Σχέδιο ΕΚΤ - Κομισιόν για ρευστότητα σε επιχειρήσεις του ευρωπαϊκού νότου

Συντονισμένες κινήσεις για την ενίσχυση της ρευστότητας στην αγορά και των τραπεζικών χορηγήσεων προς τις επιχειρήσεις με μέλλον στις χώρες του ευρωπαϊκού νότου, εκδηλώνονται από την Κομισιόν και την ΕΚΤ. Στόχος είναι χώρες, όπως η Ελλάδα, που εξαιτίας των σκληρών δημοσιονομικών μέτρων βρίσκονται σε ύφεση και οι επιχειρήσεις δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση σε φθηνό τραπεζικό δανεισμό, να αποκτήσουν πρόσβαση σε πηγές χρηματοδότησης, ώστε να προχωρήσουν τα επιχειρηματικά επενδυτικά σχέδια και να ενισχυθεί η αναπτυξιακή διαδικασία. Είναι ξεκάθαρο ότι η προσπάθεια αποκατάστασης ομαλών συνθηκών χρηματοδότησης αφορά τις υγιείς επιχειρήσεις με «μέλλον». Στο πλαίσιο αυτό, σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες της «Η», έρχεται στην Αθήνα προς το τέλος Νοεμβρίου ο επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς Μισέλ Μπαρνιέ, ο οποίος θα έχει συναντήσεις με τους Έλληνες τραπεζίτες. Μάλιστα λόγω της αρμοδιότητας του κ. Μπαρνιέ σε θέματα αγοράς, εκτιμάται πως πέραν των βασικών τραπεζικών εργαλείων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον σκοπό αυτόν, θα αναλυθούν και πρακτικές συνδυασμού της χρηματοδότησης επιχειρήσεων μέσω των κοινοτικών κονδυλίων και τραπεζικού δανεισμού. Σχέδιο ΕΚΤ - Κομισιόν για ρευστότητα σε επιχειρήσεις του ευρωπαϊκού νότου Η έκθεση της ΕΚΤ Η ύφεση στην Ευρωζώνη έχει οδηγήσει σε μηδενικούς ρυθμούς την πιστωτική επέκταση στις χώρες της Ε.Ε., ενώ στην Ελλάδα η ροή των τραπεζικών δανείων μειώνεται συνεχώς και διαμορφώθηκε σε -3,9% τον Νοέμβριο. Η καθαρή ροή της συνολικής χρηματοδότησης προς τον εγχώριο ιδιωτικό τομέα στην Ελλάδα ήταν αρνητική κατά 568 εκατ. ευρώ, ενώ ένα χρόνο νωρίτερα ήταν αρνητική κατά 468 εκατ. ευρώ. Η συζήτηση πάντως για την ενίσχυση του ρυθμού πιστωτικής επέκτασης στην Ευρώπη έχει ανοίξει. Όπως πρόσφατα ανέφερε η ΕΚΤ σε έκθεσή της για την τραπεζική χρηματοδότηση, στο τέταρτο τρίμηνο οι τράπεζες της Ευρωζώνης αναμένεται να διευκολύνουν τους κανόνες πίστωσης των δανείων προς τις επιχειρήσεις. Η έκθεση αυτή βασίστηκε σε έρευνα σε 133 τράπεζες της Ευρωζώνης στο διάστημα 25 Σεπτεμβρίου - 10 Οκτωβρίου. Οι τράπεζες ανέφεραν ότι υπήρξε βελτίωση όσον αφορά την πρόσβασή τους σε χρηματοδότηση στο δίκτυο λιανικής και στη διατραπεζική αγορά. Άλλα στοιχεία όμως της ΕΚΤ έδειξαν ότι οι χορηγήσεις δανείων σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά συρρικνώθηκαν στη διάρκεια των τελευταίων 17 μηνών. Ωστόσο η φθηνή χρηματοδότηση έχει τη δυναμική να επηρεάζει τις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΚΤ ως προς την επιτοκιακή πολιτική της και να ωθεί τις τράπεζες να ενισχύσουν τους ισολογισμούς τους αντί να αυξάνουν τον δανεισμό τους σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά, σύμφωνα με τα όσα πρόσφατα κατέγραψε το πρακτορείο Bloomberg. Από την άλλη πλευρά το θέμα στην Ελλάδα παραμένει εξαιρετικά σύνθετο, καθώς οι ελληνικές τράπεζες βρίσκονται ακόμη εκτός αγορών, αν και είναι προετοιμασμένες για το επόμενο βήμα που είναι να βγουν στις αγορές, εφόσον οι σχετικές συνθήκες το επιτρέψουν. Επομένως τα περιθώρια που έχουν προκειμένου να αναπτύξουν την πιστωτική επέκταση παραμένουν και αυτά αντιστοίχως περιορισμένα. Ένα άνοιγμα στην πιστωτική επέκταση χωρίς όρους θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο και το διακύβευμα των ελληνικών τραπεζών που είναι η απόλυτη εξυγίανσή τους και η επαναφορά στην κερδοφορία. Το πρόβλημα στην Ελλάδα έχει ακόμη πιο πολλές πτυχές προς επίλυση. Με τη σφοδρή ύφεση και την τεράστια έλλειψη ρευστότητας που έχει επηρεάσει τη χρηματοοικονομική δομή ακόμη και υγιών επιχειρήσεων θα πρέπει να αναζητηθούν μοντέλα για το ποιες επιχειρήσεις μπορούν και πρέπει να χρηματοδοτηθούν. Άλλωστε αυτή η κατάσταση έχει στρεβλώσει και τον υγιή ανταγωνισμό, αφού υπάρχουν εταιρείες οι οποίες δεν μπορούν να ανταποκριθούν σε καμία από τις υποχρεώσεις τους είτε απέναντι στις τράπεζες είτε απέναντι στο Δημόσιο, συνεχίζουν ωστόσο τη λειτουργία τους πιέζοντας τις τιμές και δημιουργώντας συνθήκες προβληματικού ανταγωνισμού για εκείνες τις επιχειρήσεις, οι οποίες ανταποκρίνονται έστω και στοιχειωδώς στις υποχρεώσεις τους απέναντι στις τράπεζες και το Δημόσιο, χωρίς να έχουν το περιθώριο εξ αυτού του λόγου περαιτέρω μείωσης των τιμών τους. Επενδυτικά σχέδια Οι τράπεζες θα πρέπει να στηρίξουν όσες επιχειρήσεις έχουν τη δυνατότητα επιβίωσης, προκειμένου να ξεπεράσουν την κρίση, εκτιμούν κοινοτικοί παράγοντες, επισημαίνοντας πως η χρηματοδότηση δεν μπορεί να διαχυθεί σε τούτη τη φάση κατά τρόπο τέτοιο που να μην είναι αποτελεσματική. Συγχρόνως, όπως παρατηρούν τραπεζικοί αυτήν την φορά παράγοντες, εκλείπουν τα επενδυτικά projects τα οποία θα μπορούσαν να απελευθερώσουν χρηματοδοτικούς πόρους, εξού και υπάρχει ουσιαστική ανάγκη να συνδυασθούν προγράμματα του ΕΣΠΑ που είναι επενδυτικά προγράμματα, με στοχευμένο τραπεζικό δανεισμό. Οι αναλυτές πιθανολογούν ότι η ΕΚΤ θα διαμορφώσει το βασικό επιτόκιο στο 0,25% από 0,5% στη Σύνοδο του Δεκεμβρίου. Καθώς η απειλή του πληθωρισμού στην Ευρωζώνη δείχνει ανύπαρκτη ενώ την ίδια στιγμή η ανεργία κινείται σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, η ΕΚΤ προκειμένου να μην απειληθεί η αναιμική ανάκαμψη που ξεκίνησε το προηγούμενο τρίμηνο ενδέχεται ακόμη και μέσα στο έτος, όπως προβλέπουν οι αναλυτές, να δει τις πιθανότητες μία νέας πτώσης των επιτοκίων. Οι εκτιμήσεις αυτές άλλωστε είναι που οδηγούν και σε πίεση του ευρώ. Από την άλλη πλευρά η επίσκεψη Μπαρνιέ στην Ελλάδα σηματοδοτεί και μία καταγραφή από την πλευρά της Ευρωζώνης της ραγδαίας ανάκαμψης που σημειώνει το ελληνικό τραπεζικό σύστημα και η οποία αποτυπώνεται στις χρηματιστηριακές αγορές, με το τεράστιο ενδιαφέρον των ξένων funds για ελληνικούς τραπεζικούς τίτλους. Ελληνικές τράπεζες Βεβαίως θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο Μ. Μπαρνιέ ήταν και παραμένει υπέρμαχος της άποψης πως η Ευρωπαϊκή Ένωση χρειάζεται αυστηρότερους κανόνες για να αντιμετωπίσει τους κινδύνους που θέτουν οι τράπεζες που είναι πολύ μεγάλες για να καταρρεύσουν «too big to fail» όπως συνηθίζει να λέει. Αυτή ωστόσο η άποψη δεν μπορεί να αγγίξει τη δική μας χώρα, καθώς παρά το μεγάλο μέγεθος των 4 συστημικών τραπεζών (όχι όμως σε πανευρωπαϊκό επίπεδο) οι ελληνικές τράπεζες βρίσκονται στον στενό ευρωπαϊκό κύκλο των πλήρως ανακεφαλαιοποιημένων πιστωτικών ιδρυμάτων, δεν είναι μοχλευμένες και εφαρμόζουν τα ευρωπαϊκά πρότυπα στην αυστηρότερή τους εκδοχή, ελέγχονται δε σε πολύ μικρά χρονικά διαστήματα όσον αφορά την εφαρμογή των προτύπων αυτών. Υποβάλλονται δε σε αυστηρότατα stress tests ακόμη και με βάση τα πιο αυστηρά standards που προωθεί στην παρούσα φάση η Ε.Ε. για τα τεστ αντοχής των ευρωπαϊκών τραπεζών. Σημειώνεται ότι ο M. Μπαρνιέ είναι ο επίτροπος ο οποίος έχει «περάσει» περισσότερους νέους κανονισμούς για τον τραπεζικό κλάδο από ό,τι οποιοσδήποτε άλλος επίτροπος πριν από εκείνον.