Πέντε μέτρα για ανάπτυξη από Ντράγκι

Ισχυρό μήνυμα ότι είναι έτοιμος να πράξει «οτιδήποτε χρειαστεί» (whatever it takes, όπως είχε πει και τον Ιούλιο του 2012) για να δώσει ώθηση στη αναιμική ανάπτυξη της Ευρωζώνης και να απομακρύνει την απειλή του αποπληθωρισμού έστειλε ο Μάριο Ντράγκι.





Αντίθετα με τον Δεκέμβριο, όταν ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικης Τράπεζας είχε ανακοινώσει κατώτερα των προσδοκιών μέτρα χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής, αυτή τη φορά το «πακέτο» ήταν ευρύτερο και τολμηρότερο από ό,τι είχαν προεξοφλήσει οι αγορές.

Ο κ. Ντράγκι έκανε λόγο για μια ολοκληρωμένη δέσμη μέτρων που στοχεύει όχι μόνο στη ενίσχυση του πληθωρισμού (που κινείται πολύ μακριά από τα συμβατά με τη σταθερότητα των τιμών επίπεδα του κοντά, αλλά κάτω από το 2%), αλλά και στην τόνωση της ρευστότητας στους «αδύναμους κρίκους» του τραπεζικού συστήματος και στη στήριξη της εγχώριας ζήτησης και επενδυτικής δραστηριότητας. Οι βασικοί της άξονες είναι οι εξής:
Πέντε μέτρα για ανάπτυξη από Ντράγκι

Πέντε άξονες

1. Το βασικό επιτόκιο καταθέσεων του ευρώ γίνεται ακόμα πιο αρνητικό, αφού υποχωρεί στο -0,4% από -0,3% προηγουμένως. Αυτό σημαίνει ότι αυξάνεται περαιτέρω το κόστος για τις τράπεζες που επιλέγουν να «παρκάρουν» τα διαθέσιμά τους στην ΕΚΤ, αντί να τα διοχετεύουν στην πραγματική οικονομία.

2. Το βασικό επιτόκιο χορηγήσεων του ευρώ εκμηδενίζεται, αφού διαμορφώνεται στο 0% από 0,05% προηγουμένως. Η κίνηση-έκπληξη αποσκοπεί αφενός στο να αμβλύνει τον αντίκτυπο της μείωσης του επιτοκίου χορηγήσεων για τις τράπεζες, αφετέρου στο να διαμορφώσει ακόμα ευνοϊκότερους όρους κατά τις πράξεις αναχρηματοδότησής τους από την ΕΚΤ.
Πέντε μέτρα για ανάπτυξη από Ντράγκι

3. Ενισχύεται το πρόγραμμα εκτύπωσης χρήματος ύψους 1,5 τρισ. ευρώ, αφού αυξάνεται το μηνιαίο πλαφόν για τις αγορές τίτλων σε 80 δισ. ευρώ από 60 δισ. ευρώ, αρχής γενομένης από τον Απρίλιο, κάτι που «μεταφράζεται» σε τύπωμα άλλων 220 δισ. ευρώ.

4. Ακόμα σημαντικότερη είναι η απόφαση της Φρανκφούρτης να διευρύνει τη «δεξαμενή» των επιλέξιμων προς αγορά τίτλων (που μέχρι τώρα περιελάμβανε υψηλής ποιότητας κρατικά ομόλογα, τιτλοποιήσεις και καλυμμένες ομολογίες) ώστε να ενταχθούν σε αυτή και τα εταιρικά, μη τραπεζικά ομόλογα επενδυτικής βαθμίδας, αυτά δηλαδή που φέρουν αξιολόγηση τουλάχιστον ΒΒΒ- από S&P και Fitch και Baa3 ή υψηλότερη από τη Moody’s. Η απόφαση αυτή θα μπορούσε να καταστήσει την ΕΚΤ σημαντικότερο «παίκτη» στην ύψους 900 δισ. ευρώ εταιρικών ομολόγων της Ε.Ε. και εξυπηρετεί τον στόχο για μείωση του κόστους δανεισμού των επιχειρήσεων που θέλουν να επενδύσουν. Βοηθά επίσης τη Φρανκφούρτη να αποφύγει τη δημιουργία στρεβλώσεων στις αγορές κρατικών ομολόγων, καθώς σε ορισμένες περιπτώσεις ήταν ορατό το ενδεχόμενο να... ξεμείνει από επιλέξιμους τίτλους.
Πέντε μέτρα για ανάπτυξη από Ντράγκι

5. Παρέχει νέα «ένεση» μακροπρόθεσμης ρευστότητας στο τραπεζικό σύστημα της Ευρωζώνης, μέσω νέου γύρου μακροχρόνιων (τετραετών) δανείων, που σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να φέρουν ακόμα και αρνητικό επιτόκιο. Δηλαδή η ΕΚΤ θα... πληρώνει τις τράπεζες για να τις δανείσει και θα τις χρεώνει όταν καταθέτουν τα διαθέσιμά τους σε αυτή. Η ΕΚΤ σχεδιάζει να προσφέρει τέσσερα τετραετή δάνεια, ένα κάθε τρίμηνο, με την πρώτη δημοπρασία να λαμβάνει χώρα τον Ιούνιο.

Επιδείνωση προοπτικών
Πέντε μέτρα για ανάπτυξη από Ντράγκι
Στη συνέντευξη Τύπου μετά την ανακοίνωση των μέτρων, ο κ. Ντράγκι ξεκαθάρισε ότι ανέλαβε δράση επειδή η επιβράδυνση των αναδυόμενων οικονομιών και η πτώση των τιμών των εμπορευμάτων έχουν επιδεινώσει τις προοπτικές για τους ρυθμούς ανάπτυξης και τον πληθωρισμό στην Ευρωζώνη. Αυτό αποτυπώθηκε και στην επί τα χείρω αναθεώρηση των προβλέψεων της ΕΚΤ, που χαμήλωσε τον πήχυ για τον πληθωρισμό φέτος στο 0,1% (από 1% τον Δεκέμβριο), στο 1,3% το 2017 (από 1,6%) και στο 1,6% το 2018, και για την ανάπτυξη στο 1,4% φέτος (από 1,7%) και στο 1,7% (από 1,9%) το 2017. «Είναι κρίσιμο να αποφύγουμε την εδραίωση του χαμηλού πληθωρισμού στο σύνολο της οικονομίας», είπε χαρακτηριστικά. Σημείωσε ακόμα ότι οι χθεσινές πρωτοβουλίες που εγκρίθηκαν με συντριπτική πλειοψηφία (αλλά όχι ομόφωνα, παρότι ο βέβαιος αντιρρησίας Γενς Βάιντμαν της Bundesbank δεν είχε δικαίωμα ψήφου χθες...) δείχνουν ότι η ΕΚΤ δεν έχει εξαντλήσει τα πυρομαχικά της, αν και υπάρχουν όρια στο... πόσο χαμηλά μπορεί να πέσει η Τράπεζα από πλευράς επιτοκίων.

Εντονες διακυμάνσεις στις αγορές

Η πρώτη αντίδραση των αγορών στα μέτρα Ντράγκι ήταν αναμενόμενα πανηγυρική: Το ευρώ που χθες διαπραγματευόταν στο 1,10 δολ./ευρώ υποχώρησε έως το 1,0820 δολάριο. Οι χρηματιστηριακοί δείκτες εκτοξεύθηκαν, με τον DAX στη Φρανκφούρτη και τον CAC στο Παρίσι να ενισχύονται άνω του 2% και τον FTSE Mib στο Μιλάνο να καταγράφει κέρδη άνω του 4%. Εντονα ανοδικά κινήθηκαν και οι τιμές των ομολόγων, ιδίως στην περιφέρεια, με τις αποδόσεις τους να υποχωρούν έως και 25 μονάδες βάσης, στην περίπτωση των πορτογαλικών ομολόγων. Ομως, το σχόλιο του προέδρου της ΕΚΤ ότι είναι δύσκολο να μειωθούν τα επιτόκια από εδώ και πέρα χωρίς να υπάρχουν σοβαρές παρενέργειες στις τράπεζες («Μπορούμε να είμαστε όσο...αρνητικοί θέλουμε (για τα επιτόκια) χωρίς συνέπειες για τις τράπεζες ; Η απάντηση είναι όχι», είπε χαρακτηριστικά) προβλημάτισε τους επενδυτές που άρχισαν να αμφισβητούν την αποτελεσματικότητα του «πακέτου».

Ως αποτέλεσμα, η ισοτιμία του ευρώ μετατράπηκε σε... τρενάκι του τρόμου και το ενιαίο νόμισμα πραγματοποίησε άλμα πάνω από τα 1,11 δολ./ευρώ... ζαλίζοντας τους διαπραγματευτές συναλλάγματος, ενώ τα κέρδη στα χρηματιστήρια εξανεμίστηκαν. «Πλησιάζουμε τα όρια της νομισματικής πολιτικής και αυτό πονοκεφαλιάζει τις αγορές», σχολίασε ο Μαρκ Ντάουντιγκ της Blue Bay Asset Management. Οι χθεσινές κινήσεις φαινεται να επιβεβαιώνουν ότι πολλοί επενεδυτές ανησυχούν ότι η επιρροή των κεντρικών τραπεζών στις αγορές και την πραγματική οικονομία περιορίζεται. Και εγείρουν το ερώτημα: Εάν το χθεσινό πακέτο που χαρακτηρίστηκε ως «μπαζούκας» από έγκυρους αναλυτές δεν μπορεί να συνεγείρει τους επενδυτές, τότε τι μπορεί;