Το πακέτο των 32 δισ. ευρώ που προτείνει η Κομισιόν για την Ελλάδα μέσα από το νέο εργαλείο ανάκαμψης (σ.σ. μαζί με το ΕΣΠΑ τα χρήματα φτάνουν στα 51 δισ. ευρώ) συνιστά μία πολύ μεγάλη ευκαιρία αλλά και εξ ίσου μεγάλη πρόκληση. Αυτό γίνεται φανερό μέσα από τους όρους με τους οποίους θα διατεθούν τα χρήματα, οι οποίοι δεν μοιάζουν με αυτούς του ΕΣΠΑ.
Είναι πολύ πιο αυστηροί, με βάση τα κείμενα τα οποία έχουν ήδη ανακοινωθεί. Όπως έγραφε και το "Κ" της προηγούμενης εβδομάδας, δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για προκαταβολή ή για ενδιάμεση κατανομή (ανάλογη με αυτήν που υπάρχει στο ΕΣΠΑ). Δεν υπάρχει, επίσης, πρόβλεψη για παράταση του περιθωρίου ολοκλήρωσης του νέου πακέτου (μετά το τέλος του 2024, οπότε λήγει η περίοδος για τα 750 δισ. ευρώ).
Επιπλέον, τα λεφτά δεν είναι δεδομένα. Αν δεν τα "δεσμεύσεις" έως και το 2022, μετά μπορεί άλλη χώρα να τα διεκδικήσει.
Επίσης για να ζητήσει και να λάβει μια χώρα το σκέλος που είναι δάνειο (9,4 δισ. ευρώ από τα 32 δισ. ευρώ για την Ελλάδα), θα πρέπει να καλύψει πλήρως το σκέλος των επιδοτήσεων με έργα και να αποδείξει πως και οι πρόσθετες επενδύσεις είναι αναγκαίες. Τα κράτη θα δίνουν αναφορά προόδου ανά 3μηνο στις Βρυξέλλες οι οποίες θα συναποφασίζουν για το περιεχόμενο του σχεδίου επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων που θα προτείνουν τα κράτη.
Στην περίπτωση της Ελλάδας μάλιστα θα ενταχθούν στο σχήμα όχι μόνο οι μεταρρυθμίσεις που περιλαμβάνονται στις συστάσεις της Κομισιόν για το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, αλλά και όλες οι δεσμεύσεις της Ενισχυμένης Εποπτείας που ακόμη εκκρεμούν όπως επιβεβαίωσε χθες ο Αντιπρόεδρος Β. Ντομπρόβσκις.
Σημειώνεται πως η Επιτροπή έχει προτείνει το ποσό των 750 δισ. ευρώ να κατανεμηθεί με βάση μια "κλείδα" που υπολογίζεται ανάλογα με το ΑΕΠ, την ανεργία, το υγειονομικό πλήγμα κ.λπ. Στην Ελλάδα αναλογεί το 5,8% των κονδυλίων. Έτσι "βγαίνει" το ποσό των "έως 32 δισ. ευρώ" για την Ελλάδα.
Οι 10 ρήτρες
Αναλυτικά , στα κείμενα τα οποία έχουν δοθεί στη δημοσιότητα από την Κομισιόν και τίθενται επί τάπητος με στόχο μια απόφαση σε επίπεδο Συμβουλίου της Ε.Ε. υπάρχουν μια σειρά από όροι για τη λήψη των επιδοτήσεων των 32 δισ. ευρώ. Το πιο μεγάλο μέρος τους (560 δισ. ευρώ ανά την Ε.Ε. ή περίπου 18 δισ. ευρώ για την Ελλάδα) θα διανεμηθεί από τον "Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας".
Οι 10 πιο σημαντικοί όροι είναι οι εξής:
1. Μία από τις πιο βασικές ρήτρες είναι πως τα λεφτά δεν είναι δεδομένα. Η επιδότηση του Μηχανισμού θα διατίθεται κατά την περίοδο έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022 για τα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας των κρατών-μελών. Τη διετία 2023-2024, μόνο όταν υπάρχουν διαθέσιμα χρήματα, η Επιτροπή θα κάνει προσκλήσεις υποβολής προτάσεων (ανά την Ε.Ε.), σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.
Δηλαδή το πρόγραμμα λήγει το 2024 αλλά η πραγματική προθεσμία λήγει 2 έτη νωρίτερα, το 2022. Έως τότε, όπως εξηγούν πηγές της Κομισιόν, "η μέγιστη κατανομή κάθε κράτους μέλους είναι στη διάθεσή του". Δηλαδή ισχύει η κατανομή για "έως" 32 δισ. ευρώ από τα 750 δισ. ευρώ για την Ελλάδα. Ωστόσο, "εάν ένα κράτος μέλος δεν υποβάλει σχέδιο έως το 2022" με το οποίο να έχει καλύψει όλο το ποσό τότε "μπορεί να το πράξει έως το 2024" αλλά μόνο "εάν η Επιτροπή προχωρήσει σε πρόσκληση για τη χρήση των υπολοίπων κεφαλαίων". Τότε όμως το ποσό μπορούν να το διεκδικήσουν και τα άλλα κράτη. Έτσι, το κράτος που δε θα έχει καλύψει το ποσό που του αναλογεί έως το τέλος του 2022 "ενδέχεται να μην είναι σε θέση να λάβει το μέγιστο ποσό που του αναλογεί με βάση την κατανομή" αφού άλλα κράτη μέλη θα μπορούν επίσης να υποβάλουν σχέδια για τα ίδια κεφάλαια. Επιπλέον όρος είναι το 60% των κονδυλίων να δεσμευτεί έως το 2022 και το υπόλοιπο έως το 2024.
2. Τα κράτη θα καταρτίσουν 4ετή εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, τα οποία θα καθορίζουν το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων για τα επόμενα τέσσερα έτη. Στο σχέδιο θα πρέπει να καθορίζονται οι εκτιμώμενες συνολικές δαπάνες, τα κατάλληλα ορόσημα, οι στόχοι και ένα ενδεικτικό χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων και των επενδύσεων.
3. Τα κράτη θα πρέπει να συμβασιοποιήσουν τουλάχιστον το 60% του ποσού της επιδότησης έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022. Το υπόλοιπο ποσό θα πρέπει να δεσμευτεί νομικά έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024.
4. Τα κράτη θα έχουν τη δυνατότητα να ζητήσουν το δάνειο που θα αποδεικνύει τη χρηματοδότηση πρόσθετων μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων. Η αύξηση του ανώτατου ποσού θα είναι δυνατή σε εξαιρετικές περιπτώσεις και ανάλογα με τους διαθέσιμους πόρους.
5. Το δάνειο θα συνοδεύεται από τη σύναψη δανειακής σύμβασης με την Επιτροπή και θα γίνεται έπειτα από αίτημα του κράτους.
6. Δεν χορηγείται χρηματοδοτική συνεισφορά στο κράτος-μέλος εάν το σχέδιο δεν πληροί ικανοποιητικά τα κριτήρια αξιολόγησης. Μόνο αν το σχέδιο ανάκαμψης πληροί ικανοποιητικά τα κριτήρια θα διατίθεται η μέγιστη επιδότηση.
7. Το κράτος θα υποβάλλει ανά τρίμηνο, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, έκθεση προόδου.
8. Θα θεσπιστούν ειδικοί κανόνες για τις δημοσιονομικές δεσμεύσεις, τις καταβολές, την αναστολή, την ακύρωση και την ανάκτηση κεφαλαίων.
9. Τα κράτη θα υποβάλλουν αιτήματα καταβολής χρημάτων σε εξαμηνιαία βάση και οι καταβολές θα πραγματοποιούνται σε δόσεις έπειτα από θετική αξιολόγηση της Επιτροπής.
10. Προβλέπεται η αναστολή και η ακύρωση των επιδοτήσεων/δανείων όταν το σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας δεν έχει υλοποιηθεί ικανοποιητικά.
Είναι πολύ πιο αυστηροί, με βάση τα κείμενα τα οποία έχουν ήδη ανακοινωθεί. Όπως έγραφε και το "Κ" της προηγούμενης εβδομάδας, δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για προκαταβολή ή για ενδιάμεση κατανομή (ανάλογη με αυτήν που υπάρχει στο ΕΣΠΑ). Δεν υπάρχει, επίσης, πρόβλεψη για παράταση του περιθωρίου ολοκλήρωσης του νέου πακέτου (μετά το τέλος του 2024, οπότε λήγει η περίοδος για τα 750 δισ. ευρώ).
Επιπλέον, τα λεφτά δεν είναι δεδομένα. Αν δεν τα "δεσμεύσεις" έως και το 2022, μετά μπορεί άλλη χώρα να τα διεκδικήσει.
Επίσης για να ζητήσει και να λάβει μια χώρα το σκέλος που είναι δάνειο (9,4 δισ. ευρώ από τα 32 δισ. ευρώ για την Ελλάδα), θα πρέπει να καλύψει πλήρως το σκέλος των επιδοτήσεων με έργα και να αποδείξει πως και οι πρόσθετες επενδύσεις είναι αναγκαίες. Τα κράτη θα δίνουν αναφορά προόδου ανά 3μηνο στις Βρυξέλλες οι οποίες θα συναποφασίζουν για το περιεχόμενο του σχεδίου επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων που θα προτείνουν τα κράτη.
Στην περίπτωση της Ελλάδας μάλιστα θα ενταχθούν στο σχήμα όχι μόνο οι μεταρρυθμίσεις που περιλαμβάνονται στις συστάσεις της Κομισιόν για το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, αλλά και όλες οι δεσμεύσεις της Ενισχυμένης Εποπτείας που ακόμη εκκρεμούν όπως επιβεβαίωσε χθες ο Αντιπρόεδρος Β. Ντομπρόβσκις.
Σημειώνεται πως η Επιτροπή έχει προτείνει το ποσό των 750 δισ. ευρώ να κατανεμηθεί με βάση μια "κλείδα" που υπολογίζεται ανάλογα με το ΑΕΠ, την ανεργία, το υγειονομικό πλήγμα κ.λπ. Στην Ελλάδα αναλογεί το 5,8% των κονδυλίων. Έτσι "βγαίνει" το ποσό των "έως 32 δισ. ευρώ" για την Ελλάδα.
Οι 10 ρήτρες
Αναλυτικά , στα κείμενα τα οποία έχουν δοθεί στη δημοσιότητα από την Κομισιόν και τίθενται επί τάπητος με στόχο μια απόφαση σε επίπεδο Συμβουλίου της Ε.Ε. υπάρχουν μια σειρά από όροι για τη λήψη των επιδοτήσεων των 32 δισ. ευρώ. Το πιο μεγάλο μέρος τους (560 δισ. ευρώ ανά την Ε.Ε. ή περίπου 18 δισ. ευρώ για την Ελλάδα) θα διανεμηθεί από τον "Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας".
Οι 10 πιο σημαντικοί όροι είναι οι εξής:
1. Μία από τις πιο βασικές ρήτρες είναι πως τα λεφτά δεν είναι δεδομένα. Η επιδότηση του Μηχανισμού θα διατίθεται κατά την περίοδο έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022 για τα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας των κρατών-μελών. Τη διετία 2023-2024, μόνο όταν υπάρχουν διαθέσιμα χρήματα, η Επιτροπή θα κάνει προσκλήσεις υποβολής προτάσεων (ανά την Ε.Ε.), σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.
Δηλαδή το πρόγραμμα λήγει το 2024 αλλά η πραγματική προθεσμία λήγει 2 έτη νωρίτερα, το 2022. Έως τότε, όπως εξηγούν πηγές της Κομισιόν, "η μέγιστη κατανομή κάθε κράτους μέλους είναι στη διάθεσή του". Δηλαδή ισχύει η κατανομή για "έως" 32 δισ. ευρώ από τα 750 δισ. ευρώ για την Ελλάδα. Ωστόσο, "εάν ένα κράτος μέλος δεν υποβάλει σχέδιο έως το 2022" με το οποίο να έχει καλύψει όλο το ποσό τότε "μπορεί να το πράξει έως το 2024" αλλά μόνο "εάν η Επιτροπή προχωρήσει σε πρόσκληση για τη χρήση των υπολοίπων κεφαλαίων". Τότε όμως το ποσό μπορούν να το διεκδικήσουν και τα άλλα κράτη. Έτσι, το κράτος που δε θα έχει καλύψει το ποσό που του αναλογεί έως το τέλος του 2022 "ενδέχεται να μην είναι σε θέση να λάβει το μέγιστο ποσό που του αναλογεί με βάση την κατανομή" αφού άλλα κράτη μέλη θα μπορούν επίσης να υποβάλουν σχέδια για τα ίδια κεφάλαια. Επιπλέον όρος είναι το 60% των κονδυλίων να δεσμευτεί έως το 2022 και το υπόλοιπο έως το 2024.
2. Τα κράτη θα καταρτίσουν 4ετή εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, τα οποία θα καθορίζουν το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων για τα επόμενα τέσσερα έτη. Στο σχέδιο θα πρέπει να καθορίζονται οι εκτιμώμενες συνολικές δαπάνες, τα κατάλληλα ορόσημα, οι στόχοι και ένα ενδεικτικό χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων και των επενδύσεων.
3. Τα κράτη θα πρέπει να συμβασιοποιήσουν τουλάχιστον το 60% του ποσού της επιδότησης έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022. Το υπόλοιπο ποσό θα πρέπει να δεσμευτεί νομικά έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024.
4. Τα κράτη θα έχουν τη δυνατότητα να ζητήσουν το δάνειο που θα αποδεικνύει τη χρηματοδότηση πρόσθετων μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων. Η αύξηση του ανώτατου ποσού θα είναι δυνατή σε εξαιρετικές περιπτώσεις και ανάλογα με τους διαθέσιμους πόρους.
5. Το δάνειο θα συνοδεύεται από τη σύναψη δανειακής σύμβασης με την Επιτροπή και θα γίνεται έπειτα από αίτημα του κράτους.
6. Δεν χορηγείται χρηματοδοτική συνεισφορά στο κράτος-μέλος εάν το σχέδιο δεν πληροί ικανοποιητικά τα κριτήρια αξιολόγησης. Μόνο αν το σχέδιο ανάκαμψης πληροί ικανοποιητικά τα κριτήρια θα διατίθεται η μέγιστη επιδότηση.
7. Το κράτος θα υποβάλλει ανά τρίμηνο, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, έκθεση προόδου.
8. Θα θεσπιστούν ειδικοί κανόνες για τις δημοσιονομικές δεσμεύσεις, τις καταβολές, την αναστολή, την ακύρωση και την ανάκτηση κεφαλαίων.
9. Τα κράτη θα υποβάλλουν αιτήματα καταβολής χρημάτων σε εξαμηνιαία βάση και οι καταβολές θα πραγματοποιούνται σε δόσεις έπειτα από θετική αξιολόγηση της Επιτροπής.
10. Προβλέπεται η αναστολή και η ακύρωση των επιδοτήσεων/δανείων όταν το σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας δεν έχει υλοποιηθεί ικανοποιητικά.
