Τι σχεδιάζει ο Ντράγκι για τα δάνεια των επιχειρήσεων

Αμεση λύση στο έντονο πρόβλημα της ρευστότητας που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις κατά την παρατεταμένη κρίση θα δώσει αμέσως μετά τις ευρωεκλογές στις χώρες της Ευρωζώνης και επομένως και στην Ελλάδα ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι.





Με το σχέδιο του Ντράγκι θα αποκομίσουν σημαντικά οφέλη οι ευρωπαϊκές οικονομίες του Νότου, αφού στόχος είναι να ενισχυθεί η ρευστότητα στις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις, που αποτελούν τη «ραχοκοκαλιά» μιας οικονομίας, το οποίο θα οδηγήσει σε επενδύσεις και θα βελτιώσει την αγορά εργασίας.

Η λύση είναι απλή και περνά από τα «χέρια» της ΕΚΤ, αν και ο Ντράγκι, για να υλοποιήσει ένα τέτοιο σχέδιο, επιθυμεί και τη στήριξη της Κομισιόν, και θα την έχει στον μέγιστο βαθμό, εφόσον αναδειχθεί πρόεδρος της Κομισιόν ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, ο οποίος λέγεται ότι είναι φαβορί. Ομως ακόμη και αν αναλάβει ο Μάρτιν Σουλτς τη θέση του προέδρου της Κομισιόν, πάλι θα έχει τη στήριξή του ο Ντράγκι, λένε πληροφορίες από τις Βρυξέλλες.

Ειδικότερα, στο σκεπτικό του Ντράγκι εντάσσεται ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον «εργαλείο» για τη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας και δεν είναι άλλο από την τιτλοποίηση εταιρικών δανείων.

Για παράδειγμα, οι ελληνικές τράπεζες θα τιτλοποιούν τα δάνεια που έχουν χορηγήσει σε Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις και θα λαμβάνουν κεφάλαια ρευστότητας ύψους, σχεδόν, το ισόποσο, έναντι του ευρωπαϊκού βασικού επιτοκίου (0,25%).

Διπλό όφελος
Οι τράπεζες θα μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν τα κεφάλαια αυτά για τη χορήγηση νέων εταιρικών δανείων, ενώ παράλληλα θα πληρώνονται τους τόκους των υφιστάμενων με βάση τις δανειακές συμβάσεις που έχουν συνάψει με τις επιχειρήσεις, τα οποία είναι πολύ υψηλότερα από το 0,25% που θα χρεώνονται από την ΕΚΤ. Εκτός από το όφελος αυτό, οι τράπεζες θα μπορέσουν να βελτιώσουν τη σχέση «κόκκινων» δανείων επί των συνολικών δανείων, διότι αφενός τα νέα κριτήρια στις χορηγήσεις είναι πολύ πιο αυστηρά και αφετέρου τα πιστωτικά ιδρύματα έχουν μελετήσει ενδελεχώς τους κλάδους και έχουν ξεχωρίσει αυτούς που θα χρηματοδοτήσουν, δηλαδή αυτούς που πιστεύουν ότι θα έχουν ανάπτυξη.

Η τιτλοποίηση εταιρικού χρέους, αν γίνει σε σημαντική κλίμακα και με σαφείς όρους χρήσης της χρηματοδότησης, μπορεί να έχει σημαντικά πλεονεκτήματα. Αυξάνει τη ρευστότητα και μειώνει το κόστος χρήματος για τις επιχειρήσεις. Επίσης, βάζει φρένο στον αποπληθωρισμό και αυξάνει την κυκλοφορία του χρήματος.

Ο Ντράγκι είναι διατεθειμένος να δώσει μία ώθηση στις οικονομίες για να επιτευχθεί ανάκαμψη. Γι' αυτό, εφόσον υλοποιήσει το εν λόγω σχέδιο, θα υπάρξει αυστηρός έλεγχος στις τράπεζες όσον αφορά την κατεύθυνση των κεφαλαίων ρευστότητας που θα δίνει η ΕΚΤ. Ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας δεν θέλει να επαναληφθεί το παράδειγμα της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (FED) όπου οι τράπεζες έπαιρναν τη ρευστότητα και κερδοσκοπούσαν στα χρηματιστήρια, προκειμένου να αποκομίσουν βραχυπρόθεσμα κέρδη, αντί να τα διοχετεύσουν στην οικονομία, περίπτωση στην οποία θα έπαιρνε χρόνια για τα ίδια κέρδη. Παράλληλα, ο κ. Ντράγκι εξετάζει και άλλες τρεις λύσεις για την ποσοτική χαλάρωση προκειμένου να «νικήσει» την απειλή του αποπληθωρισμού.

Συγκεκριμένα, εκτός από την ενίσχυση της εταιρικής ρευστότητας, ο επικεφαλής της ΕΚΤ εξετάζει:

Την αγορά κρατικού χρέους από την ΕΚΤ προκειμένου οι τόκοι του, πλέον, να είναι πολύ πιο κάτω του 1%,
Την έκδοση ευρωομολόγων και
Την έκδοση ομολόγων για την υλοποίηση έργων (project bonds).

Με τα όπλα αυτά η ισοτιμία του ευρώ αναμένεται να υποχωρήσει από το περίπου 1,4 στο περίπου 1,2, όπου οι περισσότερες οικονομίες της Ευρωζώνης μπορούν να λειτουργήσουν ανταγωνιστικά και εξαγωγικά. Ωστόσο, η Ιταλία και η Ελλάδα δεν θα ωφεληθούν όσο οι υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης, καθώς η ενδεδειγμένη ισοτιμία γι' αυτές θα έπρεπε να μειωθεί στο περίπου 1,07.

Επιπλέον, η Γερμανία στέκεται σθεναρά μπροστά σε ένα ενδεχόμενο ευρωομολόγου, παρά το γεγονός ότι ο πληθωρισμός της Ευρωζώνης βρίσκεται σε χαμηλά 4ετίας και συγκεκριμένα στο 0,5%, με 8 χώρες να βρίσκονται είτε στο όριο του αποπληθωρισμό είτε στον αποπληθωρισμό.

Η ανάγκη για ποσοτική χαλάρωση αναγνωρίζεται από όλες τις χώρες, καθώς όταν οι καταναλωτές γνωρίζουν ότι οι τιμές βαίνουν μειούμενες δεν προχωρούν σε αγορές, περιμένοντας να φθάσουν στο χαμηλότερο σημείο. Ετσι, ο τζίρος στις αγορές υποχωρεί και τα «γρανάζια» της οικονομίας «σκουριάζουν».

Επίσης, η Γερμανία συνεχίζει να βλέπει με «κακό» μάτι την αγορά κρατικού χρέους από την ΕΚΤ, ενώ η έκδοση ευρωομολόγου απορρίφθηκε από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα που πιθανότατα θα κερδίσει την ηγεσία των Βρυξελλών.

Οσον αφορά τα ομόλογα για την υλοποίηση έργων απαιτούν την ανάπτυξη ισχυρού εποπτικού μηχανισμού ο οποίος δεν υπάρχει, αλλά εναλλακτικά θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ο υπάρχων μηχανισμός της ΕΕ για ΕΣΠΑ κ.λπ.

Πρόβλημα στις γερμανικές τράπεζες
Πιο σκληρά τα stress tests της ΕΚΤ

Την ανάκτηση της εμπιστοσύνης στις ευρωπαϊκές τράπεζες επιχειρεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μέσω των αυστηρών προδιαγραφών όρων που έθεσε για τα πανευρωπαϊκά stress tests, ενώ παράλληλα όλα τα «μάτια» είναι στραμμένα στις δύο μεγαλύτερες γερμανικές τράπεζες, την Deutsche Bank και την Commerzbank.

Ηδη στην Deutsche Bank έχει ξεσπάσει διαμάχη μεταξύ των μετόχων και της διοίκησης, γεγονός το οποίο έχει οδηγήσει την ηγεσία της μεγαλύτερης γερμανικής τράπεζας να εξετάσει το ενδεχόμενο αύξησης μετοχικού κεφαλαίου. Οσον αφορά την Commerzbank, η κυβέρνηση ήδη έχει υπολογίσει τη νέα κεφαλαιακή «ένεση» που πιθανότατα θα χρειαστεί να κάνει ή να προχωρήσει σε σημαντική απομόχλευση. Υπενθυμίζεται ότι το γερμανικό Δημόσιο έχει ήδη το 17% της Commerzbank, το οποίο έχει προσπαθήσει να πουλήσει σε ξένες τράπεζες χωρίς επιτυχία. Το μεγάλο πλήγμα που δέχτηκε η Commerzbank στην παγκόσμια κρίση προέρχεται κυρίως από τις χορηγήσεις της στη ναυτιλία. Το ναυτιλιακό της χαρτοφυλάκιο στο τέλος του 2012 περιελάμβανε «κόκκινα» δάνεια που αντιστοιχούσαν στο 25% και γι' αυτό η διοίκηση της τράπεζας έχει προσπαθήσει πολλάκις να το πουλήσει, χωρίς επιτυχία. Εφόσον προκύψουν κεφαλαιακές ανάγκες στις γερμανικές τράπεζες, θα κλονιστεί η εμπιστοσύνη στο σύνολο του τραπεζικού συστήματος της χώρας.

Διεθνείς αναλυτές εκτιμούν ότι κεφαλαιακές ανάγκες θα προκύψουν και στα τραπεζικά συστήματα της Ιταλίας, της Γαλλίας και της Ισπανίας λόγω των αυξημένων μη εξυπηρετούμενων δανείων που έχουν στα χαρτοφυλάκιά τους.

Από την ελληνική πλευρά, από τα ευρωπαϊκά stress tests ενδέχεται να προκύψουν νέες κεφαλαιακές ανάγκες, λόγος για τον οποίον οι τράπεζες στα σχέδια αναδιάρθρωσης που θα καταθέσουν μέχρι τα μέσα Μαΐου θα έχουν συνεκτιμήσει το δυσμενές σενάριο, αντί του βασικού με το οποίο καθορίστηκαν οι ανάγκες στα αποτελέσματα των stress tests που ανακοινώθηκαν τον Μάρτιο. Συγκεκριμένα, στα σχέδια περιλαμβάνονται ενέργειες που προβλέπουν πωλήσεις στοιχείων του ενεργητικού τους, δηλαδή θυγατρικές σε Ελλάδα και εξωτερικό, όπως για παράδειγμα τις ασφαλιστικές εταιρείες τους, τις ξενοδοχειακές μονάδες τους κ.λπ. Επιπλέον, για τον ίδιο λόγο έχει προταθεί στις διοικήσεις των συστημικών τραπεζών να προβούν και σε προληπτικές ενέργειες που θα ενισχύσουν περαιτέρω τα κεφάλαιά τους.

Υπενθυμίζεται ότι οι κεφαλαιακές ανάγκες της Alpha Bank ανήλθαν στα 262 εκατ. ευρώ στο βασικό σενάριο και στα 560 εκατ. ευρώ στο δυσμενές. Αμέσως μετά η Alpha Bank άντλησε από τις ξένες αγορές 1,2 δισ. ευρώ. Οι κεφαλαιακές ανάγκες της Πειραιώς στο βασικό σενάριο ανήλθαν στα 425 εκατ. ευρώ και στο δυσμενές στα 757 εκατ. ευρώ, ενώ άντλησε από ιδιώτες επενδυτές κεφάλαια ύψους 1,75 δισ. ευρώ. Για την Εθνική Τράπεζα τα stress tests έδειξαν κεφαλαιακές ανάγκες ύψους 2,183 δισ. ευρώ στο βασικό σενάριο και στο δυσμενές 2,502 δισ. ευρώ. Η ΕΤΕ έχει ήδη δρομολογήσει αύξηση μετοχικού κεφαλαίου 2,5 δισ. ευρώ, την οποία θα ολοκληρώσει λίγο μετά τα μέσα του μήνα. Η Eurobank ολοκλήρωσε την αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της ύψους 2,86 δισ. ευρώ καλύπτοντας τις κεφαλαιακές ανάγκες του βασικού σεναρίου, ενώ στο δυσμενές σενάριο οι κεφαλαιακές ανάγκες της ανέρχονται σε 4,980 δισ. ευρώ.

Οι παραδοχές
Οι ευρωπαϊκές τράπεζες θα πρέπει να αποδείξουν ότι μπορούν να ανταποκριθούν στις προκλήσεις μιας μεγάλης πτώσης στις αξίες των ομολόγων, της περιουσίας και των μετοχών. Η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή έδωσε στη δημοσιότητα τις βασικές παραδοχές του δυσμενούς σεναρίου. Σύμφωνα με αυτό, η οικονομία της ΕΕ θα συρρικνωθεί κατά 0,7% φέτος και κατά 1,5% το επόμενο έτος, ενώ το 2016 θα καταγράψει οριακή αύξηση. Ο δείκτης ανεργίας στις 28 χώρες-μέλη της ΕΕ θα φτάσει στο 13% έως το 2016, ενώ παράλληλα οι τιμές των μετοχών θα καταρρεύσουν. Το σενάριο προβλέπει, επίσης, πτώση των τιμών των ακινήτων κατά 20%.

Επίσης οι τράπεζες πρέπει να είναι προετοιμασμένες για μια ευρύτερη παγκόσμια κρίση, με την ανάπτυξη στους κύριους εμπορικούς εταίρους -ΗΠΑ, Κίνα και Ρωσία- να πέφτει κατακόρυφα.

Επίσης προβλέπονται απότομες υποτιμήσεις νομισμάτων στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, όπως η Πολωνία και η Ουγγαρία.

Η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή πραγματοποίησε επίσης μια βασική αλλαγή στη μεθοδολογία που παρουσιάστηκε τον Ιανουάριο, κατά την οποία οι τράπεζες θα πρέπει να διαμορφώσουν τα χαρτοφυλάκια συναλλαγών των κρατικών ομολόγων τους με την αξία της αγοράς.

Αυτό σημαίνει ότι οι τράπεζες τώρα θα πρέπει επίσης να αναλάβουν τις ζημίες σε ορισμένα κρατικά ομόλογα στα τραπεζικά βιβλία τους. Οι μεταβολές στην αξία των ομολόγων με την ένδειξη «διαθέσιμα προς πώληση» θα πρέπει να πραγματοποιηθούν σταδιακά, ανέφερε η ΕΒΑ, ξεκινώντας με το 20% των πιθανών απωλειών φέτος, για να φτάσουν στο 60% το 2016.

Οι τράπεζες που θα παρουσιάσουν κεφαλαιακό έλλειμμα θα έχουν 9 μήνες περιθώριο να κάνουν τις απαραίτητες κινήσεις για να το καλύψουν, από τον Οκτώβριο που θα ανακοινωθούν τα επίσημα αποτελέσματα.