Πού οφείλεται το ναυάγιο της Δευτέρας; Τι θα ακολουθήσει;

Νομίζω ότι κανείς μας δεν περίμενε ότι το Eurogroup της Δευτέρας 16-2-2015 θα είχε τέτοια κατάληξη.



Οι περισσότεροι περιμέναμε μια σκληρή στάση των δανειστών μας, η οποία όμως θα μαλάκωνε με κάποιες ανώδυνες παραχωρήσεις και τελικά θα άρχιζε να διαμορφώνεται η προοπτική για μια συμφωνία που θα εξυπηρετούσε και τις δύο πλευρές.

Αντί για αυτό, η ελληνική πλευρά κλήθηκε να συμφωνήσει ότι θα συνεχίσουμε χωρίς παρεκκλίσεις το πρόγραμμα που γύρισε την ελληνική οικονομία πολλά χρόνια πίσω και αφαίρεσε την ελπίδα από την ελληνική κοινωνία. Ταυτόχρονα, εξέθετε απίστευτα το κυβερνών κόμμα, αφού θα δεχόταν να κάνει την περίφημη «κωλοτούμπα», ξεπουλώντας γρήγορα όλες τις υποσχέσεις που είχε δώσει στον ελληνικό λαό και οι οποίες το έφεραν στην εξουσία.

Γιατί, λοιπόν, φτάσαμε σε αυτή την κατάσταση; Για ποιο λόγο οι δανειστές μας σκλήρυναν τόσο πολύ τη στάση τους; Έχουν αποφασίσει να ρισκάρουν ένα Grexit; Ποια θα είναι η στάση τους στη συνέχεια; Η δική μου ανάγνωση των γεγονότων αυτών οδηγεί στις εξής διαπιστώσεις και συμπεράσματα:

(α) Η Γερμανία δεν θέλει την πολιτική προσέγγιση των προβλημάτων των χωρών της Ε.Ε.

Η Ελλάδα προσπάθησε, πολύ σωστά, να αναζητήσει πολιτική λύση στα προβλήματα που αντιμετωπίζει και τα οποία κατά ένα μέρος οφείλονται στο Μνημόνιο (κατά το μεγαλύτερο μέρος πάντως οφείλονται στη στρεβλή δομή του κράτους και της οικονομίας και στο ότι το κομματικό συμφέρον προηγείται πάντοτε του εθνικού συμφέροντος). Έτσι, επεδίωξε μια συμφωνία «επί της αρχής», η οποία θα εξειδικευόταν στη συνέχεια, γι' αυτό πρότεινε μια μεταβατική περίοδο 3-4 μηνών.

Η Γερμανία, όμως, η οποία είναι ο δανειστής που πληρώνει τα πιο πολλά, θέλει να αποφύγει με κάθε τρόπο αυτή την προσέγγιση. Αν γίνει αποδεκτή η λογική της πολιτικής προσέγγισης (η οποία οδηγεί στο βάθος στην αλληλεγγύη), αυτή θα πρέπει να εφαρμοσθεί αύριο στην Ισπανία, μεθαύριο στην Ιταλία κ.λπ. Αντίθετα, αν παραμείνει η τεχνοκρατική ή λογιστική προσέγγιση, τα νούμερα θα «βγαίνουν» ανεξάρτητα από τις κοινωνικές επιπτώσεις των εφαρμοζόμενων προγραμμάτων.

Γι' αυτό, οδηγηθήκαμε στην τεχνοκρατική επεξεργασία των ελληνικών προτάσεων κατά το προηγούμενο Σαββατοκύριακο, όπου προφανώς διαπιστώθηκε ότι χρειάζεται αρκετός χρόνος για να μεταφρασθούν σε αριθμούς. Και αν διαπιστωνόταν, μερικούς μήνες μετά, ότι ανεβάζουν το κόστος διάσωσης και τελικά το άμεσο ή έμμεσο κούρεμα γινόταν αναπόφευκτο; Και το προηγούμενο που θα δημιουργούσε αυτή η αλλαγή πλεύσης; Για να αποφευχθούν όλα αυτά τα ρίσκα, μια ήταν η λύση: Ξαναμπείτε τώρα στο Πρόγραμμα, το οποίο ξέρουμε πόσο κοστίζει και βλέπουμε μετά.

(β) Εχουμε συμμάχους

Οι δανειστές μας, πάντως, πιέζονται από τις ΗΠΑ να εξαντλήσουν τα περιθώριά τους στην αντιπαράθεση με εμάς, για συγκεκριμένους λόγους: Πέραν της γεωπολιτικής θέσης μας (η οποία αποκτά μεγαλύτερη αξία στη σημερινή συγκυρία), τις ΗΠΑ απασχολεί το εξής: Η Ευρώπη απειλείται με αποπληθωρισμό, ο οποίος μπορεί να την οδηγήσει στην ύφεση (το σαράκι αυτό κράτησε την ιαπωνική οικονομία «άρρωστη» πάνω από 10 χρόνια). Αν η Ελλάδα βγει από το ευρώ, το κακό σενάριο γίνεται πιθανότερο. Σε μια τέτοια περίπτωση, η μείωση της αγοραστικής δύναμης της Ευρώπης σε συνδυασμό με την υποτίμηση του ευρώ (που θα ενταθεί) περιορίζουν τις αμερικάνικες εξαγωγές.

«Σύμμαχός» μας είναι επίσης και ο «φόβος του αγνώστου», δεδομένου ότι δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει με ικανοποιητική ακρίβεια τις επιπτώσεις ενός Grexit.

(γ) Να αποδεσμευτεί η κυβέρνηση από τις προεκλογικές (ανέφικτες σε κάποιο βαθμό) υποσχέσεις της

Η ασφυκτική προθεσμία που δόθηκε στην Ελλάδα τη Δευτέρα, εντάσσεται σε μια τακτική περιορισμού των περιθωρίων διαπραγμάτευσης και σε συνδυασμό με την απειλούμενη διακοπή της παροχής ρευστότητας στις ελληνικές τράπεζες, διαμορφώνει τις προϋποθέσεις εγκλωβισμού της ελληνικής κυβέρνησης σε μια λογική υπαναχώρησης, προ της απειλούμενης μεγάλης εθνικής ζημίας. Είναι, επομένως, μια κίνηση τακτικής. Πιστεύω ότι υπάρχει η διάθεση να βρεθεί λύση, αρκεί να κάνουμε και εμείς 1-2 βήματα πίσω.

Προφανώς, η ελληνική κυβέρνηση δεν πρέπει να θεωρήσει ότι είναι απαραίτητο να ανταποκριθεί (με πράξεις ή με λόγια) στα όσα υποσχέθηκε προεκλογικά και έτσι να κρατήσει μια ανελαστική θέση. Άλλωστε, είναι κοινό μυστικό ότι αυτά που διεκδικεί σήμερα απέχουν ελάχιστα από αυτά που ίσχυαν μέχρι τις εκλογές. Εμείς χαρήκαμε τον αγώνα της, αλλά δεν τρέφουμε αυταπάτες: Είναι προτιμότερο να μείνουμε στο εφικτό παρά να καταστραφούμε από πείσμα.

Συμπερασματικά, να ελπίζουμε σε κάποια λύση, αρκεί να εγκαταλείψουμε τις «ηρωικές» κορόνες, να κρατήσουμε μόνο τις απαραίτητες «κόκκινες γραμμές» και να γίνουμε πιο πρακτικοί στη συνέχεια…