Ίδια, απαράλλακτα τυφλά και άδικα θα παραμείνουν τελικά τα τεκμήρια διαβίωσης. Παρά το γεγονός ότι το επικαιροποιημένο κείμενο συμφωνίας κυβέρνησης και "θεσμών" προβλέπει ότι έως τον Μάιο θα γίνει επανεξέταση των τεκμηρίων διαβίωσης, στις διάρκειας τεσσάρων μηνών διαπραγματεύσεις μεταξύ των τεχνικών κλιμακίων των δυο πλευρών πέρασε η θέση της κυβέρνησης που ήταν δεδομένη από την αρχή. Να μην αλλάξει τίποτα προκειμένου να μη χαθούν φορολογικά έσοδα. Έστω κι αν αυτά προέρχονται από φορολόγηση εικονικού και όχι πραγματικού εισοδήματος.
Το παρασκήνιο είναι πλούσιο και δυστυχώς κατέληξε σε βάρος των φορολογούμενων οι οποίοι θα συνεχίσουν να βρίσκονται αντιμέτωποι με τις παγίδες των τεκμηρίων, καθώς και σε βάρος της οικονομίας αφού ορισμένοι κλάδοι της θα συνεχίσουν να βρίσκονται υπό πίεση, όπως, για παράδειγμα, ο κλάδος των οχημάτων μεγάλου κυβισμού.
Στο κείμενο του επικαιροποιημένου Μνημονίου στο πλαίσιο ολοκλήρωσης της τρίτης αξιολόγησης του ελληνικού προγράμματος είχε προστεθεί πρόβλεψη για επαναξιολόγηση των τεκμηρίων έως τον Μάιο προκειμένου να γίνουν πιο αποτελεσματικά και φιλικά προς την ανάπτυξη. Η πρόβλεψη προστέθηκε από τους εμπειρογνώμονες των "θεσμών" οι οποίοι διαπιστώνουν ότι το συγκεκριμένο σύστημα φορολόγησης προκαλεί προβλήματα στους φορολογούμενους και την αγορά. Το βασικό πρόβλημα που δημιουργούν είναι ότι μαζί με τα... ξερά καίνε και τα χλωρά. Δηλαδή, ενώ αυξάνουν το ελάχιστο φορολογητέο εισόδημα για όσους αποκρύπτουν εισοδήματα, κάνουν το ίδιο και για πολλούς οι οποίοι δεν αποκρύπτουν ούτε ένα ευρώ εισοδήματος. Πρόκειται κυρίως για φορολογούμενους οι οποίοι έχουν μηδαμινά πραγματικά εισοδήματα αλλά έχουν στην κατοχή τους ένα μεσαίου ή μεγάλου κυβισμού Ι.Χ. ή είχαν την "ατυχία" να κληρονομήσουν και να διαμένουν σε μια κατοικία σχετικά μεγάλης επιφάνειας σε περιοχή με υψηλή τιμή ζώνης.
Ωστόσο, από την πρώτη ημέρα που τέθηκε από τους "θεσμούς" το θέμα της επανεξέτασης των τεκμηρίων, οι αρμόδιοι του υπουργείου Οικονομικών ήταν αρνητικοί. Ο λόγος; Να μη χαθούν φορολογικά έσοδα. Από τη μελέτη του ζητήματος που έγινε από άτυπη ομάδα εμπειρογνωμόνων του ΥΠΟΙΚ πιστοποιήθηκε ακριβώς αυτό. Ότι αν τα τεκμήρια άλλαζαν προς μια πιο δίκαιη κατεύθυνση με παρεμβάσεις όπως η μείωση της ελάχιστης ατομικής δαπάνης διαβίωσης ή της δαπάνης διαβίωσης των ζευγαριών, η μείωση για τα οχήματα μεγάλου κυβισμού και τις κατοικίες μεγάλης επιφάνειας σε περιοχές με υψηλή τιμή ζώνης, θα προκαλούσε τρύπα στα φορολογικά έσοδα. Μάλιστα τη μεγάλη κόκκινη κάρτα στους σχετικούς σχεδιασμούς έδειξε στο επιτελείο της Καραγιώργη Σερβίας η ηγεσία του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους. Αυτό που διαμηνύθηκε είναι ότι ο στόχος για πρωτογενή πλεονάσματα του 3,5% έως και το 2022 είναι πολύ σημαντικός και οποιοδήποτε μέτρο θα τον υπονόμευε, όπως η χαλάρωση των τεκμηρίων, θα πρέπει πάση θυσία να αποφευχθεί.
Για το πρόβλημα της μείωσης των φορολογικών εσόδων από μια πιθανή χαλάρωση των τεκμηρίων διαβίωσης ενημερώθηκαν και οι "θεσμοί" οι οποίοι δεν εμφανίστηκαν ιδιαίτερα αρνητικοί τελικά στην προοπτική διατήρησης των τεκμηρίων διαβίωσης. Υπολογίζεται ότι τα τεκμήρια φέρνουν πρόσθετα έσοδα στα κρατικά ταμεία ύψους περίπου 2 δισ. ευρώ. Στην περίπτωση που ο φορολογούμενος δηλώσει εισόδημα χαμηλότερο από το τεκμαρτό τότε φορολογείται για το τεκμαρτό εισόδημα και μάλιστα με την κλίμακα φορολόγησης των ελευθέρων επαγγελματιών, δηλαδή χωρίς αφορολόγητο όριο. Οι εργαζόμενοι με περιστασιακό εισόδημα (π.χ. φοιτητές) και οι άνεργοι που έχουν ετήσιο πραγματικό εισόδημα έως 6.000 ευρώ και τεκμαρτό εισόδημα έως 9.500 ευρώ τότε φορολογούνται με βάση την κλίμακα των μισθωτών, δηλαδή με αφορολόγητο όριο έως 9.500 ευρώ.
Ποια είναι τα τεκμήρια
Για τον προσδιορισμό του συνόλου των τεκμηρίων διαβίωσης λαμβάνονται υπόψη τα εξής:
1) Το τεκμήριο διαβίωσης ή η "αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης" για κύρια κατοικία υπολογίζεται κλιμακωτά με βάση την επιφάνειά της:
- μέχρι και 80 τ.μ. κύριοι χώροι, 40 ευρώ ανά τ.μ.
- από 81 τ.μ. μέχρι και 120 τ.μ. κύριοι χώροι, 65 ευρώ ανά τ.μ.
- από 121 τ.μ. μέχρι και 200 τ.μ. κύριοι χώροι, 110 ευρώ ανά τ.μ.
- από 201 τ.μ. μέχρι και 300 τ.μ. κύριοι χώροι, 200 ευρώ ανά τ.μ.
- από 301 τ.μ. και άνω κύριοι χώροι, 400 ευρώ ανά τ.μ.
2) Τα επιβατικά αυτοκίνητα Ι.Χ.:
Για αυτοκίνητα μέχρι και 1.200 κ.ε., σε 4.000 ευρώ.
- Για αυτοκίνητα μεγαλύτερα των 1.200 κ.ε. και μέχρι 2.000 κ.ε., προστίθενται 600 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά.
- Για αυτοκίνητα άνω των 2.000 κ.ε. και μέχρι 3.000 κ.ε., προστίθενται 900 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά.
- Για αυτοκίνητα άνω των 3.000 κ.ε., προστίθενται 1.200 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά.
3) Τα δίδακτρα που καταβλήθηκαν ετησίως σε ιδιωτικά σχολεία στοιχειώδους και μέσης εκπαίδευσης.
4) Τα ποσά μισθοδοσίας που καταβάλλονται σε οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό.
5) Τα σκάφη αναψυχής
6) Οι πισίνες. Για τις εξωτερικές δεξαμενές κολύμβησης, το τεκμήριο ορίζεται, κλιμακωτά, σε 160 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο μέχρι και τα 60 τετραγωνικά μέτρα και σε 320 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο, για επιφάνεια άνω των 60 τετραγωνικών μέτρων. Τα ανωτέρω ισχύουν και όταν η δεξαμενή είναι συναρμολογούμενη.
7) Ατομική δαπάνη διαβίωσης ύψους 3.000 ευρώ και για το ζευγάρι 5.000 ευρώ.
Το παρασκήνιο είναι πλούσιο και δυστυχώς κατέληξε σε βάρος των φορολογούμενων οι οποίοι θα συνεχίσουν να βρίσκονται αντιμέτωποι με τις παγίδες των τεκμηρίων, καθώς και σε βάρος της οικονομίας αφού ορισμένοι κλάδοι της θα συνεχίσουν να βρίσκονται υπό πίεση, όπως, για παράδειγμα, ο κλάδος των οχημάτων μεγάλου κυβισμού.
Στο κείμενο του επικαιροποιημένου Μνημονίου στο πλαίσιο ολοκλήρωσης της τρίτης αξιολόγησης του ελληνικού προγράμματος είχε προστεθεί πρόβλεψη για επαναξιολόγηση των τεκμηρίων έως τον Μάιο προκειμένου να γίνουν πιο αποτελεσματικά και φιλικά προς την ανάπτυξη. Η πρόβλεψη προστέθηκε από τους εμπειρογνώμονες των "θεσμών" οι οποίοι διαπιστώνουν ότι το συγκεκριμένο σύστημα φορολόγησης προκαλεί προβλήματα στους φορολογούμενους και την αγορά. Το βασικό πρόβλημα που δημιουργούν είναι ότι μαζί με τα... ξερά καίνε και τα χλωρά. Δηλαδή, ενώ αυξάνουν το ελάχιστο φορολογητέο εισόδημα για όσους αποκρύπτουν εισοδήματα, κάνουν το ίδιο και για πολλούς οι οποίοι δεν αποκρύπτουν ούτε ένα ευρώ εισοδήματος. Πρόκειται κυρίως για φορολογούμενους οι οποίοι έχουν μηδαμινά πραγματικά εισοδήματα αλλά έχουν στην κατοχή τους ένα μεσαίου ή μεγάλου κυβισμού Ι.Χ. ή είχαν την "ατυχία" να κληρονομήσουν και να διαμένουν σε μια κατοικία σχετικά μεγάλης επιφάνειας σε περιοχή με υψηλή τιμή ζώνης.
Ωστόσο, από την πρώτη ημέρα που τέθηκε από τους "θεσμούς" το θέμα της επανεξέτασης των τεκμηρίων, οι αρμόδιοι του υπουργείου Οικονομικών ήταν αρνητικοί. Ο λόγος; Να μη χαθούν φορολογικά έσοδα. Από τη μελέτη του ζητήματος που έγινε από άτυπη ομάδα εμπειρογνωμόνων του ΥΠΟΙΚ πιστοποιήθηκε ακριβώς αυτό. Ότι αν τα τεκμήρια άλλαζαν προς μια πιο δίκαιη κατεύθυνση με παρεμβάσεις όπως η μείωση της ελάχιστης ατομικής δαπάνης διαβίωσης ή της δαπάνης διαβίωσης των ζευγαριών, η μείωση για τα οχήματα μεγάλου κυβισμού και τις κατοικίες μεγάλης επιφάνειας σε περιοχές με υψηλή τιμή ζώνης, θα προκαλούσε τρύπα στα φορολογικά έσοδα. Μάλιστα τη μεγάλη κόκκινη κάρτα στους σχετικούς σχεδιασμούς έδειξε στο επιτελείο της Καραγιώργη Σερβίας η ηγεσία του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους. Αυτό που διαμηνύθηκε είναι ότι ο στόχος για πρωτογενή πλεονάσματα του 3,5% έως και το 2022 είναι πολύ σημαντικός και οποιοδήποτε μέτρο θα τον υπονόμευε, όπως η χαλάρωση των τεκμηρίων, θα πρέπει πάση θυσία να αποφευχθεί.
Για το πρόβλημα της μείωσης των φορολογικών εσόδων από μια πιθανή χαλάρωση των τεκμηρίων διαβίωσης ενημερώθηκαν και οι "θεσμοί" οι οποίοι δεν εμφανίστηκαν ιδιαίτερα αρνητικοί τελικά στην προοπτική διατήρησης των τεκμηρίων διαβίωσης. Υπολογίζεται ότι τα τεκμήρια φέρνουν πρόσθετα έσοδα στα κρατικά ταμεία ύψους περίπου 2 δισ. ευρώ. Στην περίπτωση που ο φορολογούμενος δηλώσει εισόδημα χαμηλότερο από το τεκμαρτό τότε φορολογείται για το τεκμαρτό εισόδημα και μάλιστα με την κλίμακα φορολόγησης των ελευθέρων επαγγελματιών, δηλαδή χωρίς αφορολόγητο όριο. Οι εργαζόμενοι με περιστασιακό εισόδημα (π.χ. φοιτητές) και οι άνεργοι που έχουν ετήσιο πραγματικό εισόδημα έως 6.000 ευρώ και τεκμαρτό εισόδημα έως 9.500 ευρώ τότε φορολογούνται με βάση την κλίμακα των μισθωτών, δηλαδή με αφορολόγητο όριο έως 9.500 ευρώ.
Ποια είναι τα τεκμήρια
Για τον προσδιορισμό του συνόλου των τεκμηρίων διαβίωσης λαμβάνονται υπόψη τα εξής:
1) Το τεκμήριο διαβίωσης ή η "αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης" για κύρια κατοικία υπολογίζεται κλιμακωτά με βάση την επιφάνειά της:
- μέχρι και 80 τ.μ. κύριοι χώροι, 40 ευρώ ανά τ.μ.
- από 81 τ.μ. μέχρι και 120 τ.μ. κύριοι χώροι, 65 ευρώ ανά τ.μ.
- από 121 τ.μ. μέχρι και 200 τ.μ. κύριοι χώροι, 110 ευρώ ανά τ.μ.
- από 201 τ.μ. μέχρι και 300 τ.μ. κύριοι χώροι, 200 ευρώ ανά τ.μ.
- από 301 τ.μ. και άνω κύριοι χώροι, 400 ευρώ ανά τ.μ.
2) Τα επιβατικά αυτοκίνητα Ι.Χ.:
Για αυτοκίνητα μέχρι και 1.200 κ.ε., σε 4.000 ευρώ.
- Για αυτοκίνητα μεγαλύτερα των 1.200 κ.ε. και μέχρι 2.000 κ.ε., προστίθενται 600 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά.
- Για αυτοκίνητα άνω των 2.000 κ.ε. και μέχρι 3.000 κ.ε., προστίθενται 900 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά.
- Για αυτοκίνητα άνω των 3.000 κ.ε., προστίθενται 1.200 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά.
3) Τα δίδακτρα που καταβλήθηκαν ετησίως σε ιδιωτικά σχολεία στοιχειώδους και μέσης εκπαίδευσης.
4) Τα ποσά μισθοδοσίας που καταβάλλονται σε οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό.
5) Τα σκάφη αναψυχής
6) Οι πισίνες. Για τις εξωτερικές δεξαμενές κολύμβησης, το τεκμήριο ορίζεται, κλιμακωτά, σε 160 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο μέχρι και τα 60 τετραγωνικά μέτρα και σε 320 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο, για επιφάνεια άνω των 60 τετραγωνικών μέτρων. Τα ανωτέρω ισχύουν και όταν η δεξαμενή είναι συναρμολογούμενη.
7) Ατομική δαπάνη διαβίωσης ύψους 3.000 ευρώ και για το ζευγάρι 5.000 ευρώ.
