Γιατί θα υπάρξει ύφεση και το 2016

Η ετήσια μεταβολή του πραγματικού ΑΕΠ το 1ο εξάμηνο 2016 παρέμεινε σε αρνητικό έδαφος για 4ο συνεχές τρίμηνο (τρίτο τρίμηνο 2015 - δεύτερο τρίμηνο 2016).



Σε τριμηνιαία βάση καταγράφηκε αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ το 2ο τρίμηνο 2016. Αυτή η εξέλιξη αποτελεί ένα θετικό σημάδι αναφορικά με την προοπτική ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας. Επιπρόσθετα, εκτιμάμε πως η ανοδική πορεία δύναται να συνεχιστεί και το 3ο τρίμηνο 2016. Ωστόσο, θα ήταν ενδεχομένως πρόωρο να υποστηριχτεί με υψηλό βαθμό βεβαιότητας ότι ελληνική οικονομία έχει ήδη αποφύγει την «παγίδα στασιμότητας».

Δημοσιευμένα στοιχεία των μηνών Ιουλίου - Αυγούστου 2016 παρουσιάζουν μεικτή εικόνα, γ) από την πλευρά της ζήτησης, η πτώση του πραγματικού ΑΕΠ σε ετήσια βάση προήλθε από τη μείωση της κατανάλωσης (ιδιωτική & δημόσια) και των εξαγωγών.

Η αύξηση του ακαθάριστου σχηματισμού κεφαλαίου οδήγησε στη μερική αντιστάθμιση του αρνητικού ρυθμού οικονομικής μεγέθυνσης. Πιθανοί ερμηνευτικοί παράγοντες των ανωτέρω μεταβολών είναι η πτωτική πορεία του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, το οικονομικό κλίμα και οι επιπτώσεις των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων. Ειδικά η τελευταία παράμετρος συνδέεται με τη μεγάλη πτώση των εξαγωγών υπηρεσιών στον τομέα των μεταφορών, δ) από την πλευρά της προφοράς, η πτώση της παραγωγικότητας της εργασίας εξακολουθεί να αποτελεί βασικό τροχοπέδη για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας. Εκτιμάμε πως η εν λόγω τάση συνεχίστηκε το 2ο τρίμηνο 2016 καθώς τα στοιχεία δείχνουν αύξηση της απασχόλησης και παράλληλα πτώση του πραγματικού ΑΕΠ. Η ερμηνεία που δίνουμε για τη συγκεκριμένη μεταβολή εδράζεται στη συρρίκνωση του φυσικού κεφαλαίου και στη μείωση της συνολικής παραγωγικότητας των συντελεστών της παραγωγής (Total Factor Productivity), και ε) η πτωτική πορεία του ποσοστού ανεργίας και η αποκλιμάκωση του αποπληθωρισμού συνεχίστηκαν το 1ο εξάμηνο 2016.

Για το σύνολο του έτους 2016 αναμένουμε αρνητικό ρυθμό οικονομικής μεγέθυνσης (τον 8ο τα τελευταία εννέα χρόνια) της τάξης του -0,5%. Σε ό,τι αφορά τις βασικές συνιστώσες του ΑΕΠ (τομέας ζήτησης) εκτιμούμε συρρίκνωση της ιδιωτικής κατανάλωσης (-0,9%), της δημόσιας κατανάλωσης (-1,7%), των εξαγωγών (-3,0%) και των εισαγωγών (-3,5%). Ο ακαθάριστος σχηματισμός κεφαλαίου προβλέπουμε ότι θα κινηθεί στην αντίθετη κατεύθυνση με αύξηση 3,2%.

Στο δημοσιονομικό πεδίο, αναμένουμε επίτευξη του στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 0,5% και 1,75% του ΑΕΠ για το 2016 και το 2017 αντίστοιχα με δεδομένη: α) την εφαρμογή των προαπαιτούμενων του 3ου προγράμματος οικονομικής προσαρμογής, β) την εφαρμογή των δημοσιονομικών μέτρων που αποφασίστηκαν τον Μάιο και τον Ιούνιο 2016 στο πλαίσιο της 1ης αξιολόγησης, γ) την επιτυχή ολοκλήρωση της τρέχουσας διαδικασίας αναθεώρησης των εξόδων του προϋπολογισμού και δ) τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων σε συνδυασμό με τις μεταρρυθμίσεις που αφορούν τη συλλογή των εσόδων του προϋπολογισμού.

Θα πρέπει όμως να σημειωθεί ότι μέχρι το τέλος του (δημοσιονομικού) 2016 η κυβέρνηση θα πρέπει να συλλέξει συνολικά 10,09 δισ. ευρώ και 10,49 δισ. από άμεσους και έμμεσους φόρους αντίστοιχα. Αυτή η δημοσιονομική επιβάρυνση είναι πιθανό να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ιδιωτική κατανάλωση το υπόλοιπο του έτους. Εντούτοις, είναι ενθαρρυντικό ότι τον Ιούλιο διατέθηκαν 0,97 δισ. ευρώ για την αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων της γενικής κυβέρνησης προς τον ιδιωτικό τομέα. Αναμένουμε ότι επιπλέον 2,6 δισ. ευρώ θα διατεθούν για την πληρωμή των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων μέχρι το τέλος του 2016.