FT Γιατί η Ρωσία αρνήθηκε να βοηθήσει την Κύπρο

Τις αιτίες της απροθυμίας της ρωσικής κυβέρνησης να ηγηθεί της προσπάθειας διάσωσης της Κύπρου εξετάζουν σε άρθρο τους οι Financial Times, υποστηρίζοντας ότι ο «φορολογικός παράδεισος» των Ρώσων ολιγαρχών μπορούσε να περιμένει.




Mια επιθετική στάση της Ρωσίας απέναντι στην ΕΕ θα είχε οδυνηρές συνέπειες για τον Πούτιν και την προσπάθεια «απο-υπερακτιοποίησης» της ρωσικής οικονομίας.

Το άρθρο των Financial Times έχει ως εξής:


Για το θέμα της Κύπρου ακούσαμε όλων των ειδών τις υστερίες.

Πρώτα, ήταν η πιθανή έξοδος της Κύπρου από την Ευρωζώνη και το ντόμινο που θα προκαλούσε. Μετά ήταν η προοπτική της διάσωσης από τη Μόσχα που θα μεταμόρφωνε την Κύπρο σε ρωσική «παραλία». Μετά ακούσαμε συζητήσεις για εκδίκηση, με ένα πρώην σύμβουλο του Κρεμλίνου, τον Αλεξάντερ Νεκράσοφ να προειδοποιεί ότι αν επιβληθεί μεγάλο κούρεμα στους εύπορους Ρώσους καταθέτες «τότε, βεβαίως, η Μόσχα θα αναζητήσει τρόπους να τιμωρήσει την ΕΕ».

Το κούρεμα τελικά έγινε. Μετά από μια δραματική διαπραγμάτευση και τελικά συμφωνία, η Γερμανία άφησε τη Ρωσία στο περιθώριο - και οι εύποροι Ρώσοι καταθέτες των δύο μεγαλύτερων τραπεζών της Κύπρου υπέστησαν μεγάλη ζημία.

Με το να μην καθοδηγεί τη διάσωση, η Ρωσία θα χάσει πολλά: καθώς οι περισσότερες άμεσες ξένες επενδύσεις προέρχονται στη Ρωσία από την Κύπρο παρά από οποιαδήποτε άλλη χώρα, το νησί είναι ο σημαντικότερος φορολογικός παράδεισος της Ρωσίας. Η κυπριακή διάσωση λήγει στην ουσία τη θέση της Κύπρου ως κόμβου για το ρωσικό χρήμα - και αφήνει πολύ από αυτό το χρήμα παγωμένο μέσω των ελέγχων κεφαλαίων.
Αν έβγαινε μπροστά, θα μπορούσε να κερδίσει πολλά: Σε αντάλλαγμα για τη ρωσική βοήθεια, η Κύπρος πρόσφερε πρόσβαση σε υπεράκτια κοιτάσματα φυσικού αερίου ή μια ναυτική βάση (Το κύριο σημείο πρόσβασης της Ρωσίας στη Μεσόγειο είναι μέσω των λιμανιών της Συρίας –μια επένδυση που γίνεται όλο και πιο επισφαλής).

Όλα αυτά υπογραμμίζουν το πόσο απρόθυμη ήταν η Μόσχα να βγει μπροστά. Πράγματι, θα εξακολουθήσει να είναι πολύ λιγότερο πιθανό να εμπλακεί η Ρωσία απ' όσο εκτιμάται γενικώς.

Η οικονομία εξηγεί μέρος αυτής της απροθυμίας. Η Μόσχα υφίσταται πραγματικές πιέσεις, με έναν προϋπολογισμό που γίνεται όλο και πιο δύσβατος και την ανεργία να αυξάνεται. Η σκέψη μιας κυπριακής συμφωνίας δεν ήταν ποτέ ελκυστική για το Κρεμλίνο, καθώς θεωρείται ως επί το πλείστον ως πέταμα χρημάτων. Αντίθετα, οι Ρώσοι -όπως και οι Κινέζοι με την Ελλάδα- περιμένουν για επιλεγμένη ακίνητη περιουσία σε φθηνές τιμές. Πρόκειται για μια προσέγγιση των «αγορών στα χαμηλά» και είναι μια ασφαλής εκτίμηση ότι τα κυπριακά ακίνητα θα γίνουν φθηνότερα.

Υπήρχαν επίσης πολιτικά κίνητρα που συγκράτησαν το χέρι του Βλαντιμίρ Πούτιν. Στην ετήσια ομιλία του προς το έθνος τον Δεκέμβριο, ο κ. Πούτιν μίλησε με έμφαση για το πρόγραμμα «απο-υπερακτιοποίηση» της οικονομίας, δηλώνοντας: «Η υπεράκτια φύση της ρωσικής οικονομίας έχει γίνει πλέον κοινός τόπος. Οι ειδικοί την αποκαλούν υπεκφυγή της νομιμότητας. Χρειαζόμαστε ένα συνολικό σύστημα μέτρων για την «απο-υπερακτιοποίηση» της οικονομίας μας».

Μέσα σε αυτό το κλίμα, η διάσωση των υπεράκτιων καταθέσεων θα τον έφερνε σε δύσκολη θέση. Οι εύποροι Ρώσοι τους οποίους θα διέσωζε, είναι από τους πιο πιστούς ψηφοφόρους: Είναι πέρα ως πέρα «Πουτινιστές» και το τρέχον πολιτικό τοπίο δεν αφήνει κανένα άλλο αποδέκτη της αφοσίωσής τους. Όσον αφορά την ευρύτερη κοινή γνώμη, όποιος άλλος Ρώσος έδωσε σημασία στην όλη υπόθεση, πιθανότατα ενέκρινε τις κινήσεις του κ. Πούτιν. Διαμαρτυρήθηκε έντονα για οποιοδήποτε σχέδιο θα έπληττε τους Ρώσους καταθέτες, αλλά όταν ήρθε η ώρα, αποχώρησε από το τραπέζι.

Τι θα γίνει λοιπόν με τα κυπριακά περιουσιακά στοιχεία; Αυτά συνοδεύονται από ασαφείς συνθήκες. Οι όγκοι των κυπριακών κοιτασμάτων φυσικού αερίου είναι ανεπιβεβαίωτοι και ενέχουν εδαφικές διαμάχες με την Τουρκία, ένας πονοκέφαλος που δεν χρειάζεται ο κ. Πούτιν. Μια βάση στην Μεσόγειο θα δημιουργούσε πολιτική διαμάχη με την ΕΕ, την οποία έχει κάθε λόγο να αποφεύγει.

Και είναι αυτή ακριβώς η επιθυμία να αποφύγει μια βαθύτερη αντιπαράθεση με την ΕΕ, που κάνει πολύ αμφίβολη οποιαδήποτε συζήτηση για ανταπόδοση εις βάρος της ΕΕ. Η σχέση τους πράγματι θα πληγεί – η ρωσική ελίτ κατηγορεί την ΕΕ ότι καθυστέρησε να αντιμετωπίσει την κρίση και ότι τροποποίησε τα συμφέροντά της- αλλά η ζημιά θα είναι μικρή. Απ' όσα μπορούμε να πούμε σε αυτό το στάδιο, το αποτέλεσμα θα ήταν χειρότερο για την Ρωσία αν στοχεύονταν όλες οι κυπριακές τράπεζες, και όχι μόνο δύο. Ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ρωσίας παραμένει η ΕΕ.

Η Μόσχα εξαρτάται από τα έσοδα από τις πωλήσεις αερίου στην Ευρώπη. Η ουσία; Η Μόσχα θα έχανε παρά πολύ περισσότερα αν αντιδρούσε επιθετικά στην κρίση. Ο κ. Πούτιν δείχνει να το γνωρίζει, γι' αυτό και παρήγγειλε στην κυβέρνησή του να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για την αναδιοργάνωση του δανείου 2,5 δισ. ευρώ προς την Κύπρο».