Ολοένα και περισσότεροι φορολογούμενοι αποφασίζουν κάθε χρόνο να αμφισβητήσουν πράξεις της φορολογικής διοίκησης σε βάρος τους κάνοντας χρήση του νέου θεσμού της ενδικοφανούς προσφυγής που υποβάλλεται στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών (ΔΕΔ). Πρόκειται για διαδικασία που ακολουθείται υποχρεωτικά πλέον πριν ο φορολογούμενος προσφύγει στα διοικητικά δικαστήρια, εφόσον βέβαια δεν δικαιωθεί στη ΔΕΔ.
Τα επίσημα στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων για το νέο -και πολύ αποτελεσματικό θεσμό- είναι ενδεικτικά της καλής σχέσης που έχουν αρχίσει οι φορολογούμενοι να χτίζουν με τη ΔΕΔ. Το 2014 υποβλήθηκαν στη ΔΕΔ 717 ενδικοφανείς προσφυγές, το 2015 ο αριθμός τους διαμορφώθηκε στις 1.947, το 2016 υποβλήθηκαν 2.514 και το 2017 έφτασαν σε αριθμό ρεκόρ, δηλαδή στις 3.754. Μάλιστα από τα πρώτα στοιχεία του 2018 φαίνεται ότι οι ενδικοφανείς προσφυγές θα κάνουν φέτος νέο ρεκορ.
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα στοιχεία για την τύχη των προσφυγών. Μπορεί κάποιος να πει ότι ναι μεν υποβάλλονται προσφυγές αλλά ελάχιστοι φορολογούμενοι τελικά δικαιώνονται. Η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Το 2014 έγιναν δεκτές, εν μέρει ή στο σύνολό τους 1.346 προσφυγές (είχαν υποβληθεί κυρίως πριν το 2014), το 2015 έγιναν δεκτές 490, το 2016 άλλες 1.381. Με άλλα λόγια ακόμη και οι μισοί φορολογούμενοι δικαιώνονται γεγονός που μεταφράζεται σε μεγάλο βαθμό απουσίας της ΔΕΔ από πρακτικές και προσεγγίσεις προς όφελος της φορολογικής διοίκησης και σε βάρος των φορολογούμενων.
Η ΔΕΔ θα πρέπει να αποφανθεί εντός 90 ημερών για την τύχη μιας προσφυγής αλλά αν δεν το κάνει τότε θεωρείται ότι την απορρίπτει σιωπηρώς.
Οι φορολογούμενοι μπορούν να υποβάλλουν ενδικοφανή προσφυγή για την πιο απλή πράξη της εφορίας σε βάρος τους ή ακόμη και για την πιο σύνθετη και περίπλοκη. Χαρακτηριστικά παραδείγματα ενδικοφανών προσφυγών που έγιναν δεκτές από τη ΔΕΔ είναι η διαγραφή προστίμων ύψους 100 ευρώ που επιβλήθηκαν σε φορολογούμενους για την υποβολή τροποποιητικών φορολογικών δηλώσεων λόγω της ανάγκης επικαιροποίησης στοιχείων χωρίς να αλλάζει το φορολογικό αποτέλεσμα της δήλωσης (π.χ. διόρθωση λανθασμένης ημερομηνίας γέννησης παιδιών, ΑΜΚΑ)
Σημαντικός είναι και ο αριθμός ενδικοφανών προσφυγών από φορολογούμενους, επαγγελματίες και επιχειρήσεις που αμφισβητούν τα αποτελέσματα ελέγχου που τους έχει γίνει από τις ελεγκτικές υπηρεσίες της ΑΑΔΕ. Για παράδειγμα, αμφισβητούνται πορίσματα ελέγχου για αδικαιολόγητη προσαύξηση περιουσίας φυσικών προσώπων ή λογιστικών διαφορών επιχειρήσεων με τον χαρακτηριστικό επαγγελματικών και επιχειρηματικών δαπανών ως μη εκπιπτόμενων από τα ακαθάριστα έσοδα των επιχειρήσεων επειδή "δεν εξυπηρετούν το συμφέρον της επιχείρησης”.
Η υποβολή της προσφυγής γίνεται χειρόγραφα στην αρμόδια υπηρεσία που εξέδωσε την πράξη η οποία αμφισβητείται. Ωστόσο, σύντομα θα είναι ακόμη πιο εύκολη αφού θα γίνεται ηλεκτρονικά. Στις 9 Μαΐου 2018 ξεκινά πιλοτικά η παροχή της δυνατότητας ηλεκτρονικής υποβολής ενδικοφανούς προσφυγής και αιτήματος αναστολής ενώπιον της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών, καθώς και παρακολούθησης της πορείας τους, για πράξεις που έχουν εκδοθεί από τις εφορίες α) Φορολογίας Ανωνύμων Εταιρειών (Φ.Α.Ε.) Αθηνών, β) Χολαργού, γ) Ψυχικού, δ) Αμπελοκήπων και ε) Ιωνίας Θεσσαλονίκης. Στη φάση αυτή, η δυνατότητα ηλεκτρονικής υποβολής παρέχεται παράλληλα με τον συμβατικό τρόπο της έντυπης υποβολής. Σε ορίζοντα εξαμήνου, όπως υποστηρίζουν στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων η ευχέρεια ηλεκτρονικής υποβολής θα παρασχεθεί σταδιακά για πράξεις, που έχουν εκδοθεί από τις υπόλοιπες εφορίες και τα ελεγκτικά κέντρα. Κατά τη διάρκεια της πιλοτικής λειτουργίας θα εκτιμηθεί το αποτέλεσμα της, ώστε προοδευτικά η ηλεκτρονική υποβολή να καταστεί η μοναδική διαδικασία υποβολής των ενδικοφανών προσφυγών ενώπιον της Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών.
Τα επίσημα στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων για το νέο -και πολύ αποτελεσματικό θεσμό- είναι ενδεικτικά της καλής σχέσης που έχουν αρχίσει οι φορολογούμενοι να χτίζουν με τη ΔΕΔ. Το 2014 υποβλήθηκαν στη ΔΕΔ 717 ενδικοφανείς προσφυγές, το 2015 ο αριθμός τους διαμορφώθηκε στις 1.947, το 2016 υποβλήθηκαν 2.514 και το 2017 έφτασαν σε αριθμό ρεκόρ, δηλαδή στις 3.754. Μάλιστα από τα πρώτα στοιχεία του 2018 φαίνεται ότι οι ενδικοφανείς προσφυγές θα κάνουν φέτος νέο ρεκορ.
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα στοιχεία για την τύχη των προσφυγών. Μπορεί κάποιος να πει ότι ναι μεν υποβάλλονται προσφυγές αλλά ελάχιστοι φορολογούμενοι τελικά δικαιώνονται. Η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Το 2014 έγιναν δεκτές, εν μέρει ή στο σύνολό τους 1.346 προσφυγές (είχαν υποβληθεί κυρίως πριν το 2014), το 2015 έγιναν δεκτές 490, το 2016 άλλες 1.381. Με άλλα λόγια ακόμη και οι μισοί φορολογούμενοι δικαιώνονται γεγονός που μεταφράζεται σε μεγάλο βαθμό απουσίας της ΔΕΔ από πρακτικές και προσεγγίσεις προς όφελος της φορολογικής διοίκησης και σε βάρος των φορολογούμενων.
Η ΔΕΔ θα πρέπει να αποφανθεί εντός 90 ημερών για την τύχη μιας προσφυγής αλλά αν δεν το κάνει τότε θεωρείται ότι την απορρίπτει σιωπηρώς.
Οι φορολογούμενοι μπορούν να υποβάλλουν ενδικοφανή προσφυγή για την πιο απλή πράξη της εφορίας σε βάρος τους ή ακόμη και για την πιο σύνθετη και περίπλοκη. Χαρακτηριστικά παραδείγματα ενδικοφανών προσφυγών που έγιναν δεκτές από τη ΔΕΔ είναι η διαγραφή προστίμων ύψους 100 ευρώ που επιβλήθηκαν σε φορολογούμενους για την υποβολή τροποποιητικών φορολογικών δηλώσεων λόγω της ανάγκης επικαιροποίησης στοιχείων χωρίς να αλλάζει το φορολογικό αποτέλεσμα της δήλωσης (π.χ. διόρθωση λανθασμένης ημερομηνίας γέννησης παιδιών, ΑΜΚΑ)
Σημαντικός είναι και ο αριθμός ενδικοφανών προσφυγών από φορολογούμενους, επαγγελματίες και επιχειρήσεις που αμφισβητούν τα αποτελέσματα ελέγχου που τους έχει γίνει από τις ελεγκτικές υπηρεσίες της ΑΑΔΕ. Για παράδειγμα, αμφισβητούνται πορίσματα ελέγχου για αδικαιολόγητη προσαύξηση περιουσίας φυσικών προσώπων ή λογιστικών διαφορών επιχειρήσεων με τον χαρακτηριστικό επαγγελματικών και επιχειρηματικών δαπανών ως μη εκπιπτόμενων από τα ακαθάριστα έσοδα των επιχειρήσεων επειδή "δεν εξυπηρετούν το συμφέρον της επιχείρησης”.
Η υποβολή της προσφυγής γίνεται χειρόγραφα στην αρμόδια υπηρεσία που εξέδωσε την πράξη η οποία αμφισβητείται. Ωστόσο, σύντομα θα είναι ακόμη πιο εύκολη αφού θα γίνεται ηλεκτρονικά. Στις 9 Μαΐου 2018 ξεκινά πιλοτικά η παροχή της δυνατότητας ηλεκτρονικής υποβολής ενδικοφανούς προσφυγής και αιτήματος αναστολής ενώπιον της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών, καθώς και παρακολούθησης της πορείας τους, για πράξεις που έχουν εκδοθεί από τις εφορίες α) Φορολογίας Ανωνύμων Εταιρειών (Φ.Α.Ε.) Αθηνών, β) Χολαργού, γ) Ψυχικού, δ) Αμπελοκήπων και ε) Ιωνίας Θεσσαλονίκης. Στη φάση αυτή, η δυνατότητα ηλεκτρονικής υποβολής παρέχεται παράλληλα με τον συμβατικό τρόπο της έντυπης υποβολής. Σε ορίζοντα εξαμήνου, όπως υποστηρίζουν στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων η ευχέρεια ηλεκτρονικής υποβολής θα παρασχεθεί σταδιακά για πράξεις, που έχουν εκδοθεί από τις υπόλοιπες εφορίες και τα ελεγκτικά κέντρα. Κατά τη διάρκεια της πιλοτικής λειτουργίας θα εκτιμηθεί το αποτέλεσμα της, ώστε προοδευτικά η ηλεκτρονική υποβολή να καταστεί η μοναδική διαδικασία υποβολής των ενδικοφανών προσφυγών ενώπιον της Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών.
