Ποτέ άλλοτε στην ιστορία των διασκέψεων κορυφής της Ε.Ε. δεν υπήρξαν τόσο πολλές χώρες που να απειλούν ταυτόχρονα με άσκηση βέτο όσο στην έκτακτη σύνοδο η οποία πραγματοποιήθηκε την περασμένη Δευτέρα για το προσφυγικό.
Εκεί, η πρόταση που κατέθεσε ο Αχμέτ Νταβούτογλου -με γερμανικό «δάκτυλο» επιμένουν οι γνωρίζοντες, ειδικά αφού την είχε συζητήσει την προηγούμενη νύχτα με την Αγκελα Μέρκελ...- ξάφνιασε τους περισσότερους επικεφαλής κρατών και κυβερνήσεων και τα επιτελεία τους, με αποτέλεσμα στη συντριπτική τους πλειοψηφία να δηλώσουν αδυναμία ή άρνηση να την αποδεχτούν, τουλάχιστον άμεσα.
Έτσι, μπροστά στον κίνδυνο ενός οριστικού ναυαγίου ποίο ανανέωσε το ραντεβού για τις 17 και 18 Μαρτίου, στη νέα και τακτική αυτή τη φορά σύνοδο των «28». Σε αυτό, όλα τα μείζονα και επίμαχα ζητήματα μένουν επισήμως ανοιχτά -από τις διαπραγματεύσεις που αφορούν στην κατάργηση της βίζας για τους Τούρκους πολίτες που επισκέπτονται την Ε.Ε. και την επιπλέον χρηματοδότηση της Άγκυρας μέχρι τον αριθμό των προσφύγων που θα μπορούσε να υποδεχθεί κάθε εταίρος, στην περίπτωση που υπογραφεί τελικώς συμφωνία με την Τουρκία.
Κι, όμως, οι «28» αποδέχθηκαν το κλείσιμο των συνόρων...
Σε πρώτη ανάγνωση, λοιπόν, το λογικό συμπέρασμα που θα έβγαζε ο καθένας από όλα τα παραπάνω είναι ότι δεν υπήρξε καμία ουσιαστική απόφαση και τα δεδομένα δεν θα αλλάξουν, τουλάχιστον μέχρι την ερχόμενη Πέμπτη και Παρασκευή. Πολύ περισσότερο καθώς δημιουργήθηκε η εντύπωση ότι μπλοκαρίστηκε, από το Βερολίνο αλλά και την Αθήνα, η απαίτηση πολλών ευρωπαϊκών χωρών να γίνει αναφορά στο κλείσιμο των συνόρων στα δυτικά Βαλκάνια. Πριν αλέκτορα φωνήσαι, όμως, δύο «τιτιβίσματα» του Ντόναλντ Τουσκ το απόγευμα της Τετάρτης ήρθαν να διαψεύσουν παταγωδώς και να εκθέσουν ανεπανόρθωτα όσους πίστεψαν και πρόβαλαν αυτή την εκδοχή.
Συγκεκριμένα, όπως είναι ήδη γνωστό -και αφού είχε προηγηθεί η επίσημη ανακοίνωση για κλείσιμο των συνόρων από τη μεριά της πΓΔΜ, της Σλοβενίας και της Σερβίας- ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ευχαρίστησε μέσω Twitter τις χώρες των δυτικών Βαλκανίων «για την εφαρμογή τμήματος της ολοκληρωμένης στρατηγικής της Ε.Ε. για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης». Παράλληλα, έσπευσε να ξεκαθαρίσει ότι «δεν τίθεται θέμα μονομερών ενεργειών, αλλά (εφαρμογής) ομόφωνων αποφάσεων στο πλαίσιο της Ε.Ε.». Η ενέργεια αυτή, μάλιστα, προκάλεσε την έντονη αντίδραση της ελληνικής κυβέρνησης, της Γερμανίδας καγκελαρίου, η οποία έκανε ξανά λόγο για μονομερείς αποφάσεις και ισχυρίστηκε ότι το κλείσιμο του δρόμου των δυτικών Βαλκανίων δεν αποτελεί βιώσιμη λύση, αλλά και της Κομισιόν, που πήρε αποστάσεις.
Είναι, λοιπόν, ο Τουσκ ένα «γεράκι» των Βρυξελλών, που συντάσσεται με τις πιο «ακραίες» φωνές που ακούγονται σήμερα στην Ευρώπη, όπως εκείνες του Αυστριακού Σεμπάστιαν Κουρτς, του Ούγγρου Βίκτορ Όρμπαν και του Σλοβάκου Ρόμπερτ Φίτσο; Και, μήπως, ο πρώην πρόεδρος της Πολωνίας βρήκε την ευκαιρία να ενισχύσει το πολιτικό του κύρος και την επιρροή της Βαρσοβίας σε μια σειρά χώρες; Ενδεχομένως να είναι και έτσι. Οφείλουμε όμως να παραδεχθούμε ότι, όσο κι αν δεν αρέσει σε κάποιους, ο Τουσκ δεν έκανε τίποτε άλλο από το να επαναλάβει -με αρκετή δόση υπερβολής- τα όσα περιελήφθησαν ρητά και κατηγορηματικά στο κοινό ανακοινωθέν της συνόδου της Δευτέρας και μάλιστα χωρίς καμία χώρα να προβάλει βέτο.
«Οι παράνομες ροές μεταναστών κατά μήκος των δυτικών Βαλκανίων έχουν πλέον φτάσει στο τέλος τους», αναφέρεται εκεί, όπως εύκολα μπορεί κανείς να διαπιστώσει με μια απλή ανάγνωση. Σε απλά ελληνικά, δηλαδή, γίνεται αποδεκτό ότι τα σύνορα έχουν κλείσει, προτού υπάρξει οποιαδήποτε συμφωνία με την Τουρκία. Έτσι, Ιρακινοί, Αφγανοί, Κούρδοι, Παλαιστίνιοι, Λίβυοι και άλλοι πρόσφυγες αναγνωρίζεται ότι δεν έχουν κανένα δικαίωμα να ζητήσουν άσυλο στην Ευρώπη (λες και δεν υπάρχει πόλεμος στις χώρες τους...), ενώ και οι Σύριοι θα υπόκεινται σε αυστηρό έλεγχο και διαλογή, προκειμένου να διαπιστωθεί μήπως μπορούσαν να βρουν καταφύγιο κάπου στη χώρα τους και δεν το έκαναν.
Αυτό σημαίνει, πρακτικά, ότι θα συνεχιστεί -με τη σφραγίδα της Ε.Ε. πλέον- ό,τι κάνουν ήδη οι βόρειοι γείτονες της Ελλάδας, με αποτέλεσμα να περνούν καθημερινά τα σύνορα λίγες εκατοντάδες προσφύγων, ενώ οι υπόλοιποι θα στοιβάζονται σε άθλιες συνθήκες στην Ειδομένη και αλλού. Τόσο απλά!
Ήρθε η ώρα να σταματήσουν τα επικοινωνιακά τεχνάσματα, το θέατρο του παραλόγου και οι ρόλοι του «καλού και κακού μπάτσου» σε ένα τόσο σοβαρό θέμα, που αφορά τόσο τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων όσο και το μέλλον της Ευρώπης. Ο πόλεμος και οι σφαγές στη Συρία και τη Μέση Ανατολή δεν θα σταματήσουν σύντομα. Η Άγκυρα του Ερντογάν και του Νταβούτογλου δεν θα δεχθεί τίποτα αν δεν διασφαλίσει πολύ περισσότερα. Οι συντριπτικά περισσότερες κυβερνήσεις των χωρών-μελών της Ε.Ε. αντιμετωπίζουν ως ανεπιθύμητους τους πρόσφυγες και κλείνουν τα σύνορά τους, ό,τι κι αν λένε δημοσίως.
Όσο για την Ελλάδα, οι σοβαροί γνωρίζουν και έχουν παραδεχθεί εδώ και καιρό ότι η χώρα θα κληθεί να φιλοξενήσει εκατοντάδες χιλιάδες εξαθλιωμένων συνανθρώπων μας. Μπορεί να το κάνει οργανωμένα, με ευθύνη του κράτους και απαιτώντας με κάθε τρόπο (και με βέτο...) από τους εταίρους να συμβάλουν αποφασιστικά; Ιδού η Ρόδος...
Στον «αέρα» η συμφωνία με Τουρκία
Κατάργηση βίζας
Η πρόταση συναντά ήδη έντονες αντιδράσεις, τόσο στο εσωτερικό της Γερμανίας (CSU, AfD) όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη (π.χ. Γαλλία), καθώς θεωρείται απίθανο η Άγκυρα να έχει εκπληρώσει τα 72(!) προαπαιτούμενα ως τον Ιούνιο
Ενταξιακές διαπραγματεύσεις
Πολλοί από τους «28» θεωρούν ότι η Τουρκία δεν έχει καμία θέση στην Ε.Ε., ενώ η Κύπρος διαφωνεί καθώς η Άγκυρα δεν την αναγνωρίζει. Το κλίμα στην Ευρωβουλή και τα ΜΜΕ ήταν βαρύ μετά τη σύνοδο, αλλά και την «άλωση» της εφημερίδας Zaman
«Eνας αντί ενός»
Η Άγκυρα ξεκαθαρίζει ότι δεν θα δεχθεί κανένα πρόσφυγα πίσω προτού υπάρξει συμφωνία. Αλλά και στη συνέχεια, δηλώνει ότι θα αρχίσει να ανταλλάσσει κάθε Σύρο που φεύγει από το έδαφός της με έναν που θα επιστρέφει από την Ευρώπη μόνο από «μηδενική βάση», δηλαδή αφου πρώτα αδειάσουν τα ελληνικά νησιά. Πώς;
ΣΥΝΟΔΟΙ ΚΟΡΥΦΗΣ
Μία, δύο, τρεις, ...πολλές αποτυχημένες
2013
24-25/10
Λίγο πριν από τη σύνοδο, 360 πρόσφυγες είχαν πνιγεί στη Λαμπεντούσα. Στα συμπεράσματα αναφέρεται πως «πρέπει να αναληφθεί αποφασιστική δράση για να αποτραπεί η απώλεια ανθρώπινων ζωών και να μην υπάρξουν ξανά τέτοιες τραγωδίες».
19-20/12
Οι «28» ενέκριναν σχέδιο 38 σημείων της Κομισιόν για τον περιορισμό των προσφυγικών ροών και την ελαχιστοποίηση των κινδύνων από τη διάσχιση της Μεσογείου, με ενίσχυση της Frontex.
2014
20-21/3
Μια μικρή αναφορά στα συμπεράσματα και παραπομπή στη Σύνοδο Κορυφής Ε.Ε. - Αφρικής. Εκεί, στις 2-3 Απριλίου συμφωνήθηκε η καταπολέμηση των δικτύων διακινητών και η εκπόνηση μιας ομαλής διαδικασίας επαναπατρισμού.
26-27/6
Το πενταετές πλάνο του (νέου τότε) προέδρου της Κομισιόν, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, προέβλεπε στενή συνεργασία με την UNHCR, δωρεές χρημάτων, αντιμετώπιση των παράνομων δικτύων και «δημιουργία μιας αποτελεσματικής κοινής πολιτικής για τον επαναπατρισμό, σε συμφωνία με τρίτες χώρες».
2015
19-20/3
Κυριάρχησε το ζήτημα των κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Καμία απόφαση για το προσφυγικό.
23/4
Στις 15 Απριλίου πνίγονται 400 πρόσφυγες από τη Λιβύη και στις 19 του μήνα άλλοι 800, προσπαθώντας να περάσουν στην Ιταλία. Το έκτακτο Συμβούλιο συμφώνησε να τριπλασιάσει τα κεφάλαια και τις επιχειρήσεις διάσωσης στη Μεσόγειο, να εντείνει την αστυνομική συνεργασία και την ανταλλαγή πληροφοριών, να ολοκληρώσει ταχέως το νομοθετικό πλαίσιο για το άσυλο και να καθορίσει ένα πρώτο εθελοντικό πλαίσιο μετεγκατάστασης εντός Ε.Ε.
25-26/6
Το προσφυγικό βρίσκεται για πρώτη φορά στην κορυφή της ατζέντας. Αποφασίζεται η δημιουργία hot spots, όπου θα γίνεται καταγραφή και θα παίρνονται δακτυλικά αποτυπώματα, αλλά και η παράλληλη μετεγκατάσταση 60.000 προσφύγων σε όλη την Ε.Ε. Αμέσως, ωστόσο, ενέσκυψαν διαφωνίες για το κατά πόσο τα ποσοστά θα είναι υποχρεωτικά ή εθελοντικά.
23/9
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεσμεύονται να διαθέσουν επιπλέον ένα δισ. ευρώ σε διεθνείς οργανισμούς και κρατικές υπηρεσίες για τους πρόσφυγες στη Μέση Ανατολή, ενώ εγκρίνουν την απόφαση των υπουργών Εσωτερικών για να προστεθούν άλλοι 120.000 στο πρόγραμμα μετεγκατάστασης. Είχε προηγηθεί η πρώτη συνάντηση της «Ομάδας του Βίζεγκραντ».
15-16/10
Σχέδιο «Κοινής Δράσης» με την Τουρκία, βασισμένο «στον καταμερισμό της ευθύνης, τις αμοιβαίες δεσμεύσεις και την τήρησή τους». Η Τουρκία υποσχέθηκε να προσπαθήσει να περιορίσει τις προσφυγικές ροές και η Ε.Ε. να επιταχύνει τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις και την κατάργηση της βίζας.
25/10
Σύνοδος των χωρών της Βαλκανικής Διαδρομής, με τη συμμετοχή και μη μελών της Ε.Ε. Υποσχέσεις για οικονομική ενίσχυση και δεσμεύσεις για να σταματήσει η ανεξέλεγκτη μεταφορά προσφύγων ανάμεσά τους.
11-12/11
Στην Ευρω-Αφρικανική Σύνοδο της Βαλέτα, οι «28» δεσμεύτηκαν να διαθέσουν 3 δισ. ευρώ στην Τουρκία για τους πρόσφυγες.
17-18/12
Στον απόηχο των τρομοκρατικών επιθέσεων στο Παρίσι, συμφωνήθηκε η δημιουργία μιας ευρωπαϊκής συνοριοφυλακής και ακτοφυλακής, που θα μπορεί να υπερισχύει των εθνικών αρχών.
2016
18-19/2
Προσφυγικό και Brexit κρίνουν το μέλλον της Ε.Ε. Για το δεύτερο επιτυγχάνεται συμφωνία, στο πρώτο δεν γίνεται κανένα ουσιαστικό βήμα, εκτός της ικανοποίησης για την εμπλοκή του ΝΑΤΟ. Γίνεται λόγος για πιστή εφαρμογή των κανόνων του Σένγκεν. Είχε προηγηθεί η νέα συνάντηση της «Ομάδας του Βίζεγκραντ».