Τα πέντε μηνύματα των ευρωεκλογών

Τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών είναι γνωστά, όπως και η σύνθεση της νέας Ευρωβουλής, η οποία δεν επιφυλάσσει δραματικές εκπλήξεις.





Οι αρχηγοί των κρατών και οι πολιτικές ομάδες θα ασχοληθούν πλέον με την κατανομή των θώκων, όπως των προέδρων της Κομισιόν, του Συμβουλίου και του Κοινοβουλίου, του υπεύθυνου για την εξωτερική πολιτική της Ε.Ε. και, φυσικά, των 27 επιτρόπων. Στην πράξη, λοιπόν, τα πάντα δείχνουν να κυλούν σαν να μην πέρασε ούτε μια μέρα. Κι όμως. Στα άδυτα των κοινοτικών και εθνικών επιτελείων, γνωρίζουν καλά πως οι ψηφοφόροι έστειλαν προχθές σαφέστατα μηνύματα. Ήδη, πολιτικοί και αναλυτές έχουν αρχίσει να τα μελετούν και να τα αξιολογούν, προκειμένου τα επόμενα (δύσκολα) χρόνια να μη βρεθούν μπροστά σε κάποιο «ατύχημα». Σε γενικές γραμμές, τα μηνύματα αυτά είναι πέντε.

Το πρώτο: Η δυσφορία των πολιτών που προσήλθαν στις κάλπες απέναντι στο ευρωπαϊκό και εθνικό πολιτικό κατεστημένο, απέναντι στην πολιτική λιτότητας που εφαρμόστηκε για την αντιμετώπιση της πρωτοφανούς οικονομικής κρίσης και προκάλεσε φτώχεια και στρατιές ανέργων, εκφράστηκε κυρίως με τη στροφή προς τα πάσης φύσης ακροδεξιά, εθνικιστικά, αντιμεταναστευτικά και λαϊκιστικά κόμματα. Κόμματα τα οποία, αφουγκραζόμενα την τάση που επικρατεί σε μεγάλο μέρος των κοινωνιών της Ευρώπης, δεν δίστασαν να κάνουν «σημαία» τους το αίτημα της εξόδου από την Ευρωζώνη ή ακόμη και από την ίδια την Ε.Ε. Με αυτή την τακτική, το Εθνικό Μέτωπο «σάρωσε» στις τάξεις των βιομηχανικών εργατών, των ανέργων και των νέων, συγκεντρώνοντας ποσοστά πολύ πάνω από τον μέσο όρο του (στους κάτω των 35 ετών ξεπέρασε το 30%).
Τα πέντε μηνύματα των ευρωεκλογών

Το δεύτερο: Ειδικά η πρωτιά της Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία και του Νάιτζελ Φάρατζ στη Βρετανία, καθώς και το γεγονός ότι περίπου ο ένας στους δύο Ιταλούς ψήφισαν κόμματα που απορρίπτουν την πολιτική των Βρυξελλών (ακόμη και ο νικητής Ματέο Ρέντσι κατέβηκε με γραμμή σύγκρουσης υπέρ των ιταλικών συμφερόντων...) αποτυπώνει μια νέα συμμαχία που συγκροτείται στις ισχυρές ευρωπαϊκές χώρες εναντίον της «γερμανικής Ε.Ε.». Ένα ιδιότυπο «συνεταιρισμό» ανάμεσα σε εργαζομένους και άνεργους από τη μία πλευρά και μεγάλες μερίδες των ελίτ από την άλλη, που για δικούς τους λόγους θέλουν να βάλουν φρένο στην κυριαρχία του Βερολίνου.
Τα πέντε μηνύματα των ευρωεκλογών

Το τρίτο: Η ευρωπαϊκή Αριστερά φαίνεται πως χάνει μια ιστορική ευκαιρία να αναβαπτιστεί πολιτικά και μάλιστα σε μια εποχή που εγκυμονεί κοσμογονικές ανατροπές και, θεωρητικά, την ευνοεί. Παρά το γεγονός ότι διατηρεί ισχυρή εκλογική βάση σε αρκετές χώρες του Νότου (πέρα από την Ελλάδα, στην Ισπανία η Ενωμένη Αριστερά και οι Podemos συγκέντρωσαν αθροιστικά 18%, ενώ στην Πορτογαλία τρία αριστερά κόμματα έφτασαν στο 19%), στη Γαλλία και την Ιταλία παραμένει εξαιρετικά αδύναμη, ενώ στο μεγαλύτερο μέρος της υπόλοιπης Ευρώπης είναι κυριολεκτικά ανύπαρκτη. Αυτό σημαίνει ότι στις πιο πολλές περιπτώσεις δεν υπάρχει σήμερα το υποκείμενο για την «έφοδο προς την (κυβερνητική) εξουσία».
Τα πέντε μηνύματα των ευρωεκλογών

Το τέταρτο: Η πλειονότητα των Ευρωπαίων αδιαφορεί για τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, κάνοντας την Ε.Ε. να μοιάζει -σε αυτό το επίπεδο- με τις ΗΠΑ, όπου οι πρόεδροι συνήθως εκλέγονται από το 40%-45% των πολιτών. Παρά την εντατική εκστρατεία των τελευταίων εβδομάδων, το μόνο που επετεύχθη ήταν η μέση συμμετοχή να μείνει σταθερή στα επίπεδα του 2009, δηλαδή στο 43%. Ειδικά δε σε ορισμένες χώρες, όπως αυτές του πρώην «ανατολικού μπλοκ», η κατάσταση είναι δραματική: όπως φαίνεται και στο σχετικό πίνακα, η προσέλευση στις περισσότερες κυμάνθηκε ανάμεσα στο 20%-30%, με το σχετικό ποσοστό στη Σλοβακία να φτάνει μετά βίας στο 13%(!) και στην Πολωνία των 40 σχεδόν εκατ. κατοίκων, που θέλει να παίξει αναβαθμισμένο ρόλο, να διαμορφώνεται στο 22,7%.

Και το πέμπτο μήνυμα: Σε πολλές χώρες -όπως Βρετανία, Πορτογαλία, Ιρλανδία, Γαλλία, Ελλάδα- τα κυβερνητικά κόμματα ή συνασπισμοί υπέστησαν σοβαρή ήττα και βρέθηκαν στη δεύτερη ή και την τρίτη θέση στις προχθεσινές ευρωεκλογές. Όμως, οι πρόεδροι και πρωθυπουργοί αυτών των χωρών δεν φαίνεται να οδηγούνται -τουλάχιστον άμεσα- στην πρόωρη προσφυγή στις εθνικές κάλπες, παρά τις πιέσεις από την αντιπολίτευση. Προφανώς, οι ηγέτες τους θεωρούν ότι «μπόρα είναι και θα περάσει» και ελπίζουν ότι οι ψηφοφόροι εκτόνωσαν προσωρινά την οργή τους. Θα δείξει...