Την ομιλία του πρωθυπουργού στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης αναμένουν πολίτες και ξένες αγορές, καθώς αυτή πρόκειται να επικεντρωθεί στην περιγραφή της «επόμενης ημέρας» των μνημονίων και να αποκαλύψει σε πολύ μεγάλο βαθμό ποιες θα είναι οι εξελίξεις σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο το επόμενο χρονικό διάστημα.
Μέχρι τα «αποκαλυπτήρια» της ΔΕΘ όμως μεσολαβούν κρίσιμες ημερομηνίες: εντός του Ιουλίου αναμένονται μια ακόμη θετική έκθεση από τον οίκο Standard and Poors και η απόφαση της ΕΚΤ για το waiver, ενώ ο Αύγουστος φέρνει την απόφαση για την εκταμίευση της δόσης των 15 δισ. ευρώ από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης αλλά και την έκθεση βιωσιμότητας του χρέους από το ΔΝΤ. Πριν από την ομιλία του πρωθυπουργού, η Στατιστική Αρχή θα έχει δημοσιεύσει και τις επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας κατά το β' τρίμηνο της φετινής χρονιάς.
Σήμερα, αναμένεται νέα αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας από τον οίκο Standard and Poors. Ο οίκος προχώρησε σε έκτακτη αναβάθμιση τον Ιούνιο αμέσως μετά την επίτευξη της συμφωνίας στο Eurogroup, κάτι που σημαίνει ότι δεν είναι δεδομένο ότι θα υπάρξει μία ακόμη αναβάθμιση σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Σε κάθε περίπτωση, με την έκθεση αναμένεται να σταλεί ένα ακόμη θετικό μήνυμα στις αγορές. Το υπουργείο Οικονομικών και ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους επιδιώκουν τη θετική δημοσιότητα -ειδικά όταν αυτή προέρχεται από αναφορές των ελεγκτικών οίκων-, καθώς αυτή συμβάλλει στην αποκλιμάκωση της απόδοσης του ελληνικού δεκαετούς ομολόγου. Πηγές με πολύ καλή γνώση του σχεδιασμού της κυβέρνησης όσον αφορά την επόμενη έξοδο στις αγορές, χαρακτηρίζουν ως ισχυρό σημείο αναφοράς την ενδεχόμενη αποκλιμάκωση του spread του 10ετούς στο επίπεδο του 3,5-3,6%. Χθες, η απόδοση κυμαινόταν στο επίπεδο του 3,86%.
Στις 26 Ιουλίου αναμένεται να συνεδριάσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για θέματα νομισματικής πολιτικής (σ.σ. η επόμενη συνεδρίαση θα γίνει στις 13 Σεπτεμβρίου). Ουσιαστικά, από τη συγκεκριμένη συνεδρίαση -και ειδικά από τη συνέντευξη Τύπου του Μάριο Ντράγκι που θα ακολουθήσει- αναμένεται να αποσαφηνιστεί πλήρως το θέμα της άρσης του waiver μετά την έξοδο της Ελλάδας από το ελληνικό πρόγραμμα. Το ζήτημα ενδιαφέρει άμεσα τις ελληνικές τράπεζες, καθώς μεταφράζεται σε αύξηση του κόστους δανεισμού. Σε κάθε περίπτωση η άρση έχει προεξοφληθεί, καθώς ο κανονισμός της ΕΚΤ δεν επιτρέπει τη διατήρηση του waiver για χώρες εκτός προγράμματος ή για χώρες τα ομόλογα των οποίων δεν έχουν υψηλή βαθμολογία από τους επενδυτικούς οίκους.
Στις αρχές Αυγούστου αναμένεται να ολοκληρωθούν τόσο από το γερμανικό Κοινοβούλιο όσο και από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης οι διαδικασίες για την εκταμίευση της δόσης των 15 δισ. ευρώ. Ακριβές χρονοδιάγραμμα δεν έχει δοθεί ακόμη (σ.σ. το πιθανότερο είναι ότι οι αρμόδιες επιτροπές του γερμανικού Κοινοβουλίου θα ψηφίσουν την 1η Αυγούστου), ωστόσο όλες οι πλευρές έχουν δεσμευτεί ότι οι διαδικασίες για να αποδοθούν στην Ελλάδα τα 15 δισ. ευρώ (9,5 δισ. ευρώ και 5,5 δισ. ευρώ για αποθεματικό ασφαλείας και εξυπηρέτησης δανειακών υποχρεώσεων αντίστοιχα) θα ολοκληρωθούν «εγκαίρως» (σ.σ. υπενθυμίζεται ότι μετά την εκπνοή του προγράμματος στις 20 Αυγούστου δεν υπάρχει περιθώριο για εκταμίευση χρημάτων).
Για τις αρχές Αυγούστου είναι προγραμματισμένη και η συνεδρίαση του Εκτελεστικού Συμβουλίου του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου με στόχο την έγκριση της έκθεσης που έχει συνταχθεί για την Ελλάδα στο πλαίσιο του άρθρου 4 του κανονισμού του ΔΝΤ. Αν και το ΔΝΤ έχει ανακοινώσει -στο πλαίσιο συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε αμέσως μετά την τελευταία αποστολή στην Ελλάδα- τα βασικά του συμπεράσματα. Ωστόσο, η έκθεση έχει ξεχωριστό ενδιαφέρον, επειδή θα περιέχει την έκθεση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους. Με βάση τα όσα έχουν γίνει ήδη γνωστά, το χρέος αναμένεται ότι θα χαρακτηρίζεται ως βιώσιμο για την περίοδο μέχρι και το 2032, ωστόσο σε μακροπρόθεσμη βάση θα εγείρονται σοβαρές ενστάσεις. Το ΔΝΤ δεν πιστεύει ότι το πρωτογενές πλεόνασμα της Ελλάδας μπορεί να παραμείνει στο επίπεδο το 2,2% σε μακροπρόθεσμη βάση (σ.σ. το 2,2% είναι ο στόχος που έχει επιβληθεί στην Ελλάδα για την περίοδο μέχρι το 2060) και αναμένεται να κατεβάσει τον πήχη στο 1,5% του ΑΕΠ. Και μόνο αυτή η αλλαγή εκτοξεύει την αναλογία του χρέους ως προς το ΑΕΠ σε ποσοστό άνω του 200% μέχρι και το 2060.
Στις 10 Αυγούστου ο οίκος Fitch δημοσιεύει τη δική του έκθεση αξιολόγησης για την ελληνική οικονομία. Δεδομένου ότι μέχρι τότε αναμένεται να έχουν δρομολογηθεί και οι διαδικασίες για την εκταμίευση της δόσης, ο οίκος προβλέπεται να προχωρήσει σε αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας κατά τουλάχιστον μία βαθμίδα.
Στις 20 Αυγούστου ολοκληρώνεται η 3η δανειακή σύμβαση. Δεδομένου ότι η κυβέρνηση ετοιμάζει ήδη εκδηλώσεις -με αποκορύφωμα την ομιλία του πρωθυπουργού στην Πνύκα- η συγκεκριμένη ημερομηνία θεωρείται «κομβική», καθώς αναμένεται να υπάρξει ένα πρώτο στίγμα από τον πρωθυπουργό για την πολιτική που θα ακολουθηθεί την επόμενη ημέρα των μνημονίων.
Στις 3 Σεπτεμβρίου η Ελληνική Στατιστική Αρχή θα ανακοινώσει την πορεία του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος κατά το β' τρίμηνο της φετινής χρονιάς. Στο πρώτο τρίμηνο η οικονομία αναπτύχθηκε με ρυθμό 2,3% του ΑΕΠ. Ωστόσο, ελληνική κυβέρνηση και θεσμοί συνέταξαν το μεσοπρόθεσμο σχέδιο δημοσιονομικής προσαρμογής στηριζόμενοι στην πρόβλεψη ότι ο ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης για τη φετινή χρονιά θα περιοριστεί στο 1,9%. Αν επομένως υπάρξει απόδοση αντίστοιχη του α' τριμήνου και στο β' τρίμηνο, θα δημιουργηθούν προσδοκίες για υπέρβαση του στόχου της ανάπτυξης, κάτι που θα μπορεί να αποτυπωθεί και στην πορεία των δημοσιονομικών μεγεθών αλλά και στις αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων.
Για το διήμερο 8-9 Σεπτεμβρίου είναι προγραμματισμένη η ομιλία και η συνέντευξη Τύπου του πρωθυπουργού στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης. Αναμένονται εξαγγελίες οι οποίες συνδέονται με την πιθανή διανομή έκτακτου μερίσματος από το πιθανό υπερπλεόνασμα του 2018, τις φορολογικές ελαφρύνσεις του 2019 (σ.σ. οι οποίες προγραμματίζεται να χρηματοδοτηθούν με το υπερπλεόνασμα του 2019) και φυσικά το μείζον θέμα (όπως έχει εξελιχθεί) το οποίο έχει να κάνει με την περικοπή ή την αναστολή της περικοπής των συντάξεων από την 1η/1/2019.
Οι θεσμοί... ξανάρχονται
Προς το τέλος Σεπτεμβρίου αναμένεται να πραγματοποιηθεί η πρώτη αποστολή των θεσμών στην Ελλάδα στο πλαίσιο της μεταμνημονιακής εποπτείας. Προς το παρόν δεν έχουν ανακοινωθεί ούτε ακριβή χρονοδιαγράμματα ούτε καν το αν ο πρώτος τριμηνιαίος έλεγχος θα πραγματοποιηθεί με επιτόπου επίσκεψη του κλιμακίου ή μέσω τηλεδιασκέψεων. Σε κάθε περίπτωση, στο επίκεντρο αναμένεται να βρεθεί ο προϋπολογισμός του 2019, το προσχέδιο του οποίου θα πρέπει να κατατεθεί στη Βουλή μέσα στις πρώτες ημέρες του Οκτωβρίου. Από την πρώτη μεταμνημονιακή έκθεση των θεσμών θα εξαρτηθεί (μεταξύ άλλων) και το αν θα αποδεσμευτεί η πρώτη δόση των ANFAs και των SMPs ύψους 600 εκατ. ευρώ, η οποία αποφασίστηκε στο πλαίσιο του Eurogroup του Ιουνίου και είναι προγραμματισμένο να γίνει μέχρι το τέλος του χρόνου. Αυτά τα κεφάλαια θεωρούνται σημαντικής αξίας, δεδομένου ότι δεν πρόκειται για δανεικά, αλλά για πόρους που μπορούν να αξιοποιηθούν για τις ανάγκες του ελληνικού κρατικού προϋπολογισμού.
Μέχρι τα «αποκαλυπτήρια» της ΔΕΘ όμως μεσολαβούν κρίσιμες ημερομηνίες: εντός του Ιουλίου αναμένονται μια ακόμη θετική έκθεση από τον οίκο Standard and Poors και η απόφαση της ΕΚΤ για το waiver, ενώ ο Αύγουστος φέρνει την απόφαση για την εκταμίευση της δόσης των 15 δισ. ευρώ από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης αλλά και την έκθεση βιωσιμότητας του χρέους από το ΔΝΤ. Πριν από την ομιλία του πρωθυπουργού, η Στατιστική Αρχή θα έχει δημοσιεύσει και τις επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας κατά το β' τρίμηνο της φετινής χρονιάς.
Σήμερα, αναμένεται νέα αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας από τον οίκο Standard and Poors. Ο οίκος προχώρησε σε έκτακτη αναβάθμιση τον Ιούνιο αμέσως μετά την επίτευξη της συμφωνίας στο Eurogroup, κάτι που σημαίνει ότι δεν είναι δεδομένο ότι θα υπάρξει μία ακόμη αναβάθμιση σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Σε κάθε περίπτωση, με την έκθεση αναμένεται να σταλεί ένα ακόμη θετικό μήνυμα στις αγορές. Το υπουργείο Οικονομικών και ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους επιδιώκουν τη θετική δημοσιότητα -ειδικά όταν αυτή προέρχεται από αναφορές των ελεγκτικών οίκων-, καθώς αυτή συμβάλλει στην αποκλιμάκωση της απόδοσης του ελληνικού δεκαετούς ομολόγου. Πηγές με πολύ καλή γνώση του σχεδιασμού της κυβέρνησης όσον αφορά την επόμενη έξοδο στις αγορές, χαρακτηρίζουν ως ισχυρό σημείο αναφοράς την ενδεχόμενη αποκλιμάκωση του spread του 10ετούς στο επίπεδο του 3,5-3,6%. Χθες, η απόδοση κυμαινόταν στο επίπεδο του 3,86%.
Στις 26 Ιουλίου αναμένεται να συνεδριάσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για θέματα νομισματικής πολιτικής (σ.σ. η επόμενη συνεδρίαση θα γίνει στις 13 Σεπτεμβρίου). Ουσιαστικά, από τη συγκεκριμένη συνεδρίαση -και ειδικά από τη συνέντευξη Τύπου του Μάριο Ντράγκι που θα ακολουθήσει- αναμένεται να αποσαφηνιστεί πλήρως το θέμα της άρσης του waiver μετά την έξοδο της Ελλάδας από το ελληνικό πρόγραμμα. Το ζήτημα ενδιαφέρει άμεσα τις ελληνικές τράπεζες, καθώς μεταφράζεται σε αύξηση του κόστους δανεισμού. Σε κάθε περίπτωση η άρση έχει προεξοφληθεί, καθώς ο κανονισμός της ΕΚΤ δεν επιτρέπει τη διατήρηση του waiver για χώρες εκτός προγράμματος ή για χώρες τα ομόλογα των οποίων δεν έχουν υψηλή βαθμολογία από τους επενδυτικούς οίκους.
Στις αρχές Αυγούστου αναμένεται να ολοκληρωθούν τόσο από το γερμανικό Κοινοβούλιο όσο και από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης οι διαδικασίες για την εκταμίευση της δόσης των 15 δισ. ευρώ. Ακριβές χρονοδιάγραμμα δεν έχει δοθεί ακόμη (σ.σ. το πιθανότερο είναι ότι οι αρμόδιες επιτροπές του γερμανικού Κοινοβουλίου θα ψηφίσουν την 1η Αυγούστου), ωστόσο όλες οι πλευρές έχουν δεσμευτεί ότι οι διαδικασίες για να αποδοθούν στην Ελλάδα τα 15 δισ. ευρώ (9,5 δισ. ευρώ και 5,5 δισ. ευρώ για αποθεματικό ασφαλείας και εξυπηρέτησης δανειακών υποχρεώσεων αντίστοιχα) θα ολοκληρωθούν «εγκαίρως» (σ.σ. υπενθυμίζεται ότι μετά την εκπνοή του προγράμματος στις 20 Αυγούστου δεν υπάρχει περιθώριο για εκταμίευση χρημάτων).
Για τις αρχές Αυγούστου είναι προγραμματισμένη και η συνεδρίαση του Εκτελεστικού Συμβουλίου του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου με στόχο την έγκριση της έκθεσης που έχει συνταχθεί για την Ελλάδα στο πλαίσιο του άρθρου 4 του κανονισμού του ΔΝΤ. Αν και το ΔΝΤ έχει ανακοινώσει -στο πλαίσιο συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε αμέσως μετά την τελευταία αποστολή στην Ελλάδα- τα βασικά του συμπεράσματα. Ωστόσο, η έκθεση έχει ξεχωριστό ενδιαφέρον, επειδή θα περιέχει την έκθεση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους. Με βάση τα όσα έχουν γίνει ήδη γνωστά, το χρέος αναμένεται ότι θα χαρακτηρίζεται ως βιώσιμο για την περίοδο μέχρι και το 2032, ωστόσο σε μακροπρόθεσμη βάση θα εγείρονται σοβαρές ενστάσεις. Το ΔΝΤ δεν πιστεύει ότι το πρωτογενές πλεόνασμα της Ελλάδας μπορεί να παραμείνει στο επίπεδο το 2,2% σε μακροπρόθεσμη βάση (σ.σ. το 2,2% είναι ο στόχος που έχει επιβληθεί στην Ελλάδα για την περίοδο μέχρι το 2060) και αναμένεται να κατεβάσει τον πήχη στο 1,5% του ΑΕΠ. Και μόνο αυτή η αλλαγή εκτοξεύει την αναλογία του χρέους ως προς το ΑΕΠ σε ποσοστό άνω του 200% μέχρι και το 2060.
Στις 10 Αυγούστου ο οίκος Fitch δημοσιεύει τη δική του έκθεση αξιολόγησης για την ελληνική οικονομία. Δεδομένου ότι μέχρι τότε αναμένεται να έχουν δρομολογηθεί και οι διαδικασίες για την εκταμίευση της δόσης, ο οίκος προβλέπεται να προχωρήσει σε αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας κατά τουλάχιστον μία βαθμίδα.
Στις 20 Αυγούστου ολοκληρώνεται η 3η δανειακή σύμβαση. Δεδομένου ότι η κυβέρνηση ετοιμάζει ήδη εκδηλώσεις -με αποκορύφωμα την ομιλία του πρωθυπουργού στην Πνύκα- η συγκεκριμένη ημερομηνία θεωρείται «κομβική», καθώς αναμένεται να υπάρξει ένα πρώτο στίγμα από τον πρωθυπουργό για την πολιτική που θα ακολουθηθεί την επόμενη ημέρα των μνημονίων.
Στις 3 Σεπτεμβρίου η Ελληνική Στατιστική Αρχή θα ανακοινώσει την πορεία του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος κατά το β' τρίμηνο της φετινής χρονιάς. Στο πρώτο τρίμηνο η οικονομία αναπτύχθηκε με ρυθμό 2,3% του ΑΕΠ. Ωστόσο, ελληνική κυβέρνηση και θεσμοί συνέταξαν το μεσοπρόθεσμο σχέδιο δημοσιονομικής προσαρμογής στηριζόμενοι στην πρόβλεψη ότι ο ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης για τη φετινή χρονιά θα περιοριστεί στο 1,9%. Αν επομένως υπάρξει απόδοση αντίστοιχη του α' τριμήνου και στο β' τρίμηνο, θα δημιουργηθούν προσδοκίες για υπέρβαση του στόχου της ανάπτυξης, κάτι που θα μπορεί να αποτυπωθεί και στην πορεία των δημοσιονομικών μεγεθών αλλά και στις αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων.
Για το διήμερο 8-9 Σεπτεμβρίου είναι προγραμματισμένη η ομιλία και η συνέντευξη Τύπου του πρωθυπουργού στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης. Αναμένονται εξαγγελίες οι οποίες συνδέονται με την πιθανή διανομή έκτακτου μερίσματος από το πιθανό υπερπλεόνασμα του 2018, τις φορολογικές ελαφρύνσεις του 2019 (σ.σ. οι οποίες προγραμματίζεται να χρηματοδοτηθούν με το υπερπλεόνασμα του 2019) και φυσικά το μείζον θέμα (όπως έχει εξελιχθεί) το οποίο έχει να κάνει με την περικοπή ή την αναστολή της περικοπής των συντάξεων από την 1η/1/2019.
Οι θεσμοί... ξανάρχονται
Προς το τέλος Σεπτεμβρίου αναμένεται να πραγματοποιηθεί η πρώτη αποστολή των θεσμών στην Ελλάδα στο πλαίσιο της μεταμνημονιακής εποπτείας. Προς το παρόν δεν έχουν ανακοινωθεί ούτε ακριβή χρονοδιαγράμματα ούτε καν το αν ο πρώτος τριμηνιαίος έλεγχος θα πραγματοποιηθεί με επιτόπου επίσκεψη του κλιμακίου ή μέσω τηλεδιασκέψεων. Σε κάθε περίπτωση, στο επίκεντρο αναμένεται να βρεθεί ο προϋπολογισμός του 2019, το προσχέδιο του οποίου θα πρέπει να κατατεθεί στη Βουλή μέσα στις πρώτες ημέρες του Οκτωβρίου. Από την πρώτη μεταμνημονιακή έκθεση των θεσμών θα εξαρτηθεί (μεταξύ άλλων) και το αν θα αποδεσμευτεί η πρώτη δόση των ANFAs και των SMPs ύψους 600 εκατ. ευρώ, η οποία αποφασίστηκε στο πλαίσιο του Eurogroup του Ιουνίου και είναι προγραμματισμένο να γίνει μέχρι το τέλος του χρόνου. Αυτά τα κεφάλαια θεωρούνται σημαντικής αξίας, δεδομένου ότι δεν πρόκειται για δανεικά, αλλά για πόρους που μπορούν να αξιοποιηθούν για τις ανάγκες του ελληνικού κρατικού προϋπολογισμού.
