Το «φθινόπωρο» των φωτοβολταϊκών

Ούτε τρία χρόνια δεν κράτησε η «άνοιξη» των φωτοβολταϊκών. Το «ελ ντοράντο» του 2011, όταν καθημερινά εκατοντάδες αγρότες, επιχειρηματίες και απλοί πολίτες συνέρρεαν στη ΔΕΗ και τη ΡΑΕ για μία άδεια φωτοβολταϊκού, μετατράπηκε σ' εφιάλτη μέσα σε χρόνο ρεκόρ.





Οι υψηλές εγγυημένες τιμές που έδινε το ελληνικό σύστημα για την ηλιακή ενέργεια - οι υψηλότερες στην Ευρώπη παρά τη μεγάλη ηλιοφάνεια- κατέρρευσαν. Πρώτα με την έκτακτη εισφορά 30% στο τζίρο και τώρα με το «new deal», που θα αντικαταστήσει την εισφορά με μεσοσταθμικό «κούρεμα» 29,50% στις τιμές και διαγραφή του 35% του ετήσιου τζίρου 2013.

Πρόκειται για τα κυριότερα μέτρα στο νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος ? Ενέργειας, το «new deal», για την εξάλειψη, σύμφωνα με το Μνημόνιο, το τεράστιου ελλείμματος του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ, άνω των 500 εκατ. Το new deal μειώνει τις τιμές και στις υπόλοιπες τεχνολογίες ΑΠΕ αλλά σε μικρότερο βαθμό.

«Το πρόβλημα είναι ότι δεν αποκλιμακώθηκαν οι εγγυημένες τιμές με βάση τη ραγδαία μείωση της τιμής του εξοπλισμού. Οι υψηλές τιμές συνέχισαν ακόμα και όταν το κόστος κατασκευής έπεσε σημαντικά, με αποτέλεσμα να εισρεύσουν στον κλάδο πάρα πολλοί επενδυτές και η εγκατεστημένη ηλιακή ισχύς να ξεπεράσει το 2013 τους στόχους για το 2020» εξηγεί ο κ. Στέλιος Λουμάκης, πρόεδρος του ΣΠΕΦ, του Συνδέσμου Παραγωγών Ενέργειας με Φωτοβολταϊκά (ΣΠΕΦ). Σήμερα η ισχύς των Φ/Β στη χώρα αγγίζει τα 2.400 MW από 100 MW το 2010.

Τα αργά αντανακλαστικά της πολιτείας, που δεν διέγνωσαν και δεν έλυσαν εγκαίρως το πρόβλημα ήταν αυτά που οδήγησαν ως εδώ, παρασύροντας χιλιάδες επενδυτές στη σημερινή κατάσταση. Η περικοπή των τιμών, όσο και κρίνεται αναγκαία, δεν αναιρεί το γεγονός ότι η ελληνική πολιτεία για ακόμα μία φορά άλλα έταξε και άλλα έπραξε.

Ολιγωρία
Η ολιγωρία στην αντιμετώπιση του προβλήματος είχε σαν αποτέλεσμα ο στόχος του 2020 για τη συνολική Φ/Β ισχύ να επιτευχθεί το 2013 με τις εγγυημένες τιμές όμως που ίσχυαν το 2006. Τότε κόστιζε 8 ευρώ το 1 Watt, ενώ σήμερα λόγω της εξέλιξης της τεχνολογίας κοστίζει 1,2 ευρώ/watt.. Οι υψηλές τιμές οδήγησαν σε αθρόες επενδύσεις και το σύστημα κατέρρευσε γιατί δεν είχε να πληρώσει. Τα κέρδη δεν ήταν ίδια για όλους τους παραγωγούς. Αλλοι απολάμβαναν αποδόσεις της τάξης του 40% -μέσα σε περίοδο κρίσης- και άλλοι 10-15%. Στο τέλος έφθασαν όλοι να πληρώνονται με 6-7 μήνες καθυστέρηση, με δάνεια και τοκοχρεολύσια να τρέχουν κλπ.

Ενα από τα βασικά ζητούμενα , αναφέρει ο κ. Λουμάκης, είναι να υπάρξει σύγκλιση στην απόδοση . Όμως με το «new deal» παρατηρούνται αποδόσεις ανά έργο , όπως μετρούνται με βάση το IRR (Internal Rate of Return) , που κυμαίνονται από 10% ως 18% . Ο ΣΠΕΦ έχει προτείνει τροποποιήσεις στους συντελεστές περικοπής ανά κατηγορία Φ/Β που να οδηγούν το ΙRR ανά πρότζεκτ κοντά στο 14%, διατηρώντας τη μεσοσταθμική μείωση 29,50% .

Το κούρεμα διαφοροποιείται ανάλογα με το χρόνο σύνδεσης στο σύστημα, την επιδότηση κλπ. Υπάρχει μία κατηγορία Φ/Β πάρκων , από τα νεώτερα και μεγαλύτερα, που διατηρεί απόδοση, γύρω στο 18%.

Μεγάλος «πονοκέφαλος» είναι τα δάνεια. Με άλλα χρηματοοικονομικά δεδομένα οι επενδυτές πήραν δάνειο για ένα Φ/Β πάρκο και με εντελώς διαφορετικά καλούνται να το αποπληρώσουν. Τους τελευταίους μήνες το υπουργείο Περιβάλλοντος ήταν σε διαβουλεύσεις με τις τράπεζες, προκειμένου να βρεθεί η χρυσή τομή. Ρύθμιση για τα δάνεια το new deal δεν προβλέπει. Πληροφορίες αναφέρουν ότι θα επιδιωχθεί κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου στη Βουλή να υπάρξει δέσμευση των τραπεζών για ευνοϊκότερη μεταχείριση. Ο ΣΠΕΦ ζητεί να τεθεί πλαφόν τοκοχρεωλυσίων, στο 50% του τζίρου κάθε έργου.. Οι τραπεζίτες, που ανησυχούν για νέο κύμα κόκκινων δανείων, μιλούν μέχρι στιγμής για κατά περίπτωση εξέταση της κατάστασης,και δείχνουν να συζητούν τη παράταση δανείων, ανάλογα με το προφίλ κάθε επένδυσης.

Οι υφιστάμενες συμβάσεις πώλησης ενέργειας στο σύστημα θα επεκταθούν κατά 5 χρόνια, από 20 σήμερα, έναντι 8 χρόνων που ζητούν οι παραγωγοί.

Το νομοσχέδιο μειώνει τις ταρίφες και για τα οικιακά Φ/Β, τα οποία εξαιρούνται από τη διαγραφή του 35% του τζίρου 2013, εξαίρεση που ο ΣΠΕΦ ζητεί να καταργηθεί, όπως και το μπόνους 10% στα αγροτικά Φ/Β.

Τέλος, οι περισσότεροι φορείς επιμένουν στη διατήρηση της απαγόρευσης εγκατάστασης Φ/Β.

ΧΥΤΑ
«Ψαλίδι» και για το αεριο

Μεγάλη μείωση στις εγγυημένες τιμές, της τάξης του 27,51% υφίστανται με το new deal οι μονάδες που επεξεργάζονται το αέριο στα ΧΥΤΑ. Πρόκειται για μία περικοπή σχεδόν ανάλογη των φωτοβολταϊκών, παρότι οι μονάδες αυτές, με συνολική εγκαταστημένη ισχύ μόλις 47 MW δεν έχουν παρά ελάχιστη επίπτωση στο έλλειμμα και οι ταρίφες τους ήταν σχετικά χαμηλές, κοντά στην Οριακή Τιμή του Συστήματος. Πρέπει να διευκρινιστεί ότι στις υπόλοιπες κατηγορίες βιοαερίου και βιομάζας, η περικοπή είναι μικρή π.χ. στη βιομάζα (καύση, πυρόλυση, αεριοποίηση) στα 198 ευρώ/MWh από 200 ευρώ/MWh, στην αναερόβια χώνευση βιομάζας στα 198 ευρώ/MWh από 220 ευρώ κ.λπ.