Με την Κύπρο να βρίσκεται όσο αφορά το χρέος της στην βαθμίδα Βα2 (Μoody’s) αρκετό χρόνο μετά την ολοκλήρωση και έξοδό της από το πρόγραμμα στήριξης, οι εκτιμήσεις για το ελληνικό χρέος δείχνουν ότι η αναβάθμιση σε investment grade δεν θα έρθει γρήγορα, αποκλείοντας έτσι την ένταξη στο πρόγραμμα επανεπένδυσης του QE για όσο αυτό κρατήσει.
Οι λόγοι που προβάλουν οι Οίκοι αξιολόγησης συγκλίνουν σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις στο ότι οι βασικοί θεσμοί ΕΚΤ και ΔΝΤ διατηρούν τις επιφυλάξεις τους για την μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά του. Ακόμα και χθες στην συζήτηση που έγινε γι’ αυτό στο ΔΣ του ΔΝΤ επισημάνθηκε η ανάγκη επανεξέτασης των μέτρων για την ελάφρυνση του χρέους στις αρχές της δεκαετίας του 2030, όπως άλλωστε προβλέπει και η απόφαση του Eurogroup.
H βιωσιμότητα του χρέους έχει εξασφαλισθεί για την επόμενη πενταετία και έχει ενισχυθεί μέχρι το 2032 με τα μέτρα που αποφασίσθηκαν στις 21 Ιουνίου. Πέραν αυτών όμως η πίεση στο χρέος αυξάνεται και πάλι για τρεις κυρίως λόγους, τα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα που φρενάρουν την ισχυρότερη ανάκαμψη της οικονομίας, τις επιφυλάξεις για τις συνέπειες του δημογραφικού προβλήματος στις δαπάνες για το ασφαλιστικό σύστημα και το ΑΕΠ, όπως επίσης και την αβεβαιότητα για την ικανότητα της πολιτικής ηγεσίας να διατηρήσει την πολιτική σταθερότητα και μία πειθαρχημένη δημοσιονομική πολιτική καθώς η χώρα ήδη από το 2019 μπαίνει σε περίοδο αλλεπάλληλων εκλογικών κύκλων. Ερωτηματικό υψηλής επικινδυνότητας θεωρείται επίσης η πορεία εξυγίανσης του τραπεζικού συστήματος, του οποίου η θέση επιβαρύνεται από το πολύ υψηλό ποσοστό κόκκινων δανείων το οποίο είναι σχεδόν δεκαπλάσιο του επιτρεπόμενου ευρωπαϊκού μέσου όρου.
Παράλληλα αναμένεται το πως θα αντιδράσουν οι αγορές στις επόμενες εκδόσεις κρατικών τίτλων καθώς η δευτερογενής αγορά ομολόγων διαθέτει ένα εξαιρετικά μικρό μέρος του χρέους το οποίο ασφαλώς θα διευρυνθεί τα επόμενα χρόνια παρά την "μη ανάγκη" αναχρηματοδότησης λόγω των βραχυμεσοπρόθεσμων μέτρων ελάφρυνσης.
Άλλωστε τόσο οι Οίκοι αξιολόγησης όσο και οι αγορές δεν μπορούν παρά να παρακολουθούν την στάση της ΕΚΤ πάνω στο θέμα αυτό περιμένοντας την Έκθεση βιωσιμότητας που αναμένεται εδώ και δύο τουλάχιστον χρόνια… Σε κάθε περίπτωση η θέση της ΕΚΤ να μη παραχωρήσει στο πλαίσιο της "ενισχυμένης εποπτείας" το waiver στις τράπεζες μετά την 20η Αυγούστου, στέλνει ένα ισχυρό σήμα στις αγορές για τις επιφυλάξεις της όσο αφορά την βιωσιμότητα του χρέους μακροπρόθεσμα. Αυτό το πλαίσιο καθιστά και τους Οίκους αξιολόγησης επιφυλακτικούς απέναντι σε μία διαδικασία ταχύτερης αναβάθμισης που ενδέχεται να αποκλίνει από τις προθέσεις των αγορών έναντι των ελληνικών κρατικών ομολόγων έτσι όπως αυτές αποτυπώνονται στις αποδόσεις που μένουν σχεδόν "παγωμένες" στο ίδιο σημείο τις τελευταίες εβδομάδες παρά την διαφαινόμενη ομαλή ολοκλήρωση του προγράμματος.
Οι λόγοι που προβάλουν οι Οίκοι αξιολόγησης συγκλίνουν σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις στο ότι οι βασικοί θεσμοί ΕΚΤ και ΔΝΤ διατηρούν τις επιφυλάξεις τους για την μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά του. Ακόμα και χθες στην συζήτηση που έγινε γι’ αυτό στο ΔΣ του ΔΝΤ επισημάνθηκε η ανάγκη επανεξέτασης των μέτρων για την ελάφρυνση του χρέους στις αρχές της δεκαετίας του 2030, όπως άλλωστε προβλέπει και η απόφαση του Eurogroup.
H βιωσιμότητα του χρέους έχει εξασφαλισθεί για την επόμενη πενταετία και έχει ενισχυθεί μέχρι το 2032 με τα μέτρα που αποφασίσθηκαν στις 21 Ιουνίου. Πέραν αυτών όμως η πίεση στο χρέος αυξάνεται και πάλι για τρεις κυρίως λόγους, τα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα που φρενάρουν την ισχυρότερη ανάκαμψη της οικονομίας, τις επιφυλάξεις για τις συνέπειες του δημογραφικού προβλήματος στις δαπάνες για το ασφαλιστικό σύστημα και το ΑΕΠ, όπως επίσης και την αβεβαιότητα για την ικανότητα της πολιτικής ηγεσίας να διατηρήσει την πολιτική σταθερότητα και μία πειθαρχημένη δημοσιονομική πολιτική καθώς η χώρα ήδη από το 2019 μπαίνει σε περίοδο αλλεπάλληλων εκλογικών κύκλων. Ερωτηματικό υψηλής επικινδυνότητας θεωρείται επίσης η πορεία εξυγίανσης του τραπεζικού συστήματος, του οποίου η θέση επιβαρύνεται από το πολύ υψηλό ποσοστό κόκκινων δανείων το οποίο είναι σχεδόν δεκαπλάσιο του επιτρεπόμενου ευρωπαϊκού μέσου όρου.
Παράλληλα αναμένεται το πως θα αντιδράσουν οι αγορές στις επόμενες εκδόσεις κρατικών τίτλων καθώς η δευτερογενής αγορά ομολόγων διαθέτει ένα εξαιρετικά μικρό μέρος του χρέους το οποίο ασφαλώς θα διευρυνθεί τα επόμενα χρόνια παρά την "μη ανάγκη" αναχρηματοδότησης λόγω των βραχυμεσοπρόθεσμων μέτρων ελάφρυνσης.
Άλλωστε τόσο οι Οίκοι αξιολόγησης όσο και οι αγορές δεν μπορούν παρά να παρακολουθούν την στάση της ΕΚΤ πάνω στο θέμα αυτό περιμένοντας την Έκθεση βιωσιμότητας που αναμένεται εδώ και δύο τουλάχιστον χρόνια… Σε κάθε περίπτωση η θέση της ΕΚΤ να μη παραχωρήσει στο πλαίσιο της "ενισχυμένης εποπτείας" το waiver στις τράπεζες μετά την 20η Αυγούστου, στέλνει ένα ισχυρό σήμα στις αγορές για τις επιφυλάξεις της όσο αφορά την βιωσιμότητα του χρέους μακροπρόθεσμα. Αυτό το πλαίσιο καθιστά και τους Οίκους αξιολόγησης επιφυλακτικούς απέναντι σε μία διαδικασία ταχύτερης αναβάθμισης που ενδέχεται να αποκλίνει από τις προθέσεις των αγορών έναντι των ελληνικών κρατικών ομολόγων έτσι όπως αυτές αποτυπώνονται στις αποδόσεις που μένουν σχεδόν "παγωμένες" στο ίδιο σημείο τις τελευταίες εβδομάδες παρά την διαφαινόμενη ομαλή ολοκλήρωση του προγράμματος.
