Στο τραπέζι μπαίνει ξανά σχέδιο για τιτλοποίηση «κόκκινων» δανείων

H διαπραγμάτευση για τα κόκκινα δάνεια εξακολουθεί να μην αποτελεί εύκολη υπόθεση μεταξύ δανειστών και της ελληνικής κυβέρνησης μιας και η τάση από την πλευρά των δανειστών τουλάχιστον, είναι μία και μοναδική και αφορά την πλήρη απελευθέρωση της πώλησης των NPL's από τα πιστωτικά ιδρύματα.



Το ενδιαφέρον υφίσταται κυρίως από funds υψηλού κινδύνου. Τα εμπόδια όμως στην υλοποίηση μιας βιώσιμης λύσης για το συγκεκριμένο θέμα παραμένουν πολλά.

Ως βασικό πρόβλημα για τις μεταβιβάσεις των κόκκινων δανείων περιγράφεται το κόστος τους ενώ στο τραπέζι φαίνεται πλέον να εξετάζονται σοβαρά, προτάσεις όπως οι τιτλοποιήσεις των NPL’s και η εν συνεχεία μεταβίβασή τους. Οι τιτλοποιήσεις κατά την άποψη των ειδικών θα επιλύσουν μια σημαντική γκάμα προβλημάτων που δημιουργούνται από τις κοινές μεταβιβάσεις.

Για να γίνουν πιο ελκυστικά τα πακέτα πώλησης συζητάται το δικαίωμα οι τράπεζες να αναμειγνύουν δάνεια που έχουν καταγγελθεί με δάνεια που εξοφλούνται κανονικά. Ασχέτως πάντως του τι τελικώς θα αποφασιστεί διμερώς για το θέμα, η πώληση των κόκκινων δανείων δεν αποτελεί εύκολη υπόθεση και τούτο διότι η οποιαδήποτε μεταβίβαση κόκκινων δανείων είναι από μόνη της μια εξαιρετικά δαπανηρή υπόθεση με βάση την ελληνική νομοθεσία.

Και ενώ ο αρμόδιος υπουργός Γ. Σταθάκης δήλωνε προχθές μετά τη διαπραγμάτευση με τους Θεσμούς «έχουμε απόσταση», εν τούτοις οι πάντες ξέρουν πως η ρύθμιση του δύσκολου αυτού ζητήματος είναι κεφαλαιώδους σημασίας για τη διαπραγμάτευση αλλά κυρίως για την υγεία των τραπεζών. Αλλωστε τα πιστωτικά ιδρύματα είναι η μόνη ουσιαστική ελπίδα να οδηγηθεί η ελληνική οικονομία στον ενάρετο κύκλο της ανάπτυξης. Τούτο, ωστόσο, προϋποθέτει νέες χορηγήσεις, κάτι που δεν μπορεί να θεωρηθεί απλό, εφόσον δεν καταστεί δυνατόν να σταματήσει ο προβληματικό κύκλος δημιουργίας νέων NPL’s.

Αναδιάρθρωση
O Νόμος 4354/2015 (ή αλλιώς ο νόμος των κόκκινων δανείων) φιλοδοξεί να δημιουργήσει το πλαίσιο για τη λειτουργία αγοράς μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Ελλάδα. Η αναδιάρθρωση των χαρτοφυλακίων των τραπεζών μπορεί να οδηγήσει σε αναβίωση των επιχειρήσεων. Πρόσφατα ο πρόεδρος της Τράπεζας Πειραιώς κ. Μιχάλης Σάλλας σημείωνε σε συνέντευξή του σε γερμανική εφημερίδα πως πολλές είναι οι βιώσιμες επιχειρήσεις απ’ όσες εξ αυτών αντιμετωπίζουν πρόβλημα κόκκινων δανείων.

Η Τράπεζα της Ελλάδος συνέταξε ως γνωστό ένα σχέδιο κανονισμού για την αδειοδότηση εταιρειών αγοράς και διαχείρισης κόκκινων δανείων.

Ωστόσο, τα εμπόδια στη λειτουργία μιας τέτοιας αγοράς είναι πολλά. Οι ελληνικές τράπεζες φέρουν ένα πολύ σημαντικό αριθμό μη εξυπηρετούμενων δανείων. Κάποια από αυτά τα δάνεια μπορούν να επανέλθουν στην κανονικότητα από προσπάθειες που θα καταβάλουν ή έχουν ήδη καταβάλει οι τράπεζες. Κάποια άλλα πρέπει να δοθούν σε τρίτους, καθώς αρκετοί, μεταξύ αυτών και οι δανειστές, υποστηρίζουν την άποψη πως οι τρίτοι μπορεί να είναι πιο αποτελεσματικοί σε διακανονισμό και είσπραξη απ’ ό,τι τα πιστωτικά ιδρύματα σε ορισμένες -πολλές- περιπτώσεις.

Όμως είναι φανερό πως έστω και αν υπήρξε ενδιαφέρον επενδυτών, μέχρι στιγμής δεν έχει επιτευχθεί αγορά.

Τα εμπόδια συχνά είναι νομικά, αφού το θεσμικό πλαίσιο δίδει μεγάλο πλέγμα προστασίας στην αφερεγγυότητα και συχνά ακόμη και όταν η αφερεγγυότητα αυτή καταδικάζεται, η εκτέλεση των εν λόγω δικαστικών αποφάσεων καθίσταται εξαιρετικά δύσκολη.

Επίσης, το θεσμικό πλαίσιο φέρει δυστυχώς σημαντικές ανεπάρκειες σε ό,τι αφορά την επιβολή των δικαιωμάτων των πιστωτών.

Όμως το σημαντικότερο πρόβλημα είναι η εξαιρετικά δαπανηρή μεταφορά των μη εξυπηρετούμενων δανείων σε μη τραπεζικά ιδρύματα, στοιχείο το οποίο καθιστά εντελώς ασύμφορη την επένδυση για ορισμένους από τους υποψήφιους αγοραστές. Οι ειδικοί λένε πως αυτό το στοιχείο μπορεί τελικώς να οδηγήσει έναν υποψήφιο αγοραστή σε εγκατάλειψη των σχεδίων του, ακόμη και εάν το περιεχόμενο του υποψήφιου προς αγορά χαρτοφυλακίου φαίνεται ελκυστικό. Τις μεταβιβάσεις χαρτοφυλακίων συνοδεύουν τέλη και ειδοποιήσεις, το ύψος των οποίων αποτελεί συνήθως ποσοστό της αξίας των χαρτοφυλακίων, ενώ σε όλη τη διαδικασία δοκιμάζονται και ζητήματα ιδιωτικότητας δεδομένων που μπορεί να οδηγήσουν σε έγερση σημαντικών απαιτήσεων από την πλευρά των δανειοληπτών.

Μεταρρυθμίσεις
Η ανάγκη για αλλαγή του πτωχευτικού κώδικα στη χώρα μας αποτελεί ανάγκη, η οποία έχει επισημανθεί από πολλές πλευρές.

Οι ειδικοί σημειώνουν πως χωρίς μεταρρυθμίσεις στη νομοθεσία που να αφορούν την αφερεγγυότητα και την εκκαθάριση δεν μπορούν να υπάρχουν ελπίδες έγερσης αξιώσεων κατά των οφειλετών.

Συγχρόνως θα πρέπει να αντιμετωπισθεί η ισχυρή θεσμική προκατάληψη υπέρ των οφειλετών, που διαμορφώνει ένα βαρύ τοπίο σε ό,τι αφορά την κουλτούρα πληρωμών στη χώρα μας. Ο Νόμος Κατσέλη και οι μέριμνές του επιβεβαιώνουν την σχεδόν απόλυτη προστασία του δανειολήπτη, ενώ το νέο θεσμικό πλαίσιο δεν έχει ακόμη λειτουργήσει για να κριθεί. Η μεταφορά των δανείων απαιτεί μία σειρά γραφειοκρατικές διαδικασίες όπως ειδοποιήσεις, τέλη, δικαστικές προσβολές κ.ο.κ. Όλα τα παραπάνω αναμένεται να αντιμετωπιστούν από το νέο θεσμικό πλαίσιο για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια.

Ως βάση για τον νέο νόμο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί το θεσμικό πλαίσιο περί τιτλοποιήσεων του 2003. Πρόκειται για ένα νομικό πλαίσιο-βάση που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τη μεταφορά απαιτήσεων δανείων από τις τράπεζες στις εταιρείες ειδικού σκοπού. Τα δάνεια θα αποτελέσουν περιουσιακά στοιχεία που θα υποστηρίξουν την έκδοση χρεογράφων.

Το θεσμικό πλαίσιο μπορεί να γίνει αποτελεσματικό και να περιλαμβάνει και μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Ετσι αποφεύγεται η αντιμετώπιση κρίσιμων ζητημάτων, όπως είναι η άδεια από τους δανειολήπτες.