Είκοσι πέντε ασφαλιστικές διατάξεις δίνουν τη δυνατότητα εξόδου σε περίπου 300.000 εργαζόµενους που µπήκαν στην αγορά εργασίας µέχρι 31 Δεκεµβρίου 1982.
Για τους «παλαιούς ασφαλισµένους» ισχύει ειδικό καθεστώς συνταξιοδότησης, µε τις ευνοϊκότερες ρυθµίσεις να ισχύουν σε δηµόσιο και ευρύτερο δηµόσιο τοµέα.
Μια σειρά ευνοϊκών ρυθµίσεων επιτρέπουν την «έξοδο» των µισθωτών του δηµόσιου και ευρύτερου δηµόσιου τοµέα ακόµα και ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας.
Θετικές διατάξεις ισχύουν για τις µητέρες στο Δηµόσιο και στα περισσότερα Ταµεία, ωστόσο δεν προβλέπεται ειδικό καθεστώς σε ΟΑΕΕ, ΟΓΑ και σε κάποια ταµεία του ΕΤΑΑ.
Είκοσι πέντε ασφαλιστικές διατάξεις δίνουν τη δυνατότητα εξόδου σε περίπου 300.000 εργαζόμενους που μπήκαν στην αγορά εργασίας μέχρι 31 Δεκεμβρίου 1982. Για τους «παλαιούς ασφαλισμένους» ισχύει ειδικό καθεστώς συνταξιοδότησης, με τις ευνοϊκότερες ρυθμίσεις να ισχύουν σε δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα.
Μια σειρά ευνοϊκών ρυθμίσεων επιτρέπουν την «έξοδο» των μισθωτών του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα ακόμα και ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας. Θετικές διατάξεις ισχύουν για τις μητέρες στο Δημόσιο και στα περισσότερα Ταμεία, ωστόσο δεν προβλέπεται ειδικό καθεστώς σε ΟΑΕΕ, ΟΓΑ και σε κάποια ταμεία του ΕΤΑΑ.
Αναλυτικά οι διατάξεις που ισχύουν είναι οι εξής:
Αντρες στο Δημόσιο με 35ετία. Εχουν τη δυνατότητα συνταξιοδότησης ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας.
Αντρες στο Δημόσιο με 25ετία. Δικαιούνται μειωμένη σύνταξη στα 60 και πλήρη στα 65.
Αγαμες γυναίκες στο Δημόσιο με 35ετία. Η πόρτα εξόδου ανοίγει ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας.
Εγγαμες γυναίκες στο Δημόσιο με 24 έτη και 6 μήνες ασφάλισης. Ισχύει ιδιαίτερα ευνοϊκό καθεστώς και η έξοδος γίνεται ανεξαρτήτως ορίου.
Μητέρες στο Δημόσιο με 24 έτη και 6 μήνες ασφάλισης. Βγαίνουν στη σύνταξη χωρίς όριο ηλικίας.
Γυναίκες με 25ετία. Στα 55 «κλειδώνουν» το δικαίωμα για μειωμένη σύνταξη και στα 60 για πλήρη.
Ασφαλισμένοι στα ειδικά ταμεία με 35ετία. Σύνταξη καταβάλλεται ανεξαρτήτως ορίου.
Αντρες στα ειδικά ταμεία με 25ετία μέχρι το τέλος του 2012 μπορούν να πάρουν μειωμένη σύνταξη στα 60 και πλήρη στα 65.
Γυναίκες στα ειδικά ταμεία με 25ετία. Δικαιούνται μειωμένη σύνταξη, εφόσον μέχρι το τέλος του 2012 ήταν 55 ετών. Αν μέχρι τότε ήταν 60 ετών, μπορούν να πάρουν πλήρη σύνταξη.
Μητέρες ανηλίκων στα ειδικά ταμεία. Η θεμελίωση γίνεται με 24 έτη και 6 μήνες ασφάλισης και την ταυτόχρονη ύπαρξη ανήλικου τέκνου. Σύνταξη καταβάλλεται στα 50.
Εκπαιδευτικοί. Ακολουθούν ειδική διάταξη του ν. 3075/2002 και έχουν τη δυνατότητα να αποχωρήσουν σε ηλικία 55 ετών με συνολικά 30 έτη ασφάλισης. Για τη συμπλήρωση των 30 ετών μπορεί να χρησιμοποιηθεί ο χρόνος της στρατιωτικής θητείας αλλά και ο χρόνος που έχει διανυθεί στον ιδιωτικό τομέα με εξαγορά.
Ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ με 35ετία κλειδώνουν δικαίωμα. Ωστόσο, για την αποχώρηση πρέπει να συντρέχουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Ετσι με 35ετία μέχρι το τέλος του 2010, η «έξοδος» γίνεται όποτε συμπληρωθεί το 58ο έτος.
Σε περίπτωση που τα απαιτούμενα έτη συμπληρωθούν το 2011 η έξοδος γίνεται με 36 έτη ασφάλισης και το 58ο έτος. Αν συμπληρωθούν το 2012 κλειδώνει το δικαίωμα αλλά για την έξοδο χρειάζονται 37 έτη ασφάλισης και το 59ο έτος.
Ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ με 15ετία. Εφόσον έχουν συμπληρώσει το 65ο έτος μέχρι το τέλος του 2012 δικαιούνται πλήρη σύνταξη. Αν μέχρι το τέλος του 2012 ήταν 60 δικαιούνται μειωμένη σύνταξη.
Μητέρες ανηλίκων στο ΙΚΑ. Θεμελιώνουν δικαίωμα με 5.500 ημέρες ασφάλισης και ανήλικο τέκνο. Εφόσον κλείδωσαν δικαίωμα το 2010 πλήρη σύνταξη καταβάλλεται στα 55 και μειωμένη στα 50. Για θεμελίωση το 2011 πλήρης σύνταξη δίνεται στα 57 και μειωμένη στα 52. Για το 2012 πλήρης σύνταξη δίνεται στα 60 και μειωμένη στα 55.
Ασφαλισμένοι στον ΟΑΕΕ με 15ετία. Εφόσον έχουν συμπληρώσει το 65ο έτος μέχρι το τέλος του 2012 δικαιούνται πλήρη σύνταξη.
Ασφαλισμένοι στον ΟΑΕΕ με 35ετία μέχρι το τέλος του 2010 δικαιούνται πλήρη σύνταξη στα 60. Εφόσον έχουν 35ετία το 2011, η έξοδος γίνεται με 36 έτη στα 60, ενώ το 2012 με 37 έτη σε ηλικία 60 ετών.
Ασφαλισμένοι στον ΟΓΑ με 15ετία. Εφόσον έχουν συμπληρώσει το 65ο έτος μέχρι το τέλος του 2012 δικαιούνται πλήρη σύνταξη.
Ασφαλισμένοι στο ΕΤΑΑ με 35ετία και το 60ό έτος το 2010 δικαιούνται πλήρη σύνταξη. Με 35ετία το 2011 η «έξοδος» γίνεται με 36 έτη στα 60, ενώ το 2012 με 37 έτη σε ηλικία 60 ετών.
Ασφαλισμένοι στο ΕΤΑΑ με 15ετία. Εφόσον έχουν συμπληρώσει το 65ο έτος μέχρι το τέλος του 2012 δικαιούνται πλήρη σύνταξη.
Γυναίκες στο ΕΤΑΑ με 35ετία το 2010 αποχωρούν στα 58. Με συμπληρωμένη 35ετία το 2011 δικαιούνται σύνταξη στα 58 με 36ετία. Με συμπληρωμένη 35ετία το 2012 η πόρτα εξόδου ανοίγει στα 59 με 37 συνολικά έτη.
Γυναίκες σε δύο τομείς του ΕΤΑΑ (ΤΣΜΕΔΕ και νομικών) με συμπληρωμένη 25ετία το 2010 δικαιούνται σύνταξη στα 60. Με συμπληρωμένη 25ετία και το 60ό έτος της ηλικίας τους το 2011 δικαιούνται σύνταξη στα 61. Εφόσον συμπληρώνεται 25ετία και το 60ό έτος της ηλικίας τους το 2012 δικαιούνται σύνταξη στα 62.
Γυναίκες ασφαλισμένες στο ΕΤΑΑ - ΤΣΑΥ με συμπληρωμένα 21,5 έτη ασφάλισης το 2010 δικαιούνται σύνταξη στα 60. Με συμπληρωμένα 22 έτη ασφάλισης και το 60ό έτος της ηλικίας τους το 2011 δικαιούνται σύνταξη στα 61. Με συμπληρωμένα 22,5 έτη ασφάλισης και το 60ό έτος της ηλικίας το 2012 δικαιούνται σύνταξη στα 62.
Ασφαλισμένες στον φορέα Νομικών που μέχρι το τέλος του 2010 είχαν ανήλικο τέκνο και τα κατά περίπτωση απαιτούμενα έτη ασφάλισης. Ανάλογα με το έτος θεμελίωσης χρειάζονται από 18 έτη και 6 μήνες ασφάλισης μέχρι 21 έτη και 6 μήνες. Το όριο ηλικίας -ανάλογα με το πότε κλειδώνει το δικαίωμα- κυμαίνεται από τα 44 έως και τα 50.
Ασφαλισμένοι στα Ταμεία που συμπληρώνουν 15ετία μετά την 1η Ιανουαρίου 2013 αποχωρούν στα 67 με πλήρη σύνταξη.
Μισθωτοί του δημόσιου, ευρύτερου δημόσιου και ιδιωτικού τομέα που συμπληρώνουν 15ετία μετά την 1η Ιανουαρίου 2013 αποχωρούν στα 62 με μειωμένη σύνταξη.
Πέντε σημεία-κλειδιά για δημόσιο και ιδιωτικό τομέα
Πέντε βασικά σημεία πρέπει να γνωρίζουν οι «παλαιοί ασφαλισμένοι», που ετοιμάζονται να βγουν στη σύνταξη. Συγκεκριμένα ισχύουν τα εξής:
Σύνταξη με 35ετία χωρίς όριο. Χρειάζεται προσοχή, καθώς οι δημόσιοι υπάλληλοι πρέπει να έχουν απασχοληθεί με αμοιβή στο Δημόσιο πριν από το 1983. Αντιθέτως για όσους καλύπτονται από τα ειδικά ταμεία αρκεί μία ημέρα ασφάλισης σε οποιονδήποτε φορέα κι αν έχει αυτή διανυθεί.
Η συνταξιοδότηση σε αυτές τις περιπτώσεις γίνεται με τη συμπλήρωση 35 πραγματικών ετών ασφάλισης. Η 35ετία μπορεί να συμπληρωθεί μόνο με την εξαγορά της στρατιωτικής θητείας, εάν δεν είναι αυτό εφικτό να γίνει με μόνο τον χρόνο ασφάλισης.
Να επισημανθεί πως στο Δημόσιο η εξαγορά της θητείας για συμπλήρωση των 35 ετών μπορεί να γίνει οποτεδήποτε χωρίς να επηρεάζει την αποχώρηση. Στα ειδικά ταμεία η εξαγορά του στρατού για συμπλήρωση των 35 ετών μπορεί να γίνει μόνο με τη συμπλήρωση του 58ου έτους της ηλικίας.
Ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ. Δεν υπάρχει ειδικό καθεστώς για τους ασφαλισμένους στο μεγαλύτερο Ταμείο της χώρας, που μπήκαν στην αγορά εργασίας πριν από το 1983. Η θεμελίωση γίνεται με 35ετία, αλλά απαιτείται η συμπλήρωση και του ορίου ηλικίας.
Πλασματικοί χρόνοι. Για τους πριν από το 1983 απασχοληθέντες στο Δημόσιο δεν είναι δυνατή η εξαγορά των πλασματικών ετών των νόμων 3865/2010, 3863/2010 και 3996/2011. Αντίθετα μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι χρόνοι που προβλέπονταν πριν από την ψήφιση των συγκεκριμένων νόμων όπως ο στρατός, το προσόν διορισμού, η εξαγορά των αδειών άνευ αποδοχών.
Στενά είναι τα «περιθώρια» εξαγοράς πλασματικών ετών και για τους ασφαλισμένους σε ειδικά ταμεία και ΙΚΑ, που θεμελίωσαν δικαίωμα μέχρι το τέλος του 2010.
Διαδοχική ασφάλιση. Δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης για τους δημοσίους υπαλλήλους. Γι' αυτόν τον λόγο εάν κάποιος από τους ασφαλισμένους στο Δημόσιο έχει χρόνο στον ιδιωτικό τομέα πρέπει να τον αναγνωρίσει, ώστε να συμπεριληφθεί στους συντάξιμους χρόνους.
Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να καταβάλλει εισφορές που φτάνουν στο 7% επί των συντάξιμων αποδοχών του υπαλλήλου τη στιγμή της αίτησης. Να αναφερθεί εδώ πως ο χρόνος ασφάλισης που έχει διανυθεί με οποιαδήποτε σχέση εργασίας στο Δημόσιο θεωρείται χρόνος πραγματικής υπηρεσίας. Υπολογίζεται στον συντάξιμο χρόνο του Δημοσίου ανεξάρτητα από τον φορέα στον οποίο είχαν ασφαλιστεί οι υπάλληλοι.
Το ποσοστό της μείωσης στην περίπτωση πρόωρης συνταξιοδότησης σε όλα τα Ταμεία είναι 6% τον χρόνο (μέχρι 30% την πενταετία). Ειδικό καθεστώς υπάρχει στο Δημόσιο με το «πέναλτι» να είναι 4,5% τον χρόνο για θεμελίωση δικαιώματος μέχρι το τέλος του 2010. Σε περίπτωση που το δικαίωμα κλειδώνει από 1η Ιανουαρίου 2011 και μετά η μείωση είναι 6% τον χρόνο.