Χωρίς μέλλον;

Με τη χώρα να κινείται στον αστερισμό των κυβερνήσεων συνεργασίας (αν και βεβαίως η συναίνεση, επί της ουσίας, είναι στα αζήτητα), τα μικρά κόμματα, που διεκδικούν τον χώρο της Κεντροαριστεράς, αποκτούν κάποια σημασία.



Άλλωστε, από αυτά μπορεί να εξαρτηθεί η πολιτική - κυβερνητική σταθερότητα. Ενώ, επειδή είναι στον ενδιάμεσο πολιτικό χώρο, επηρεάζουν, έστω και ως κομπάρσοι, το πολιτικό κλίμα. Αυτό το βιώσαμε στην πρόσφατη συνάντηση των πολιτικών αρχηγών, έστω και ως άκρως αρνητικό φαινόμενο, με την ανευθυνότητα και την ακρότητα της ηγεσίας της Ένωσης Κεντρώων και την υστερία της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ. Γενικά, και τα τρία κόμματα του χώρου αυτού στερούνται στοιχειώδους πολιτικού βάρους και σοβαρότητας. Όμως, τυπικά, διεκδικούν έναν πάλαι ποτέ κυρίαρχο πολιτικό χώρο.

Αυτό το τελευταίο αφορά φυσικά πρωτίστως στο ΠΑΣΟΚ, έστω κι αν εκλογικά έχει συντριβεί. Το ΠΑΣΟΚ, ως γνωστόν, με τη σταθεροποίηση της δημοκρατίας, έγινε το κυρίαρχο κόμμα της μεταπολίτευσης για τρεις δεκαετίες, με διαλείμματα επικράτησης της ΝΔ. Άλλωστε, η πλειοψηφία του εκλογικού σώματος ήταν από την πτώση της δικτατορίας πιο κοντά στην Κεντροαριστερά παρά στην Κεντροδεξιά, κάτι που δεν έχει αλλάξει μέχρι σήμερα. Βεβαίως, οι αντιλήψεις των ψηφοφόρων της Κεντροαριστεράς αναπροσαρμόστηκαν στο βάθος του χρόνου. Έγιναν λιγότερο δογματικές. Πιο πραγματιστικές. Ειδικά στην οικονομία. Εξακολουθούν όμως σταθερά να απωθούνται απ’ ό,τι εκφράζει η ελληνική Δεξιά στη γνήσια μορφή της. Και ας μην το καταλαβαίνουν στη ΝΔ.

Όμως και στο σημερινό ΠΑΣΟΚ υπάρχει αντίστοιχη τύφλωση. Αδυνατούν να δουν κατά πρόσωπο τους λόγους, που ένας ηγέτης ενός μικρού κόμματος της Αριστεράς κατέλαβε πλήρως τον χώρο της Κεντροαριστεράς, δηλαδή το ζωτικό τους χώρο! Έτσι ψάχνονται σπασμωδικά για το πώς μέσω μιας «νέας Κεντροαριστεράς» θα τον επανακαταλάβουν. Πώς το κάνουν; Αναζητούν διάφορες «μεταμφιέσεις» για να πείσουν πως «δεν είμαστε ακριβώς ΠΑΣΟΚ, αλλά κάτι άλλο». Αντί να ασχοληθούν με την πολιτική ουσία, που αφορά στο γιατί το ΠΑΣΟΚ έγινε γερασμένο, κουρασμένο, τοξικό, διατηρούν τα ίδια υλικά και τα κουκουλώνουν. Μη πείθοντας κανέναν ότι είναι κάτι διαφορετικό από τον παλιό απωθητικό εαυτό τους.

Το ΠΑΣΟΚ καταβαραθρώθηκε, διότι κυβέρνησε τα περισσότερα χρόνια, που οδήγησαν στην κρίση. Έδωσε μάλιστα τις περισσότερες ελπίδες («αλλαγή») και τις διέψευσε. Ξεκίνησε τον εκτροχιασμό της οικονομίας με τη μοιραία πρώτη τετραετία του. Είναι ο κύριος δημιουργός του σπάταλου, διεφθαρμένου και αναποτελεσματικού διογκωμένου κράτους. Από τον ιδρυτή του ξεκίνησε η στρεβλή πορεία, ενώ ο γιος του ιδρυτή του έχασε κάθε έλεγχο, ως πρώτος πρωθυπουργός της κρίσης, καταλήγοντας ως πολιτική καρικατούρα. Οι ψηφοφόροι είναι πλέον πιο τιμωρητικοί, όταν τώρα έχουν να επιλέξουν ανάμεσα στο μικρότερο και το μεγαλύτερο κακό. Στην οργή τους είναι έτοιμοι να αποδοκιμάσουν ό,τι θεωρούν «παλιό». Αλλά ακόμη και το «νέο», που αποδεικνύεται κούφιο, παλιώνει γρήγορα (Θεοδωράκης). Είναι πάντως λυπηρό, που ο Λεβέντης φαντάζει ως πιο «φρέσκος» από το ΠΑΣΟΚ και το Ποτάμι. Όμως, τούτο είναι δυστυχώς σημείο των καιρών.

Τι γίνεται όμως με το εγχείρημα της «Κεντροαριστεράς»; ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι είναι είτε σε τέλμα, είτε σε τροχιά φθοράς. Η Γεννηματά, που αρχικά έδωσε λίγη ανάσα στο ΠΑΣΟΚ, δεν έχτισε μια στοιχειώδη ηγετική εικόνα με βάση τα θετικά της στοιχεία: μετριοπάθεια, υπευθυνότητα, χαμηλοί τόνοι. Επιχειρεί να «εκβιάσει» με υστερικές αντιδράσεις μια ηγετικότητα που δεν διαθέτει. Και φθείρεται. Συνθήκες απελπισίας σπρώχνουν άρον άρον τη συμβίωση ΠΑΣΟΚ και Ποταμιού, που όμως δεν οδηγεί πουθενά. Η Άννα Διαμαντοπούλου (που με τον Αλέκο Παπαδόπουλο αποτελούν ό,τι πιο στιβαρό και άφθαρτο στον χώρο της Κεντροαριστεράς) είπε προσφάτως το αυτονόητο: «Χρειαζόμαστε νέο στίγμα, νέο σχήμα». Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Αρχικά, κατεδάφιση. Και μετά, νέα υλικά.

Μπορεί να γίνει αυτό; Τούτο είναι άκρως αμφίβολο. Τα κόμματα αυτά είναι παθογενή. Τα διαφεντεύουν μικρά βασίλεια μέσα από μικρούς θρόνους, που ουδείς θέλει να εγκαταλείψει. Ειδικά το ΠΑΣΟΚ, με τα υπάρχοντα υλικά και το υπάρχον στίγμα, θα παραμείνει τοξικό. Ήδη έχει δηλητηριάσει ακόμη και την έννοια της Κεντροαριστεράς! Ο χώρος αυτός λοιπόν θα χαριστεί βραχυχρόνια και μακροχρόνια στον Τσίπρα. Και οι... αναζητήσεις περί «νέας Κεντροαριστεράς» θα συνεχιστούν στο διηνεκές.