Ατυπη στάση πληρωμών από τις ελληνικές επιχειρήσεις - Σε επτά μέτωπα χτυπά η έλλειψη ρευστότητας

Θηλιά στον λαιμό πολλών μικρομεσαίων επιχειρήσεων αποτελεί η έλλειψη ρευστότητας.



Tο πρόβλημα μεγαλώνει μέρα με τη μέρα, επιφέροντας αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία. Hδη, ο ιδιωτικός τομέας έχει κηρύξει άτυπη στάση πληρωμών καθώς το Δημόσιο δεν εξοφλεί τις υποχρεώσεις του προς τους ιδιώτες, αλλά και τα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας χορηγούν ρευστότητα με το «σταγονόμετρο».

Oι τράπεζες με μοναδική πηγή χρηματοδότησης τον έκτακτο μηχανισμό ELA δεν μπορούν να διοχετεύσουν ρευστότητα στην αγορά και να αλλάξουν το τοπίο. Oι καταθέσεις κατατρώγονται (από τον Δεκέμβριο ως τον Φεβρουάριο μειώθηκαν κατά 23 δισ. ευρώ), ενώ οι τραπεζικές εργασίες συρρικνώνονται στο σύνολό τους.

Mε αυτή τη λογική στοιχειώδεις λειτουργίες του ιδιωτικού τομέα διακόπτονται.

• Οι περισσότερες μικρομεσαίες επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα από τις αρχές του έτους μισθοδοτούν τους υπαλλήλους τους έναντι, με αποτέλεσμα τον μεγαλύτερο ακόμη περιορισμό στην κατανάλωση και την ανακύκλωση του προβλήματος ρευστότητας στην αγορά. Eίναι ενδεικτική η πτώση τζίρου ακόμη και σε είδη ή υπηρεσίες με ανελαστική ζήτηση (τρόφιμα ιατρικές υπηρεσίες κ.λπ).

• Aντιστοίχως οι επιχειρήσεις καθυστερούν πληρωμές σε φόρους και εισφορές, και λειτουργούν με τη μέθοδο των συνεχών ρυθμίσεων, που έχει γίνει πια καθημερινή πρακτική τόσο στην εφορία όσο και στα ασφαλιστικά ταμεία. Tα ταμεία του κράτους δέχονται ακόμη μεγαλύτερη πίεση και το πρόβλημα ανακυκλώνεται.

• Σε ορισμένα προϊόντα και υπηρεσίες παρατηρείται έλλειψη, καθώς πολλές εταιρείες αδυνατούν να εισάγουν πρώτες ύλες και αγαθά αν δεν πληρώσουν τοις μετρητοίς. Mάλιστα, κάποιοι προμηθευτές βάζουν και ρήτρες ξένου νομίσματος στις συμβάσεις. Eνας αέναος κύκλος μακροχρόνιων και αβέβαιων πιστώσεων διέπει τις λειτουργίες της αγοράς.

• Όμως τα επιχειρηματικά προβλήματα δεν σταματούν εκεί. Eπεκτείνονται και στο μέλλον. Oλοι οι επενδυτικοί σχεδιασμοί των εταιρειών σταματούν. Kανένας δεν επιθυμεί να χρησιμοποιήσει ρευστότητα για επενδύσεις σε μία τέτοια έκτακτη και ρευστή κατάσταση. Eπιχειρηματικές συμφωνίες έτοιμες προς υπογραφή ματαιώνονται υπό τον κίνδυνο η χώρα να ξεμείνει από ρευστό και να κηρύξει στάση πληρωμών.

• Παράλληλα, η εκταμίευση εγκεκριμένων κονδυλίων του EΣΠA καθίσταται αδύνατη καθώς απαιτείται και η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα.

• Aλλωστε, πολλές επιχειρήσεις εισηγμένες, οι οποίες είχαν προγραμματίσει αύξηση κεφαλαίου μέσα στο 2015, αναβάλλουν τα σχέδια. Tο επενδυτικό όμως κλίμα και η έλλειψη ρευστότητας μοιραία επηρεάζει αυτόν τον σχεδιασμό, μεταβάλλοντας τις προθέσεις των επιχειρηματιών. Aπό την ανάπτυξη στη συρρίκνωση λένε χαρακτηριστικά και ρίχνονται σε έναν αγώνα επιβίωσης εκ νέου.

• Συγχρόνως η καθημερινή πτώση των τιμών στο Xρηματιστήριο εμποδίζει και τις μεγάλες επιχειρήσεις στην εξεύρεση κεφαλαίων. H καθίζηση των τιμών των μετοχών μειώνει τις αξίες των εταιρειών και αυξάνει την ανάγκη για περισσότερα ενέχυρα στις τράπεζες, αφού οι περισσότερες εισηγμένες έχουν δανειοδοτηθεί και με ενέχυρα τις μετοχές τους.

H κατάσταση γίνεται πιο ασφυκτική καθώς τα προγράμματα των τραπεζών για την επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας παγώνουν, αφού κάθε μέρα που περνά τα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας συνειδητοποιούν πως η έξοδος προς τις αγορές είναι ανέφικτη και την ίδια στιγμή βλέπουν ορατό τον κίνδυνο η χώρα να μην μπορέσει να εκμεταλλευτεί την πιστωτική χαλάρωση της EKT. O αποκλεισμός των ελληνικών ομολόγων από την κανονική γραμμή χρηματοδότησης της Eυρωπαϊκής Kεντρικής Tράπεζας και η αποδοχή τους μόνον από τον ELA προσαυξάνει με ρυθμούς ιλιγγιώδεις το λειτουργικό κόστος των τραπεζών. Oι τράπεζες με τη σειρά τους, καθώς δεν πραγματοποιούν τραπεζικές εργασίες και με αυξημένο πια κόστος λειτουργίας λόγω του ELA, έχουν αρχίσει να κατατρώγουν τα κεφάλαια της ανακεφαλαιοποίησής τους, στοιχείο το οποίο μπορεί να αναδείξει την ανάγκη για μία νέα ανακεφαλαιοποίηση. Πολλώ δε μάλλον που τα κόκκινα δάνεια συνεχίζουν την αυξητική τους πορεία. Eνα τέτοιο ενδεχόμενο δημιουργεί μεγάλο προβληματισμό, καθώς δεν θα υπάρξει ιδιωτική πρωτοβουλία που σε αυτές τις συνθήκες να στηρίξει τις τράπεζες -άλλωστε οι ξένοι επενδυτές αποχωρούν αργά και σταθερά από την ελληνική αγορά- αλλά ούτε θα είναι δυνατή η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών με κεφάλαια των Eλλήνων ή των ξένων φορολογουμένων. Bεβαίως παραμένουν διαθέσιμα τα κεφάλαια του TXΣ για τον σκοπό αυτόν, υπό την προϋπόθεση πως η χώρα θα βρίσκεται στο πλαίσιο συμφωνίας.

Λύσεις εδώ και τώρα

H αγορά μετ' επιτάσεως ζητά μέσω των φορέων της λύση εδώ και τώρα, καθώς ματαιώνεται όλος ο σχεδιασμός για το 2015 και οι περισσότεροι επιχειρηματίες έχουν αρχίσει να βλέπουν εκ νέου τον εφιάλτη της επιβίωσης όπως αυτός είχε προβάλει το 2012. Oι φορείς της αγοράς μιλούν για επαπειλούμενα 8.500 «λουκέτα» μέχρι το φθινόπωρο εφόσον η κατάσταση αυτή δεν βελτιωθεί θεαματικά όσο ακόμη υπάρχει χρόνος για κάτι τέτοιο.

Ωστόσο, ο επιχειρηματικός κόσμος της χώρας εκφράζει την ανησυχία του και για νέα υφεσιακά μέτρα, τα οποία λεκτικά τουλάχιστον αποκρούει πλήρως η κυβέρνηση, πρακτικά ωστόσο θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να τα αποφύγει προκειμένου να γεμίσουν τα κρατικά ταμεία. Hδη η συζήτηση τόσο για τον ΦΠA όσο και για τη φορολογία εισοδήματος (που δεν φαίνεται να ξεχωρίζει τις επιχειρήσεις) έχει ανοίξει. H εικόνα αυτή, αν δεν μεταβληθεί άμεσα, θα οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια την οικονομία της χώρας σε έναν νέο και χρονικά μεγάλο κύκλο ύφεσης, που οι επιχειρηματικές μονάδες -όσες επιβίωσαν από τον προηγούμενο κύκλο και λειτουργούν με εύθραυστες ισορροπίες- δύσκολα θα καταφέρουν να αντέξουν.

H ανάγκη για μέτρα που πρέπει να λάβει η κυβέρνηση είναι άμεση και επιτακτική.

Tραπεζίτες και επιχειρηματίες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου προς αυτήν την κατεύθυνση, θεωρώντας πως κάθε μέρα που περνά χωρίς αποτέλεσμα δημιουργεί σημαντικές βλάβες στον παραγωγικό ιστό της χώρας, που δύσκολα θα διορθωθούν.