Με τις καθυστερούμενες οφειλές ή με τις μελλοντικές δόσεις ρυθμίσεων οφειλών θα συμψηφίζονται εισφορές εργοδοτών - μισθωτών οι οποίες δεν έπρεπε να καταβληθούν και, έτσι, πρέπει να επιστραφούν σε εκείνους τους οποίους τις κατέβαλλαν.
Ο λόγος για τις γνωστές και ως αχρεωστήτως καταβληθείσες εισφορές, δηλαδή για τις ασφαλιστικές εισφορές οι οποίες πληρώθηκαν, ενώ δεν υπήρχε στην πραγματικότητα λόγος να πληρωθούν, αν μη τι άλλο στο ύψος στο οποίο καταβλήθηκαν.
Με εγκύκλιο του, ο Ενιαίος Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) διευκρινίζει επ' ακριβώς τους όρους για την επιστροφή των σχετικών εισφορών, αλλά και τη σχετική διαδικασία.
Αναλυτικά, η εγκύκλιος του ΕΦΚΑ προβλέπει τα ακόλουθα:
1. Συμψηφισμός και επιστροφή των αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών στον ΕΦΚΑ
Οι αχρεωστήτως καταβληθείσες εισφορές στον Ε.Φ.Κ.Α., συμψηφίζονται με τις πάσης φύσεως καθυστερούμενες οφειλές, ρυθμισμένες ή μη, των δικαιούχων προς τον Ε.Φ.Κ.Α. και τους τρίτους φορείς, για τους οποίους ο Ε.Φ.Κ.Α. συνεισπράττει εισφορές.
Ως αχρεώστητες καταβληθείσες εισφορές θεωρούνται τα χρηματικά ποσά των εισφορών που καταβάλλονται στον Ε.Φ.Κ.Α. για οποιαδήποτε αιτία και για τα οποία, βάση της κείμενης νομοθεσίας, δεν προκύπτει υποχρέωση καταβολής τους.
Ενδεικτικές περιπτώσεις αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών αποτελούν:
· η καταβολή εισφορών υψηλότερων των απαιτητών ασφαλιστέων αποδοχών (πλαφόν)
· η υπερβάλλουσα καταβολή εισφορών πάνω από το οφειλόμενο ποσό
· η μεταβολή χρόνου ασφάλισης
· η υπερείσπραξη από το μέτρο της κατάσχεσης εις χείρας τρίτων
· η επιστροφή εισφορών λόγω διπλής ασφάλισης για υγειονομική περίθαλψη σε φορέα πριν την έναρξη του Ε.Φ.Κ.Α. κ.λ.π.
Δε θεωρούνται αχρεωστήτως καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές. χρηματικά ποσά που έχουν καταβληθεί σε περιπτώσεις που προκύπτει ακύρωση χρόνου, λόγω δόλιας ή εικονικής ασφάλισης.
Εφόσον μετά τη διενέργεια ελέγχου (Δηλωθέντων-Καταβληθέντων και Ουσιαστικού) και την πραγματοποίηση συμψηφισμού προκύψει πιστωτικό υπόλοιπο, αυτό επιστρέφεται άτοκα στους δικαιούχους.
Κατ' εξαίρεση, το πιστωτικό υπόλοιπο επιστρέφεται εντόκως. μόνο έπειτα από αμετάκλητη απόφαση του αρμόδιου δικαστηρίου, από τα διαλαμβανόμενα της οποίας θα προκύπτει ρητά η έντοκη επιστροφή.
Ο συμψηφισμός ή η επιστροφή των αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών, αφορούν χρηματικά ποσά που έχουν καταβληθεί αχρεώστητα υπέρ της κύριας ασφάλισης και λοιπών κλάδων-παροχών του Ε.Φ.Κ.Α., καθώς και χρηματικά ποσά που συνεισπράττονται από τον Ε.Φ.Κ.Α., υπέρ Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π., Ε.Ο.Π.Π.Υ., Ο.Α.Ε.Δ. καθώς και οποιουδήποτε άλλου φορέα.
2. Πεδίο εφαρμογής
Τα προβλεπόμενα στις κοινοποιούμενες διατάξεις έχουν εφαρμογή:
- Σε περιπτώσεις που προκύπτει επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών και η σχετική αξίωση έχει γεννηθεί ή θα γεννηθεί μετά την 01/01/2017.
- Σε εκκρεμείς αιτήσεις επιστροφής αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών που έχουν υποβληθεί μέχρι 31/12/2016, εξαιρουμένου του Δημοσίου και βρίσκονται σε οποιοδήποτε στάδιο της διοικητικής διαδικασίας.
3. Ενέργειες υποκαταστημάτων των μισθωτών ΕΦΚΑ
Για την επιστροφή των αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών απαιτείται η υποβολή αίτησης (επισυναπτόμενα έντυπα) από τους δικαιούχους, εργοδότες και μισθωτούς που ασφαλίζονται μέσω Α.Π.Δ., στις αρμόδιες Υπηρεσίες Μισθωτών Ε.Φ.Κ.Α.
Ήδη σχεδιάζεται η εφαρμογή της ηλεκτρονικής υποβολής αιτήσεων επιστροφής αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών από τους δικαιούχους, εργοδότες και ασφαλισμένους, που θα είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα του Ε.Φ.Κ.Α.
4. Διαδικασία συμψηφισμού ή επιστροφής των αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών σε περίπτωση ρυθμισμένων οφειλών
Εφόσον ο δικαιούχος εργοδότης έχει υπαχθεί σε καθεστώς ρύθμισης οφειλών και τηρεί τους όρους της ρύθμισης αυτής, θα ακολουθείται η ίδια παραπάνω διαδικασία .
Στην περίπτωση που προκύπτει πιστωτικό υπόλοιπο, θα επέρχεται συμψηφισμός με τις τρέχουσες δόσεις της ρύθμισης κατά το ποσό αυτού.
Οι απαιτήσεις από αχρεωστήτως καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές παραγράφονται μετά πενταετία.
Δε θίγονται τα προβλεπόμενα περί επιστροφής εισφορών, στις περιπτώσεις αναγνώρισης, εξαγοράς χρόνου ασφάλισης καθώς και υπαγωγής στην προαιρετική ασφάλιση.
Ο λόγος για τις γνωστές και ως αχρεωστήτως καταβληθείσες εισφορές, δηλαδή για τις ασφαλιστικές εισφορές οι οποίες πληρώθηκαν, ενώ δεν υπήρχε στην πραγματικότητα λόγος να πληρωθούν, αν μη τι άλλο στο ύψος στο οποίο καταβλήθηκαν.
Με εγκύκλιο του, ο Ενιαίος Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) διευκρινίζει επ' ακριβώς τους όρους για την επιστροφή των σχετικών εισφορών, αλλά και τη σχετική διαδικασία.
Αναλυτικά, η εγκύκλιος του ΕΦΚΑ προβλέπει τα ακόλουθα:
1. Συμψηφισμός και επιστροφή των αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών στον ΕΦΚΑ
Οι αχρεωστήτως καταβληθείσες εισφορές στον Ε.Φ.Κ.Α., συμψηφίζονται με τις πάσης φύσεως καθυστερούμενες οφειλές, ρυθμισμένες ή μη, των δικαιούχων προς τον Ε.Φ.Κ.Α. και τους τρίτους φορείς, για τους οποίους ο Ε.Φ.Κ.Α. συνεισπράττει εισφορές.
Ως αχρεώστητες καταβληθείσες εισφορές θεωρούνται τα χρηματικά ποσά των εισφορών που καταβάλλονται στον Ε.Φ.Κ.Α. για οποιαδήποτε αιτία και για τα οποία, βάση της κείμενης νομοθεσίας, δεν προκύπτει υποχρέωση καταβολής τους.
Ενδεικτικές περιπτώσεις αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών αποτελούν:
· η καταβολή εισφορών υψηλότερων των απαιτητών ασφαλιστέων αποδοχών (πλαφόν)
· η υπερβάλλουσα καταβολή εισφορών πάνω από το οφειλόμενο ποσό
· η μεταβολή χρόνου ασφάλισης
· η υπερείσπραξη από το μέτρο της κατάσχεσης εις χείρας τρίτων
· η επιστροφή εισφορών λόγω διπλής ασφάλισης για υγειονομική περίθαλψη σε φορέα πριν την έναρξη του Ε.Φ.Κ.Α. κ.λ.π.
Δε θεωρούνται αχρεωστήτως καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές. χρηματικά ποσά που έχουν καταβληθεί σε περιπτώσεις που προκύπτει ακύρωση χρόνου, λόγω δόλιας ή εικονικής ασφάλισης.
Εφόσον μετά τη διενέργεια ελέγχου (Δηλωθέντων-Καταβληθέντων και Ουσιαστικού) και την πραγματοποίηση συμψηφισμού προκύψει πιστωτικό υπόλοιπο, αυτό επιστρέφεται άτοκα στους δικαιούχους.
Κατ' εξαίρεση, το πιστωτικό υπόλοιπο επιστρέφεται εντόκως. μόνο έπειτα από αμετάκλητη απόφαση του αρμόδιου δικαστηρίου, από τα διαλαμβανόμενα της οποίας θα προκύπτει ρητά η έντοκη επιστροφή.
Ο συμψηφισμός ή η επιστροφή των αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών, αφορούν χρηματικά ποσά που έχουν καταβληθεί αχρεώστητα υπέρ της κύριας ασφάλισης και λοιπών κλάδων-παροχών του Ε.Φ.Κ.Α., καθώς και χρηματικά ποσά που συνεισπράττονται από τον Ε.Φ.Κ.Α., υπέρ Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π., Ε.Ο.Π.Π.Υ., Ο.Α.Ε.Δ. καθώς και οποιουδήποτε άλλου φορέα.
2. Πεδίο εφαρμογής
Τα προβλεπόμενα στις κοινοποιούμενες διατάξεις έχουν εφαρμογή:
- Σε περιπτώσεις που προκύπτει επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών και η σχετική αξίωση έχει γεννηθεί ή θα γεννηθεί μετά την 01/01/2017.
- Σε εκκρεμείς αιτήσεις επιστροφής αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών που έχουν υποβληθεί μέχρι 31/12/2016, εξαιρουμένου του Δημοσίου και βρίσκονται σε οποιοδήποτε στάδιο της διοικητικής διαδικασίας.
3. Ενέργειες υποκαταστημάτων των μισθωτών ΕΦΚΑ
Για την επιστροφή των αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών απαιτείται η υποβολή αίτησης (επισυναπτόμενα έντυπα) από τους δικαιούχους, εργοδότες και μισθωτούς που ασφαλίζονται μέσω Α.Π.Δ., στις αρμόδιες Υπηρεσίες Μισθωτών Ε.Φ.Κ.Α.
Ήδη σχεδιάζεται η εφαρμογή της ηλεκτρονικής υποβολής αιτήσεων επιστροφής αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών από τους δικαιούχους, εργοδότες και ασφαλισμένους, που θα είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα του Ε.Φ.Κ.Α.
4. Διαδικασία συμψηφισμού ή επιστροφής των αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών σε περίπτωση ρυθμισμένων οφειλών
Εφόσον ο δικαιούχος εργοδότης έχει υπαχθεί σε καθεστώς ρύθμισης οφειλών και τηρεί τους όρους της ρύθμισης αυτής, θα ακολουθείται η ίδια παραπάνω διαδικασία .
Στην περίπτωση που προκύπτει πιστωτικό υπόλοιπο, θα επέρχεται συμψηφισμός με τις τρέχουσες δόσεις της ρύθμισης κατά το ποσό αυτού.
Οι απαιτήσεις από αχρεωστήτως καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές παραγράφονται μετά πενταετία.
Δε θίγονται τα προβλεπόμενα περί επιστροφής εισφορών, στις περιπτώσεις αναγνώρισης, εξαγοράς χρόνου ασφάλισης καθώς και υπαγωγής στην προαιρετική ασφάλιση.
