Κατακρημνίσθηκαν οι επενδύσεις σε υποδομές στη χώρα μας, καθ' όλη τη διάρκεια της κρίσης, φτάνοντας στο 1,1% (2016) από το 3,7% (2006), χάνοντας περί τα 3,6 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση (συνολική απώλεια 62 δισ. ευρώ). Αποτέλεσμα αυτού ήταν οι άμεσες θέσεις απασχόλησης στον κλάδο των κατασκευών υποδομών από το 2009 να μειωθούν κατά 41%, τα έργα υποδομών να επηρεαστούν σημαντικά από τους δημοσιονομικούς περιορισμούς, μειώνοντας παράλληλα τη ροή της ιδιωτικής χρηματοδότησης.
Την ίδια στιγμή, το ανεκτέλεστο υπόλοιπο έργων υποδομών στην Ελλάδα ανέρχεται σε 21,4 δισ. ευρώ, από τα οποία 13,7 δισ. ευρώ αφορούν έργα σε εξέλιξη, όπως επισημαίνει μελέτη της PwC με τίτλο «Υποδομές - Χρηματοδοτώντας το Μέλλον». Από τα 69 έργα που προγραμματίζονται να παραδοθούν μέχρι το 2022, η ενέργεια καλύπτει το 42%, οι σιδηρόδρομοι και τα έργα σε μετρό/τραμ το 31% και οι οδικές συγκοινωνίες το 15%.
Από το 2014 έως τον Φεβρουάριο του 2017, ολοκληρώθηκαν 16 έργα υποδομών με συνολικό προϋπολογισμό 2 δισ. ευρώ, εκ των οποίων ο αυτοκινητόδρομος «Μορέας» είναι το μεγαλύτερο έργο (1 δισ. ευρώ). Ο αριθμός των έργων υποδομών σε εξέλιξη ή σχεδιασμό έχει αυξηθεί σημαντικά κατά τη διάρκεια της κρίσης και η αξία τους ανέρχεται σε 21,4 δισ. ευρώ μέχρι το 2022.
Συνολικά, από τα συνολικά 69 έργα που θα παραδοθούν μέσα στα επόμενα έξι χρόνια, τα 34 αφορούν δρόμους, λιμάνια και αεροδρόμια, 15 τον τομέα της ενέργειας, 10 το σιδηροδρομικό δίκτυο και 10 την ύδρευση και διαχείριση αποβλήτων.
Τα περισσότερα από τα έργα της ενέργειας και του σιδηροδρομικού δικτύου είναι σε εξέλιξη, οι δρόμοι αναμένεται να παραδοθούν μέσα στο 2017, ενώ τα έργα ύδρευσης/διαχείρισης αποβλήτων και τουριστικών υποδομών βρίσκονται ακόμη σε αρχικό στάδιο σχεδιασμού.
Προκλήσεις
Οι βασικές προκλήσεις για τη χρηματοδότηση των έργων υποδομών είναι το υψηλό κόστος του έργου, τα χαμηλά έσοδα από τους χρήστες, η χαμηλή δημόσια χρηματοδότηση και τα εμπόδια για τις ιδιωτικές επενδύσεις.
Ζωτικής σημασίας για την αναζωογόνηση των επενδύσεων σε έργα υποδομών είναι η αποτελεσματική απορρόφηση των προγραμμάτων του νέου ΕΣΠΑ, η δημιουργία κινήτρων για τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα με τη μορφή παραχωρήσεων και η σταδιακή αύξηση της κρατικής χρηματοδότησης. Μέσω του νέου ΕΣΠΑ, από το 2014 έως το 2020 αναμένεται να αντληθούν 8,2 δισ. ευρώ για χρηματοδότηση έργων υποδομών.
Την ίδια στιγμή, το ανεκτέλεστο υπόλοιπο έργων υποδομών στην Ελλάδα ανέρχεται σε 21,4 δισ. ευρώ, από τα οποία 13,7 δισ. ευρώ αφορούν έργα σε εξέλιξη, όπως επισημαίνει μελέτη της PwC με τίτλο «Υποδομές - Χρηματοδοτώντας το Μέλλον». Από τα 69 έργα που προγραμματίζονται να παραδοθούν μέχρι το 2022, η ενέργεια καλύπτει το 42%, οι σιδηρόδρομοι και τα έργα σε μετρό/τραμ το 31% και οι οδικές συγκοινωνίες το 15%.
Από το 2014 έως τον Φεβρουάριο του 2017, ολοκληρώθηκαν 16 έργα υποδομών με συνολικό προϋπολογισμό 2 δισ. ευρώ, εκ των οποίων ο αυτοκινητόδρομος «Μορέας» είναι το μεγαλύτερο έργο (1 δισ. ευρώ). Ο αριθμός των έργων υποδομών σε εξέλιξη ή σχεδιασμό έχει αυξηθεί σημαντικά κατά τη διάρκεια της κρίσης και η αξία τους ανέρχεται σε 21,4 δισ. ευρώ μέχρι το 2022.
Συνολικά, από τα συνολικά 69 έργα που θα παραδοθούν μέσα στα επόμενα έξι χρόνια, τα 34 αφορούν δρόμους, λιμάνια και αεροδρόμια, 15 τον τομέα της ενέργειας, 10 το σιδηροδρομικό δίκτυο και 10 την ύδρευση και διαχείριση αποβλήτων.
Τα περισσότερα από τα έργα της ενέργειας και του σιδηροδρομικού δικτύου είναι σε εξέλιξη, οι δρόμοι αναμένεται να παραδοθούν μέσα στο 2017, ενώ τα έργα ύδρευσης/διαχείρισης αποβλήτων και τουριστικών υποδομών βρίσκονται ακόμη σε αρχικό στάδιο σχεδιασμού.
Προκλήσεις
Οι βασικές προκλήσεις για τη χρηματοδότηση των έργων υποδομών είναι το υψηλό κόστος του έργου, τα χαμηλά έσοδα από τους χρήστες, η χαμηλή δημόσια χρηματοδότηση και τα εμπόδια για τις ιδιωτικές επενδύσεις.
Ζωτικής σημασίας για την αναζωογόνηση των επενδύσεων σε έργα υποδομών είναι η αποτελεσματική απορρόφηση των προγραμμάτων του νέου ΕΣΠΑ, η δημιουργία κινήτρων για τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα με τη μορφή παραχωρήσεων και η σταδιακή αύξηση της κρατικής χρηματοδότησης. Μέσω του νέου ΕΣΠΑ, από το 2014 έως το 2020 αναμένεται να αντληθούν 8,2 δισ. ευρώ για χρηματοδότηση έργων υποδομών.
