Κύριας ασφάλισης 20.720 20.560 Επικουρικής ασφάλισης 4.360 4.300 Φαρμακευτική δαπάνη 3.448 3.265 Λοιπές παροχές ασθένειας 2.731 2.841 Προνοιακές παροχές 2.960 2.900 Λοιπές μεταβιβάσεις σε τρίτους 200 200 Απόδοση εισπράξεων τρίτων 7.882 12.021 Λοιπές δαπάνες 600 600 Δαπάνες προσωπικού 700 500 Διοικητικές δαπάνες 50 51 Μεταβιβάσεις στα νοσοκομεία 1.350 1.250 Ισοζύγιο 495 26 β) ΟΑΕΔ,ΟΕΕ,ΟΕΚ Έσοδα 4.374 4.067 Ασφαλιστικές εισφορές 3.028 3.080 Μεταβιβάσεις από τακτικό προϋπολογισμό 764 500 Μεταβιβάσεις από ΠΔΕ 356 250 Απόδοση περιουσίας 37 37 Εισπράξεις υπέρ Δημοσίου και τρίτων 180 181 Λοιπά έσοδα 9 19 Έξοδα 4.191 4.262 Επιδόματα ανεργίας 2.000 2.188 Προγράμματα απασχόλησης 640 500 Λοιπές προνοιακές παροχές 698 500 Μεταβιβάσεις στο ΙΚΑ 303 538 Απόδοση εισπράξεων τρίτων 180 181 Δαπάνες προσωπικού 150 150 Λοιπές δαπάνες 220 205 Ισοζύγιο 183 -195 Συνολικό Ισοζύγιο ΦΚΑ 678 -169 ΙΙ. Νοσοκομεία Έσοδα 3.108 2.810 Ίδια έσοδα 108 110 Μεταβιβάσεις από τακτικό προϋπολογισμό 1.650 1.450 Μεταβιβάσεις από φορείς κοινωνικής ασφάλισης 1.350 1.250 Έξοδα 3.553 2.810 Δαπάνες προσωπικού 200 146 Λοιπές δαπάνες 3.353 2.664 Ισοζύγιο -445 0 Συνολικό ισοζύγιο κοινωνικού προϋπολογισμού 233 -169 100 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 • Συστηματικός διαχειριστικός έλεγχος αποθηκών, με εφαρμογή καταγραφής και παρακολούθησης των αναλωσίμων ειδών με ενιαία κωδικοποίηση (κατά GMDN, λογαριασμό δημόσιου λογιστικού και γενικής λογιστικής). Ταυτόχρονα, αντίστοιχος έλεγχος θα γίνεται στη δαπάνη φαρμάκων (αντί GMDN κωδ. ΕΟΦ και ΕΠΥ). • Αναλυτική καταγραφή στην αποτύπωση των δαπανών, με επιμέρους κατηγοριοποιήσεις (αναλώ- σιμα υλικά, υπηρεσίες κ.λπ.), αλλά και σε επίπεδο ομάδας είδους (δηλ. κατά GMDN, π.χ. βηματο- δότες, stends κ.λπ., και δραστική ουσία –πρωτότυπα-γεννόσημα στα φάρμακα). • Πλήρης μηχανογραφική υποστήριξη για τα ERPs (μηχανογραφημένη οικονομική διαχείριση), σε όλα τα νοσοκομεία της χώρας, με την υποστήριξη κεντρικού συλλογέα στοιχείων ΜIS/BI (YYKA – Υπε -νοσοκομεία), και πλήρους διαλειτουργικότητας των LIS (Εργαστήριων), των τμημάτων ΤΕΙ και ΤΕΠ, καθώς και των κλινικών. Ταυτόχρονα υλοποιούνται και πολιτικές για την είσπραξη των εσόδων, όπως: • Ολοήμερη λειτουργία των νοσοκομείων (ν. 3868/2010) • Ανατιμολόγηση ιατρικών πράξεων (π.χ. τιμολόγηση με βάση τα ελληνικά DRGs – ΚΕΝ). • Αναλυτική καταγραφή στην αποτύπωση των εσόδων (εκτιμώμενα, βεβαιωμένα, κ.λπ.), με προσ- διορισμό απαιτήσεων ανά ασφαλιστικό ταμείο, καθώς και των παρεχομένων υπηρεσιών σε άπο- ρους, ανασφάλιστους, κ.λπ. • Είσπραξη της προκαταβολής 90% από τα ασφαλιστικά ταμεία των νοσηλίων που υποβάλλουν τα νοσοκομεία, κ.λπ., με βάση την κείμενη νομοθεσία. • Ειδική συμφωνία για εξασφάλιση υπηρεσιών σε ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες. • Πληρωμή νοσηλευτικών υπηρεσιών από αλλοδαπούς. Το 2011 προβλέπεται ταμειακό έλλειμμα 445 εκατ. ευρώ και μείωση των ανεξόφλητων υποχρεώσεων κατά 850 εκατ. ευρώ, ενώ το 2012 προβλέπεται ισοσκελισμένος προϋπολογισμός και περαιτέρω μεί- ωση των ανεξόφλητων υποχρεώσεων κατά 400 εκατ. ευρώ. Από τα παραπάνω προκύπτει λογιστικό πλεόνασμα 405 εκατ. ευρώ το 2011 (850-445) και 400 εκατ. ευρώ το 2012. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 101 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 7. Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης Δήμοι (ΟΤΑ α’ βαθμού) Οι Δήμοι αποτελούν τον α’ βαθμό τοπικής αυτοδιοίκησης και είναι αυτοδιοικούμενα κατά τόπο νομι- κά πρόσωπα δημοσίου δικαίου. Η κυριότερη πηγή εσόδων τους είναι οι Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι (ΚΑΠ), οι οποίοι αποδίδονται τόσο μέσω του τακτικού προϋπολογισμού, όσο και μέσω του προϋπολογισμού δημοσίων επενδύσεων. Η καθιέρωση των ΚΑΠ στοχεύει στη χρηματοδότηση των δήμων από δυναμικούς πόρους του κρατι- κού προϋπολογισμού, το ύψος των οποίων ορίζεται ρητά από τις σχετικές διατάξεις. Οι συνολικές πιστώσεις που προβλέπονται στον τακτικό προϋπολογισμό έτους 2012 για τους δήμους, συμπεριλαμβανομένου και του ποσού που αφορά τη ρύθμιση των οφειλομένων παρελθόντων ετών, ανέρχονται στο ποσό των 2.613,9 εκατ. ευρώ (πίνακας 3.36). Πίνακας 3.36 Πόροι Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης – Δήμων από τον τακτικό προϋπολογισμό (σε εκατ. ευρώ) 2012 Κατηγορία Προϋπολογισμός Κεντρικοί αυτοτελείς πόροι – Δήμων • Απόδοση στους δήμους του 12% επί του φόρου προστιθέμενης αξίας 1.272,0 • Απόδοση στους δήμους των 2/3 του 21,3% από τις καθαρές συνολικές ετήσιες εισπράξεις του φόρου εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων 960,0 • Απόδοση στους δήμους του 50% επί του φόρου ακίνητης περιουσίας 168,0 Σύνολο 2.400,0 Ρυθμίσεις οφειλών δήμων • Απόδοση στους δήμους από τη ρύθμιση των οφειλόμενων παρελθόντων ετών 213,9 Γενικό σύνολο 2.613,9 Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών - Τυχόν διαφορές στα αθροίσματα οφείλονται σε στρογγυλοποιήσεις Η κατανομή των ΚΑΠ γίνεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Οικονομικών, η οποία εκδίδεται ύστερα από γνώμη της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας, βάσει ειδικών κριτηρίων και αποσκοπεί στην άμβλυνση των δημοσιονομικών και γεωγραφικών ανισοτήτων των δήμων. Από την καθιέρωση των ΚΑΠ έως και το έτος 2008 δημιουργήθηκαν υπέρ των δήμων οφειλές, ως δι- αφορά μεταξύ των ποσών που προκύπτουν από την εφαρμογή των σχετικών διατάξεων και αυτών που τους είχαν αποδοθεί. Το ποσό αυτό προσδιορίσθηκε με τη συνεργασία των αρμόδιων φορέων και της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας στο ύψος των 1.711 εκατ. ευρώ και έγινε σχετική ρύθμιση για την καταβολή του σε οκτώ ετήσιες ισόποσες δόσεις, αρχής γενομένης από το έτος 2009. Περιφέρειες (ΟΤΑ β’ βαθμού) Οι Περιφέρειες αποτελούν το β’ βαθμό τοπικής αυτοδιοίκησης και είναι αυτοδιοικούμενα κατά τόπο νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου. Ο ρόλος των Περιφερειών, όπως διαμορφώνεται με τη νέα αρχιτεκτονική της αυτοδιοίκησης (ν. 3852/2010) είναι ιδιαίτερα σημαντικός. 102 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Οι αρμοδιότητές τους εστιάζονται κυρίως: • στον αναπτυξιακό σχεδιασμό, • στον προγραμματισμό, • στην υλοποίηση δράσεων και • στην παρακολούθηση της αναπτυξιακής πορείας της περιφέρειας. Οι κυριότεροι πόροι των περιφερειών προέρχονται από τους ΚΑΠ, όπως αναλυτικά παρουσιάζονται στον πίνακα 3.37. Πίνακας 3.37 Πόροι Περιφερειών από τον τακτικό προϋπολογισμό (σε εκατ. ευρώ) Κατηγορία 2012 Προϋπολογισμός Κεντρικοί αυτοτελείς πόροι (ΚΑΠ) – Περιφερειών • Απόδοση στις περιφέρειες του 2,4% από τις καθαρές συνολικές ετήσιες εισπράξεις του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων και νομικών προσώπων 168,1 • Απόδοση στις περιφέρειες του 4% επί του φόρου προστιθεμένης αξίας 432,3 Σύνολο 600,4 Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών - Τυχόν διαφορές στα αθροίσματα οφείλονται σε στρογγυλοποιήσεις Οι αποδόσεις των ΚΑΠ κατανέμονται στις περιφέρειες με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερι- κών και Οικονομικών, η οποία εκδίδεται ύστερα από γνώμη της Ένωσης Περιφερειών. Πίνακας 3.38 Ενοποιημένος προϋπολογισμός ΟΤΑ (σε εκατ. ευρώ) 2011 2012 Κατηγορία Εκτίμηση Προϋπολογισμός Έσοδα 7.022 6.486 Μεταβιβάσεις από τακτικό προϋπολογισμό 3.692 3.214 Μεταβιβάσεις από ΠΔΕ 630 608 Έσοδα από τόκους 30 28 Λοιπά έσοδα 2.670 2.636 Έξοδα 6.987 6.486 Δαπάνες προσωπικού 2.030 2.116 Προνοιακά επιδόματα 915 815 Δαπάνες επενδύσεων 1.312 1.000 Τόκοι 100 110 Λοιπές δαπάνες 2.630 2.445 Ισοζύγιο 35 0 Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών * Τυχόν διαφορές στα αθροίσματα οφείλονται σε στρογγυλοποιήσεις Πίνακας 3.39 Περιουσιακά στοιχεία και δανειακές υποχρεώσεις ΟΤΑ (σε εκατ. ευρώ) Υπόλοιπο την 31/12/2010 Εκτίμηση μεταβολών 2011 Περιουσιακά στοιχεία 1.376 -265 Διαθέσιμα 1.376 Τίτλοι Ελληνικού Δημοσίου Λοιπά χρεόγραφα Δανειακές υποχρεώσεις 2.055 -300 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 103 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Οι ενοποιημένοι προϋπολογισμοί της τοπικής αυτοδιοίκησης για το οικονομικό έτος 2012 καθώς και οι εκτιμήσεις του οικονομικού έτους 2011 καταρτίστηκαν με βάση: • τα όρια και τους στόχους που ορίζονται στο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγι- κής (ΜΠΔΣ) (ν. 3985/2011), • τα μέτρα που θεσπίστηκαν με τους εφαρμοστικούς νόμους που ακολούθησαν (ν.3986/2011 και 4002/2011) και • το ενιαίο μισθολόγιο (ν.4024/2011). Ειδικότερα: Ως προς τα έσοδα: Τα έσοδα της τοπικής αυτοδιοίκησης από επιχορηγήσεις-ΚΑΠ είναι οι αντίστοιχες εγγεγραμμένες πι- στώσεις για το σκοπό αυτό στον κρατικό προϋπολογισμό και ανέρχονται συνολικά: • μέσω του τακτικού προϋπολογισμού σε 3.214 εκατ. ευρώ για το οικονομικό έτος 2012, ενώ για το οικονομικό έτος 2011 οι εκτιμήσεις ανέρχονται συνολικά σε 3.692 εκατ. ευρώ και • μέσω του προϋπολογισμού δημοσίων επενδύσεων σε 608 εκατ. ευρώ για το οικονομικό έτος 2012, ενώ για το οικονομικό έτος 2011 οι εκτιμήσεις ανέρχονται συνολικά σε 630 εκατ. ευρώ. Για την εκτίμηση των ιδίων εσόδων της τοπικής αυτοδιοίκησης ελήφθησαν υπόψη τα υπάρχοντα στοιχεία που έχει το Υπουργείο Εσωτερικών στη διάθεσή του καθώς και η αποτελεσματικότερη εί- σπραξη των ιδίων πόρων της τοπικής αυτοδιοίκησης λόγω του προγράμματος Καλλικράτης. Ως προς τα έξοδα: Η αύξηση που παρατηρείται στις δαπάνες προσωπικού οφείλεται στο γεγονός ότι το 2011 η δαπάνη μισθοδοσίας του προσωπικού των Περιφερειών αντιμετωπίστηκε από τον κρατικό προϋπολογισμό. Εάν συνυπολογισθεί η δαπάνη αυτή, προκύπτει μείωση του μισθολογικού κόστους κατά 314 εκατ. ευ- ρώ. Οι δαπάνες για την καταβολή προνοιακών επιδομάτων από τους Δήμους, οι οποίες βαρύνουν τους ΚΑΠ αυτών, προβλέπεται να μειωθούν κατά 100 εκατ. ευρώ το 2012. Η μείωση αυτή θα προκύψει κυρίως από τη διαδικασία επαναξιολόγησης των δικαιούχων μέσω της ανασυγκρότησης των σχετικών υγειονομικών επιτροπών ελέγχου των δικαιολογητικών τους, που είναι σε εξέλιξη. Οι λοιπές δαπάνες προβλέπεται να μειωθούν κατά 185 εκατ. ευρώ ή κατά 7% ως αποτέλεσμα του ε- ξορθολογισμού τους και των επιπτώσεων του προγράμματος Καλλικράτης. Σημειώνεται ότι για τη μείωση των οφειλών από παρελθόντα οικονομικά έτη, το Υπουργείο Εσωτερι- κών ανέλαβε νομοθετικές πρωτοβουλίες για: • τη σύναψη δανειακών συμβάσεων για τη χρηματοδότηση χρεών στις περιπτώσεις που καθίσταται αδύνατη η κατάρτιση ισοσκελισμένου προϋπολογισμού. Ήδη πολλοί ΟΤΑ βρίσκονται σε διαδι- κασία δανεισμού, (ν.3943/2011, αρ.49 παρ. 1ε), • τη ρύθμιση οφειλών των ΟΤΑ και των νομικών προσώπων τους από χορηγηθέντα δάνεια από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, (άρθ. 49 παρ. 1 περ. α, β, γ του ν. 3943/2011), • την έγκαιρη αναμόρφωση των προϋπολογισμών στην περίπτωση που διαπιστώνεται ότι τα έσοδα που έχουν εγγραφεί είναι υπερεκτιμημένα ή δεν πρόκειται να εισπραχθούν έως τέλος της χρήσης. (άρθ. 43 παρ. 4α ν.3979/2011 και άρθ. 12 παρ. 6 παρ. α του ν. 4018/2011), • τη δυνατότητα τμηματικής πληρωμής υποχρεώσεων, • επίσης, με την εγκύκλιο 30/20-4-2011 «Εφαρμογή των διατάξεων του πδ 113/2010 «Ανάληψη υποχρεώσεων από τους Διατάκτες» (ΦΕΚ 194/Α) στους δήμους και στα δημοτικά ΝΠΔΔ» δόθη- 104 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 καν, σε συνεργασία με το Υπουργείο Οικονομικών, οδηγίες στους φορείς της τοπικής αυτοδιοίκη- σης για την πληρωμή κατά προτεραιότητα των οφειλών τους. Με τις διατάξεις του ν.3852/2010 (Πρόγραμμα Καλλικράτης), για πρώτη φορά θεσπίζονται σημαντικά «εργαλεία», όπως είναι: • το «Πρόγραμμα Εξυγίανσης ΟΤΑ», η ένταξη στο οποίο συνεπάγεται σειρά μέτρων εξειδικευμέ- νων ανά περίπτωση (άρθρα 262-263), • ο ορισμός αυστηρών προϋποθέσεων για τη συνομολόγηση δανείων (άρθρα 264-265), • η υποχρέωση εκπόνησης πενταετών επιχειρησιακών προγραμμάτων από το σύνολο των δήμων, η οποία αποβλέπει στην εισαγωγή μόνιμων εσωτερικών διαδικασιών προγραμματισμού που εξέλει- παν έως σήμερα από το χώρο της τοπικής αυτοδιοίκησης (άρθρο 266), • η παρακολούθηση των πραγματικών οικονομικών δεδομένων των ΟΤΑ μέσω βάσης δεδομένων, • η υπαγωγή στον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου των δαπανών όλων των δήμων, των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου αυτών, καθώς και των κοινωφελών επιχειρήσεων, των επιχειρήσεων ύδρευσης-αποχέτευσης και των δημοτικών ανωνύμων εταιρειών του άρθρου 266 του ν. 3463/2006 (αρ. 275), και • η αποτελεσματική παρακολούθηση της κανονικής είσπραξης των εσόδων τόσο των ΟΤΑ όσο και των νομικών τους προσώπων κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους από τον αρμόδιο για τον προληπτικό έλεγχο των δαπανών Επίτροπο, καθώς και των νομίμως βεβαιωθέντων χρεών, οφει- λών ή προστίμων σε βάρος τρίτων (άρθρο 277). Με τις ανωτέρω πρωτοβουλίες, διευκολύνεται η ταχύτερη εκπλήρωση των συμβατικών υποχρεώσεων των δήμων και περιφερειών προς τους δικαιούχους, καθώς πολλοί από τους ΟΤΑ περιέρχονται σε οι- κονομική δυσπραγία εξαιτίας της καθυστερημένης είσπραξης των απαιτήσεών τους. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 105 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 8. Δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμοί Περιλαμβάνονται οι προϋπολογισμοί των δημόσιων επιχειρήσεων και οργανισμών που εντάχθηκαν στο μητρώο φορέων γενικής κυβέρνησης της ΕΛΣΤΑΤ το 2009. Οι φορείς αυτοί είναι οι εξής: Πρά- σινο Ταμείο (πρώην ΕΤΕΡΠΣ), Οργανισμός Ελληνικών Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΕΛΓΑ), Οργανι- σμός Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (ΟΠΕΚΕ- ΠΕ), Κοινωνία της Πληροφορίας ΑΕ, ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ ΑΕ, Όμιλος Εταιρειών "Οργανισμός Σιδηρο- δρόμων Ελλάδος ΑΕ" (ΟΣΕ ΑΕ - ΕΡΓΟΣΕ ΑΕ - ΓΑΙΑΟΣΕ ΑΕ), ΤΡΑΙΝΟΣΕ ΑΕ, Ηλεκτροκίνητα Λεωφορεία Περιοχής Αθηνών Πειραιώς (ΗΛΠΑΠ ΑΕ), Εταιρεία Θερμικών Λεωφορείων (ΕΘΕΛ Α- Ε), Ηλεκτρικοί Σιδηρόδρομοι Αθηνών Πειραιώς ΑΕ (ΗΣΑΠ ΑΕ), ΤΡΑΜ ΑΕ, Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού (ΕΟΤ), Ελληνική Ραδιοφωνία Τηλεόραση ΑΕ (ΕΡΤ ΑΕ), Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ), Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα ΑΕ (ΕΑΣ ΑΕ), Ηλεκτρομηχανική Κύμης ΑΕ, Μονάδα Οργάνωσης της Διαχείρισης Αναπτυξιακών Προγραμμάτων ΑΕ (ΜΟΔ ΑΕ). Σύμφωνα με το ν.3920/2011 περί εξυγίανσης κ.λπ. αστικών συγκοινωνιών Αττικής και την αρ. 28738/2638/2011 (ΦΕΚ Β 1454/17.06.11) κοινή απόφαση των Υπ. Οικονομικών και Υποδομών, Με- ταφορών και Δικτύων η εταιρεία "Ηλεκτροκίνητα Λεωφορεία Περιοχής Αθηνών Πειραιώς" (ΗΛΠΑΠ ΑΕ) από 4/3/2011 συγχωνεύθηκε με απορρόφηση από την "Εταιρεία Θερμικών Λεωφορείων" (ΕΘΕΛ ΑΕ), η οποία μετονομάσθηκε σε Οδικές Συγκοινωνίες ΑΕ (ΟΣΥ ΑΕ). Επισημαίνεται ότι για τις εταιρείες ΗΣΑΠ ΑΕ και ΤΡΑΜ ΑΕ για το έτος 2011, έχει συμπεριληφθεί το αποτέλεσμά τους για την περίοδο από 1/1/2011 μέχρι 4/3/2011, συνολικά ύψους 11 εκατ. ευρώ, καθώς σύμφωνα με το άρθρο 1 παρ. 5 του ν. 3920/2011 και την αρ. 28737/2637/2011 (ΦΕΚ Β/1454 17.06.11) κοινή απόφαση των Υπ. Οικονομικών και Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, οι προα- ναφερθείσες εταιρείες από 4/3/2011 συγχωνεύθηκαν με απορρόφηση από την εταιρεία "Αττικό Μετρό Εταιρεία Λειτουργίας ΑΕ" (ΑΜΕΛ ΑΕ), η οποία μετονομάσθηκε σε "Σταθερές Συγκοινωνίες ΑΕ" (ΣΤΑΣΥ ΑΕ). Δημόσιες Επιχειρήσεις και Οργανισμοί πλην Πράσινου Ταμείου Στον πίνακα 3.40 παρουσιάζονται τα συνολικά οικονομικά μεγέθη των προϋπολογισμών των ΔΕΚΟ, πλην του Πράσινου Ταμείου για το 2011 και 2012. Η αύξηση του συνόλου των εσόδων το 2012 σε σχέση με το 2011, οφείλεται κυρίως στην αύξηση των μεταβιβάσεων από το ΠΔΕ. Στα έσοδα από πωλήσεις συμπεριλαμβάνεται το ανταποδοτικό τέλος που εισπράττει η ΕΡΤ ύψους 298 εκατ. ευρώ το 2011 και 293 εκατ. ευρώ το 2012. Η αύξηση των εσόδων από πωλήσεις κυρίως αντικατοπτρίζει την αλλαγή του τρόπου είσπραξης των ασφαλιστικών εισφορών του ΕΛΓΑ, ένα μέρος των οποίων μέχρι και το 2011 εισπράττονταν και αποδίδονταν μέσω του κρατικού προϋπολογισμού (76 εκατ. ευρώ για το 2011 στις μεταβιβάσεις κρατικού προϋπολογισμού) ενώ από το 2012 τις εισπράττει ο ίδιος ο φορέ- ας. Οι προβλεπόμενες ενισχύσεις των εσόδων του συγκοινωνιακού φορέα ΟΣΥ ΑΕ (ύψους 11 εκατ. ευρώ) ως αποτέλεσμα της εφαρμογής της νέας τιμολογιακής πολιτικής από το Φεβρουάριο του 2011 σε συνδυασμό με την αντιμετώπιση της λαθρεπιβίβασης, καθώς και η αύξηση των εσόδων της ΤΡΑΙ- ΝΟΣΕ (12 εκατ. ευρώ) μέσω πολιτικών αύξησης του μεριδίου στο χώρο των μεταφορών γενικότερα (επιβατικών και εμπορευματικών), αντισταθμίζονται κατά πολύ από τη μείωση των εσόδων της ΕΡΤ (10 εκατ. ευρώ), λόγω μείωσης των διαφημίσεων και των ανταποδοτικών τελών. Τα λοιπά έσοδα αφορούν κυρίως έσοδα του ΕΟΤ που προέρχονται από τη διάθεση της συμμετοχής του Ελληνικού Δημοσίου επί των μεικτών κερδών των Καζίνο Κέρκυρας και Πάρνηθας (άρθρο 2 ν. 2206/1994) και τα οποία προορίζονται κυρίως για κάλυψη δαπανών τουριστικής προβολής και διαφή- μισης. Επίσης, συμπεριλαμβάνονται και διάφορα έκτακτα έσοδα. Ως προς το σκέλος των εξόδων, οι δαπάνες προσωπικού παρουσιάζουν μείωση το 2012 σε σχέση με το 2011 κατά 159 εκατ. ευρώ (20%) λόγω των μισθολογικών ρυθμίσεων και της μείωσης της απασχό- λησης. Το σύνολο των λοιπών δαπανών εμφανίζεται οριακά μειωμένο κατά 7 εκατ. ευρώ και περι- λαμβάνει κυρίως τις ασφαλιστικές αποζημιώσεις φυτικού και ζωικού κεφαλαίου από τον ΕΛΓΑ, α- 106 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 μοιβές και έξοδα τρίτων (επεξεργασίες, αμοιβές ελεύθερων επαγγελματιών κ.λπ.), παροχές τρίτων (ε- νοίκια, ηλεκτρικό ρεύμα παραγωγής, τηλεπικοινωνίες, ασφάλιστρα, συντηρήσεις κ.λπ.) και διάφορα λοιπά έξοδα (προμήθειες, αναλώσιμα, έξοδα διαφήμισης, έξοδα ταξιδίων κ.λπ.). Η αύξηση των δαπα- νών επενδύσεων χρηματοδοτείται από την ισόποση περίπου αύξηση των μεταβιβάσεων από το ΠΔΕ. Επίσης, στις δαπάνες για επενδύσεις περιλαμβάνεται και ιδιοπαραγωγή της Αττικό Μετρό ΑΕ ύψους 22 εκατ. ευρώ για το 2011 και για το 2012 αντίστοιχα. Οι δαπάνες για τόκους, καθώς και για πληρωμές των χρεολυσίων (με εξαίρεση τις Αττικό Μετρό ΑΕ, Κοινωνία της Πληροφορίας ΑΕ, ΚΕΕΛΠΝΟ), καλύπτονται από τον κρατικό προϋπολογισμό (κατα- πτώσεις εγγυήσεων), καθώς το κράτος έχει εγγυηθεί για τα δάνεια των φορέων. Πίνακας 3.40 Ενοποιημένος Προϋπολογισμός ΔΕΚΟ πλην Πράσινου Ταμείου (σε εκατ. ευρώ) 2011 2012 Έσοδα 1.842 2.089 Πωλήσεις 675 766 Έσοδα από τόκους 7 7 Λοιπά έσοδα 79 64 Μεταβιβάσεις από τακτικό προϋπολογισμό 490 441 Μεταβιβάσεις από ΠΔΕ 576 795 Έσοδα υπέρ τρίτων 16 16 Δαπάνες 2.006 2.067 Δαπάνες προσωπικού 786 627 Πληρωμές σε τρίτους 24 21 Λοιπές δαπάνες 573 566 Δαπάνες επενδύσεων 607 836 Αποδόσεις εσόδων τρίτων 16 17 Ισοζύγιο προ τόκων -164 22 Τόκοι 583 578 Ισοζύγιο -747 -556 Καταπτώσεις εγγυήσεων 1.209 1.433 Ισοζύγιο με καταπτώσεις εγγυήσεων 462 877 Στον πίνακα 3.41 παρουσιάζονται τα υπόλοιπα των διαθεσίμων, των χρεογράφων και των δανειακών υποχρεώσεων των φορέων κατά την 31/12/2010, καθώς και η εκτίμηση των μεταβολών για το 2011 και οι προβλέψεις μεταβολών για το 2012. Πίνακας 3.41 Περιουσιακά στοιχεία και δανειακές υποχρεώσεις (σε εκατ. ευρώ) Υπόλοιπο την 31/12/2010 Εκτίμηση μεταβολών 2011 Πρόβλεψη μεταβολών 2012 Διαθέσιμα 586 -125 -158 Χρεόγραφα 212 -201 Δάνεια προς τρίτους 1 Δανειακές υποχρεώσεις 13.697 -587 - 1.035 Η μεταβολή των χρεογράφων το 2011 οφείλεται στη μεταβίβαση άνευ ανταλλάγματος από την ΑΤ- ΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ ΑΕ προς την εταιρεία "Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών Αθηνών ΑΕ", των μετο- χών που κατείχε των εταιρειών ΑΜΕΛ και ΤΡΑΜ, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1 του Ν. 3920/2011. Η συναλλαγή αυτή δεν έχει αποτυπωθεί στο ισοζύγιο. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 107 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Το Πράσινο Ταμείο Τα έσοδα του Πράσινου Ταμείου προβλέπονται αυξημένα σε σχέση με το 2011. Η αύξηση αυτή οφεί- λεται κυρίως στα αναμενόμενα έσοδα από την εφαρμογή του άρθρου 24 του ν.4014/2011 σχετικά με τη ρύθμιση αυθαιρέτων, καθώς και στα τέλη διαδικασιών περιβαλλοντικής αδειοδότησης, στα πρό- στιμα για διατήρηση μη δηλούμενων κατασκευών και σε λοιπά πρόστιμα. Οι δαπάνες του Πράσινου Ταμείου έχουν διαμορφωθεί λαμβάνοντας υπόψη τη διάταξη της παραγρά- φου 6β του άρθρου 39 του ν.4024/2011, σύμφωνα με την οποία κατά τη διάρκεια της εφαρμογής του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής η διάθεση των πόρων του Πράσινου Ταμεί- ου κατ’ έτος για τις λειτουργικές του δαπάνες και την επίτευξη των σκοπών του δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει το 5% επί του συνόλου των διαθεσίμων του κατά το τέλος του προηγούμενου έτους. Στο πλαίσιο αυτό οι δαπάνες για επενδύσεις παρουσιάζουν αύξηση κυρίως για αποζημιώσεις για απαλλο- τριώσεις και εφαρμογή ρυμοτομικών σχεδίων καθώς και για την εκτέλεση έργων διαμόρφωσης χώ- ρων και ανάπλασης περιοχών, ενώ οι λοιπές δαπάνες εμφανίζουν σημαντική μείωση κυρίως λόγω της μείωσης των προβλεπόμενων μεταβιβαστικών πληρωμών σε τρίτους. Πίνακας 3.42 Προϋπολογισμός Πράσινου Ταμείου (σε εκατ. ευρώ) 2011 2012 Έσοδα 898 938 Έσοδα από τόκους 21 31 Λοιπά έσοδα 877 907 Δαπάνες 60 73 Λοιπές δαπάνες 53 36 Δαπάνες επενδύσεων 7 37 Ισοζύγιο 838 865 108 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ – ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ Η επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας επηρεάζει άμεσα και τις χρηματα- γορές, οι οποίες χαρακτηρίζονται από έντονη μεταβλητότητα παρά τα αυστηρά δημοσιονομικά μέτρα που λαμβάνονται από τις κυβερνήσεις και τα προγράμματα λιτότητας. Οι ανεπτυγμένες χώρες ενίσχυσαν το χρηματοπιστωτικό τους σύστημα με διάφορα χρηματοοικονομι- κά προγράμματα, τα οποία συνέβαλλαν σημαντικά στην αύξηση του ύψους του συνολικού χρέους, ι- διαίτερα μεταξύ των χωρών της ευρωζώνης. Η διαφορά των επιτοκίων (spreads) εξακολουθεί να πα- ραμένει σε υψηλά επίπεδα, ακόμα και σε εύρωστες οικονομίες παρά τα προγράμματα σταθεροποίησης των οικονομιών τους. Οι δανειακές ανάγκες του Ελληνικού Δημοσίου κατά το έτος 2011 καλύφθηκαν από τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο με δανειακές συμβάσεις, μέσω του Μηχανισμού Στήριξης για τη σταθεροποίηση της ελληνικής οικονομίας (ν.3845/2010). Το κόστος δανεισμού, εκ- φραζόμενο ως περιθώριο πάνω από τα αντίστοιχης διάρκειας ευρωπαϊκά επιτόκια, κυμαίνεται από 300 έως 400 μονάδες βάσης. Το κόστος αυτό αναμένεται να μειωθεί κατά 100 μονάδες βάσης από 16/6/2011 μετά την έγκριση από όλα τα κοινοβούλια της ευρωζώνης της σύμβασης επιμήκυνσης του δανείου των 80.000 εκατ. ευρώ. Ταυτόχρονα, το Ελληνικό Δημόσιο διατηρεί την παρουσία του στις αγορές χρηματοδοτώντας μέρος των αναγκών του με μηνιαίες εκδόσεις βραχυχρόνιων τίτλων Εντό- κων Γραμματίων Ελληνικού Δημοσίου (ΕΓΕΔ) διάρκειας 13 και 26 εβδομάδων. Μέχρι σήμερα έχουν αναληφθεί μέσω του Μηχανισμού Στήριξης δάνεια συνολικού ύψους 65.000 εκατ. ευρώ, ενώ αναμέ- νεται η τμηματική ανάληψη των υπόλοιπων δόσεων σύμφωνα με τον υφιστάμενο προγραμματισμό μέχρι το τέλος του 2011. Παράλληλα, θα συνεχιστεί η πολιτική έκδοσης τίτλων ΕΓΕΔ μέχρι το τέλος του έτους. Με την απόφαση της συνόδου κορυφής της 26-27 Οκτωβρίου 2011 προβλέπεται η εθελοντική ανταλ- λαγή ομολόγων (PSI) του Ελληνικού Δημοσίου ύψους περίπου 200.000 εκατ. ευρώ με μείωση της ο- νομαστικής αξίας τους κατά 50%, δηλαδή κατά 100.000 εκατ. ευρώ περίπου. Κατά τη διαδικασία της ανταλλαγής, αναμένεται να εκδοθούν νέα ομόλογα ονομαστικής αξίας 70.000 εκατ. ευρώ και το υπό- λοιπο των 30.000 εκατ. ευρώ θα καταβληθεί στους δικαιούχους με μετρητά. Για την υλοποίηση των ανωτέρω θα χορηγηθεί στο Ελληνικό Δημόσιο δάνειο από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) ύψους 30.000 εκατ. ευρώ περίπου. Επίσης, για την ενίσχυση του χρηματοπι- στωτικού συστήματος αναμένεται να ενισχυθεί το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) με νέο δάνειο 30.000 εκατ. ευρώ μέσω του EFSF. Οι όροι των παραπάνω δύο δανείων θα είναι αυτοί με τους οποίους δανείζεται το EFSF. Η ανταλλαγή των ομολόγων και η επαναγορά χρέους αναμένεται να περιορίσει σημαντικά τις δανειακές ανάγκες αναχρηματοδότησης του χρέους για το έτος 2012, κα- θώς και τις δαπάνες εξυπηρέτησής του. Η κάλυψη των δανειακών αναγκών του Ελληνικού Δημοσίου για το 2012, το ύψος των οποίων θα ε- ξαρτηθεί από το βαθμό υλοποίησης του προγράμματος ανταλλαγής των ομολόγων, θα συνεχίσει να πραγματοποιείται, κυρίως, μέσω της ανάληψης δανείων από το Μηχανισμό Στήριξης και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (EFSF και IMF). Συμπληρωματικά, θα συνεχιστεί η έκδοση βραχυχρόνιων τίτ- λων ΕΓΕΔ. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 109 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Πίνακας 4.1 Σύνθεση χρέους κεντρικής διοίκησης (σε εκατ. ευρώ) 2009 2010 2011* 2012** Α. Ομόλογα 272.012 276.303 257.107 149.514 Ομόλογα στην Αγορά Εσωτερικού 251.960 256.453 238.945 148.945 Ομόλογα στις Αγορές Εξωτερικού 19.274 19.155 17.850 350 Τιτλοποιήσεις στο Εξωτερικό 778 695 312 219 Β. Βραχυπρόθεσμοι Τίτλοι 10.946 9.441 14.354 6.620 Έντοκα Γραμμάτια 8.938 9.314 14.230 6.500 Έντοκα Γραμμάτια Σε Φυσικούς Τίτλους 127 127 124 120 Commercial Paper 1.881 0 0 0 Γ. Δάνεια 15.567 54.541 93.139 161.266 Δάνεια Τραπέζης Ελλάδος 6.705 6.154 5.684 5.211 Λοιπά Δάνεια Εσωτερικού 0 3.235 0 0 Ειδικά και Διακρατικά Δάνεια 6.189 6.406 7.280 6.900 Δάνεια Μηχανισμού Στήριξης 0 31.825 74.425 143.455 Λοιπά Δάνεια Εξωτερικού 2.673 6.921 5.750 5.700 Δ. Σύνολο χρέους κεντρικής διοίκησης (Α+Β+Γ) 298.525 340.285 364.600 317.400 (ως % του ΑΕΠ) 128,9% 149,7% 167,4% 149,3% ΑΕΠ 231.642 227.318 217.771 212.544 * Εκτιμήσεις **Προβλέψεις (μετά από την εφαρμογή του PSI) Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών Πίνακας 4.2 Χρέος γενικής κυβέρνησης (σε εκατ. ευρώ) 2009 2010 2011* 2012** Α. Χρέος κεντρικής κυβέρνησης 298.524 340.285 364.600 317.400 Β Χρέος ΝΠΔΔ, κέρματα κ.λπ. μείον επενδύσεις σε τίτλους ΕΔ 24.693 13.501 10.000 5.000 Γ. Χρέος κεντρικής κυβέρνησης κατά ESA (A+B) 323.217 353.786 374.600 322.400 Δ Χρέος ΟΤΑ, OKA μείον ενδοκυβερνητικό χρέος -23.680 -24.436 -22.550 -13.100 Ε. Χρέος γενικής κυβέρνησης (Γ+Δ) 299.537 329.350 352.050 309.300 (ως % του ΑΕΠ) 129,3% 144,9% 161,7% 145,5% ΑΕΠ 231.642 227.318 217.771 212.544 *Εκτιμήσεις **Προβλέψεις (μετά από την εφαρμογή του PSI) Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών 1. Χρέος κεντρικής διοίκησης και γενικής κυβέρνησης Το χρέος της κεντρικής διοίκησης στο τέλος του έτους 2011 εκτιμάται ότι θα ανέλθει στα 364.600 ε- κατ. ευρώ ή 167,4% του ΑΕΠ, έναντι 340.285 εκατ. ευρώ ή 149,7% του ΑΕΠ το 2010, παρουσιάζο- ντας αύξηση το 2011 κατά 17,7% περίπου του ΑΕΠ. Το έτος 2012 το ύψος του χρέους της κεντρικής διοίκησης προβλέπεται ότι θα διαμορφωθεί στα 317.400 εκατ. ευρώ ή 149,3% του ΑΕΠ, παρουσιάζο- ντας μείωση κατά 18,1% του ΑΕΠ έναντι του 2011, εξαιτίας κυρίως της συμμετοχής των ιδιωτών ε- πενδυτών στην εφαρμογή του προγράμματος PSI που προβλέπει την εθελοντική ανταλλαγή υφιστά- μενων ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου με νέα (πίνακας 4.1). 110 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Το χρέος της γενικής κυβέρνησης στο τέλος του 2011 εκτιμάται ότι θα ανέλθει στα 352.050 εκατ. ευ- ρώ ή 161,7% του ΑΕΠ, έναντι 329.350 εκατ. ευρώ ή 144,9% του ΑΕΠ το 2010, παρουσιάζοντας αύ- ξηση κατά 16,8% του ΑΕΠ. Το χρέος της γενικής κυβέρνησης του έτους 2012 προβλέπεται ότι θα δι- αμορφωθεί στα 309.300 εκατ. ευρώ ή 145,5% του ΑΕΠ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 16,2% του ΑΕΠ έναντι του 2011 (πίνακας 4.2). Επισημαίνεται ότι το χρέος της κεντρικής διοίκησης έχει αυξηθεί από την ανάληψη χρεών των δημο- σίων επιχειρήσεων και οργανισμών (ΟΤΑ, ΟΑΣΑ, ΤΡΑΜ) (πίνακας 4.2). 2. Εξέλιξη δημοσίου χρέους Η αύξηση του χρέους της κεντρικής διοίκησης από 31/12/2010 μέχρι 31/12/2011 εκτιμάται ότι θα α- νέλθει σε 24.314 εκατ. ευρώ, ενώ για το διάστημα από 31/12/2011 μέχρι 31/12/2012 εκτιμάται ότι θα μειωθεί κατά 47.200 εκατ. ευρώ (πίνακας 4.3). Οι μεταβολές οφείλονται κυρίως στην κάλυψη του ελ- λείμματος του κρατικού προϋπολογισμού, στην εξόφληση υποχρεώσεων προς τους προμηθευτές των νοσοκομείων, στη χρηματοδότηση του ταμείου χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και στις αναλήψεις χρεών ΔΕΚΟ, ενώ η μείωση του 2012 οφείλεται κυρίως στο πρόγραμμα εθελοντικής ανταλλαγής ο- μολόγων Ελληνικού Δημοσίου και στα έσοδα από αποκρατικοποιήσεις. Πίνακας 4.3 Εξέλιξη δημοσίου χρέους (σε εκατ. ευρώ) 2011* 2012** Διαφορά 2012-2011 (1) (2) (3)=(2)-(1) 1 Δανειακές επιβαρύνσεις 27.158 21.610 -5.548 Έλλειμμα κεντρικής διοίκησης 22.959 13.373 -9.586 Χρηματοδότηση ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων παρελθόντων ετών 4.012 6.140 2.128 Ειδικά ομόλογα (συμβασιούχοι Ολυμπιακής) 140 0 -140 Αναλήψεις χρεών (ΟΤΑ, ΟΑΣΑ, ΤΡΑΜ) 47 2.097 2.050 2 Αποκρατικοποιήσεις, κεφαλαιακές συναλλαγές -200 -69.000 -68.800 Έσοδα αποκρατικοποιήσεων -1.700 -6.000 -4.300 Συμμετοχή ιδιωτικού τομέα στο πρόγραμμα εθελοντικής ανταλλαγής ομολόγων ΕΔ 0 -95.000 -95.000 Ταμείο χρηματοπιστωτικής σταθερότητας (ν. 3864/2010) 1.500 32.000 30.500 3 Μεταβολή χρέους από χρηματοπιστωτικές πράξεις -2.644 190 2.834 Προσαρμογές στο άρτιο, λοιπές προσαρμογές -144 190 334 Μεταβολή διαθεσίμων -2.500 0 2.500 4 Αύξηση χρέους (1+2+3) 24.314 -47.200 -71.514 5 Χρέος κεντρικής διοίκησης 364.600 317.400 -47.200 Χρέος κεντρικής διοίκησης ως % ΑΕΠ 167,4% 149,3% -18,1% 6 Ενδοκυβερνητικό χρέος, χρέος ΟΤΑ - ΟΚΑ - Δημ. Οργαν., κέρματα -12.550 -8.100 4.450 7 Χρέος γενικής κυβέρνησης (5+6) 352.050 309.300 -42.750 Χρέος γενικής κυβέρνησης ως % του ΑΕΠ 161,7% 145,5% -16,1% 8 ΑΕΠ 217.771 212.544 * Εκτιμήσεις **Προβλέψεις (μετά από την εφαρμογή του PSI) Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών 3. Δομή και χαρακτηριστικά του χρέους κεντρικής διοίκησης Στις 31/10/2011 τα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου εξακολουθούσαν να αποτελούν τον κύριο όγκο του χρέους σε ευρώ της κεντρικής διοίκησης φθάνοντας το 67,2% (διάγραμμα 4.1). ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 111 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Διάγραμμα 4.1 Σύνθεση χρέους σε ευρώ της κεντρικής διοίκησης την 31/10/2011 Λοιπά δάνεια εξωτερικού 1,6% Δάνεια Μηχανισμού Στήριξης 18,1% Ειδικά & Διακρατ. Δάνεια 2,0% Ομόλογα Εσωτερικού 67,2% Ομόλογα Εξωτ. & Τιτλοπ. 5,1% Έντοκα Γρ. 4,4% Δαν. Τρ. Ελ. 1,6% Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών Η μέση υπολειπόμενη φυσική διάρκεια του χρέους της κεντρικής διοίκησης από το έτος 2008 και με- τά παρουσιάζει πτώση, η οποία οφείλεται στην έκδοση περισσότερων βραχυπρόθεσμων τίτλων έναντι των μακροπρόθεσμων (πίνακας 4.4). Ποσοστό 46,3% του χρέους κεντρικής διοίκησης στις 31/10/2011 είχε υπολειπόμενη φυσική διάρκεια μεγαλύτερη του ενός έτους και μικρότερη των πέντε ετών (πίνακας 4.5). Πίνακας 4.4 Μέση υπολειπόμενη φυσική διάρκεια χρέους κεντρικής διοίκησης Μέση Διάρκεια σε έτη Ημερομηνία Χρέος σε ευρώ Χρέος εκτός ζώνης ευρώ Συνολικό χρέος 31/12/2008 8,62 2,99 8,58 31/12/2009 8,10 2,82 8,07 31/10/2010 7,21 3,34 7,14 31/12/2011 6,55 3,25 6,47 Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών 112 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Πίνακας 4.5 Χρέος κεντρικής διοίκησης ως προς την υπολειπόμενη φυσική διάρκεια Διάρκεια 31/10/2011 Βραχυπρόθεσμο (μέχρι 1 έτος) 14,3% Μεσοπρόθεσμο (1 έως 5 έτη) 46,3% Μακροπρόθεσμο (άνω των 5 ετών) 39,4% Σύνολο 100,00% Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών Στο διάγραμμα 4.2 παρουσιάζεται το χρονοδιάγραμμα λήξεων (ληξιάριο) του χρέους της κεντρικής διοίκησης στις 31/10/2011. Σημαντικό μέρος των ετήσιων λήξεων έχει εξομαλυνθεί διαχρονικά σε με- γάλο βάθος χρόνου. Διάγραμμα 4.2 Χρονοδιάγραμμα λήξης χρέους της κεντρικής διοίκησης την 31/10/2011 (σε εκατ. ευρώ) 0 4.000 8.000 12.000 16.000 20.000 24.000 28.000 32.000 36.000 40.000 44.000 48.000 52.000 56.000 60.000 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 34 37 40 57 Τίτλοι ΕΔ στο εσωτερικό σε ευρώ Τίτλοι ΕΔ στο εξωτερικό και δάνεια (ευρώ και συνάλλαγμα) Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών * Στους πίνακες 4.4, 4.5 και στο διάγραμμα 4.2: (ι) Δεν έχει ενσωματωθεί η επιμήκυνση του δανείου 80 δισ. ευρώ από ΕΕ (ιι) Το χρονοδιάγραμμα λήξης χρέους αναμένεται να μεταβληθεί ριζικά μετά την εφαρμογή του PSI και την ενσωμάτωση της επιμήκυνσης του δανείου 80 δισ. ευρώ από ΕΕ. 4. Συσσώρευση χρέους για λογαριασμό τρίτων Το ανεξόφλητο χρέος που έχει αναληφθεί από το Ελληνικό Δημόσιο για λογαριασμό τρίτων στις 31/12/2010 ανέρχεται σε 21.056 εκατ. ευρώ (πίνακας 4.6), το οποίο αντιστοιχεί στο 6,2% του χρέους της κεντρικής διοίκησης και στο 9,3% του ΑΕΠ (διάγραμμα 4.3). ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 113 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Πίνακας 4.6 Συσσώρευση χρεών για λογαριασμό τρίτων (σε εκατ. ευρώ) Ανεξόφλητα υπόλοιπα χρεών την 31/12 έκαστου έτους 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Δάνεια οικονομικής εξυγίανσης (I) Ασφαλιστικά ταμεία 42 33 Αμυντική βιομηχανία 29 21 Συγκοινωνιακοί φορείς 32 23 Συνεταιριστικές οργανώσεις 1.048 1.048 1.048 1.048 Οργανισμός Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων (ΟΑΕ) 38 26 Λοιπά 6 3 Σύνολο (Ι) 1.195 1.154 1.048 1.048 Συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο τραπεζών κ.λπ. (II) ΕΤΒΑ 235 235 235 235 ΤΕΜΠΜΕ 1.500 1.500 ΕΛΤΑ 59 59 Προνομιούχες μετοχές (ν. 3726/2008) 3.768 3.768 ΕΡΤ 47 ΑΤΕ 29 29 Σύνολο (ΙΙ) 341 323 264 235 5.268 5.268 Ειδικά δάνεια (III) Ρύθμιση χρεών νοσοκομείων 851 Ρύθμιση χρεών συνεταιριστικών οργανώσεων 754 754 646 291 144 144 144 Ρύθμιση διαφορών αποδοχών δικαστικών και βουλευτών Εισφορά του κράτους στα ασφαλιστικά ταμεία 7.577 7.504 7.842 7.574 8.901 9.062 8.607 Υποχρεώσεις προς την Τράπεζα Ελλάδος κ.λπ. 9.543 9.337 8.780 7.972 7.485 6.669 6.186 Σύνολο (ΙΙΙ) 17.874 17.595 17.268 15.837 16.530 15.875 15.788 Γενικό σύνολο (Ι+ΙΙ +ΙΙΙ) 19.410 19.072 18.580 17.120 16.530 21.143 21.056 ως % επί χρέους κεντρικής διοίκησης 9,6% 8,9% 8,2% 7,1% 6,3% 7,1% 6,2% ως % επί ΑΕΠ 10,5% 9,8% 8,8% 7,5% 7,0% 9,1% 9,3% Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών Διάγραμμα 4.3 Συσσωρευμένο χρέος για λογαριασμό τρίτων (ως % στο χρέος κεντρικής διοίκησης και ΑΕΠ) 6% 7% 8% 9% 10% 11% 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 ως % επί χρέους κεντρικής διοίκησης ως % επί ΑΕΠ Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών Η εξέλιξη του αναλαμβανόμενου χρέους για λογαριασμό τρίτων εμφανίζει σταδιακή μείωση τα τελευ- ταία έτη για τους περισσότερους φορείς, εκτός των ασφαλιστικών ταμείων το χρέος των οποίων πα- ραμένει αρκετά υψηλό αν και το 2010 παρουσιάζεται μειωμένο σε σχέση με το 2009 (διάγραμμα 4.4). Επιπλέον, το 2009 παρουσιάζεται αύξηση στις συμμετοχές λόγω της ανάληψης από το Ελληνικό Δη- μόσιο προνομιούχων μετοχών πιστωτικών ιδρυμάτων στο πλαίσιο του ν.3723/2008 για την ενίσχυση της ρευστότητας της οικονομίας. 114 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Διάγραμμα 4.4 Συσσώρευση χρεών για λογαριασμό τρίτων (ανεξόφλητα υπόλοιπα την 31/12) (σε εκατ. ευρώ) 0 1.000 2.000 3.000 4.000 5.000 6.000 7.000 8.000 9.000 10.000 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Ασφαλιστικά Ταμεία Αμυντική Βιομηχανία Συγκοινωνιακοί φορείς Συνεταιριστικές Οργανώσεις Συμμετοχή στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου τραπεζών κλπ Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών 5. Δαπάνες εξυπηρέτησης χρέους κεντρικής διοίκησης Οι δαπάνες εξυπηρέτησης του χρέους της κεντρικής διοίκησης το 2011 εκτιμάται ότι θα ανέλθουν σε 45.231 εκατ. ευρώ, έναντι 32.996 το έτος 2009 (πίνακας 4.7). Η μείωση των δαπανών εξυπηρέτησης οφείλεται στην αποπληρωμή μικρότερου ποσού χρεολυσίων. Πίνακας 4.7 Δαπάνες εξυπηρέτησης χρέους κεντρικής διοίκησης (σε εκατ. ευρώ) Χρεολύσια Τόκοι Συναλ. Εθν. νομ. Σύνολο Συναλ. Εθν. νομ. Σύνολο Παράλληλες δαπάνες Τόκοι και παραλ. δαπάνες Γενικό σύνολο (1) (2) (3) (2+3) (1+2+3) 1992 1.539 4.867 6.406 622 3.501 4.123 71 4.194 10.600 1993 1.400 3.307 4.707 692 5.536 6.228 135 6.363 11.070 1994 1.619 5.543 7.162 913 8.077 8.990 190 9.180 16.342 1995 1.952 5.955 7.907 1.214 7.884 9.098 307 9.405 17.312 1996 1.894 8.369 10.263 1.263 8.378 9.641 339 9.980 20.243 1997 3.057 7.088 10.145 1.348 7.461 8.809 308 9.117 19.262 1998 3.550 6.132 9.682 1.625 7.393 9.018 170 9.188 18.870 1999 2.682 6.569 9.251 1.532 7.758 9.290 101 9.391 18.642 2000 4.640 8.491 13.131 1.922 7.577 9.499 58 9.557 22.688 2001 2.566 9.052 11.618 719 8.570 9.289 39 9.328 20.946 2002 2.397 17.883 20.280 391 8.144 8.535 59 8.594 28.874 2003 1.204 19.559 20.763 180 9.028 9.208 70 9.278 30.041 2004 667 17.777 18.444 85 9.198 9.283 72 9.355 27.799 2005 751 19.628 20.379 108 9.508 9.616 71 9.687 30.066 2006 65 16.524 16.589 92 9.349 9.441 56 9.497 26.086 2007 43 22.152 22.195 74 9.583 9.657 71 9.728 31.923 2008 424 25.822 26.246 82 11.052 11.134 72 11.206 37.452 2009 375 28.760 29.135 39 12.145 12.184 141 12.325 41.460 2010 159 19.614 19.773 104 12.873 12.977 246 13.223 32.996 2011* -140 28.991 28.851 250 15.900 16.150 230 16.380 45.231 * Εκτιμήσεις Σημειώσεις: α) Από το 2008 και έπειτα περιλαμβάνονται και οι δαπάνες προσαρμογών ESA 95 β) Δεν περιλαμβάνονται εξοφλήσεις βραχυπρόθεσμου χρέους (έντοκα γραμμάτια ιδιωτικού τομέα, βραχυπρόθεσμοι τίτλοι εξωτερικού και ταμειακές διευκολύνσεις) οι οποίες εμφανίζονται στον πίνακα 4.8. Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 115 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Οι δαπάνες για εξόφληση βραχυπρόθεσμων τίτλων του Ελληνικού Δημοσίου (έντοκα γραμμάτια ιδιω- τικού τομέα, βραχυπρόθεσμοι τίτλοι εξωτερικού ECP και ταμειακές διευκολύνσεις) εκτιμάται ότι το 2011 θα ανέλθουν συνολικά σε 33.395 εκατ. ευρώ, έναντι 22.601 εκατ. ευρώ το 2010. Για το έτος 2012 οι δαπάνες εξόφλησης προβλέπεται να ανέλθουν σε 25.000 εκατ. ευρώ (πίνακας 4.8). Πίνακας 4.8 Εξοφλήσεις βραχυπρόθεσμων τίτλων (σε εκατ. ευρώ) Έτος Έντοκα γραμμάτια ιδιωτικού τομέα Βραχυπρόθεσμοι τίτλοι εξωτερικού(1) - Βρα- χυπρόθεσμες ταμειακές διευκολύνσεις Σύνολο 2004 1.571 6.060 7.631 2005 2.495 2.590 5.085 2006 2.206 5.885 8.091 2007 1.692 23.031 24.723 2008(2) 1.733 23.941 25.674 2009 8.902 28.002 36.904 2010 17.974 4.627 22.601 2011* 33.395 0 33.395 2012** 25.000 0 25.000 * Εκτιμήσεις ** Προβλέψεις (1) Euro Commercial Paper (ECP) (2) Από το 2008 περιλαμβάνονται οι βραχυπρόθεσμες ταμειακές διευκολύνσεις. Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών Οι δαπάνες για τόκους του χρέους της κεντρικής διοίκησης ως ποσοστό του ΑΕΠ παρουσιάζουν συ- νεχή ανοδική πορεία από το 2007 έως και το 2011, για το οποίο εκτιμάται ότι θα φθάσουν στο 7,5% ως ποσοστό του ΑΕΠ. Το 2012 οι δαπάνες για τόκους, μετά την εφαρμογή του PSI, προβλέπεται να διαμορφωθούν χαμηλότερα, 6% του ΑΕΠ. Ειδικότερα, ενώ το 2011 οι τόκοι ανέρχονται σε 16.380 εκατ. ευρώ, το 2012 οι τόκοι αναμένεται να αυξηθούν (χωρίς PSI) σε 17.900 εκατ. ευρώ, ενώ μετά το PSI μειώνονται σε 12.750 εκατ. ευρώ. Πίνακας 4.9 Ύψος δαπανών για τόκους χρέους κεντρικής κυβέρνησης (ποσά σε εκατ. ευρώ) 2007 2008 2009 2010 2011* 2012** Τόκοι (προ PSI) 9.796 11.207 12.325 13.223 16.380 17.900 Τόκοι (μετά από PSI) - - - - - 12.750 ως % του ΑΕΠ (προ PSI) 4,3% 4,7% 5,3% 5,8% 7,5% 8,4% ως % του ΑΕΠ (μετά από PSI) - - - - - 6,0% * Εκτιμήσεις ** Προβλέψεις Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών Διάγραμμα 4.5 Δαπάνες για τόκους χρέους κεντρικής διοίκησης (% του ΑΕΠ) 0,0% 1,0% 2,0% 3,0% 4,0% 5,0% 6,0% 7,0% 8,0% 9,0% 2007 2008 2009 2010 2011* 2012** ως % του ΑΕΠ (προ PSI) ως % του ΑΕΠ (μετά από PSI) * Εκτιμήσεις ** Προβλέψεις Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών 116 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 6. Η ενοποιημένη αγορά ευρωομολόγων Η οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση έχει οδηγήσει σε αξιοσημείωτη αύξηση του δημόσιου χρέους όλων των χωρών της Ευρωζώνης. Παρά το γεγονός ότι η αύξηση αυτή είναι της ίδιας τάξης μεγέθους με αυτές που κατά το παρελθόν προκλήθηκαν από αντίστοιχες κρίσεις, οι σωρευτικές επι- πτώσεις της, σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, θέτουν υπό αμφισβήτηση την ισορροπία και τον έλεγχο των δημοσιονομικών μεγεθών. Οι επιπτώσεις διαφοροποιούνται μεταξύ των χωρών της ζώνης του ευρώ αναλόγως με τη δημοσιονομική τους κατάσταση, γεγονός που αντικατοπτρίζεται και στις αποδόσεις των κρατικών τίτλων. Συγκεκριμένα, κατά το τρέχον έτος, οι αποδόσεις των 10-ετών γερμανικών ομολόγων και κατ’ επέ- κταση το αντίστοιχο κόστος δανεισμού του γερμανικού δημοσίου παρουσίασαν σημαντική μείωση φτάνοντας στα τρέχοντα επίπεδα του 1,75% από περίπου 3% που ανήρχοντο στις αρχές του 2011. Κα- τά το ίδιο χρονικό διάστημα, οι αποδόσεις των γαλλικών 10-ετών ομολόγων παρέμειναν σταθερές στα επίπεδα του 3,4% διαμορφώνοντας το περιθώριο (spread) μεταξύ των αποδόσεων αυτών και των α- ντίστοιχων γερμανικών στις 160 μονάδες βάσεις ή 1,6% ετησίως, από περίπου 40 μονάδες βάσης ή 0,40% που ήταν στις αρχές του τρέχοντος έτους. Αντίστοιχα, οι αποδόσεις των 10-ετών ιταλικών κρα- τικών χρεογράφων αυξήθηκαν κατά περίπου 2%, από 4,8%-4,9% τον Ιανουάριο του 2011, στα τρέχο- ντα επίπεδα του 6,9%, αυξάνοντας παράλληλα και το περιθώριο από τις αποδόσεις των 10-ετών γερ- μανικών χρεογράφων σε περίπου 500 μονάδες βάσης από 180 μ.β.. Σημαντικά διευρυμένα παραμέ- νουν και τα περιθώρια των κρατικών ομολόγων των χωρών του ευρωπαϊκού νότου σε σχέση με τις αποδόσεις των αντίστοιχων γερμανικών ομολόγων αντικατοπτρίζοντας τον αυξημένο πιστωτικό κίν- δυνο των χωρών αυτών λόγω των συνεχιζόμενων δημοσιονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν, την ανάγκη εφαρμογής περαιτέρω διαρθρωτικών αλλαγών και τη λήψη αποφάσεων που θα βοηθή- σουν την ανάπτυξη. Στην αμερικανική αγορά από τις αρχές του 2011 μέχρι σήμερα οι αποδόσεις παρουσιάζουν αντίστοιχη πτωτική τάση με τις αποδόσεις των γερμανικών ομολόγων κατά περίπου 1,3%, αντικατοπτρίζοντας και αυτές με τη σειρά τους τη γενικότερη στροφή των επενδυτών σε ασφαλέστερες τοποθετήσεις, κυ- ρίως εξαιτίας της συνεχιζόμενης κρίσης και καθυστέρησης της αναμενόμενης ανάπτυξης της παγκό- σμιας οικονομίας. 7. Αγορά τίτλων του Ελληνικού Δημοσίου Τα κυριότερα χαρακτηριστικά της αγοράς των τίτλων του Ελληνικού Δημοσίου κατά το γ΄ τρίμηνο του 2011 ήταν η πτώση των τιμών τους σε όλες τις διάρκειες και η αύξηση των αποδόσεών τους. Διάγραμμα 4.6 Καμπύλη αποδόσεων τίτλων Ελληνικού Δημοσίου 8,0% 18,0% 28,0% 38,0% 48,0% 3E 5Ε 7Ε 10Ε 15Ε 30Ε 31/10/2011 31/10/2010 Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 117 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Το 2011, οι αποδόσεις των ελληνικών κρατικών χρεογράφων στο σύνολό τους παρουσιάζουν μεγάλη άνοδο σε σχέση με το προηγούμενο έτος, λόγω της συνεχούς αβεβαιότητας αναφορικά με την αντιμε- τώπιση της κρίσης χρέους και τη χρηματοδότηση των δανειακών αναγκών της Ελλάδας. Η ελληνική καμπύλη αποδόσεων έχει καθοδική κλίση (inverted yield curve) καθώς οι ανησυχίες των επενδυτών για τις άμεσες οικονομικές εξελίξεις έχουν ως αποτέλεσμα τη μεγάλη άνοδο των βραχυχρόνιων επιτο- κίων σε σχέση με τα μακροχρόνια (διάγραμμα 4.6). Αναφορικά με τη διαφορά (spread) των αποδόσεων των ελληνικών 10-ετών ομολόγων σε σχέση με αυτών των αντίστοιχων γερμανικών υπήρξε μεγάλη αύξηση που άγγιξε τα επίπεδα των 2.650 μονά- δων βάσης (bps). Όμως, από τα μέσα Οκτωβρίου 2011 την ανοδική τάση των ελληνικών spreads ακο- λούθησαν και τα spreads άλλων χωρών όπως η Ιταλία, Γαλλία και το Βέλγιο, καθιστώντας ευρύτερο το πρόβλημα της κρίσης χρέους των χωρών της Ευρωζώνης (διάγραμμα 4.7). Διάγραμμα 4.7 Αποδόσεις 10ετών κρατικών τίτλων (ημερήσια στοιχεία – εκατοστιαίες μονάδες) 0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1.000 1.100 1.200 1.300 1.400 1.500 1.600 1.700 1.800 1.900 2.000 2.100 2.200 2.300 2.400 2.500 2.600 2.700 2.800 16-Νοε-2011 2-Νοε-2011 19-Οκτ-2011 5-Οκτ-2011 21-Σεπ-2011 7-Σεπ-2011 24-Αυγ-2011 10-Αυγ-2011 27-Ιουλ-2011 13-Ιουλ-2011 29-Ιουν-2011 15-Ιουν-2011 1-Ιουν-2011 18-Μαϊ-2011 4-Μαϊ-2011 20-Απρ-2011 6-Απρ-2011 23-Μαρ-2011 9-Μαρ-2011 23-Φε β-2011 9-Φε β-2011 26-Ιαν-2011 12-Ιαν-2011 29-Δεκ-2010 15-Δεκ-2010 1-Δεκ-2010 17-Νοε-2010 Μονάδες Βάσης ΕΛΛΑΔΑ ΙΤΑΛΙΑ ΒΕΛΓΙΟ ΠΟΡΤΟΓΑΛΛΙΑ ΙΣΠΑΝΙΑ ΙΡΛΑΝΔΙΑ ΓΑΛΛΙΑ Πρωτογενής αγορά τίτλων Κατά τη διάρκεια του 2011 δεν υπήρξαν εκδόσεις ομολόγων του ΕΔ μέσω δημοπρασίας ή κοινοπρα- ξίας. Πραγματοποιήθηκαν μόνο ειδικές εκδόσεις με σκοπό τη ρύθμιση οφειλών προς τους προμηθευ- τές των νοσοκομείων και του εφάπαξ ποσού κοινωνικής ενίσχυσης των τέως υπαλλήλων της Ολυμπι- ακής Αεροπορίας. Οι δανειακές ανάγκες του Ελληνικού Δημοσίου καλύφθηκαν, κυρίως, με δανειοδό- τηση από το Μηχανισμό Στήριξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, μέσω του οποίου αντλήθηκαν συνολικά 33,4 δισ. ευρώ, ενώ αναμένεται η ανάληψη της έκτης δόσης 118 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ύψους 8 δισ. ευρώ. Επιπλέον, χορηγήθηκαν δάνεια από Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων συνολικού ύψους 1.180 εκατ. ευρώ. Η βραχυπρόθεσμη χρηματοδότηση πραγματοποιήθηκε με εκδόσεις εντόκων γραμματίων διάρκειας 13 και 26 εβδομάδων. Μετά την προσφυγή στο Μηχανισμό Στήριξης ο δανεισμός μέσω των αγορών συνεχίστηκε μόνο με εκδόσεις εντόκων γραμματίων. Ο μεσοσταθμικός συντελεστής κάλυψης των δημοπρασιών ΕΓΕΔ δια- μορφώθηκε στο 3,24. Το μέσο σταθμικό επιτόκιο νέου δανεισμού, συμπεριλαμβανομένων των δανείων που έγιναν μέσω του Μηχανισμού Στήριξης μέχρι 31/10/2011 διαμορφώθηκε στο 3,78%, έναντι 4,38% το 2010. Η μέση φυσική διάρκεια του νέου δανεισμού διαμορφώθηκε σε 2,30 έτη, έναντι 3,88 την αντίστοιχη περυσινή περίοδο, λόγω της έκδοσης περισσότερων βραχυπρόθεσμων τίτλων έναντι των μακροπρόθεσμων τίτ- λων. Δευτερογενής αγορά τίτλων Η μέση ημερήσια αξία των συναλλαγών στο Σύστημα Άυλων Τίτλων (ΣΑΤ), στο οποίο περιλαμβάνο- νται οι συναλλαγές στην Ηλεκτρονική Δευτερογενή Αγορά Τίτλων (ΗΔΑΤ)και στην εξωχρηματιστη- ριακή αγορά τίτλων (over the counter) κινήθηκε σε χαμηλά επίπεδα το γ΄ τρίμηνο του 2011 και δια- μορφώθηκε σε 6,7 δισ. ευρώ, έναντι 7,2 δισ. ευρώ που ήταν το β΄ τρίμηνο του 2011 και 7,9 δισ. ευρώ που ήταν το γ΄ τρίμηνο του 2010. Κατά το ίδιο τρίμηνο, το 58,8% της συναλλακτικής δραστηριότητας αφορούσε βραχυπρόθεσμους τίτ- λους με διάρκεια έως 5 έτη. Ακολούθησαν οι μεσοπρόθεσμοι τίτλοι διάρκειας 5 έως 10 έτη με ποσο- στό 37,8% και κατόπιν οι μακροπρόθεσμοι τίτλοι διάρκειας άνω των 10 ετών με ποσοστό 3,4%.Το παλιό 10ετές ομόλογο αναφοράς λήξεως 19.06.2020, προσέλκυσε ποσοστό 37,85% της συνολικής α- ξίας των συναλλαγών. Η κατανομή της αξίας των συναλλαγών της ΗΔΑΤ, ανάλογα με την εναπομένουσα διάρκεια των τίτ- λων, κατά το γ΄ τρίμηνο του 2011 εμφανίζεται στο διάγραμμα 4.8. Διάγραμμα 4.8 Αξία συναλλαγών στην ΗΔΑΤ γ΄ τρίμηνο 2011 (με βάση την εναπομένουσα διάρκεια των τίτλων) μέχρι 5 έτη 58,8% 5-10 έτη 37,8% πάνω από 10 έτη 3,4% Πηγή: Τράπεζα Ελλάδος, ΗΔΑΤ Ο συνολικός όγκος των συναλλαγών στην ΗΔΑΤ διαμορφώθηκε σε πολύ χαμηλά επίπεδα το γ΄ τρί- μηνο του 2011 και ανήλθε σε 182 εκατ. ευρώ έναντι 2,47 δισ. ευρώ το προηγούμενο τρίμηνο και 4,1 δισ. ευρώ το γ΄ τρίμηνο του 2010. Η εξέλιξη της αξίας των συναλλαγών που πραγματοποιήθηκε στην ΗΔΑΤ για την περίοδο Ιανουαρίου 2009–Σεπτ. 2011 ανά μήνα παρουσιάζεται στο διάγραμμα 4.9. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 119 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Διάγραμμα 4.9 Μηνιαίος όγκος συναλλαγών επί τίτλων του Δημοσίου στην ΗΔΑΤ (σε εκατ. ευρώ) 0 10.000 20.000 30.000 40.000 50.000 60.000 Ιαν Φεβ Μαρ Απρ Μαϊ Ιουν Ιουλ Αυγ Σεπ Οκτ Νοε Δεκ 2009 2010 2011 Πηγή: Τράπεζα Ελλάδος, ΗΔΑΤ Ο συνολικός αριθμός των εντολών που εκτελέστηκαν στην ΗΔΑΤ το γ΄ τρίμηνο του 2011 διαμορφώ- θηκε σε 157 εντολές από 2.204 το β΄ τρίμηνο του 2011, με τις εντολές αγοράς να υπολείπονται έναντι των εντολών πώλησης (32,20% αγορές έναντι 67,80% πωλήσεις). Ο όγκος των συναλλαγών και οι προτιμήσεις των επενδυτών με βάση την εναπομένουσα διάρκεια πα- ρουσιάζεται στο διάγραμμα 4.10. Διάγραμμα 4.10 Όγκος συναλλαγών και προτιμήσεις επενδυτών με βάση την εναπομένουσα διάρκεια έως τη λήξη 14,7% 13,6% 35,6% 24,3% 4,0% 0,0% 0,0% 0,0% 4,5% 0,0% 0,0% 3,4% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% <3έτη 3-5ετή 5-7ετή 7-10ετή 10-15ετή 15-30ετή Αγορές Πωλήσεις Πηγή: Τράπεζα Ελλάδος, ΗΔΑΤ Η σύνθεση της ομάδας των βασικών διαπραγματευτών αγοράς κατά το τρέχον έτος αποτελείται από 5 ελληνικά και 17 διεθνή πιστωτικά ιδρύματα. Τα 16 από τα διεθνή συμμετέχουν στην ΗΔΑΤ από την έδρα τους στο εξωτερικό. 120 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 8. Βασικές κατευθύνσεις δανεισμού και διαχειριστικοί στόχοι έτους 2012 Οι δανειακές ανάγκες για αναχρηματοδότηση του χρέους το 2012, μετά την εφαρμογή του προγράμ- ματος εθελοντικής ανταλλαγής ομολόγων (PSI), αναμένεται να μειωθούν σημαντικά, κατά το ποσό των ομολόγων που θα ανταλλαγούν. Η κάλυψη των δανειακών αναγκών για το 2012 θα πραγματοποιηθεί κατά κύριο λόγο μέσω των δα- νείων του EFSF και του ΔΝΤ καθώς και εκδόσεων βραχυπρόθεσμων τίτλων του ΕΔ. Οι εκδόσεις ε- ντόκων γραμματίων εκτιμάται ότι σταδιακά θα μειωθούν από 13 δισ. ευρώ στα τέλη του 2011 σε πε- ρίπου 6,5 δισ. ευρώ στα τέλη του 2012. Η επιτυχημένη εφαρμογή του PSI αναμένεται να επιδράσει θετικά τόσο ως προς την δυνατότητα εξυ- πηρέτησης του δημόσιου χρέους όσο και ως προς τις παραμέτρους ελέγχου του δανειακού χαρτοφυ- λακίου. Συγκεκριμένα, η μέση διάρκεια του χαρτοφυλακίου από 6,8 έτη για το 2011 αναμένεται να υπερδιπλασιαστεί ενώ το ποσοστό κυμαινόμενου επιτοκίου στο σύνολο του χαρτοφυλακίου αναμένε- ται να μειωθεί από περίπου 40% σε 30% στα τέλη του 2012, βελτιώνοντας έτσι την προβλεψιμότητα των μελλοντικών χρηματορροών. Περαιτέρω, θα συνεχιστεί η πολιτική αντιστάθμισης του συναλλαγ- ματικού κινδύνου που προέρχεται από τα δάνεια του ΔΝΤ μέσω συμφωνιών ανταλλαγής νομίσματος και επιτοκίου. Τέλος, οι διαχειριστικές πράξεις που συνδέονται με υφιστάμενα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου, τα οποία θα προσφερθούν προς ανταλλαγή, θα πρέπει σταδιακά να ακυρωθούν ή να προσαρμοσθούν στα χαρακτηριστικά των νέων ομολόγων. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 121 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ Η εγγύηση του Δημοσίου αποτελεί ένα σημαντικό μέσο στην άσκηση δημοσιονομικής πολιτικής του κράτους, το οποίο έχει μέχρι σήμερα χρησιμοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό για τη χρηματοδότηση διαφό- ρων φορέων της οικονομίας. Για το έτος 2011 τα στοιχεία των εγγυήσεων αναμένεται να διαμορφωθούν ως εξής : • οι εγγυήσεις θα κυμανθούν στο 0,3% του ΑΕΠ, παρουσιάζοντας μείωση σε σχέση με το 2010 (0,6% του ΑΕΠ), • οι καταπτώσεις παρουσιάζουν αύξηση σε σχέση με πέρυσι, αγγίζοντας το 0,68% του ΑΕΠ (0,43% το 2010), • το ανεξόφλητο εγγυημένο υπόλοιπο θα είναι ίσο με το 10,3% του ΑΕΠ (9,9% το 2010). Η μείωση των παρεχόμενων εγγυήσεων οφείλεται κυρίως στη θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων αξι- ολόγησης των δανείων που παρέχονται με την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου. Ο παράγοντας αυ- τός επηρέασε και την πορεία των καταπτώσεων, οι οποίες αυξήθηκαν αισθητά, δεδομένου ότι αρκετοί δανειολήπτες παρουσίασαν αδυναμία εξυπηρέτησης των εγγυημένων υποχρεώσεών τους, ιδιαίτερα ύστερα και από την απόρριψη αιτημάτων τους για νέο δανεισμό με την εγγύηση του Ελληνικού Δη- μοσίου. Για το 2012 η πολιτική εγγυήσεων εντάσσεται στο γενικότερο σχέδιο δημοσιονομικής προσαρμογής και οικονομικής ανάπτυξης της χώρας, που αποτελεί προϋπόθεση για τη χρηματοδότηση της οικονο- μίας μας από το μηχανισμό στήριξης της Ευρωζώνης και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ). Πίνακας 4.10 Εγγυήσεις, ανεξόφλητο εγγυημένο υπόλοιπο, καταπτώσεις και προμήθειες εγγυήσεων κατά τα έτη 2000-2011 (σε εκατ. ευρώ) Εγγυήσεις Ανεξόφλητο εγγυημένο υπόλοιπο Καταπτώσεις Έσοδα από προμήθειες εγγυήσεων του Δημοσίου και εισπράξεις από ΔΟΥ Καταπτώσεις που τελικά βαρύνουν το Δημόσιο (1) (2) (3) (4) (5) = (3)-(4) 1/1-31/12 την 31/12 1/1-31/12 1/1-31/12 1/1-31/12 Έτος Ποσά Εγγυήσεις ως % του ΑΕΠ Ποσά Υπόλοιπο ως % του ΑΕΠ Ποσά Καταπτώσεις ως % του ΑΕΠ Ποσά Ποσά Καταπτώσεις ως % του ΑΕΠ 2000 1.511,4 1,1 8.416,7 6,2 332,3 0,2 35,3 297,0 0,22 2001 1.011,0 0,7 8.819,3 6,0 366,7 0,2 45,8 320,9 0,22 2002 905,0 0,6 9.714,6 6,2 360,5 0,2 47,3 313,2 0,20 2003 1.545,5 0,9 12.143,4 7,1 293,6 0,2 66,4 227,2 0,13 2004 1.848,4 1,0 14.436,5 7,8 593,9 0,3 57,9 536,0 0,29 2005 1.628,2 0,8 16.200,5 8,2 373,9 0,2 51,2 322,7 0,16 2006 1.736,0 0,8 17.936,1 8,4 94,6 0,1 49,2 45,4 0,02 2007 1.656,6 0,7 19.929,0 8,9 42,3 0,02 57,3 -15,0 -0,01 2008 1.788,0 0,8 23.232,0 10,0 434,1 0,19 68,4 365,7 0,16 2009 1.563,7 0,7 25.586,6 11,0 704,8 0,30 70,7 634,1 0,27 2010 1.254,4 0,6 22.438,2 9,9 971,7 0,43 78,5 893,2 0,39 2011 702,0 0,3 22.353,9 10,3 1.4272,7 0,68 107,2 1.365,5 0,63 Τα στοιχεία για το έτος 2011 αποτελούν εκτίμηση. 122 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Με βάση το νέο πλαίσιο δημοσιονομικής διαχείρισης και ευθύνης και σύμφωνα με τις επιταγές του Μνημονίου Οικονομικής και Χρηματοοικονομικής Πολιτικής, το όριο εγγυήσεων για το έτος 2012 (όπως και για το έτος 2013) θα είναι μηδενικές. Εξαιρούνται του μηδενικού αυτού ορίου: α) οι εγγυήσεις που παρέχονται για τη στήριξη των τραπεζών, β) οι εγγυήσεις που σχετίζονται με δάνεια που χορηγούνται από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσε- ων και γ) οι εγγυήσεις που παρέχονται για δανεισμό φορέων εντός της γενικής κυβέρνησης. Συνεπώς, με δεδομένη την παρούσα οικονομική συγκυρία, η πολιτική εγγυήσεων θα πρέπει να προ- σανατολίζεται κυρίως στην κάλυψη δανείων που χρηματοδοτούν επενδυτικά προγράμματα τα οποία συμβάλουν στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Διάγραμμα 4.11 Εγγυήσεις, καταπτώσεις και ανεξόφλητο εγγυημένο υπόλοιπο κατά τα έτη 2000-2011 (ως % του ΑΕΠ) 0,0% 0,2% 0,4% 0,6% 0,8% 1,0% 1,2% Εγγυήσεις και καταπτώσεις ως % του ΑΕΠ 0,0% 2,0% 4,0% 6,0% 8,0% 10,0% 12,0% Ανεξόφλητο εγγυημένο υπόλοιπο ως % του ΑΕΠ Εγγυήσεις ως % του ΑΕΠ 1,1% 0,7% 0,6% 0,9% 1,0% 0,8% 0,8% 0,7% 0,8% 0,7% 0,6% 0,3% Καταπτώσεις ως % του ΑΕΠ 0,2% 0,2% 0,2% 0,2% 0,3% 0,2% 0,1% 0,02% 0,19% 0,30% 0,43% 0,68% Υπόλοιπο ως % του ΑΕΠ 6,2% 6,0% 6,2% 7,1% 7,8% 8,2% 8,4% 8,9% 10,0% 11,0% 9,9% 10,3% 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Οι καταπτώσεις (μπλε στήλη) αφορούν εγγυήσεις προηγούμενων ετών. Ενίσχυση ρευστότητας της οικονομίας Με την ψήφιση του ν. 3723/2008 «Ενίσχυση της ρευστότητας της οικονομίας για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της διεθνούς χρηματοοικονομικής κρίσης και άλλες διατάξεις» επιχειρήθηκε η θω- ράκιση της ελληνικής οικονομίας από τις επιπτώσεις της διεθνούς κρίσης με την ενίσχυση της ρευ- στότητας. Σκοπός ήταν να αποκτήσουν οι τράπεζες επιπλέον κεφάλαια για την άνετη χορήγηση πι- στώσεων στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις και να αμβλυνθούν οι πιέσεις στα επιτόκια χορηγήσεων. Ένα από τα μέσα που χρησιμοποιήθηκαν για την επίτευξη του στόχου αυτού είναι η παροχή της εγγύ- ησης του Ελληνικού Δημοσίου προς τις τράπεζες που έχουν λάβει άδεια λειτουργίας από την Τράπεζα της Ελλάδος και καλύπτουν το δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας που αυτή θέτει για δάνεια που θα συ- ναφθούν με ή χωρίς έκδοση τίτλων και θα έχουν διάρκεια από τρεις μήνες έως τρία έτη. Η παραπάνω εγγύηση παρέχεται έναντι προμήθειας ή επαρκών εξασφαλίσεων. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 123 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΔΕΚΟ ΚΑΙ ΑΠΟΚΡΑΤΙΚΟΠΟΙΗΣΕΙΣ 1. Δημόσιες Επιχειρήσεις και Οργανισμοί Βασικοί στόχοι της οικονομικής πολιτικής Οι ΔΕΚΟ καθώς και τα ΝΠΙΔ που υπάγονται στη γενική κυβέρνηση δραστηριοποιούνται σε διαφο- ρετικούς τομείς εντός και εκτός της επικράτειας, καθόσον ορισμένοι φορείς λειτουργούν σε ανταγω- νιστικές, πλήρως ή εν μέρει απελευθερωμένες αγορές και άλλοι υποστηρίζουν την υλοποίηση κρατι- κών πολιτικών και δράσεων. Οι φορείς αυτοί επηρεάζουν τον κρατικό προϋπολογισμό άμεσα λόγω των επιχορηγήσεων από τον τακτικό προϋπολογισμό και το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, των αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου, της καταβολής μερισμάτων και φορολογικών εσόδων, αλλά και έμ- μεσα μέσω της χορήγησης εγγύησης του ελληνικού δημοσίου για λήψη δανείων. Το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων που εφαρμόζει η κυβέρνηση, στο πλαίσιο του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012-2015, στοχεύει στην εξυγίανση, τη διαφάνεια, τον εκ- συγχρονισμό των ΔΕΚΟ, την ενίσχυση της παραγωγικότητας τους και τη βελτίωση των παρεχομένων υπηρεσιών προς τους πολίτες. Για το 2011, η εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων αναμένεται να βελτιώσει το λειτουργικό αποτέλεσμα κατά 826 εκατ. ευρώ ενώ σύμφωνα με το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής, οι παρεμβάσεις για την αναδιοργάνωση των ΔΕΚΟ καθώς και των ΝΠΙΔ που είναι φορείς γενικής κυ- βέρνησης αποσκοπούν σε συνολική βελτίωση του λειτουργικού αποτελέσματος ύψους 414 εκατ. ευρώ το 2012 και θα είναι αποτέλεσμα ενός συνδυασμού πολιτικών και δράσεων που προβλέπουν μεταξύ άλλων: • μέση ετήσια αύξηση εσόδων της τάξης του 10%, • μέση ετήσια μείωση των λειτουργικών εξόδων της τάξης του 8%, • επαναξιολογήσεις, αναδιαρθρώσεις καταργήσεις και συγχωνεύσεις φορέων και εφαρμογή στο- χευμένων και εξειδικευμένων κατά περίπτωση πολιτικών, με σκοπό τη βελτίωση του οικονομι- κού τους αποτελέσματος και την ορθολογικότερη και παραγωγικότερη λειτουργία τους. Δράσεις για τις ΔΕΚΟ και τα ΝΠΙΔ που είναι φορείς γενικής κυβέρνησης του Κεφ. Α του ν.3429/2005 για το 2011 Για την επίτευξη της βελτίωσης των οικονομικών αποτελεσμάτων των φορέων που υπάγονται στο Κεφ. Α του ν.3429/2005 κατά τουλάχιστον 800 εκατ. ευρώ, η κυβέρνηση υλοποίησε κατά τη διάρκεια του 2011 μια σειρά από νομοθετικές και λοιπές δράσεις στους παρακάτω τομείς: • Κεντρική οικονομική εποπτεία Με την εφαρμογή του ν.3899/2010 καθιερώθηκε η κεντρική οικονομική παρακολούθηση από την Ει- δική Γραμματεία ΔΕΚΟ και τη Διεύθυνση ΔΕΚΟ του Υπουργείου Οικονομικών όλων των ΔΕΚΟ κα- θώς και των ΝΠΙΔ που υπάγονται στη γενική κυβέρνηση. Η νομοθετική αυτή πρωτοβουλία οδήγησε σε διεύρυνση του αριθμού των φορέων που παρακολουθούνται από 52 σε 150. Για τις ανώνυμες εταιρείες που είναι εισηγμένες στο ΧΑ και οι οποίες εμπίπτουν στις διατάξεις του Κεφ. Β΄ του Ν.3429/2005, η Ειδική Γραμματεία ΔΕΚΟ παρακολουθεί συστηματικά τα δημοσιευμένα οικονομικά τους μεγέθη, προκειμένου να διαθέτει επαρκή πληροφόρηση ειδικότερα στους τομείς ε- κείνους στους οποίους το Ελληνικό Δημόσιο εξετάζει το ενδεχόμενο λήψεως θεσμικών πρωτοβου- λιών. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 125 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Επιπρόσθετα, το Ελληνικό Δημόσιο με την ιδιότητα του ως μετόχου, ασκεί στις γενικές συνελεύσεις των μετόχων και σύμφωνα με το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο των ανωνύμων εταιρειών, πλήρως τα δικαιώματά του, ελέγχοντας στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων του, τα οικονομικά στοιχεία και τις ενέρ- γειες των διοικήσεων. • Περιορισμός δαπανών μισθοδοσίας Στο τομέα του περιορισμού του μισθολογικού κόστους με το ν.3899/2010 από 1/1/2011 α) μειώθηκαν περαιτέρω κατά 10% οι πάσης φύσεως αποδοχές, εφόσον αυτές υπερβαίνουν το ποσό των 1.800 ευρώ το μήνα (εξαιρούνται της μείωσης επιδόματα συνδεόμενα με οικογενειακή κατάστα- ση και το ανθυγιεινό), β) το ανώτατο όριο μηνιαίων αποδοχών αναπροσαρμόστηκε στο ποσό των 4.000 ευρώ (δεν ισχύει για Δ/ντες Συμβούλους και Προέδρους) και γ) καθορίστηκε ότι οι πάσης φύ- σεως αμοιβές για υπερωρία, υπερεργασία, εκτός έδρας μετακίνηση, οδοιπορικά και εργασία τις Κυρι- ακές και εξαιρέσιμες ημέρες απαγορεύεται να υπερβαίνουν σε επίπεδο φορέα το 10% του συνολικού κόστους μισθοδοσίας. Συνολικά το 2011 επήλθε περιορισμός δαπανών μισθοδοσίας κατά 406,2 εκατ. ευρώ (26%). Παράλληλα με το ν.3986/2011, καθορίστηκε για το 2011 πολιτική προσλήψεων με όριο μία πρόσλη- ψη για κάθε δέκα αποχωρήσεις, περιορίζοντας έτσι τον αριθμό του απασχολούμενου προσωπικού. • Περιορισμός λοιπών εξόδων Οι διοικήσεις των φορέων κατόπιν οδηγιών του Υπουργείου Οικονομικών κλήθηκαν να εντατικο- ποιήσουν την προσπάθειά τους για μείωση των λοιπών λειτουργικών τους δαπανών (εκτός μισθοδο- σίας) προτείνοντας τους ένα πλαίσιο συγκεκριμένων μέτρων. Επιπρόσθετα με το ν.4002/2011, η μι- σθωτική αξία των ακινήτων που έχουν μισθωθεί από το Ελληνικό Δημόσιο και τους φορείς του δημό- σιου τομέα τεκμαίρεται ότι κατά το έτος 2010 έχει μειωθεί κατά 20% και συνεπώς από τον Αύγουστο του 2011 θα πρέπει να αναπροσαρμοστούν όλες οι σχετικές μισθώσεις. Αποτέλεσμα αυτών των δρά- σεων είναι ο περιορισμός των εξόδων κατά 405,2 εκατ. ευρώ (18%). • Αναδιοργανώσεις, συγχωνεύσεις, καταργήσεις φορέων Αναδιοργάνωση συγκοινωνιακών φορέων Η υλοποίηση των σχεδίων αναδιάρθρωσης των συγκοινωνιακών φορέων σε συνεργασία των Υπουρ- γείων Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων και Οικονομικών, οδήγησε σε σημαντική βελτίωση των οικονομικών μεγεθών των εταιρειών (ΟΣΕ, ΕΡΓΟΣΕ, ΓΑΙΟΣΕ, ΤΡΑΙΝΟΣΕ, ΟΣΥ, ΣΤΑΣΥ, ΟΑΣΑ) και ειδικότερα σε: - αύξηση των εσόδων του 2011 βάσει της πιθανής εκτέλεσης κατά 9%, τα οποία εκτιμάται ότι θα ανέλθουν σε 1.194,9 εκατ. ευρώ έναντι 1.094,1 εκατ. ευρώ το 2010, - μείωση των εξόδων του 2011 βάσει της πιθανής εκτέλεσης κατά 17%, τα οποία εκτιμάται ότι θα ανέλθουν σε 2.153,3 εκατ. ευρώ έναντι 2.598,8 εκατ. ευρώ το 2010, - περιορισμό των ζημιών χρήσεως κατά 36% οι οποίες εκτιμάται ότι θα ανέλθουν το 2011 σε 958,3 εκατ. ευρώ έναντι 1.504,7 εκατ. ευρώ το 2010. Αναδιοργανώσεις-συγχώνευσεις λοιπών εταιρειών και ΝΠΙΔ Στα πλαίσια της γενικότερης κυβερνητικής πολιτικής για επαναξιολόγηση όλων των φορέων του δη- μοσίου τομέα και βάσει του ν. 4002/2011, προβλέπονται μεταξύ άλλων: - η αναδιοργάνωση της ΕΡΤ, - η συγχώνευση ή κατάργηση ή μετασχηματισμός των εταιρειών και φορέων ΚΕΔ, ΟΔΔΥ, ΕΤΑ, ΟΣΚ, ΔΕΠΑΝΟΜ, ΘΕΜΙΣ, ΕΟΜΜΕΧ, ΙΓΜΕ, ΕΙΝ. - η συγχώνευση του ΕΘΙΑΓΕ, ΟΓΕΕΚΑ-ΔΗΜΗΤΡΑ, ΟΠΕΓΕΠ και ΕΛΟΓΑΚ σε νέο φορέα με επωνυμία ΔΗΜΗΤΡΑ, - η συγχώνευση των εταιρειών ΕΚΕΠΥ, ΕΤΑΚΕΙ με την ΕΒΕΤΑΜ, 126 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 - η συγχώνευση των εταιρειών ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ και ΗΔΙΚΑ με την Κοινωνία της Πλη- ροφορίας, - η εκκαθάριση της ΕΤΑΤ. Εταιρική διακυβέρνηση - ενίσχυση του εσωτερικού ελέγχου των ΔΕΚΟ Σε ότι αφορά την εταιρική διακυβέρνηση με το ν. 3965/2011, επήλθαν από 1/10/11 οι εξής αλλαγές: α) μείωση του αριθμού των μελών του ΔΣ από εννέα σε επτά, β) σύσταση της Επιτροπής Ελέγχου με αυξημένες αρμοδιότητες, μεταξύ των οποίων ενδεικτικά αναφέρονται: η παρακολούθηση της διαδι- κασίας της χρηματοοικονομικής πληροφόρησης, η λειτουργία του συστήματος εσωτερικού ελέγχου καθώς και του συστήματος διαχείρισης κινδύνων, η παρακολούθηση της πορείας του υποχρεωτικού ελέγχου των ατομικών και ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων και η αξιολόγηση της απόδοσης των εκτελεστικών μελών του ΔΣ, γ) υποχρέωση σύνταξης τριμηνιαίων οικονομικών καταστάσεων (ε- κτός των ετήσιων) ελεγμένων από ορκωτούς ελεγκτές προκειμένου να εντατικοποιηθεί ο έλεγχος των οικονομικών τους. Περαιτέρω, το Υπουργείο Οικονομικών αναγνωρίζοντας τον ρόλο του εσωτερικού ελέγχου στην ενί- σχυση της διαφάνειας και της εταιρικής διακυβέρνησης, προέβη σε στελέχωση περισσότερων μονά- δων εσωτερικού ελέγχου σε ΔΕΚΟ, αυξάνοντας τον αριθμό των εσωτερικών ελεγκτών που ορίζονται βάσει του ν.3429/05, από δεκαεπτά (17) σε είκοσι εννέα (29). Για την ενίσχυση της διαφάνειας των οικονομικών των φορέων το Υπουργείο Οικονομικών δημοσιο- ποιεί τα οικονομικά στοιχεία των σημαντικότερων ΔΕΚΟ στην ιστοσελίδα του. Δράσεις για τις ΔΕΚΟ και τα ΝΠΙΔ που είναι φορείς γενικής κυβέρνησης του Κεφ. Α του ν.3429/05 για το 2012 Για το 2012 και σύμφωνα με το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012-2015, στόχος είναι η βελτίωση του λειτουργικού αποτελέσματος των ΔΕΚΟ και των ΝΠΙΔ που υπάγονται στη γενική κυβέρνηση κατά 414 εκατ. ευρώ. Οι άξονες της στρατηγικής για την επίτευξη της βελτίω- σης των αποτελεσμάτων είναι: α) Ενίσχυση των συνολικών εσόδων Η προβλεπόμενη αύξηση των εσόδων για το 2012 θα προκύψει από: • ενίσχυση των εσόδων των συγκοινωνιακών φορέων ως αποτέλεσμα της εφαρμογής της νέας τιμο- λογιακής πολιτικής που ισχύει και του περιορισμού της εισιτηριοδιαφυγής με την εντατικοποίηση των ελεγκτικών μηχανισμών, μέτρα που υλοποιήθηκαν μεν εντός του 2011, αναμένεται ωστόσο να έχουν ουσιαστική επίδραση το 2012, • ενίσχυση των εσόδων των λοιπών φορέων μέσω της διαφοροποίησης της τιμολογιακής τους πολι- τικής, της αύξησης της παραγωγικότητας των διαθέσιμων πόρων, της ανάπτυξης εμπορικού δυνα- μικού προσανατολισμού και νοοτροπίας, της διεύρυνσης της πελατειακής βάσης, της δημιουργίας αξίας από τα περιουσιακά στοιχεία των φορέων κλπ., • περιορισμός των επιχορηγήσεων τακτικού προϋπολογισμού κατά 10,6%, Συνολικά προβλέπεται η ενίσχυση των εσόδων κατά 9,6%. β) Μείωση των συνολικών εξόδων Η προβλεπόμενη μείωση των εξόδων για το 2012 θα προκύψει από τα παρακάτω: • Εξορθολογισμός των δαπανών προσωπικού κατά 21,7% Για το 2012, εκτιμάται ότι θα μειωθεί ο αριθμός του απασχολούμενου προσωπικού λόγω της αυ- στηρής πολιτικής προσλήψεων και του αυξημένου αριθμού συνταξιοδοτήσεων. Επίσης ο εξορθο- λογισμός του συστήματος αμοιβών και προσλήψεων προσωπικού κρίνεται αναγκαίος δεδομένου ότι το κόστος μισθοδοσίας, σε πολλούς από τους φορείς αυτούς, υπερέβαινε σε σημαντικό βαθμό ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 127 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 το κόστος σε αντίστοιχους φορείς διεθνώς, σύμφωνα με τα αποτελέσματα συγκριτικής αξιολόγη- σης (benchmarking). Τέλος ολοκληρώθηκε το πρόγραμμα μετατάξεων για τους συγκοινωνιακούς φορείς εντός του 2011, με αποτέλεσμα τον περιορισμό των προβλεπόμενων μισθολογικών δαπανών για το 2012. • Περιορισμός των λοιπών εξόδων Οι διοικήσεις των επιμέρους φορέων κατόπιν σχετικών οδηγιών και στο πλαίσιο σύνταξης των επιχειρησιακών σχεδίων καλούνται να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για την περαιτέρω μείωση των λειτουργικών τους δαπανών για το 2012, στοχεύοντας στη διαρθρωτική και λειτουρ- γική βελτιστοποίηση των παραγόντων κόστους σε όλα τα επίπεδα και τη δραστική μείωση τυχόν σπατάλης, την αξιοποίηση των σύγχρονων χρηματοοικονομικών εργαλείων, την επαναδιαπραγ- μάτευση κόστους προμηθειών, ενοικίων κλπ. Επιπρόσθετα οι διοικήσεις των εταιρειών ενθαρρύ- νονται σε πώληση μη στρατηγικών δραστηριοτήτων τους, στην περίπτωση που κρίνουν ότι η ε- νέργεια αυτή θα βελτιώσει την οικονομική τους επίδοση. Επίσης, βάσει του ν.3965/2011 μειώθηκε ο αριθμός των μελών του ΔΣ από εννέα σε επτά για ό- λους τους φορείς που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Κεφ. Α’ του Ν.3429/2005, γεγονός που αναμένεται να περιορίσει τις δαπάνες για αμοιβές μελών ΔΣ. Τέλος, θα καταβληθεί προσπάθεια για τη χρηματοδότηση μέρους των λειτουργικών δαπανών των φορέων μέσα από το πρόγραμμα ΕΣΠΑ, όπου καθίσταται εφικτό. • Αναδιοργανώσεις, συγχωνεύσεις και καταργήσεις φορέων Η ολοκλήρωση των σχεδίων αναδιάρθρωσης των συγκοινωνιακών φορέων (όμιλος ΟΣΕ, ΤΡΑΙ- ΝΟΣΕ και όμιλος ΟΑΣΑ) εντός του 2011, συμβάλλει σημαντικά στη βελτίωση του οικονομικού αποτελέσματος το 2012. Συγκεκριμένα για το 2012 με βάση το επιχειρησιακό σχέδιο προβλέπονται για τον ΟΑΣΑ, μεταξύ άλλων τα εξής: η εφαρμογή σχεδίου μάρκετινγκ για την αύξηση των εσόδων, ο περιορισμός της εισιτηριοδιαφυγής, η αξιοποίηση διαφημιστικών δυνατοτήτων και η σύναψη σχετικών συμβολαί- ων, η αξιοποίηση χώρων σταθμών, η ανάπτυξη υπηρεσιών στάθμευσης και μετεπιβίβασης (park & ride), η συνέχιση ενεργειών για την ολοκλήρωση του έργου της τηλεματικής και του ελέγχου κομίστρου και πρόσβασης και η χρηματοδότησή του μέσω ΣΔΙΤ. Σε ότι αφορά την αναδιοργάνωση του ΟΣΕ, στο επιχειρησιακό σχέδιο προβλέπονται μεταξύ άλ- λων η καθιέρωση συστήματος λειτουργικής απόδοσης για την ακρίβεια των τρένων, την ασφάλεια και την αποδοτική χρήση της χωρητικότητας τους, η διαχείριση των περιουσιακών στοιχείων του σιδηροδρόμου, η εισαγωγή συστήματος πληροφορικής για τον προσδιορισμό ανάλυσης οριακού κόστους και τη βελτίωση του ελέγχου των χρεώσεων υποδομής, η υλοποίηση νέας πολιτικής προ- μηθειών, η διεύρυνση της δυνατότητας για την υπεργολαβική ανάθεση ως μέσο μείωσης δαπα- νών. Τέλος, τόσο οι ήδη υλοποιηθείσες καταργήσεις, συγχωνεύσεις και αναδιαρθρώσεις φορέων όσο και οι λοιπές που προβλέπονται στο ν.4002/2011 και αναμένεται να ολοκληρωθούν εντός του 2012, εκτιμάται ότι θα έχουν περαιτέρω θετική επίδραση στο οικονομικό αποτέλεσμα. γ) Συστηματική Παρακολούθηση της Υλοποίησης των δράσεων για την επίτευξη των οικονο- μικών αποτελεσμάτων. Το Υπουργείο Οικονομικών παρακολουθεί στενά την πορεία υλοποίησης των παραπάνω δράσεων και ειδικότερα παρακολουθεί: • σε μηνιαία βάση τα στοιχεία των μεγαλύτερων ΔΕΚΟ και ΝΠΙΔ που είναι φορείς γενικής κυ- βέρνησης και ελέγχει την πορεία υλοποίησης των επιμέρους προϋπολογισμών • σε τριμηνιαία βάση την εφαρμογή των στρατηγικών επιχειρησιακών σχεδίων 2012-15 των ΔΕΚΟ και ΝΠΙΔ που είναι φορείς γενικής κυβέρνησης Επίσης, μέσω των εσωτερικών ελεγκτών που έχουν οριστεί στις ΔΕΚΟ, το Υπουργείο Οικονομι- κών ελέγχει την εφαρμογή των οδηγιών της κυβέρνησης αλλά και της εκάστοτε ισχύουσας νομο- θεσίας. 128 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Βασικά οικονομικά μεγέθη προϋπολογισμού 2012 Διευκρινήσεις επί των οικονομικών μεγεθών Τα οικονομικά στοιχεία είναι σύμφωνα με το Ελληνικό Γενικό Λογιστικό Σχέδιο (ΕΓΛΣ) για το σύ- νολο των δημοσίων επιχειρήσεων καθώς και των ΝΠΙΔ που είναι φορείς γενικής κυβέρνησης εκτός της ΕΑΒ και του ΟΣΕ, οι οποίοι έχουν υποβάλει στοιχεία με βάση τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικο- νομικής Πληροφόρησης (ΔΠΧΑ). Για τα έτη 2010-2012 παρουσιάζονται τα οικονομικά στοιχεία του ΟΣΕ (μετά τη συγχώνευση ΟΣΕ και ΕΔΙΣΥ στα τέλη του 2010) τα οποία είναι σύμφωνα με τα ΔΠΧΑ. Σημειώνεται ότι το 2012 ο ΟΣΕ παρουσιάζει μείωση των παγίων στοιχείων του κατά 270 εκατ. ευρώ που αντιπροσωπεύει την αξία των παγίων που θα μεταφερθούν στο Ελληνικό Δημόσιο δυνάμει του Ν.3891/10. Αν δεν ληφθεί υπό- ψη η ανωτέρω προσαρμογή, το συνολικό ύψος των επενδύσεων για το 2012 ανέρχεται σε 664,8 εκατ. ευρώ ελαφρώς μειωμένες σε σχέση με το 2011. Εντός του 2011 συστάθηκαν οι εταιρείες ΣΤΑΣΥ (μετά από συνένωση των ΑΜΕΛ, ΗΣΑΠ και ΤΡΑΜ) και ΟΣΥ (μετά από συνένωση των ΕΘΕΛ και ΗΛΠΑΠ). Το 2010 παρουσιάζονται τα οικονο- μικά στοιχεία των εταιρειών ξεχωριστά, ενώ για την πιθανή εκτέλεση 2011 και τον προϋπολογισμό 2012 παρουσιάζονται τα ενοποιημένα στοιχεία. Δεδομένου ότι βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία συγχωνεύσεων, αναδιαρθρώσεων και καταργήσεων για αρκετούς φορείς, ορισμένοι εξ αυτών δεν απέστειλαν στοιχεία. Στα οικονομικά μεγέθη δεν περιλαμβάνεται η ιδιοπαραγωγή. Ειδικότερα για την ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ τα λειτουργικά της έξοδα εκτός αυτών της διοικητικής λειτουργίας και των λοιπών ανόργανων εξόδων, λογίζονται ως ιδιοπαραγωγή και συνεπώς προσαυξάνουν την αξία κτήσης των επενδυτικών αγαθών. Ανάλυση οικονομικών μεγεθών Το οικονομικό αποτέλεσμα (ζημία) των ΔΕΚΟ και ΝΠΙΔ που υπέβαλλαν στοιχεία για το έτος 2010 ανήλθε σε 1.887,8 εκατ. ευρώ (0,83% του ΑΕΠ του 2010). Σύμφωνα με τα οικονομικά στοιχεία της πιθανής εκτέλεσης του 2011 σε σχέση με τον απολογισμό του 2010 παρατηρούνται τα εξής: • βελτίωση του οικονομικού αποτελέσματος (μείωση των ζημιών προ επιχορηγήσεων αποσβέσεων και προβλέψεων) το 2011 κατά 43,2% ή 826,2 εκατ. ευρώ, το οποίο εκτιμάται σε 1.081,3 εκατ. ευρώ το 2011 έναντι 1.907,5 εκατ. ευρώ το 2010. Αν συμπεριληφθούν και οι επενδύσεις η συνο- λική βελτίωση εκτιμάται σε 46% ή 1.490 εκατ. ευρώ (1.758 εκατ. ευρώ το 2011 έναντι 3.248 ε- κατ. ευρώ το 2010). • βελτίωση του οικονομικού αποτελέσματος χρήσης (μείωση ζημιών χρήσης) κατά 23% ή 433,2 εκατ. ευρώ το οποίο εκτιμάται σε 1.454,5 εκατ. ευρώ το 2011 έναντι 1.887,7 εκατ. ευρώ το 2010. Σημειώνεται ότι τα αποτελέσματα του 2011 επιβαρύνθηκαν με προβλέψεις ύψους 200,5 εκατ. ευ- ρώ της Αττικό Μετρό ΑΕ λόγω της μεταβίβασης άνευ ανταλλάγματος των μετοχών της ΑΜΕΛ στον ΟΑΣΑ δυνάμει του Ν.3920/2011 • μείωση των συνολικών εξόδων κατά 17% ή 909,6 εκατ. ευρώ και ταυτόχρονη μείωση των συνο- λικών εσόδων (συμπεριλαμβανομένων και των επιχορηγήσεων) κατά 13,8% ή 476,4 εκατ. ευρώ. Σημειώνεται ότι τα έσοδα προ επιχορηγήσεων σημείωσαν μείωση της τάξεως του 8% • μείωση των επιχορηγήσεων του τακτικού προϋπολογισμού κατά 30% ή 225,1 εκατ. ευρώ το 2011, οι οποίες ανήλθαν σε 752,6 εκατ. ευρώ το 2010 και εκτιμώνται σε 527,5 εκατ. ευρώ το 2011. Οι συνολικές επιχορηγήσεις (τακτικού προϋπολογισμού, ΕΕ και λοιπές) εκτιμώνται σε 640,6 εκατ. ευρώ για το 2011 έναντι 907 εκατ. ευρώ το 2010 • περιορισμός της μισθολογικής δαπάνης κατά 25,6% ή 406,2 εκατ. ευρώ, η οποία διαμορφώθηκε το 2011 σε 1.181,2 εκατ. ευρώ έναντι 1.587,5 το 2010 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 129 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 • οι επενδύσεις για το έτος 2011 εκτιμώνται σε 676,8 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση της τά- ξεως του 49,5% περίπου σε σχέση με το 2010 • ο ακαθάριστος δανεισμός για το έτος 2011 προβλέπεται να σημειώσει σημαντική μείωση της τά- ξεως του 75,4% και να ανέλθει σε ευρώ 163,8 εκατ. ευρώ έναντι ευρώ 665 εκατ. ευρώ το 2010. Σύμφωνα με τα οικονομικά στοιχεία του προϋπολογισμού 2012 σε σχέση με την πιθανή εκτέλεση του 2011 παρατηρούνται τα εξής: • βελτίωση του οικονομικού αποτελέσματος (μείωση των ζημιών προ επιχορηγήσεων αποσβέσεων και προβλέψεων) το 2012 κατά 43,5% ή 470,8 εκατ. ευρώ, το οποίο εκτιμάται σε 611,5 εκατ. ευ- ρώ το 2012 έναντι 1.081,3 εκατ. ευρώ το 2011. Αν συμπεριληφθούν και οι επενδύσεις η συνολική βελτίωση εκτιμάται σε 42,8% ή 752,8 εκατ. ευρώ (1.005,2 εκατ. ευρώ το 2012 έναντι 1.758 εκατ. ευρώ το 2011). • βελτίωση του οικονομικού αποτελέσματος χρήσης κατά 62% ή 901,7 εκατ. ευρώ το 2012. Το οι- κονομικό αποτέλεσμα (ζημία) χρήσης των ΔΕΚΟ και ΝΠΙΔ που υπέβαλλαν στοιχεία για το έτος 2012 προβλέπεται σε 552,8 εκατ. ευρώ έναντι 1.454,5 εκατ. ευρώ το 2011 • μείωση των συνολικών εξόδων κατά 13,9% ή 616,5 εκατ. ευρώ και αύξηση των συνολικών εσό- δων κατά 9,6% ή 285,2 εκατ. ευρώ. Σημειώνεται ότι η μικρή αύξηση των λοιπών εξόδων επηρεά- ζεται και από την αύξηση στο κόστος ανάλωσης αποθεμάτων (ως αποτέλεσμα του στόχου αύξη- σης των πωλήσεων). Σημειώνεται ότι το ύψος των τόκων παρουσιάζεται μειωμένο λόγω εκτίμη- σης του ΟΣΕ ότι μέρος αυτών θα αναληφθούν από το Ελληνικό Δημόσιο δυνάμει του ν.3891/10. • μείωση των επιχορηγήσεων του τακτικού προϋπολογισμού κατά 10,6% ή 56 εκατ. ευρώ το 2012, οι οποίες εκτιμώνται σε 471,8 εκατ. ευρώ έναντι 527,5 εκατ. ευρώ το 2011. Οι συνολικές επιχο- ρηγήσεις (τακτικού προϋπολογισμού, ΕΕ και λοιπές) εκτιμώνται σε 758,9 εκατ. ευρώ το 2012 έ- ναντι 640,6 εκατ. ευρώ το 2011. Σημειώνεται ότι σημαντικό μέρος των λοιπών επιχορηγήσεων που έχουν προβλεφθεί για το 2012 αφορούν συγχρηματοδοτούμενα έργα της Κοινωνίας της Πλη- ροφορίας ΑΕ. • περιορισμός της μισθολογικής δαπάνης κατά 21,76% ή 256,7 εκατ. ευρώ η οποία προβλέπεται το 2012 σε 924,5 εκατ. ευρώ έναντι 1.181,2 εκατ. ευρώ το 2011 • οι επενδύσεις για το έτος 2012 εκτιμώνται σε ευρώ 394,6 εκατ. ευρώ (συμπεριλαμβάνοντας τη μείωση των παγίων του ΟΣΕ) παρουσιάζοντας μείωση της τάξεως του 41,7% περίπου σε σχέση με το 2011. Αν δεν ληφθεί υπόψη η ανωτέρω προσαρμογή, το συνολικό ύψος των επενδύσεων για το 2012 ανέρχεται σε 664,8 εκατ. ευρώ ελαφρώς μειωμένες σε σχέση με το 2011. Η εξέλιξη των βασικών οικονομικών μεγεθών των δημοσίων επιχειρήσεων και ΝΠΙΔ που είναι φορείς γενικής κυβέρνησης, τόσο συγκεντρωτικά όσο και κατά φορέα παρουσιάζεται στους πίνακες 5.1 έως 5.6. Πίνακας 5.1 Βασικά οικονομικά μεγέθη δημοσίων επιχειρήσεων και ΝΠΙΔ (φορέων γενικής κυβέρνησης) (σε εκατ. ευρώ) Απολογισμός Εκτιμήσεις Προβλέψεις 2010 2011 % 2011/2010 2012 % 2012/11 Σύνολο εσόδων 3.458,15 2.981,75 -13,8 3.266,93 9,6% Σύνολο εξόδων 5.345,91 4.436,26 -17,0 3.819,73 -13,9% Οικονομικό αποτέλεσμα (1.887,76) (1.454,51) 23,0 (552,80) 62,0% % ΑΕΠ -0,83% -0,67% -0,26% Επιχορήγηση τακτικού προϋπολογισμού 752,61 527,55 -29,9 471,84 -10,6% Λοιπές επιχορηγήσεις 154,42 113,03 -26,8 287,10 154,0% Αποσβέσεις 534,52 575,27 7,6 453,12 -21,2% Προβλέψεις 352,77 438,52 24,3 248,07 -43,4% Οικονομικό αποτέλεσμα προ επιχορηγήσεων, προβλέψεων και αποσβέσεων (1.907,49) (1.081,30) 43,3 (610,54) 43,5% % ΑΕΠ -0,84% -0,50% -0,29% Επενδύσεις 1.340,57 676,79 -49,5 394,69 -41,7% Ακαθάριστος δανεισμός 665,00 163,79 -75,4 187,45 14,4% 130 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Πίνακας 5.2 Οικονομικό αποτέλεσμα 2010-2012 (σε εκατ. ευρώ) Δημόσιες επιχειρήσεις και ΝΠΙΔ Απολογισμός 2010 Εκτιμήσεις 2011 Προβλέψεις 2012 HELEXPO (0,90) (2,95) 0,32 ΑΓΑΠΗ 0,00 0,00 0,00 ΑΓΙΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ (0,01) 0,01 0,19 ΑΕΔΑΚ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ 0,79 0,63 0,70 ΑΕΔΙΚ (0,30) (0,43) 0,67 ΑΕΜΥ 0,52 (0,35) (0,01) ΑΖΚ 0,00 (0,06) 0,01 ΑΘΗΝΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ 0,00 0,00 0,00 ΑΜΕΛ (12,56) 0,00 0,00 ΑΠΕ-ΜΠΕ 0,26 1,44 1,89 ΑΣΠΡΕΣ ΠΕΤΑΛΟΥΔΕΣ 0,00 0,00 0,00 ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ (189,28) (341,80) (157,76) ΓΑΙΑΟΣΕ 0,57 1,23 3,69 ΔΕΘ 0,95 0,66 1,94 ΔΕΠΑΝΟΜ 0,00 0,00 0,00 ΕΑΒ (36,38) 0,00 35,00 ΕΑΣ (133,19) (94,31) (48,00) ΕΑΧΑ (1,03) (0,84) (0,62) ΕΒΕΤΑΜ (0,16) (0,32) 0,06 ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ (91,20) (118,11) (54,42) ΕΓΝΥΑΚΚΦ (0,03) 0,00 0,00 ΕΔΕΤ 0,00 0,00 0,00 ΕΕΔΔΠΒΙΕΔ 0,21 0,00 0,00 ΕΘ 0,00 0,00 0,00 ΕΘΕΛ (293,60) - - ΕΘΙΑΓΕ 0,33 0,41 0,00 ΕΙΕ 0,63 0,51 2,85 ΕΙΠ 0,23 (1,19) (0,17) ΕΚΕΒΙ 0,00 0,00 0,04 ΕΚΕΒΥΛ (0,11) 0,01 0,17 ΕΚΕΠΥ 0,16 (0,19) 0,17 ΕΚΕΨΥΕ (0,63) (1,51) (0,56) ΕΚΚ (0,30) (0,27) (2,63) ΕΚΨΨΥ 0,00 0,00 0,00 ΕΛΒΟ (19,26) (18,61) 0,10 ΕΛΓΑ 115,86 117,80 51,07 ΕΛΚΑ 0,02 0,08 0,12 ΕΛΚΕ (2,58) 0,26 0,41 ΕΛΚΕΑ 0,06 0,03 0,09 ΕΛΚΕΔΕ 0,02 0,00 0,00 ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΛΥΚΕΣ (0,12) 1,15 2,41 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ 0,41 (0,21) (0,99) ΕΛΟΤ (1,46) (0,22) 1,00 ΕΜΣΤ (0,25) (0,38) (0,18) ΕΟΜΜΕΧ 0,03 0,00 0,00 ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ (3,79) (0,45) 0,00 ΕΠΙΨΥ (0,10) 0,00 0,52 ΕΠΚΔ 0,00 0,00 0,00 ΕΠΠ (0,41) (0,11) 0,09 ΕΡΓΟΣΕ 3,84 0,81 0,82 ΕΡΜΗΣ (0,26) (0,16) (0,09) ΕΡΤ 30,65 54,60 64,68 ΕΣΒΕ (0,47) 0,00 0,62 ΕΣΤΙΑ (0,04) 0,00 0,18 ΕΣΥΔ 0,16 0,25 0,40 ΕΤΑ 14,55 30,05 22,91 ΕΤΑΚΕΙ (0,24) (0,19) 0,07 ΕΤΑΝΑΛ 0,13 0,37 0,32 ΕΤΑΤ (0,28) 0,00 0,00 ΕΤΕΑΝ (4,17) (84,86) (194,67) ΕΤΟΣ-ΚΟΑ 0,01 (0,57) (0,36) Η ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΝΑ 0,00 0,00 0,00 Η ΑΡΓΩ 0,18 0,00 0,28 Η ΘΕΟΤΟΚΟΣ (0,22) 0,05 1,17 Η ΜΕΡΙΜΝΑ 0,03 (0,04) 0,08 Η ΧΑΡΑ 0,00 0,00 0,00 ΗΔΙΚΑ 0,00 0,00 4,49 ΗΛ.ΚΥ (4,20) (2,49) (1,76) ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 131 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Πίνακας 5.2 Οικονομικό αποτέλεσμα 2010-2012 (σε εκατ. ευρώ) Δημόσιες επιχειρήσεις και ΝΠΙΔ Απολογισμός 2010 Εκτιμήσεις 2011 Προβλέψεις 2012 ΗΛΠΑΠ (59,18) - - ΗΣΑΠ (89,73) - - ΘΕΜΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ (0,66) (0,08) 0,30 ΙΓΜΕ (2,99) (2,68) (0,54) ΙΙΒΕΑΑ (0,39) 0,86 2,63 ΙΚΕ 0,23 (0,07) 0,05 ΙΠΕΚΒΕ (0,01) 1,16 0,04 ΙΤΕ 0,00 0,00 0,00 ΙΥΠ (0,64) (1,18) (0,97) ΙΦΕΤ (1,15) (1,14) 4,88 ΚΑΘ 0,63 0,67 1,06 ΚΔΕΜΤ (ΝΟΗΣΙΣ) (0,14) 0,01 0,42 ΚΕΑ (0,12) 0,00 0,17 ΚΕΓ 0,02 0,00 0,00 ΚΕΔ (5,80) 1,86 2,50 ΚΕΘΙ 0,01 0,01 0,02 ΚΘΒΕ 0,00 0,00 0,00 ΚΙΒΩΤΟΣ ΑΓΑΠΗΣ 0,11 0,14 0,58 ΚΜΣΤ 3,56 (2,30) (1,32) ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ (3,99) (13,54) (10,00) ΚτΠ (2,42) (1,72) 28,02 ΜΒ 0,06 (0,01) 0,06 ΜΒΗ (0,70) 0,55 (2,00) ΜΜΣΤ (0,07) (0,31) 0,21 ΜΦΘ 0,00 0,00 0,00 ΜΦΙΓ (1,56) (1,14) (0,85) ΝΜΣ (0,09) 0,00 0,07 Ο ΚΑΛΟΣ ΣΑΜΑΡΕΙΤΗΣ (0,03) (0,01) 0,00 ΟΑΝΜΑ (7,70) (4,56) (0,48) ΟΑΣΑ (4,24) 1,22 4,76 ΟΒΙ 0,04 0,41 1,35 ΟΔΔΥ (0,76) 0,05 1,69 ΟΔΙΕ (29,88) (15,72) (3,20) ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ 0,00 0,00 0,00 ΟΚΑΑ (0,75) (1,60) 0,16 ΟΛΑ 0,04 0,22 0,38 ΟΛΒ 0,16 0,38 1,60 ΟΛΕ 0,10 0,33 0,73 ΟΛΗ 0,67 0,55 1,39 ΟΛΗΓ 1,88 0,85 1,60 ΟΛΚ (0,63) (0,30) 0,10 ΟΛΚΕ 1,03 1,54 2,17 ΟΛΛ 0,37 0,28 0,64 ΟΛΠΑ 0,17 0,15 0,80 ΟΛΡ 0,19 0,11 0,54 ΟΜΜΘ 0,00 0,00 0,00 ΟΠΕ (1,22) 0,00 2,11 ΟΠΕΚΕΠΕ (4,50) (5,20) 4,71 ΟΣΕ (818,82) (684,40) (336,77) ΟΣΚ (7,81) 0,76 3,00 ΟΣΥ - (201,96) (63,70) ΟΧΓ (0,01) 0,00 0,00 ΠΑΕΠ (1,45) (0,59) 0,00 ΠΑΜΜΑΚΑΡΙΣΤΟΣ 0,00 0,00 0,17 ΠΑΝΑΓΙΑ ΕΛΕΟΥΣΑ 0,13 0,00 0,00 ΣΕΦ 1,44 0,96 3,60 ΣΙΚΙΑΡΙΔΕΙΟ (0,70) 0,00 0,00 ΣΠΠ 0,05 0,04 0,11 ΣΤΑΣΥ - (44,02) 29,17 ΤΕΟ 4,74 7,46 14,00 ΤΙΤΑΠΘ (0,16) (0,58) (0,07) ΤΡΑΙΝΟΣΕ (187,30) (31,23) 0,50 ΤΡΑΜ (43,70) 0,00 0,00 ΦΚΘ 2,78 (0,35) (1,04) ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ 0,00 (0,04) 14,53 ΨΚΒΕ-ΠΞ 0,02 (0,06) 0,03 ΣΥΝΟΛΟ (1.887,76) (1.454,51) (552,80) 132 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Πίνακας 5.3 Έσοδα και δαπάνες μισθοδοσίας 2010-2012 (σε εκατ. ευρώ) Έσοδα Δαπάνες μισθοδοσίας Δημόσιες επιχειρήσεις και ΝΠΙΔ 2010 2011 2012 2010 2011 2012 Απολ/σμός Εκτίμηση Προβλέψεις Απολ/σμός Εκτίμηση Προβλέψεις HELEXPO 17,62 14,91 16,47 2,56 2,05 1,64 ΑΓΑΠΗ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΑΓΙΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ 0,24 0,26 0,38 0,21 0,21 0,16 ΑΕΔΑΚ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ 1,34 1,14 1,15 0,26 0,22 0,17 ΑΕΔΙΚ 8,67 5,07 5,58 5,24 4,04 3,23 ΑΕΜΥ 5,67 5,05 8,60 3,32 3,09 4,40 Α.Ζ.Κ 0,00 0,25 0,27 0,00 0,09 0,16 ΑΘΗΝΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΑΜΕΛ 92,25 - - 65,35 - - ΑΠΕ-ΜΠΕ 14,43 14,16 12,27 12,13 11,01 8,80 ΑΣΠΡΕΣ ΠΕΤΑΛΟΥΔΕΣ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ 17,90 16,79 15,62 0,12 0,11 0,09 ΓΑΙΑΟΣΕ 2,71 3,40 5,32 0,68 0,63 0,52 ΔΕΘ 9,19 7,65 8,80 1,97 1,54 1,17 ΔΕΠΑΝΟΜ 4,70 3,68 3,20 3,05 2,40 2,00 ΕΑΒ 169,93 186,59 205,00 139,34 88,31 70,00 ΕΑΣ 27,04 32,89 102,00 69,22 43,92 36,00 ΕΑΧΑ 0,06 0,09 0,15 0,71 0,60 0,49 ΕΒΕΤΑΜ 2,89 2,38 2,61 1,16 1,05 0,85 ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ 6,70 22,05 80,75 14,29 11,57 9,26 ΕΓΝΥΑΚΚΦ 1,54 1,61 1,50 1,24 1,33 1,22 ΕΔΕΤ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΕΕΔΔΠΒΙΕΔ 3,48 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΕΘ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΕΘΕΛ 175,72 0,00 0,00 267,73 0,00 0,00 ΕΘΙΑΓΕ 23,88 24,61 0,00 17,16 17,68 0,00 ΕΙΕ 18,92 17,45 18,00 11,74 9,90 8,10 ΕΙΠ 7,35 6,49 6,74 4,18 3,88 3,10 ΕΚΕΒΙ 0,30 0,33 0,25 0,16 0,17 0,14 ΕΚΕΒΥΛ 0,91 1,00 1,01 0,51 0,55 0,44 ΕΚΕΠΥ 1,43 1,14 1,34 0,77 0,64 0,52 ΕΚΕΨΥΕ 10,38 9,02 7,75 8,27 8,11 6,50 ΕΚΚ 8,23 5,91 2,95 1,55 1,13 0,90 ΕΚΨΨΥ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΕΛΒΟ 29,95 14,78 62,00 20,48 15,77 12,80 ΕΛΓΑ 709,44 383,11 287,37 32,80 24,37 19,50 ΕΛΚΑ 1,50 1,10 1,06 0,23 0,23 0,18 ΕΛΚΕ 0,02 2,88 2,90 1,36 1,32 1,29 ΕΛΚΕΑ 0,87 0,56 0,59 0,21 0,19 0,16 ΕΛΚΕΔΕ 2,74 0,00 0,00 1,28 0,00 0,00 ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΛΥΚΕΣ 4,90 5,11 6,05 2,19 2,02 1,62 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ 13,85 11,66 9,77 1,98 2,00 1,60 ΕΛΟΤ 5,42 4,80 5,56 3,54 2,77 1,95 ΕΜΣΤ 1,12 0,65 0,67 0,58 0,44 0,35 ΕΟΜΜΕΧ 10,54 0,00 0,00 8,30 0,00 0,00 ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ 0,29 0,84 0,00 2,62 1,06 0,00 ΕΠΙΨΥ 3,14 3,17 3,13 2,04 2,17 1,74 ΕΠΚΔ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΕΠΠ 1,09 0,30 0,34 0,15 0,13 0,10 ΕΡΓΟΣΕ 337,47 306,66 332,00 15,07 11,34 8,20 ΕΡΜΗΣ 0,99 1,00 1,01 1,02 0,98 0,90 ΕΡΤ 352,42 322,20 312,30 145,48 128,27 102,62 ΕΣΒΕ 0,76 1,04 2,33 0,78 0,78 0,78 ΕΣΤΙΑ 1,04 0,00 0,98 0,74 0,00 0,59 ΕΣΥΔ 2,27 2,34 2,33 0,64 0,63 0,52 ΕΤΑ 90,43 63,13 58,08 16,30 13,96 11,17 ΕΤΑΚΕΙ 0,97 0,80 0,88 0,43 0,42 0,34 ΕΤΑΝΑΛ 0,91 0,96 1,00 0,57 0,44 0,48 ΕΤΑΤ 0,94 0,00 0,00 0,64 0,00 0,00 ΕΤΕΑΝ 21,55 19,51 14,20 1,30 1,37 1,10 ΕΤΟΣ-ΚΟΑ 1,58 0,66 0,72 0,34 0,24 0,19 Η ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΝΑ 0,00 0,36 0,33 0,00 0,32 0,28 Η ΑΡΓΩ 1,14 1,35 1,44 0,75 0,87 0,70 Η ΘΕΟΤΟΚΟΣ 3,57 3,76 3,90 3,07 3,11 2,49 Η ΜΕΡΙΜΝΑ 0,85 0,86 0,88 0,72 0,75 0,67 Η ΧΑΡΑ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΗΔΙΚΑ 25,66 21,30 27,87 20,14 16,33 17,24 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 133 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Πίνακας 5.3 Έσοδα και δαπάνες μισθοδοσίας 2010-2012 (σε εκατ. ευρώ) Έσοδα Δαπάνες μισθοδοσίας Δημόσιες επιχειρήσεις και ΝΠΙΔ 2010 2011 2012 2010 2011 2012 Απολ/σμός Εκτίμηση Προβλέψεις Απολ/σμός Εκτίμηση Προβλέψεις ΗΛ.ΚΥ 0,24 0,11 0,80 3,45 2,21 1,80 ΗΛΠΑΠ 43,23 - - 57,30 - - ΗΣΑΠ 74,20 - - 78,22 - - ΘΕΜΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ 22,92 18,85 5,30 5,65 5,40 4,30 ΙΓΜΕ 31,18 21,81 19,81 27,39 19,93 15,94 ΙΙΒΕΑΑ 13,51 15,49 16,00 4,66 4,60 3,68 ΙΚΕ 1,11 0,72 0,65 0,76 0,71 0,57 ΙΠΕΚΒΕ 0,26 1,43 0,26 0,16 0,17 0,14 ΙΤΕ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΙΥΠ 3,51 2,05 1,43 2,39 2,16 1,73 ΙΦΕΤ 23,28 25,11 29,21 2,68 1,74 1,56 ΚΑΘ 4,17 4,26 4,69 0,65 0,54 0,43 ΚΔΕΜΤ (ΝΟΗΣΙΣ) 1,30 1,42 1,76 0,86 0,77 0,62 ΚΕΑ 0,70 0,95 0,89 0,64 0,62 0,50 ΚΕΓ 0,73 0,00 0,00 0,18 0,00 0,00 ΚΕΔ 5,29 11,19 10,00 8,09 7,36 5,60 ΚΕΘΙ 1,31 0,85 0,65 0,27 0,28 0,23 ΚΘΒΕ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΚΙΒΩΤΟΣ ΑΓΑΠΗΣ 1,59 1,83 1,87 1,26 1,38 1,10 ΚΜΣΤ 6,05 1,74 0,96 0,63 0,55 0,44 ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ 12,62 11,98 12,50 14,55 13,72 11,00 ΚτΠ 34,68 25,10 165,00 4,42 3,27 2,62 ΜΒ 0,30 0,22 0,29 0,16 0,16 0,12 ΜΒΗ 6,09 9,48 6,00 3,71 2,86 2,20 ΜΜΣΤ 0,60 0,47 0,92 0,35 0,38 0,30 ΜΦΘ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΜΦΙΓ 1,96 2,56 2,36 1,65 1,52 1,22 ΝΜΣ 0,40 0,28 0,30 0,24 0,23 0,19 Ο ΚΑΛΟΣ ΣΑΜΑΡΕΙΤΗΣ 0,40 0,38 0,39 0,37 0,33 0,33 ΟΑΝΜΑ 0,19 0,08 0,02 3,61 3,34 0,20 ΟΑΣΑ 11,59 12,67 12,30 10,44 6,54 4,71 ΟΒΙ 6,40 7,15 7,10 5,00 5,13 4,20 ΟΔΔΥ 7,47 6,86 7,07 5,45 4,30 3,07 ΟΔΙΕ 196,55 145,69 156,00 18,36 10,51 8,80 ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΟΚΑΑ 7,93 6,82 7,42 1,57 1,33 1,06 ΟΛΑ 0,62 0,91 1,04 0,22 0,19 0,17 ΟΛΒ 6,08 5,18 5,69 3,02 2,54 2,10 ΟΛΕ 3,04 2,65 2,92 0,87 0,77 0,67 ΟΛΗ 8,60 7,41 7,70 3,66 2,34 1,90 ΟΛΗΓ 5,93 5,60 6,15 0,77 0,67 0,58 ΟΛΚ 1,88 2,03 2,22 0,78 0,76 0,67 ΟΛΚΕ 4,12 4,09 4,59 0,43 0,39 0,34 ΟΛΛ 2,11 2,50 2,70 0,32 0,32 0,28 ΟΛΠΑ 7,59 6,22 6,90 3,64 1,88 1,65 ΟΛΡ 2,47 2,47 2,65 0,60 0,43 0,38 ΟΜΜΘ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΟΠΕ 20,53 13,03 16,98 3,88 3,72 3,20 ΟΠΕΚΕΠΕ 43,51 40,08 36,07 30,04 32,92 26,34 ΟΣΕ 240,12 216,50 194,32 206,49 127,00 98,00 ΟΣΚ 60,72 30,78 33,00 15,51 10,82 5,90 ΟΣΥ - 296,16 276,43 0,00 256,98 204,34 ΟΧΓ 0,32 0,00 0,00 0,23 0,00 0,00 ΠΑΕΠ 0,24 0,20 0,00 1,29 0,56 0,00 ΠΑΜΜΑΚΑΡΙΣΤΟΣ 0,00 1,64 1,41 0,00 1,36 1,09 ΠΑΝΑΓΙΑ ΕΛΕΟΥΣΑ 1,36 1,16 1,25 0,83 0,84 0,84 ΣΕΦ 14,73 10,31 10,80 11,02 6,76 5,50 ΣΙΚΙΑΡΙΔΕΙΟ 1,28 1,89 1,73 1,40 1,33 1,22 ΣΠΠ 0,70 0,89 0,90 0,54 0,55 0,53 ΣΤΑΣΥ - 214,04 225,97 0,00 121,85 98,35 ΤΕΟ 60,27 52,50 54,00 6,68 5,50 4,50 ΤΙΤΑΠΘ 1,08 0,61 0,67 0,14 0,22 0,17 ΤΡΑΙΝΟΣΕ 108,54 145,53 159,00 88,76 49,77 36,00 ΤΡΑΜ 8,32 - - 20,01 - - ΦΚΘ 8,91 4,60 3,08 1,65 1,30 1,04 ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ 61,87 16,12 89,14 0,59 0,66 0,51 ΨΚΒΕ-ΠΞ 0,55 0,29 0,27 0,33 0,26 0,21 Σύνολο 3.458,15 2.981,75 3.266,93 1.587,49 1.181,24 924,56 134 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Διάγραμμα 5.1 Οικονομικό αποτέλεσμα προ επιχορηγήσεων, προβλέψεων και αποσβέσεων 2010-2012 (1.907,49) (1.081,30) (610,54) (2.000) (1.600) (1.200) (800) (400) 0 σε εκατ. ευρώ ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2010 ΕΚΤΙΜΗΣΗ 2011 ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 Διάγραμμα 5.2 Εξέλιξη εσόδων 2010-2012 3.266,93 2.981,75 3.458,15 471,83 527,55 752,61 300 800 1.300 1.800 2.300 2.800 3.300 3.800 ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2010 ΕΚΤΙΜΗΣΗ 2011 ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΣΟΔΑ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗ ΤΑΚΤ. ΠΡΟΥΠΟΛ. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 135 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Διάγραμμα 5.3 Εξέλιξη συνολικών εξόδων και μισθοδοσίας 3.819,73 4.436,22 5.345,88 1.181,24 924,56 1.587,49 500 1.000 1.500 2.000 2.500 3.000 3.500 4.000 4.500 5.000 5.500 6.000 ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2010 ΕΚΤΙΜΗΣΗ 2011 ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 εκατ. ευρώ Διάγραμμα 5.4 Διάρθρωση εξόδων 2010-2012 1.587,49 55,64 534,52 931,17 2.237,06 1.181,24 72,39 575,26 775,48 1.831,85 924,56 77,49 453,11 439,72 1.924,87 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2010 ΕΚΤΙΜΗΣΗ 2011 ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 Μισθοδοσία Καύσιμα Αποσβέσεις Τόκοι Λοιπά Εξοδα 136 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Πίνακας 5.4 Απολογισμός 2010 (σε εκατ. ευρώ) Οικονομικό αποτέλε- σμα προ επιχορηγή- σεων ΤΠ Επιχορήγηση ΤΠ Οικονομικό Δημόσιες επιχειρήσεις και ΝΠΙΔ αποτέλεσμα Επενδύσεις Αποσβέσεις (1) (2) (3) = (1) + (2) (4) (5) HELEXPO (0,90) 0,00 (0,90) 0,31 0,54 ΑΓΑΠΗ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΑΓΙΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ (0,06) 0,05 (0,01) 0,00 0,00 ΑΕΔΑΚ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ 0,79 0,00 0,79 0,00 0,02 ΑΕΔΙΚ (0,30) 0,00 (0,30) 0,08 0,11 ΑΕΜΥ (3,43) 3,95 0,52 0,25 0,62 Α.Ζ.Κ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΑΘΗΝΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΑΜΕΛ (12,56) 0,00 (12,56) 0,35 3,55 ΑΠΕ-ΜΠΕ (9,64) 9,90 0,26 0,05 0,08 ΑΣΠΡΕΣ ΠΕΤΑΛΟΥΔΕΣ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ (189,28) 0,00 (189,28) 176,70 69,45 ΓΑΙΑΟΣΕ 0,57 0,00 0,57 0,00 0,50 ΔΕΘ 0,95 0,00 0,95 0,10 2,83 ΔΕΠΑΝΟΜ (4,56) 4,56 0,00 62,62 0,14 ΕΑΒ (36,38) 0,00 (36,38) 3,92 7,07 ΕΑΣ (133,19) 0,00 (133,19) 2,14 6,67 ΕΑΧΑ (1,03) 0,00 (1,03) 0,81 0,00 ΕΒΕΤΑΜ (0,16) 0,00 (0,16) 0,11 0,30 ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ (91,20) 0,00 (91,20) 66,97 4,77 ΕΓΝΥΑΚΚΦ (0,89) 0,87 (0,03) 0,00 0,00 ΕΔΕΤ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΕΕΔΔΠΒΙΕΔ 0,21 0,00 0,21 32,86 2,54 ΕΘ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΕΘΕΛ (359,90) 66,31 (293,60) 59,58 18,61 ΕΘΙΑΓΕ (16,96) 17,29 0,33 0,25 1,96 ΕΙΕ (11,61) 12,24 0,63 1,54 1,54 ΕΙΠ (3,83) 4,06 0,23 0,46 0,00 ΕΚΕΒΙ 0,00 0,00 0,00 1,97 0,06 ΕΚΕΒΥΛ (0,11) 0,00 (0,11) 0,00 0,08 ΕΚΕΠΥ 0,16 0,00 0,16 0,01 0,40 ΕΚΕΨΥΕ (10,68) 10,06 (0,63) 0,02 0,01 ΕΚΚ (2,74) 2,44 (0,30) 2,63 5,34 ΕΚΨΨΥ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΕΛΒΟ (19,26) 0,00 (19,26) 0,30 2,81 ΕΛΓΑ (266,47) 382,33 115,86 0,08 0,30 ΕΛΚΑ 0,02 0,00 0,02 0,03 0,01 ΕΛΚΕ (2,58) 0,00 (2,58) 0,02 0,05 ΕΛΚΕΑ 0,06 0,00 0,06 0,00 0,07 ΕΛΚΕΔΕ 0,02 0,00 0,02 0,05 0,17 ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΛΥΚΕΣ (0,12) 0,00 (0,12) 0,03 0,18 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ (3,26) 3,67 0,41 0,35 0,44 ΕΛΟΤ (3,26) 1,80 (1,46) 0,36 1,03 ΕΜΣΤ (1,11) 0,86 (0,25) 0,17 0,00 ΕΟΜΜΕΧ (7,96) 7,99 0,03 7,27 1,35 ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ (3,79) 0,00 (3,79) 0,00 0,01 ΕΠΙΨΥ (2,09) 1,99 (0,10) 0,07 0,07 ΕΠΚΔ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΕΠΠ (0,41) 0,00 (0,41) 0,00 0,25 ΕΡΓΟΣΕ 3,84 0,00 3,84 0,03 0,11 ΕΡΜΗΣ (0,81) 0,55 (0,26) 0,00 0,00 ΕΡΤ 29,35 1,30 30,65 19,71 30,47 ΕΣΒΕ (0,47) 0,00 (0,47) 0,00 0,14 ΕΣΤΙΑ (0,28) 0,24 (0,04) 0,00 0,08 ΕΣΥΔ 0,16 0,00 0,16 0,01 0,09 ΕΤΑ 14,55 0,00 14,55 (6,82) 7,77 ΕΤΑΚΕΙ (0,24) 0,00 (0,24) 0,00 0,44 ΕΤΑΝΑΛ 0,13 0,00 0,13 0,00 0,02 ΕΤΑΤ (0,28) 0,00 (0,28) 0,00 0,21 ΕΤΕΑΝ (4,17) 0,00 (4,17) 0,07 0,07 ΕΤΟΣ-ΚΟΑ (1,28) 1,29 0,01 0,00 0,03 Η ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΝΑ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Η ΑΡΓΩ 0,15 0,03 0,18 0,00 0,00 Η ΘΕΟΤΟΚΟΣ (1,67) 1,46 (0,22) 0,01 0,11 Η ΜΕΡΙΜΝΑ (0,33) 0,36 0,03 0,00 0,00 Η ΧΑΡΑ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΗΔΙΚΑ 0,00 0,00 0,00 0,20 0,74 ΗΛ.ΚΥ (4,20) 0,00 (4,20) 0,00 0,06 ΗΛΠΑΠ (78,90) 19,72 (59,18) 2,22 11,89 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 137 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Πίνακας 5.4 Απολογισμός 2010 (σε εκατ. ευρώ) Οικονομικό αποτέλε- σμα προ επιχορηγή- σεων ΤΠ Επιχορήγηση ΤΠ Οικονομικό Δημόσιες επιχειρήσεις και ΝΠΙΔ αποτέλεσμα Επενδύσεις Αποσβέσεις (1) (2) (3) = (1) + (2) (4) (5) ΗΣΑΠ (113,39) 23,66 (89,73) 41,73 23,85 ΘΕΜΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ (0,66) 0,00 (0,66) 0,01 0,06 ΙΓΜΕ (32,06) 29,07 (2,99) 0,00 0,00 ΙΙΒΕΑΑ (6,05) 5,66 (0,39) 1,03 2,05 ΙΚΕ 0,00 0,23 0,23 0,23 0,00 ΙΠΕΚΒΕ (0,10) 0,10 (0,01) 0,01 0,00 ΙΤΕ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΙΥΠ (3,45) 2,82 (0,64) 0,02 0,08 ΙΦΕΤ (1,15) 0,00 (1,15) 0,00 0,42 ΚΑΘ 0,63 0,00 0,63 0,05 1,20 ΚΔΕΜΤ (ΝΟΗΣΙΣ) (0,40) 0,26 (0,14) 0,03 0,03 ΚΕΑ (0,60) 0,47 (0,12) 0,00 0,00 ΚΕΓ 0,02 0,00 0,02 0,00 0,01 ΚΕΔ (5,80) 0,00 (5,80) 0,02 0,19 ΚΕΘΙ (0,88) 0,89 0,01 0,00 0,00 ΚΘΒΕ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΚΙΒΩΤΟΣ ΑΓΑΠΗΣ (0,20) 0,31 0,11 0,11 0,00 ΚΜΣΤ (2,39) 5,95 3,56 40,51 0,03 ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ (3,99) 0,00 (3,99) 36,00 4,02 ΚτΠ (3,12) 0,70 (2,42) 0,03 0,03 ΜΒ 0,06 0,00 0,06 0,01 0,00 ΜΒΗ (0,70) 0,00 (0,70) 0,01 0,11 ΜΜΣΤ (0,39) 0,32 (0,07) 0,00 0,00 ΜΦΘ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΜΦΙΓ (2,33) 0,77 (1,56) 0,08 0,91 ΝΜΣ (0,09) 0,00 (0,09) 0,00 0,00 Ο ΚΑΛΟΣ ΣΑΜΑΡΕΙΤΗΣ (0,22) 0,18 (0,03) 0,00 0,00 ΟΑΝΜΑ (7,70) 0,00 (7,70) 0,00 0,15 ΟΑΣΑ (4,24) 0,00 (4,24) (0,50) 1,38 ΟΒΙ 0,04 0,00 0,04 0,05 0,14 ΟΔΔΥ (0,76) 0,00 (0,76) 0,03 0,27 ΟΔΙΕ (29,88) 0,00 (29,88) 0,29 8,56 ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΟΚΑΑ (0,75) 0,00 (0,75) 0,99 2,77 ΟΛΑ 0,04 0,00 0,04 0,00 0,04 ΟΛΒ 0,16 0,00 0,16 0,62 0,54 ΟΛΕ 0,10 0,00 0,10 0,06 0,10 ΟΛΗ 0,67 0,00 0,67 1,12 1,52 ΟΛΗΓ 1,88 0,00 1,88 0,33 0,35 ΟΛΚ (0,63) 0,00 (0,63) 0,42 0,67 ΟΛΚΕ 1,03 0,00 1,03 0,43 0,49 ΟΛΛ 0,37 0,00 0,37 0,12 0,21 ΟΛΠΑ 0,17 0,00 0,17 0,13 1,10 ΟΛΡ 0,19 0,00 0,19 0,28 0,41 ΟΜΜΘ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΟΠΕ (11,36) 10,15 (1,22) 0,00 0,60 ΟΠΕΚΕΠΕ (47,48) 42,97 (4,50) 2,39 2,20 ΟΣΕ (818,82) 0,00 (818,82) 697,00 277,88 ΟΣΚ (59,42) 51,61 (7,81) 78,37 1,25 ΟΣΥ - - - - - ΟΧΓ (0,01) 0,00 (0,01) 0,00 0,00 ΠΑΕΠ (1,45) 0,00 (1,45) 0,00 0,07 ΠΑΜΜΑΚΑΡΙΣΤΟΣ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΠΑΝΑΓΙΑ ΕΛΕΟΥΣΑ (0,19) 0,31 0,13 0,00 0,02 ΣΕΦ (8,56) 10,00 1,44 0,09 0,23 ΣΙΚΙΑΡΙΔΕΙΟ (1,51) 0,81 (0,70) 0,00 0,01 ΣΠΠ (0,08) 0,13 0,05 0,00 0,00 ΣΤΑΣΥ - - - - - ΤΕΟ 4,74 0,00 4,74 0,08 1,06 ΤΙΤΑΠΘ (0,36) 0,21 (0,16) 0,04 0,22 ΤΡΑΙΝΟΣΕ (187,30) 0,00 (187,30) 0,05 0,47 ΤΡΑΜ (46,15) 2,45 (43,70) 0,31 12,28 ΦΚΘ (4,19) 6,97 2,78 0,05 0,35 ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,04 ΨΚΒΕ-ΠΞ (0,31) 0,32 0,02 0,00 0,00 Σύνολο (2.640,37) 752,61 (1.887,76) 1.340,57 534,52 138 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Πίνακας 5.5 Εκτιμήσεις πραγματοποιήσεων 2011 (σε εκατ. ευρώ) Οικονομικό αποτέλε- σμα προ επιχορηγή- σεων ΤΠ Επιχορήγηση ΤΠ Οικονομικό Δημόσιες επιχειρήσεις και ΝΠΙΔ αποτέλεσμα Επενδύσεις Αποσβέσεις (1) (2) (3) = (1) + (2) (4) (5) HELEXPO (2,95) 0,00 (2,95) 1,61 0,53 ΑΓΑΠΗ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΑΓΙΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ (0,03) 0,03 0,01 0,01 0,00 ΑΕΔΑΚ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ 0,63 0,00 0,63 0,00 0,02 ΑΕΔΙΚ (0,43) 0,00 (0,43) 0,00 0,10 ΑΕΜΥ (3,47) 3,13 (0,35) 2,07 0,60 Α.Ζ.Κ (0,32) 0,25 (0,06) 0,00 0,00 ΑΘΗΝΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΑΜΕΛ - - - - - ΑΠΕ-ΜΠΕ (8,06) 9,50 1,44 0,12 0,00 ΑΣΠΡΕΣ ΠΕΤΑΛΟΥΔΕΣ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ (341,80) 0,00 (341,80) 212,66 69,44 ΓΑΙΑΟΣΕ 1,23 0,00 1,23 0,70 0,02 ΔΕΘ 0,66 0,00 0,66 0,28 2,79 ΔΕΠΑΝΟΜ (3,50) 3,50 0,00 66,23 0,13 ΕΑΒ 0,00 0,00 0,00 5,00 6,87 ΕΑΣ (94,49) 0,18 (94,31) 3,17 5,99 ΕΑΧΑ (0,84) 0,00 (0,84) 0,35 0,00 ΕΒΕΤΑΜ (0,32) 0,00 (0,32) 0,00 0,19 ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ (118,11) 0,00 (118,11) 65,67 60,67 ΕΓΝΥΑΚΚΦ (1,20) 1,20 0,00 0,00 0,00 ΕΔΕΤ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΕΕΔΔΠΒΙΕΔ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΕΘ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΕΘΕΛ - - - - - ΕΘΙΑΓΕ (19,70) 20,12 0,41 0,25 1,94 ΕΙΕ (9,30) 9,81 0,51 0,91 0,00 ΕΙΠ (3,29) 2,10 (1,19) 0,36 0,00 ΕΚΕΒΙ 0,00 0,00 0,00 2,17 0,00 ΕΚΕΒΥΛ 0,01 0,00 0,01 0,00 0,08 ΕΚΕΠΥ (0,19) 0,00 (0,19) 0,02 0,35 ΕΚΕΨΥΕ (9,51) 8,00 (1,51) 0,00 0,01 ΕΚΚ (4,77) 4,50 (0,27) 3,54 3,53 ΕΚΨΨΥ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΕΛΒΟ (18,61) 0,00 (18,61) 0,20 1,60 ΕΛΓΑ 108,58 9,22 117,80 0,38 0,29 ΕΛΚΑ 0,08 0,00 0,08 0,15 0,00 ΕΛΚΕ 0,26 0,00 0,26 0,26 0,06 ΕΛΚΕΑ 0,03 0,00 0,03 0,00 0,04 ΕΛΚΕΔΕ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΛΥΚΕΣ 1,15 0,00 1,15 0,25 0,20 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ (2,79) 2,58 (0,21) 0,03 0,43 ΕΛΟΤ (1,82) 1,60 (0,22) 0,03 0,84 ΕΜΣΤ (0,81) 0,44 (0,38) 0,07 0,00 ΕΟΜΜΕΧ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ (1,28) 0,83 (0,45) 0,00 0,00 ΕΠΙΨΥ (2,24) 2,24 0,00 0,07 0,07 ΕΠΚΔ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΕΠΠ (0,11) 0,00 (0,11) 0,00 0,00 ΕΡΓΟΣΕ 0,81 0,00 0,81 0,00 0,00 ΕΡΜΗΣ (0,42) 0,26 (0,16) 0,00 0,00 ΕΡΤ 54,60 0,00 54,60 27,50 30,45 ΕΣΒΕ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΕΣΤΙΑ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΕΣΥΔ 0,18 0,07 0,25 0,02 0,09 ΕΤΑ 30,05 0,00 30,05 5,76 4,92 ΕΤΑΚΕΙ (0,19) 0,00 (0,19) 0,00 0,19 ΕΤΑΝΑΛ 0,37 0,00 0,37 0,00 0,01 ΕΤΑΤ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΕΤΕΑΝ (84,86) 0,00 (84,86) 0,42 0,25 ΕΤΟΣ-ΚΟΑ (1,01) 0,44 (0,57) 0,00 0,03 Η ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΝΑ (0,07) 0,07 0,00 0,00 0,00 Η ΑΡΓΩ (0,07) 0,07 0,00 0,00 0,00 Η ΘΕΟΤΟΚΟΣ (1,40) 1,45 0,05 0,05 0,00 Η ΜΕΡΙΜΝΑ (0,22) 0,18 (0,04) 0,00 0,01 Η ΧΑΡΑ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΗΔΙΚΑ 0,00 0,00 0,00 0,50 0,80 ΗΛ.ΚΥ (2,49) 0,00 (2,49) 0,00 0,06 ΗΛΠΑΠ - - - - - ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 139 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Πίνακας 5.5 Εκτιμήσεις πραγματοποιήσεων 2011 (σε εκατ. ευρώ) Οικονομικό αποτέλε- σμα προ επιχορηγή- σεων ΤΠ Επιχορήγηση ΤΠ Οικονομικό Δημόσιες επιχειρήσεις και ΝΠΙΔ αποτέλεσμα Επενδύσεις Αποσβέσεις (1) (2) (3) = (1) + (2) (4) (5) ΗΣΑΠ - - - - - ΘΕΜΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ (0,08) 0,00 (0,08) 0,00 0,06 ΙΓΜΕ (23,58) 20,90 (2,68) 0,00 0,00 ΙΙΒΕΑΑ (3,44) 4,29 0,86 2,36 1,50 ΙΚΕ (0,27) 0,20 (0,07) 0,00 0,00 ΙΠΕΚΒΕ 1,09 0,07 1,16 1,16 0,00 ΙΤΕ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΙΥΠ (2,38) 1,20 (1,18) 0,00 0,00 ΙΦΕΤ (1,14) 0,00 (1,14) 0,00 0,35 ΚΑΘ 0,67 0,00 0,67 0,31 1,18 ΚΔΕΜΤ (ΝΟΗΣΙΣ) (0,13) 0,14 0,01 0,09 0,09 ΚΕΑ (0,76) 0,76 0,00 0,00 0,00 ΚΕΓ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΚΕΔ 1,86 0,00 1,86 0,00 0,14 ΚΕΘΙ (0,84) 0,85 0,01 0,00 0,00 ΚΘΒΕ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΚΙΒΩΤΟΣ ΑΓΑΠΗΣ (0,26) 0,40 0,14 0,12 0,00 ΚΜΣΤ (2,85) 0,55 (2,30) 0,19 0,17 ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ (13,54) 0,00 (13,54) 38,01 3,96 ΚτΠ (1,72) 0,00 (1,72) 0,31 0,31 ΜΒ (0,01) 0,00 (0,01) 0,01 0,00 ΜΒΗ 0,55 0,00 0,55 0,00 0,10 ΜΜΣΤ (0,37) 0,06 (0,31) 0,00 0,00 ΜΦΘ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΜΦΙΓ (1,61) 0,47 (1,14) 0,05 0,91 ΝΜΣ (0,02) 0,02 0,00 0,00 0,00 Ο ΚΑΛΟΣ ΣΑΜΑΡΕΙΤΗΣ (0,17) 0,16 (0,01) 0,00 0,00 ΟΑΝΜΑ (4,56) 0,00 (4,56) 0,00 0,00 ΟΑΣΑ 1,22 0,00 1,22 0,02 1,31 ΟΒΙ 0,41 0,00 0,41 0,38 0,00 ΟΔΔΥ 0,05 0,00 0,05 0,03 0,25 ΟΔΙΕ (15,72) 0,00 (15,72) 0,06 8,49 ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΟΚΑΑ (1,60) 0,00 (1,60) 0,12 2,77 ΟΛΑ 0,22 0,00 0,22 0,00 0,04 ΟΛΒ 0,38 0,00 0,38 0,69 0,57 ΟΛΕ 0,33 0,00 0,33 0,17 0,00 ΟΛΗ 0,55 0,00 0,55 0,52 1,48 ΟΛΗΓ 0,85 0,00 0,85 0,53 0,35 ΟΛΚ (0,30) 0,00 (0,30) 0,31 0,69 ΟΛΚΕ 1,54 0,00 1,54 0,93 0,36 ΟΛΛ 0,28 0,00 0,28 0,11 0,18 ΟΛΠΑ 0,15 0,00 0,15 0,00 1,50 ΟΛΡ 0,11 0,00 0,11 0,36 0,42 ΟΜΜΘ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΟΠΕ (3,80) 3,80 0,00 0,00 0,59 ΟΠΕΚΕΠΕ (45,28) 40,08 (5,20) 3,63 0,00 ΟΣΕ (780,40) 96,00 (684,40) 144,64 280,90 ΟΣΚ (28,57) 29,33 0,76 53,11 0,33 ΟΣΥ (353,74) 151,78 (201,96) 9,68 29,66 ΟΧΓ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΠΑΕΠ (0,59) 0,00 (0,59) 0,00 0,05 ΠΑΜΜΑΚΑΡΙΣΤΟΣ (0,36) 0,36 0,00 0,00 0,00 ΠΑΝΑΓΙΑ ΕΛΕΟΥΣΑ (0,42) 0,42 0,00 0,00 0,00 ΣΕΦ (5,99) 6,95 0,96 0,06 0,13 ΣΙΚΙΑΡΙΔΕΙΟ (1,48) 1,48 0,00 0,00 0,00 ΣΠΠ 0,01 0,03 0,04 0,02 0,00 ΣΤΑΣΥ (76,24) 32,22 (44,02) 17,95 40,87 ΤΕΟ 7,46 0,00 7,46 0,00 0,94 ΤΙΤΑΠΘ (0,64) 0,06 (0,58) 0,07 0,20 ΤΡΑΙΝΟΣΕ (81,23) 50,00 (31,23) 0,00 0,46 ΤΡΑΜ - - - - - ΦΚΘ (3,35) 3,00 (0,35) 0,00 0,35 ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ (0,04) 0,00 (0,04) 0,00 0,04 ΨΚΒΕ-ΠΞ (0,28) 0,22 (0,06) 0,00 0,00 Σύνολο (1.982,06) 527,55 (1.454,51) 676,79 575,27 140 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Πίνακας 5.6 Προϋπολογισμός 2012 (σε εκατ. ευρώ) Οικονομικό αποτέλε- σμα προ επιχορηγή- σεων ΤΠ Επιχορήγηση ΤΠ Οικονομικό Δημόσιες επιχειρήσεις και ΝΠΙΔ αποτέλεσμα Επενδύσεις Αποσβέσεις (1) (2) (3) = (1) + (2) (4) (5) HELEXPO 0,32 0,00 0,32 1,44 0,54 ΑΓΑΠΗ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΑΓΙΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ 0,16 0,03 0,19 0,00 0,00 ΑΕΔΑΚ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ 0,70 0,00 0,70 0,00 0,02 ΑΕΔΙΚ 0,67 0,00 0,67 0,00 0,09 ΑΕΜΥ (4,01) 4,00 (0,01) 2,46 0,71 Α.Ζ.Κ (0,26) 0,27 0,01 0,03 0,01 ΑΘΗΝΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΑΜΕΛ - - - - - ΑΠΕ-ΜΠΕ (6,66) 8,55 1,89 0,06 0,09 ΑΣΠΡΕΣ ΠΕΤΑΛΟΥΔΕΣ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ (157,76) 0,00 (157,76) 220,00 69,23 ΓΑΙΑΟΣΕ 3,69 0,00 3,69 0,50 0,02 ΔΕΘ 1,94 0,00 1,94 0,50 2,80 ΔΕΠΑΝΟΜ (3,20) 3,20 0,00 65,13 0,13 ΕΑΒ 35,00 0,00 35,00 8,00 6,90 ΕΑΣ (48,00) 0,00 (48,00) 2,40 4,20 ΕΑΧΑ (0,62) 0,00 (0,62) 1,50 0,00 ΕΒΕΤΑΜ 0,06 0,00 0,06 0,00 0,18 ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ (54,42) 0,00 (54,42) 120,00 60,18 ΕΓΝΥΑΚΚΦ (1,02) 1,02 0,00 0,00 0,00 ΕΔΕΤ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΕΕΔΔΠΒΙΕΔ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΕΘ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΕΘΕΛ - - - - - ΕΘΙΑΓΕ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΕΙΕ (5,02) 7,87 2,85 0,80 0,00 ΕΙΠ (2,06) 1,89 (0,17) 1,00 0,00 ΕΚΕΒΙ 0,04 0,00 0,04 1,95 0,06 ΕΚΕΒΥΛ 0,17 0,00 0,17 0,00 0,08 ΕΚΕΠΥ 0,17 0,00 0,17 0,01 0,34 ΕΚΕΨΥΕ (7,76) 7,20 (0,56) 0,01 0,01 ΕΚΚ (4,13) 1,50 (2,63) 3,64 3,48 ΕΚΨΨΥ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΕΛΒΟ 0,10 0,00 0,10 0,50 1,30 ΕΛΓΑ 42,77 8,30 51,07 0,37 0,27 ΕΛΚΑ 0,12 0,00 0,12 0,15 0,02 ΕΛΚΕ 0,41 0,00 0,41 0,14 0,06 ΕΛΚΕΑ 0,09 0,00 0,09 0,00 0,04 ΕΛΚΕΔΕ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΛΥΚΕΣ 2,41 0,00 2,41 0,73 0,24 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ (2,21) 1,22 (0,99) 0,00 0,43 ΕΛΟΤ (0,41) 1,40 1,00 0,24 0,75 ΕΜΣΤ (0,57) 0,39 (0,18) 0,00 0,00 ΕΟΜΜΕΧ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΕΠΙΨΥ (1,37) 1,89 0,52 0,04 0,04 ΕΠΚΔ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΕΠΠ 0,09 0,00 0,09 0,00 0,00 ΕΡΓΟΣΕ 0,82 0,00 0,82 0,01 0,00 ΕΡΜΗΣ (0,34) 0,26 (0,09) 0,00 0,00 ΕΡΤ 64,68 0,00 64,68 22,50 31,00 ΕΣΒΕ (0,86) 1,48 0,62 0,00 0,05 ΕΣΤΙΑ 0,06 0,12 0,18 0,00 0,04 ΕΣΥΔ 0,35 0,05 0,40 0,02 0,09 ΕΤΑ 22,91 0,00 22,91 15,00 8,00 ΕΤΑΚΕΙ 0,07 0,00 0,07 0,12 0,12 ΕΤΑΝΑΛ 0,32 0,00 0,32 0,03 0,01 ΕΤΑΤ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΕΤΕΑΝ (194,67) 0,00 (194,67) 0,82 0,43 ΕΤΟΣ-ΚΟΑ (0,76) 0,40 (0,36) 0,01 0,03 Η ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΝΑ (0,11) 0,11 0,00 0,00 0,00 Η ΑΡΓΩ 0,25 0,03 0,28 0,00 0,00 Η ΘΕΟΤΟΚΟΣ (0,18) 1,35 1,17 0,26 0,00 Η ΜΕΡΙΜΝΑ (0,10) 0,18 0,08 0,09 0,01 Η ΧΑΡΑ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΗΔΙΚΑ 4,49 0,00 4,49 40,36 0,85 ΗΛ.ΚΥ (1,76) 0,00 (1,76) 0,00 0,06 ΗΛΠΑΠ - - - - - ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 141 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Πίνακας 5.6 Προϋπολογισμός 2012 (σε εκατ. ευρώ) Οικονομικό αποτέλε- σμα προ επιχορηγή- σεων ΤΠ Επιχορήγηση ΤΠ Οικονομικό Δημόσιες επιχειρήσεις και ΝΠΙΔ αποτέλεσμα Επενδύσεις Αποσβέσεις (1) (2) (3) = (1) + (2) (4) (5) ΗΣΑΠ - - - - - ΘΕΜΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ 0,30 0,00 0,30 0,00 0,00 ΙΓΜΕ (19,35) 18,81 (0,54) 0,00 0,00 ΙΙΒΕΑΑ (1,06) 3,68 2,63 1,90 1,20 ΙΚΕ (0,10) 0,15 0,05 0,00 0,00 ΙΠΕΚΒΕ (0,03) 0,07 0,04 0,00 0,00 ΙΤΕ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΙΥΠ (2,05) 1,08 (0,97) 0,00 0,00 ΙΦΕΤ 4,88 0,00 4,88 0,00 0,35 ΚΑΘ 1,06 0,00 1,06 4,73 1,31 ΚΔΕΜΤ (ΝΟΗΣΙΣ) 0,29 0,12 0,42 0,09 0,09 ΚΕΑ (0,52) 0,69 0,17 0,00 0,00 ΚΕΓ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΚΕΔ 2,50 0,00 2,50 0,03 0,08 ΚΕΘΙ (0,74) 0,76 0,02 0,00 0,00 ΚΘΒΕ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΚΙΒΩΤΟΣ ΑΓΑΠΗΣ 0,28 0,30 0,58 0,10 0,00 ΚΜΣΤ (1,82) 0,50 (1,32) 0,08 0,11 ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ (10,00) 0,00 (10,00) 37,00 4,70 ΚτΠ 28,02 0,00 28,02 0,13 0,13 ΜΒ 0,06 0,00 0,06 0,02 0,00 ΜΒΗ (2,00) 0,00 (2,00) 0,00 0,10 ΜΜΣΤ 0,16 0,05 0,21 0,25 0,00 ΜΦΘ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΜΦΙΓ (1,27) 0,43 (0,85) 0,01 0,91 ΝΜΣ 0,05 0,02 0,07 0,00 0,00 Ο ΚΑΛΟΣ ΣΑΜΑΡΕΙΤΗΣ (0,16) 0,16 0,00 0,00 0,00 ΟΑΝΜΑ (0,48) 0,00 (0,48) 0,00 0,00 ΟΑΣΑ 4,76 0,00 4,76 0,06 1,29 ΟΒΙ 1,35 0,00 1,35 0,15 0,00 ΟΔΔΥ 1,69 0,00 1,69 0,02 0,25 ΟΔΙΕ (3,20) 0,00 (3,20) 0,06 8,23 ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΟΚΑΑ 0,16 0,00 0,16 1,84 2,77 ΟΛΑ 0,38 0,00 0,38 0,20 0,07 ΟΛΒ 1,60 0,00 1,60 0,49 0,45 ΟΛΕ 0,73 0,00 0,73 0,03 0,12 ΟΛΗ 1,39 0,00 1,39 0,85 1,54 ΟΛΗΓ 1,60 0,00 1,60 0,50 0,54 ΟΛΚ 0,10 0,00 0,10 0,30 0,68 ΟΛΚΕ 2,17 0,00 2,17 0,00 0,38 ΟΛΛ 0,64 0,00 0,64 0,25 0,23 ΟΛΠΑ 0,80 0,00 0,80 0,00 2,00 ΟΛΡ 0,54 0,00 0,54 0,42 0,40 ΟΜΜΘ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΟΠΕ (1,52) 3,63 2,11 0,00 0,59 ΟΠΕΚΕΠΕ (31,36) 36,07 4,71 2,00 0,00 ΟΣΕ (435,09) 98,32 (336,77) (248,18) 162,09 ΟΣΚ (17,30) 20,30 3,00 55,50 0,40 ΟΣΥ (183,70) 120,00 (63,70) 5,00 25,80 ΟΧΓ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΠΑΕΠ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΠΑΜΜΑΚΑΡΙΣΤΟΣ (0,13) 0,30 0,17 0,00 0,00 ΠΑΝΑΓΙΑ ΕΛΕΟΥΣΑ (0,25) 0,25 0,00 0,00 0,00 ΣΕΦ (2,40) 6,00 3,60 0,04 0,20 ΣΙΚΙΑΡΙΔΕΙΟ (1,31) 1,31 0,00 0,00 0,00 ΣΠΠ 0,11 0,00 0,11 0,03 0,00 ΣΤΑΣΥ (25,77) 54,93 29,17 20,00 41,42 ΤΕΟ 14,00 0,00 14,00 0,00 0,93 ΤΙΤΑΠΘ (0,13) 0,06 (0,07) 0,00 0,00 ΤΡΑΙΝΟΣΕ (49,50) 50,00 0,50 0,00 0,50 ΤΡΑΜ - - - - - ΦΚΘ (1,97) 0,93 (1,04) 0,00 0,35 ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ 14,53 0,00 14,53 0,00 0,05 ΨΚΒΕ-ΠΞ (0,18) 0,20 0,03 0,00 0,00 Σύνολο (1.024,64) 471,84 (552,80) 394,69 453,12 142 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Διάγραμμα 5.5 Οι ΔΕΚΟ με τις μεγαλύτερες ζημιές 2010-2012 (έτος σύγκρισης 2012) (814,41) (503,01) (133,19) (189,28) (91,20) (682,36) (244,76) (94,31) (341,80) (118,11) (332,26) (29,77) (48,00) (157,76) (54,42) -1000 -800 -600 -400 -200 0 εκατ. ευρώ ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2010 EKTIMHΣΗ 2011 ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΟΜΙΛΟΣ ΟΣΕ ΟΜΙΛΟΣ ΟΑΣΑ ΕΑΣ ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Διάγραμμα 5.6 Οι ΔΕΚΟ με τις υψηλότερες δανειακές ανάγκες 2010-2012 (έτος σύγκρισης 2012) 0 100 200 300 400 500 600 700 εκατ. ευρώ 635 30 0 0 0 70 50 43,76 0 100 50 35 ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2010 ΕΚΤΙΜΗΣΗ 2011 ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΟΜΙΛΟΣ ΟΣΕ ΕΑΒ ΟΣΚ ΕΑΣ Συντομογραφίες: ΕΑΣ: Ελληνικά αμυντικά συστήματα ΟΣΚ: Οργανισμός σχολικών κτιρίων ΕΑΒ: Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία ΟΜΙΛΟΣ ΟΣΕ: Όμιλος Οργανισμού Σιδηροδρόμων Ελλάδας ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 143 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Διάγραμμα 5.7 Οι ΔΕΚΟ με τις μεγαλύτερες επενδύσεις 2010-2012 (έτος σύγκρισης 2012) 0 100 200 300 εκατ. ευρώ 176,70 66,9762,62 78,37 212,66 65,67 66,23 53,11 220,00 120 65,13 55,5 ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2010 EKTIMHΣΗ 2011 ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ ΔΕΠΑΝΟΜ ΟΣΚ Συντομογραφίες: ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ: ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ: ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ ΔΕΠΑΝΟΜ: ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΑΝΕΓΕΡΣΗΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΟΣΚ: ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ (ΦΟΡΕΙΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ) ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ ΠΛΗΡΗΣ ΕΠΩΝΥΜΙΑ 1 HELEXPO HELEXPO 2 ΑΓΑΠΗ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ-ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ - ΦΙΛΩΝ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ "ΑΓΑΠΗ " 3 ΑΓΙΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΙΔΙΚΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ "ΑΓΙΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ" 4 ΑΕΔΑΚ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΑΕΔΑΚ ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΕΩΣ ΑΜΟΙΒΑΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ 5 ΑΕΔΙΚ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΔΙΩΡΥΓΑΣ ΚΟΡΙΝΘΟΥ 6 ΑΕΜΥ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΟΝΑΔΩΝ ΥΓΕΙΑΣ 7 Α.Ζ.Κ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ ΖΩΝΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΑΕ 8 ΑΘΗΝΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΘΗΝΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΣΤΙΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΤΩΝ ΕΠΙΚΟΙ- ΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ 9 ΑΜΕΛ ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΑΕ 10 ΑΠΕ-ΜΠΕ ΑΘΗΝΑΙΚΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΕΙΔΗΣΕΩΝ-ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΕΙΔΗΣΕΩΝ (ΑΠΕ-ΜΠΕ) Α.Ε 11 ΑΣΠΡΕΣ ΠΕΤΑΛΟΥΔΕΣ ΙΔΡΥΜΑ ΕΙΔΙΚΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ "ΑΣΠΡΕΣ ΠΕΤΑΛΟΥΔΕΣ" 12 ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Α.Ε. 13 ΓΑΙΑΟΣΕ ΓΑΙΑΟΣΕ (ΘΥΓΑΤΡΙΚΗ ΟΣΕ) 14 ΔΕΘ ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 15 ΔΕΠΑΝΟΜ ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΑΝΕΓΕΡΣΗΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ 16 ΕΑΒ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ 17 ΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΑΜΥΝΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ 18 ΕΑΧΑ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΛΑΣΕΙΣ Α.Ε. 19 ΕΒΕΤΑΜ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΜΕΤΑΛΛΩΝ ΑΕ 20 ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ ΑΕ 144 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ (ΦΟΡΕΙΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ) ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ ΠΛΗΡΗΣ ΕΠΩΝΥΜΙΑ 21 ΕΓΝΥΑΚΚΦ ΕΝΩΣΗ ΓΟΝΕΩΝ ΝΟΗΤΙΚΩΣ ΥΣΤΕΡΟΥΝΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ Α.Ν.Υ. ΛΑ- ΓΟΝΗΣΙΟΥ 22 ΕΔΕΤ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Α.Ε 23 ΕΕΔΔΠΒΙΕΔ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ ΕΛ. ΔΗΜΟΣ. Α.Ε 24 ΕΘ ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ 25 ΕΘΕΛ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΘΕΡΜΙΚΩΝ ΛΕΩΦΟΡΕΙΩΝ 26 ΕΘΙΑΓΕ ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ-ΥΠΟ ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΗ 27 ΕΙΕ ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ 28 ΕΙΠ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΠΑΣΤΕΡ 29 ΕΚΕΒΙ ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΒΙΒΛΙΟΥ 30 ΕΚΕΒΥΛ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ 31 ΕΚΕΠΥ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΕΡΑΜΙΚΩΝ & ΠΥΡΙΜΑΧΩΝ ΑΕ-YΠΟ ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΗ 32 ΕΚΕΨΥΕ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΩΝ 33 ΕΚΚ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ 34 ΕΚΨΨΥ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗΣ & ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ 35 ΕΛΒΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΟΧΗΜΑΤΩΝ Α.Β.Ε 36 ΕΛΓΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ 37 ΕΛΚΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΡΓΥΡΟΧΡΥΣΟΧΟΪΑΣ 38 ΕΛΚΕ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ (ΙNVEST IN GREECE ) 39 ΕΛΚΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΡΓΙΛΛΟΜΑΖΗΣ 40 ΕΛΚΕΔΕ ΚΕΝΤΡΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ & ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ (ΕΛΚΕΔΕ) ΑΕ 41 ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΛΥΚΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΛΥΚΕΣ 42 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ 43 ΕΛΟΤ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗΣ 44 ΕΜΣΤ ΕΘΝΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ 45 ΕΟΜΜΕΧ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΜΙΚΡΩΝ - ΜΕΣΑΙΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΧΕΙΡΟΤΕΧΝΙΑΣ 46 ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ 47 ΕΠΙΨΥ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ 48 ΕΠΚΔ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΕΛΦΩΝ 49 ΕΠΠ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΠΑΤΡΩΝ 50 ΕΡΓΟΣΕ ΕΡΓΑ ΟΣΕ Α.Ε. (ΘΥΓΑΤΡΙΚΗ ΟΣΕ) 51 ΕΡΜΗΣ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΓΟΝΕΩΝ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ & ΦΙΛΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ "ΕΡΜΗΣ" 52 ΕΡΤ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΑ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ Α.Ε 53 ΕΣΒΕ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΣΠΑΣΤΙΚΩΝ Β. ΕΛΛΑΔΑΣ 54 ΕΣΤΙΑ ΚΕΝΤΡΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΝΟΗΤΙΚΗ ΥΣΤΕΡΗΣΗ "ΕΣΤΙΑ" 55 ΕΣΥΔ ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΠΙΣΤΕΥΣΗΣ Α.Ε 56 ΕΤΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 57 ΕΤΑΚΕΙ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΛΩΣΤΟΫΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑΣ, ΕΝΔΥΣΗΣ, ΙΝΩΝ Α.Ε-YΠΟ ΣΥΓΧΩ- ΝΕΥΣΗ 58 ΕΤΑΝΑΛ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΑΛΙΕΙΑΣ 59 ΕΤΑΤ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Α.Ε- ΥΠΟ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ (ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΗ ΜΕ ΕΦΕΤ-ΝΠΔΔ) 60 ΕΤΕΑΝ ΕΘΝΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Α.Ε 61 ΕΤΟΣ-ΚΟΑ ΕΙΔΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΣ ΣΥΝΑΥΛΙΩΝ ΚΡΑΤΙΚΗΣ ΟΡΧΗΣΤΡΑΣ ΑΘΗΝΩΝ 62 Η ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΝΑ ΕΙΔΙΚΟΣ ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ "Η ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΝΑ" ΚΑΒΑΛΑΣ 63 Η ΑΡΓΩ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΝΑΥΤΙΚΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ Μ. Ε. Α. "Η ΑΡΓΩ" 64 Η ΘΕΟΤΟΚΟΣ ΙΔΡΥΜΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΑΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ "Η ΘΕΟΤΟΚΟΣ" 65 Η ΜΕΡΙΜΝΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ "Η ΜΕΡΙΜΝΑ" 66 Η ΧΑΡΑ ΚΕΝΤΡΟ ΕΙΔΙΚΩΝ ΑΤΟΜΩΝ "Η ΧΑΡΑ" 67 ΗΔΙΚΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ-ΥΠΟ ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΗ 68 ΗΛ.ΚΥ ΗΛΕΚΤΡΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΥΜΗΣ ΕΠΕ 69 ΗΛΠΑΠ ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΤΑ ΛΕΩΦΟΡΕΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΑΘΗΝΩΝ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΑΕ 70 ΗΣΑΠ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΙ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΟΙ ΑΘΗΝΩΝ ΠΕΙΡΑΙΩΣ 71 ΘΕΜΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ ΘΕΜΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ Α.Ε 72 ΙΓΜΕ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ 73 ΙΙΒΕΑΑ ΙΔΡΥΜΑ ΙΑΤΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ ΑΘΗΝΩΝ 74 ΙΚΕ ΙΔΡΥΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 75 ΙΠΕΚΒΕ ΙΔΡΥΜΑ ΠΡΟΝΟΙΑΣ & ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ ΚΩΦΩΝ & ΒΑΡΗΚΟΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ 76 ΙΤΕ ΙΔΡΥΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ & ΕΡΕΥΝΑΣ 77 ΙΥΠ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ (ΝΟΣΟΚ. ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ) 78 ΙΦΕΤ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ 79 ΚΑΘ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 80 ΚΔΕΜΤ (ΝΟΗΣΙΣ) ΚΕΝΤΡΟ ΔΙΑΔΟΣΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ (ΝΟΗΣΙΣ) 81 ΚΕΑ ΚΕΝΤΡΟ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ 82 ΚΕΓ ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΟΥΝΑΣ 83 ΚΕΔ ΚΤΗΜΑΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΔΗΜΟΣΙΟΥ 84 ΚΕΘΙ ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΩΝ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΙΣΟΤΗΤΑΣ 85 ΚΘΒΕ ΚΡΑΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΛΛΑΔΑΣ 86 ΚΙΒΩΤΟΣ ΑΓΑΠΗΣ ΚΙΒΩΤΟΣ ΑΓΑΠΗΣ ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 145 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ (ΦΟΡΕΙΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ) ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ ΠΛΗΡΗΣ ΕΠΩΝΥΜΙΑ 87 ΚΜΣΤ ΚΡΑΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ 88 ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Α.Ε 89 ΚτΠ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ 90 ΜΒ ΜΟΥΣΕΙΟ ΒΟΡΡΕ 91 ΜΒΗ ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ 92 ΜΜΣΤ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ 93 ΜΦΘ ΜΟΥΣΕΙΟ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 94 ΜΦΙΓ ΜΟΥΣΕΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ 95 ΝΜΣ ΝΑΥΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ 96 Ο ΚΑΛΟΣ ΣΑΜΑΡΕΙΤΗΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ & ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΠΑΣΤΙΚΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ "Ο ΚΑΛΟΣ ΣΑΜΑΡΕΙΤΗΣ" - ΝΟΜΑΡΧΙΑ Α- ΘΗΝΩΝ 97 ΟΑΝΜΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΑΝΕΓΕΡΣΗΣ ΝΕΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ 98 ΟΑΣΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΑΘΗΝΩΝ 99 ΟΒΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ 100 ΟΔΔΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΥΛΙΚΟΥ 101 ΟΔΙΕ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ ΙΠΠΟΔΡΟΜΙΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ 102 ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ-ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΝΟΗΤΙΚΑ ΥΣΤΕΡΟΥΝΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ "ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ" - ΝΟΜΑΡΧΙΑ ANATOΛΙΚΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ 103 ΟΚΑΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΑΘΗΝΩΝ 104 ΟΛΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΜΕΝΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ 105 ΟΛΒ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΜΕΝΟΣ ΒΟΛΟΥ 106 ΟΛΕ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΜΕΝΟΣ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ 107 ΟΛΗ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΜΕΝΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 108 ΟΛΗΓ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΜΕΝΟΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ 109 ΟΛΚ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΜΕΝΑ ΚΑΒΑΛΑΣ 110 ΟΛΚΕ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΜΕΝΑ ΚΕΡΚΥΡΑΣ 111 ΟΛΛ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΜΕΝΑ ΛΑΥΡΙΟΥ 112 ΟΛΠΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΜΕΝΑ ΠΑΤΡΩΝ 113 ΟΛΡ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΜΕΝΟΣ ΡΑΦΗΝΑΣ 114 ΟΜΜΘ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΜΕΓΑΡΟΥ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 115 ΟΠΕ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ 116 ΟΠΕΚΕΠΕ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΠΛΗΡΩΜΩΝ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΓΓΥΗ- ΕΩΝ 117 ΟΣΕ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ ΑΕ (ΕΤΑΙΡΙΑ) 118 ΟΣΚ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ 119 ΟΣΥ ΟΔΙΚΕΣ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Α.Ε 120 ΟΧΓ ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΓΩΝΙΑ 121 ΠΑΕΠ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ 122 ΠΑΜΜΑΚΑΡΙΣΤΟΣ ΙΔΡΥΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΙΔΙ "ΠΑΜΜΑΚΑΡΙΣΤΟΣ" 123 ΠΑΝΑΓΙΑ ΕΛΕΟΥΣΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΕΙΔΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ "ΠΑΝΑΓΙΑ ΕΛΕΟΥΣΑ" 124 ΣΕΦ ΣΤΑΔΙΟ ΕΙΡΗΝΗΣ ΚΑΙ ΦΙΛΙΑΣ 125 ΣΙΚΙΑΡΙΔΕΙΟ ΣΙΚΙΑΡΙΔΕΙΟ ΙΔΡΥΜΑ ΑΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ 126 ΣΠΠ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΑΙΔΙΩΝ 127 ΣΤΑΣΥ ΣΤΑΘΕΡΕΣ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΑΕ 128 ΤΕΟ ΤΑΜΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΟΔΟΠΟΙΙΑΣ 129 ΤΙΤΑΠΘ ΤΕΛΛΟΓΛΕΙΟ ΙΔΡΥΜΑ ΤΕΧΝΩΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 130 ΤΡΑΙΝΟΣΕ ΤΡΑΙΝΟΣΕ 131 ΤΡΑΜ ΤΡΑΜ ΑΕ 132 ΦΚΘ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 133 ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ-ΥΠΟ ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΗ 134 ΨΚΒΕ-ΠΞ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ Β. ΕΛΛΑΔΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΞΑΝΘΗΣ 2. Αποκρατικοποιήσεις Το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων και αξιοποίησης της περιουσίας της Ελληνικής Δημοκρατίας, συνο- λικού ύψους 50 δισ. ευρώ ως το 2015, είναι αυτή την περίοδο το μεγαλύτερο στον κόσμο. H σχεδια- σμένη μεταφορά επιλεγμένων περιουσιακών στοιχείων στον ιδιωτικό τομέα θα ωφελήσει πολλαπλά την ελληνική οικονομία με: • την άμεση μείωση του δημόσιου χρέους, από τις χρηματικές προσόδους του προγράμματος ιδιω- τικοποίησης, • τη μείωση-εξάλειψη της κρατικής χρηματοδότησης οποιασδήποτε μορφής προς αυτά και τη συνε- πακόλουθη μείωση των ελλειμμάτων του προϋπολογισμού και 146 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 • τον εκσυγχρονισμό/αξιοποίηση τους, που με τη σειρά τους θα ενισχύσουν την οικονομική δρα- στηριότητα της χώρας, οδηγώντας σε δημιουργία θέσεων εργασίας, νέα φορολογικά έσοδα και καλύτερες υπηρεσίες προς τους πολίτες. Η σύσταση, τον Ιούλιο του 2011, του Ταμείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας Δημοσίου (ΤΑΙ- ΠΕΔ) για την ταχεία και αποδοτική υλοποίηση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων, αποτελεί μια νέα προσέγγιση για τα ελληνικά δεδομένα, εντελώς διαφορετική από τις δυσκίνητες διαδικασίες του παρελθόντος. Το ΤΑΙΠΕΔ κατέστη σε ελάχιστο χρόνο πλήρως λειτουργικό, και έχει στελεχωθεί με έμπειρα στελέχη από τον τραπεζικό-συμβουλευτικό τομέα και εξειδικευμένους νομικούς, όλοι με ε- μπειρία στη διαχείριση μεγάλων έργων. Ήδη έχουν ολοκληρωθεί ή προβλέπεται να ολοκληρωθούν επιτυχώς εντός του 2011 οι παρακάτω α- ποκρατικοποιήσεις: • η εξάσκηση του δικαιώματος πώλησης 10% του ΟΤΕ στην Deutsche Telekom, • η επέκταση της άδειας τυχερών παιχνιδιών του ΟΠΑΠ για 10 έτη, • η νέα σύμβαση παραχώρησης 35.000 VLTs στον ΟΠΑΠ, • η πώληση της άδειας των Κρατικών Λαχείων, • η επέκταση των αδειών κινητής τηλεφωνίας, • η πώληση 4 Α/Φ Airbus της παλαιάς Ολυμπιακής. Στρατηγικοί άξονες προγράμματος Η περιουσία του Δημοσίου προς αξιοποίηση, ομαδοποιείται σε τρείς διακριτές κατηγορίες περιουσια- κών στοιχείων: ακίνητη περιουσία, υποδομές (συμπεριλαμβανομένης της ενέργειας) και διάφορες συμμετοχές (σε κρατικές επιχειρήσεις ή/και δικαιώματα). Η ακίνητη περιουσία και οι υποδομές απο- τελούν τον κύριο όγκο των αναμενόμενων προσόδων του προγράμματος. Το πρόγραμμα αξιοποίησης αποτελεί κυρίως ένα μεγάλο πρόγραμμα προσέλκυσης διεθνών άμεσων επενδύσεων σε ανάπτυξη ακι- νήτων και υποδομές, το οποίο θα εκμεταλλευτεί τα κύρια συγκριτικά πλεονεκτήματα της Ελλάδας ως παγκόσμιου τουριστικού προορισμού, ενεργειακού κόμβου Ανατολής-Δύσης και ως σημείου εμπορι- κής εισόδου προς τις αγορές της κεντρικής Ευρώπης και των Βαλκανίων. Για την ταχεία υλοποίηση των αποκρατικοποιήσεων και ταυτόχρονα για τη μεγιστοποίηση του οφέ- λους, πρέπει να ληφθούν υπόψη οι εξής κρίσιμες παράμετροι για κάθε ένα περιουσιακό στοιχείο: • προσδοκώμενες πρόσοδοι για το Δημόσιο, • μακροπρόθεσμα οφέλη της ιδιωτικοποίησης/παραχώρησης, ιδίως αναπτυξιακά και • πολυπλοκότητα/δυσκολία υλοποίησης. Η στρατηγική αξιοποίησης των περιουσιακών στοιχείων για το 2012 αλλά και για όλη τη διάρκεια του προγράμματος, έχει τρεις βασικές κατευθύνσεις: • ταχεία πώληση όσων είναι σαφώς καθορισμένα και απαλλαγμένα από κωλύματα, • μετατροπή όσων είναι χαμηλής αξίας σε υψηλής, με εκμετάλλευση οικονομιών κλίμακας/σκοπού (πχ ομαδοποιήσεις) ή με τη βοήθεια τρίτων μερών (πχ παραχωρήσεις, αξιοποίηση ακίνητης περι- ουσίας), • σαφή νομικό καθορισμό δικαιωμάτων χρήσης, τα οποία θα παραχωρηθούν έναντι συνολικού τι- μήματος ή τακτικών καταβολών (ενοικίων). Από τα πρώτα στάδια κάθε αποκρατικοποίησης δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην εκτίμηση της ζήτησης και στην ανταπόκριση των πιθανών αγοραστών, ώστε να γίνονται οι απαραίτητες προσαρμογές στον τελικό σχεδιασμό. Μόνο όταν το πλαίσιο αναφοράς κάθε αποκρατικοποίησης καθοριστεί με σαφήνεια και είναι, καταρχήν, αποδεκτό από τους ενδιαφερόμενους αγοραστές ξεκινά η διαδικασία, έτσι ώστε να μεγιστοποιούνται οι πιθανότητες επιτυχούς κατάληξης. Στο σχεδιασμό έχει ληφθεί υπόψη ότι κάθε ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 147 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 διαδικασία αποκρατικοποίησης θα πρέπει να ολοκληρώνεται επιτυχημένα ώστε να ενισχύεται σταδια- κά η αξιοπιστία τόσο του συνόλου του προγράμματος, όσο και της χώρας, και κατά συνέπεια τα ανα- μενόμενα έσοδα από τις αποκρατικοποιήσεις. Κρίσιμοι παράγοντες για την υλοποίηση των παραπάνω είναι ο σαφής ορισμός του αντικειμένου κάθε αποκρατικοποίησης, η πλήρης διαφάνεια της διαδικασί- ας και η ταχύτητα εκτέλεσης. Οι σημερινές ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες στις αγορές, τόσο στο ΧΑ όσο και διεθνώς, καθώς και οι μακροοικονομικές προοπτικές της ελληνικής οικονομίας επηρεάζουν αρνητικά τη ζήτηση και τα προσδοκώμενα έσοδα, διαμορφώνοντας μια ισορροπία χαμηλών τιμών σε σχέση με την αξία που τα περιουσιακά στοιχεία είχαν πριν από την κρίση. Όπου και όποτε είναι δυνατόν, θα εντάσσονται στις συμφωνίες ρήτρες που να διασφαλίζουν τη δίκαιη συμμετοχή του Δημοσίου στις μελλοντικές υπερα- ξίες, ώστε να μειωθεί η απόσταση μεταξύ της αξίας και των σημερινών χαμηλών αποτιμήσεων των περιουσιακών στοιχείων. Πρόγραμμα 2012 Για το 2012, προβλέπεται να έχουν ολοκληρωθεί πλήρως, με την είσπραξη και των αντίστοιχων τιμη- μάτων, οι παρακάτω αποκρατικοποιήσεις/παραχωρήσεις: Πίνακας 5.7 Πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων 2012 ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΑΚΙΝΗΤΗ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ Επέκταση σύμβασης και πώληση μετοχών του ΔΑΑ «Ελ. Βενιζέλος» 39 κτήρια Δημοσίου Άδεια Κρατικών Λαχείων Πώληση μετοχών της ΕΥΑΘ 1η ομάδα ακινήτων για ανάπτυξη Πώληση μετοχών του ΟΠΑΠ Πώληση μετοχών της ΕΥΔΑΠ Πώληση ΟΔΙΕ Πώληση ΔΕΠΑ Πώληση ΛΑΡΚΟ Πώληση ΔΕΣΦΑ Πώληση ΕΑΣ Πώληση μετοχών ΕΛΠΕ Πώληση Καζίνο Πάρνηθας Δικαιώματα λειτουργίας Εγνατίας Οδού Πώληση ΕΛΤΑ Πώληση ΕΛΒΟ Κατά τη διάρκεια του 2012 θα προετοιμασθούν και άλλες αποκρατικοποιήσεις οι οποίες θα ολοκλη- ρωθούν εντός του έτους. Επίσης, θα διαμορφωθεί η στρατηγική για τη συνέχιση της αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας. Τα προϋπολογισθέντα για το 2012 έσοδα των παραπάνω αποκρατικοποιήσεων προβλέπεται να εξελι- χθούν ως εξής: (ποσά σε εκατ. ευρώ) Περίοδος 1ο τρίμηνο 2ο τρίμηνο 3ο τρίμηνο 4ο τρίμηνο Ανά τρίμηνο 3.300 2.000 2.000 2.000 Σωρευτικά 3.300 5.300 7.300 9.300 Η πραγματοποίηση του προγράμματος για το 2012, όπως σχεδιάστηκε, θα εξαρτηθεί σε σημαντικό βαθμό από την πορεία της διεθνούς και ειδικότερα της ευρωπαϊκής οικονομίας, κατά κύριο λόγο, και της μακροοικονομικής κατάστασης της Ελλάδας δευτερευόντως, καθώς και από την ομαλή και έγκαι- ρη διευθέτηση των όποιων νομικών και άλλων θεμάτων που θα προκύψουν κατά την προετοιμασία των περιουσιακών στοιχείων για την τελική φάση της αποκρατικοποίησης. Αρνητικές εξελίξεις διε- θνώς, καθώς και διευρυνόμενη ύφεση στην Ελλάδα θα έχουν σημαντικό αρνητικό αντίκτυπο στα προ- βλεπόμενα έσοδα. 148 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Πίνακας 5.8 Μετοχολόγιο Ταμείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ) ΑΕ (αφορά μετοχές κυριότητας ΕΔ που περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα Αποκρατικοποιήσεων του ΜΠΔΣ 2012-2015 και μεταφέρθηκαν με απόφαση της ΔΕΑΑ στο ΤΑΙΠΕΔ ΑΕ σύμφωνα με το Ν. 3986/2011) ΕΙΣΗΓΜΕΝΕΣ ΣΤΟ ΧΑ Εταιρεία Συνολικός αριθμός μετοχών Αριθμός μετοχών κυριότητας ΕΔ Ποσοστό ΕΔ Ελληνικά Πετρέλαια ΑΕ 305.635.185 108.430.304 35,48% ΜΗ ΕΙΣΗΓΜΕΝΕΣ ΣΤΟ ΧΑ Εταιρεία Συνολικό μετοχικό κεφάλαιο (σε ευρώ) Μετοχικό κεφάλαιο (σε ευρώ) κυριότητας ΕΔ Ποσοστό ΕΔ επί του ΜΚ Ελληνικό ΑΕ 1.500.000 1.500.000 100,00% Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών ΑΕ 300.000.000 90.000.000 30,00% ΛΑΡΚΟ ΓΜΜΑΕ 109.327.633 60.337.942 55,19% Οργανισμός Διεξαγωγής Ιπποδρομιών Ελλάδος (ΟΔΙΕ) ΑΕ 94.512.044 94.512.044 100,00% Πίνακας 5.9 Μετοχολόγιο Ελληνικού Δημοσίου Προνομιούχες μετοχές άρθρου 1 του ν. 3723/2008 Πιστωτικό ίδρυμα Προνομιούχες μετοχές (σε ευρώ) Τράπεζα Πειραιώς 370.000.000 Attica Bank 100.200.000 Alpha Bank 940.000.000 Proton Bank 80.000.000 Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο 224.960.000 EFG Eurobank 950.125.000 ETE 350.000.000 FBB 50.000.000 Πανελλήνια Τράπεζα 28.300.000 Σύνολο 3.093.585.000 Σημείωση: Η Αγροτική Τράπεζα της Ελλάδος εξαγόρασε από το Δημόσιο τις προνομιούχες μετοχές που είχε εκδώ- σει, ονομαστικής αξίας 675 εκατ. ευρώ, καταβάλλοντας σε μετρητά το ποσό αυτό στις 18/7/2011. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 149 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Πίνακας 5.10 Μετοχολόγιο Ελληνικού Δημοσίου Εισηγμένες στο ΧΑ Εταιρεία Συνολικός αριθμός μετοχών Αριθμός μετοχών κυριότητας ΕΔ Ποσοστό ΕΔ επί του ΜΚ (%) ΑΤΕ 1.267.622.216 1.139.602.766 89,90 ΔΕΗ 232.000.000 118.605.114 51,12 ΕΥΑΘ 36.300.000 26.868.000 74,02 ΕΥΔΑΠ 106.500.000 65.319.740 61,33 ΟΛΘ 10.080.000 7.486.194 74,27 ΟΛΠ 25.000.000 18.534.440 74,14 ΟΠΑΠ 319.000.000 108.460.468 34,00 ΟΤΕ 490.150.389 29.409.027 6,00 ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΟ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΙΟ 284.465.964 96.841.396 34,04 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ 956.090.482 11.793.750 1,23 ATTICA 191.660.320 110 0,00 ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ 71.082.707 742 0,00 ΥΓΕΙΑ 163.320.183 33.660 0,02 ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ 19.864.886 1.774.088 8,93 ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ 1.143.326.564 14.953.429 1,31 ALPHA BANK 534.269.648 3.306.202 0,62 KAE (FOLLI FOLLIE GROUP) 32.946.875 643.887 1,95 NUTRIART ABEE 42.501.273 140.784 0,33 ΤΙΤΑΝ 77.007.158 30.464 0,04 ΠΕΤΖΕΤΑΚΙΣ AE 25.583.146 128.857 0,50 ΑΣΠΙΣ ΠΡΟΝΟΙΑ 73.366.520 6.250 0,01 ΚΕΚΡΟΨ 3.300.689 3.777 0,11 ΚΕΡΑΜΕΙΑ ΑΛΛΑΤΙΝΗ-ΑΣΤΙΚΑ ΑΚΙΝΗΤΑ 24.619.524 317.887 1,29 150 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Πίνακας 5.11 Μετοχολόγιο Ελληνικού Δημοσίου Μη εισηγμένες στο ΧΑ Εταιρεία Συνολικό Μετοχικό κεφάλαιο σε ευρώ Μετοχικό κεφάλαιο σε ευρώ κυριότητας του ΕΔ Ποσοστό ΕΔ επί του ΜΚ (%) ΑΜΥΝΤΙΚΕΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία (ΕΑΒ) ΑΕ 909.257.640 905.652.840 99,60 Ελληνική Βιομηχανία Οχημάτων (ΕΛΒΟ) ΑΕ 61.290.000 44.487.900 72,59 Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα (ΕΑΣ) ΑΒΕΕ 606.063.493 605.111.002 99,84 ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ ΑΕ 2.831.019.965 2.831.019.965 100,00 Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών Αθήνα (ΟΑΣΑ) 2.223.200.862 2.223.200.862 100,00 Οργανισμός Σιδηροδρόμων Ελλάδος (ΟΣΕ) 4.799.198.000 4.799.198.000 100,00 ΤΡΑΙΝΟΣΕ 213.043.400 213.043.400 100,00 ΚΤΗΜΑΤΙΚΕΣ Δημόσια Επιχείρηση Ανέγερσης Νοσηλευτικών Μονάδων (ΔΕΠΑΝΟΜ) ΑΕ 586.941 586.941 100,00 Εταιρεία Τουριστικής Ανάπτυξης (ΕΤΑ) ΑΕ 307.350.000 307.350.000 100,00 Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου (ΚΕΔ) AE 13.206.163 13.206.163 100,00 Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων (ΟΣΚ) ΑΕ 264.750.137 264.750.137 100,00 Κτηματολόγιο ΑΕ 895.799.867 895.799.867 100,00 ΘΕΜΙΣ Κατασκευαστική 229.493.656 228.965.410 99,77 ΛΙΜΕΝΕΣ Οργανισμός Λιμένος Αλεξανδρούπολης 1.354.741 1.354.741 100,00 Οργανισμός Λιμένος Βόλου 8.192.157 8.192.157 100,00 Οργανισμός Λιμένος Ελευσίνας 895.400 895.400 100,00 Οργανισμός Λιμένος Ηγουμενίτσας 9.783.640 9.783.640 100,00 Οργανισμός Λιμένος Ηρακλείου 1.533.515 1.533.515 100,00 Οργανισμός Λιμένος Καβάλας 8.605.775 8.605.775 100,00 Οργανισμός Λιμένος Κέρκυρας 2.500.206 2.500.206 100,00 Οργανισμός Λιμένος Λαυρίου 303.051 303.051 100,00 Οργανισμός Λιμένος Πατρών 17.389.590 17.389.590 100,00 Οργανισμός Λιμένος Ραφήνας 681.409 681.409 100,00 ΔΙΑΦΟΡΕΣ HELEXPO AE 1.546.888 1.546.888 100,00 ΑΕ Εκμεταλλεύσεως Ακινήτων 732.099 285.519 39,00 Ανώνυμη Εταιρεία Διώρυγας Κορίνθου (ΑΕΔΙΚ) 12.019.950 12.019.950 100,00 Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ) ΑΕ 128.088.490 128.088.490 100,00 Δημόσια Επιχείρηση Αερίου (ΔΕΠΑ) ΑΕ 991.238.046 644.304.730 65,00 Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών ΑΕ 300.000.000 75.000.000 25,00 Ελληνικός Οργανισμός Εξωτερικού Εμπορίου (ΟΠΕ) ΑΕ 623.797 424.182 68,00 Ελληνικές Αλυκές ΑΕ 6.440.418 3.554.467 55,19 Ελληνικό Φεστιβάλ ΑΕ 210.000 210.000 100,00 Ελληνικά Ταχυδρομεία (ΕΛΤΑ) ΑΕ 340.814.324 306.732.892 90,00 Ελληνική Ραδιοφωνία Τηλεόραση (ΕΡΤ) ΑΕ 264.993.810 264.993.810 100,00 ΕΤΒΑ Βιομηχανικές Περιοχές (ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ) ΑΕ 191.155.200 66.904.320 35,00 Κεντρική Αγορά Θεσσαλονίκης (ΚΑΘ) ΑΕ 18.953.760 18.953.760 100,00 Κοινωνία της Πληροφορίας ΑΕ 12.500.000 12.500.000 100,00 Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Υλικού (ΟΔΔΥ) ΑΕ 21.648.594 21.648.594 100,00 Οργανισμός Κεντρικής Αγοράς Αθηνών (ΟΚΑΑ) ΑΕ 38.151.360 38.151.360 100,00 Ταμείο Εθνικής Οδοποιίας (ΤΕΟ) ΑΕ 56.407.000 56.407.000 100,00 Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης (ΕΣΥΔ) ΑΕ 200.010 200.010 100,00 Ελληνικός Οργανισμός Τυποποίησης (ΕΛΟΤ) ΑΕ 4.592.816 4.592.816 100,00 Ελληνικός Οργανισμός Μικρών Μεσαίων Επιχ/σεων & Χειροτεχνίας (ΕΟΜΜΕΧ) ΑΕ 477.546.989 477.546.989 100,00 Εθνικό Ταμείο Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξης (πρώην ΤΕΜΠΜΕ) 1.712.885.700 1.712.885.700 100,00 Αλεξάνδρεια Ζώνη Καινοτομίας ΑΕ 60.000 60.000 100,00 Ενοποίηση Αρχαιολογικών Χώρων και Αναπλάσεις ΑΕ 117.107.879 117.107.879 100,00 Εγνατία Οδός ΑΕ 6.450.000.000 6.450.000.000 100,00 Μονάδα Οργάνωσης Διαχείρισης Αναπτυξιακών Προγραμμάτων (ΜΟΔ) ΑΕ 129.140 129.140 100,00 ΑΕ Μονάδων Υγείας 12.000.000 12.000.000 100,00 Invest in Greece (πρώην ΕΛΚΕ) ΑΕ 293.400 293.400 100,00 Εταιρεία Διαχείρισης Ειδικού Κεφαλαίου ΤΑΠ-ΟΤΕ (ΕΔΕΚΤ ΟΤΕ) ΑΕΠΕΥ 2.935.000 146.750 5,00 Ψηφιακές Ενισχύσεις ΑΕ 2.000.000 2.000.000 100,00 Ελληνική Εταιρεία Διαχείρισης Δικαιωμάτων Πνευματικής και Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας Ελληνικού Δημοσίου ΑΕ 45.000.000 45.000.000 100,00 Διαχειριστής Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΔΕΣΜΗΕ) 293.500 149.685 51,00 Οργανισμός Ανάπτυξης Δυτικής Κρήτης (ΟΑΔΥΚ) ΑΕ 58.600 19.924 34,00 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012 151 ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Πίνακας 5.11 Μετοχολόγιο Ελληνικού Δημοσίου Μη εισηγμένες στο ΧΑ Εταιρεία Συνολικό Μετοχικό Μετοχικό κεφάλαιο κεφάλαιο σε ευρώ Ποσοστό ΕΔ επί σε ευρώ κυριότητας του ΕΔ του ΜΚ (%) ΔΗΜΟΣ ΑΕ 1.000.000 1.000.000 100,00 Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (ΕΕΤΑΑ) \ΑΕ 2.000.000 480.000 24,00 Παρατηρητήριο Απασχόλησης Ερευνητική-Πληροφορική ΑΕ 293.470 293.470 100,00 Επαγγελματική Κατάρτιση ΑΕ 293.470 293.470 100,00 Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Κοινωνικής Ασφάλισης (ΗΔΙΚΑ) ΑΕ 3.000.000 3.000.000 100,00 Εταιρεία Ανάπτυξης Αλιείας (ΕΤΑΝΑΛ) ΑΕ 146.500 146.500 100,00 Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου ΑΕ 205.429 205.429 100,00 Ποσειδών Ινστιτούτο Επαγγελματικής Κατάρτισης 60.000 60.000 100,00 Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΑΠΕ-ΜΠΕ) ΑΕ 5.653.856 5.653.856 100,00 Αγροτικός Τουρισμός και Ήπιες Μορφές Αναψυχής (ΑΓΡΟΤΗΜΑ) ΑΕ 450.000 450.000 100,00 Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας 1.500.000.000 1.500.000.000 100,00 Δημοτική Επιχείρηση Λίμνης Ιωαννίνων ΑΕ 164.736 16.474 10,00 ΚΑΪΡ Ρόδου 576.721 21.694 3,76 Εταιρείες Ομίλου Σαρακάκη (μεταφορά από χαρτοφυλάκιο ΔΕΚΑ ΑΕ): - Απόλλων ΑΕ Μεσιτείας Ασφαλίσεων 74.000 560 0,76 - Γενική Αυτοκινήτων ΑΕΒΕ 14.680.040 50.320 0,34 - Αφοι Σαρακάκη ΑΕΒΜΕ 30.070.790 1.160 0,004 - Σαρακάκης Λιανική ΑΕΒΕ 27.523.100 880 0,003 - ΙΑΣΩΝ ΑΒΕΕ 22.919.651 9.378 0,04 - Σαρακάκης Σέντερ ΑΕΤΕ 15.806.040 237.590 1,50 - Κτηματική και Ναυτική ΑΕ 6.814.670 221.510 3,25 Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας Ελληνικού Δημοσίου ΑΕ 30.000.000 30.000.000 100,00 ΕΠΟΠΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Εταιρεία Βιομηχ/ικής Έρευνας & Τεχνολογικής Ανάπτυξης Μετάλλων (ΕΒΕΤΑΜ) ΑΕ 426.559 248.556 58,27 Εθνικό Δίκτυο Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΔΕΤ) 12.573.537 12.573.537 100,00 Εταιρεία Κεραμικών – Πυριμάχων (ΕΚΕΠΥ) 1.333.429 1.258.106 94,35 Επιστημονικό Πάρκο Πατρών (ΕΠΠ) 1.337.568 1.337.568 100,00 Εταιρεία Τεχνολ/κής Ανάπτυξης Κλωστοϋφαντουργίας, Ένδυσης, Ινών (ΕΤΑΚΕΙ) ΑΕ 1.659.930 1.562.671 94,14 Εταιρεία Τεχνολογικής Ανάπτυξης Τροφίμων (ΕΤΑΤ) ΑΕ 505.000 502.475 99,50 ΥΠΟ ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΗ Ολυμπιακές Αερογραμμές 130.385.000 130.385.000 100,00 Ολυμπιακή Αεροπορία Υπηρεσίες 354.946.354 354.946.354 100,00 Ελληνικά Σιδηροκράματα (ΕΛΣΙ) ΑΕ 14.007.630 5.282.277 37,71 Ελληνική Αναπτυξιακή Εταιρεία Επενδύσεων (ΕΑΕΕ) ΑΕ 26.208.640 26.208.640 100,00 ΑΓΡΟΓΗ Α.Ε. 5.870.000 5.870.000 100,00 Δημόσια Επιχείρηση Πολεοδομίας και Στέγασης (ΔΕΠΟΣ) ΑΕ 15.819.982 15.819.982 100,00 Ιχθυοκαλλιεργητικό Κέντρο Αχελώου (ΙΧΘΥΚΑ) ΑΕ 3.827.944 2.148.625 56,13 ΑΤΕ Τεχνική Πληροφορική 4.298.895 297.814 6,93 Νέα Ανώνυμη Εταιρεία Διώρυγος Κορίνθου (ΝΑΕΔΚ) 395.833 294.104 74,30 152 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2012