Τα κενά στον έλεγχο του πόθεν έσχες

Από εργαλείο για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής σε πλυντήριο για ξέπλυμα βρώμικου χρήματος γίνεται η διαδικασία ελέγχου του πόθεν έσχες, μετά την περσινή απόφαση του Β Τμήματος του ΣτΕ και τη μεταγενέστερη απόφαση του υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών, που έφεραν τα πάνω κάτω στην παγιωμένη πρακτική των φορολογικών αρχών κατά τον έλεγχο του πόθεν έσχες των φορολογουμένων σε περίπτωση αγοράς ακινήτων και κινητών μεγάλης αξίας.

Με την 849/2008 απόφασή του το Β Τμήμα του ΣτΕ έκρινε πως ολόκληρο το ποσό που εισέπραξε φορολογούμενος από την εκποίηση τίτλων του Δημοσίου (και όχι μόνο οι τόκοι αυτών των τίτλων) μπορεί να επικαλεστεί ο φορολογούμενος για να καλύψει τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων ή τεκμήρια και δικαίωσε


φορολογούμενο που για την κάλυψη της αγοράς οικοπέδου αξίας 10.500.000 δραχμών είχε επικαλεστεί στη φορολογική δήλωση του οικονομικού έτους 1996 ποσό 12.000.000 δραχμών που εισέπραξε από την πώληση εντόκων γραμματίων του Δημοσίου. Ετσι με αυτήν την απόφαση του ΣτΕ ανατρέπεται η διάταξη της φορολογικής νομοθεσίας, που ορίζει ότι ο φορολογούμενος δεν μπορεί να δικαιολογεί στην εφορία δαπάνες για την απόκτηση περιουσιακών στοιχείων μεγάλης αξίας με κεφάλαια προερχόμενα από την πώληση ομολόγων ή εντόκων γραμματίων του Δημοσίου ή από την πώληση μετοχών εισηγμένων στο Χρηματιστήριο, παρά μόνο με τη διαφορά της αξίας πώλησης από την αξία κτήσης, δηλαδή μπορεί να επικαλεστεί τους τόκους από ομόλογα ή έντοκα γραμμάτια καθώς και την υπεραξία από την πώληση μετοχών εισηγμένων στο ΧΑΑ.

Η νομοθεσία
Συγκεκριμένα η φορολογική νομοθεσία, όπως εφαρμόζεται σήμερα από το υπουργείο Οικονομικών (περίπτωση ζ της παραγράφου 2 του άρθρου 19 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος), δεν επιτρέπει την κάλυψη του πόθεν έσχες και των τεκμηρίων διαβίωσης με κεφάλαια που προέκυψαν από τη ρευστοποίηση ομολόγων και εντόκων γραμματίων του Δημοσίου ή με ποσά που εισπράχθηκαν από την πώληση μετοχών, παρά μόνο με τα ποσά της υπεραξίας ή του κέρδους που τυχόν προκύπτει από τη ρευστοποίηση ή την πώληση των τίτλων.

Ετσι αυτή η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου ανοίγει τον δρόμο σε χιλιάδες άλλους φορολογούμενους να προσφύγουν κατά αποφάσεων της διοίκησης και να απαιτήσουν την επιστροφή των φόρων που πλήρωσαν επειδή η φορολογική Αρχή δεν έκανε δεκτή την επίκληση εκ μέρους τους της κάλυψης του πόθεν έσχες με κεφάλαια από ρευστοποίηση τίτλων του Δημοσίου και μετοχών, καθώς η απόφαση του ΣτΕ επιβάλει να λαμβάνονται υπόψη τα κεφάλαια από την εκποίηση τίτλων του Δημοσίου ή μετοχών εισηγμένων στο ΧΑ, με την προϋπόθεση ότι η εκποίηση δεν έχει γίνει σε έτος μεταγενέστερο αυτού της αγοράς.

Αν η απόφαση του ΣτΕ συνδυαστεί με μεταγενέστερη απόφαση του υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών να μη λαμβάνονται υπόψη οι τεκμαρτές δαπάνες προηγουμένων ετών κατά τον έλεγχο του πόθεν έσχες, ουσιαστικά σημαίνει ότι οι φορολογικές Αρχές αποστερούνται από το όπλο του πόθεν έσχες και ανοίγουν διάπλατα τα παράθυρα για ξέπλυμα μαύρου χρήματος μέσω αγορών ακινήτων και κινητών μεγάλης αξίας.

Σύμφωνα με την υπουργική απόφαση κατά τον υπολογισμού του κεφαλαίου προηγουμένων ετών που επικαλείται ο φορολογούμενος για την κάλυψη πόθεν έσχες ή τεκμηρίων διαβίωσης, δεν θα αφαιρούνται από τα δηλωθέντα εισοδήματα προηγουμένων ετών οι αντίστοιχες τεκμαρτές δαπάνες που προκύπτουν από τα τεκμήρια διαβίωσης που είχε στην κατοχή του ο φορολογούμενος που σημαίνει ότι σχεδόν ολόκληρο το δηλωθέν ποσό κάθε έτους μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να καλύψει δαπάνες πόθεν έσχες.
Ετσι αυτές οι δύο αποφάσεις του ΣτΕ και του υπουργείου Οικονομίας, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι δεν ελέγχεται το πόθεν έσχες για αγορά τίτλων του Δημοσίου και μετοχών εισηγμένων στο ΧΑΑ, είναι αυτονόητο πως διευκολύνει το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος που θα διατίθεται αρχικά για αγορές τίτλων του Δημοσίου και στη συνέχεια με τη ρευστοποίηση των τίτλων θα καλύπτει το πόθεν έσχες αγορών ακινήτων και κινητών αντικειμένων μεγάλης αξίας (αυτοκίνητα, σκάφη αναψυχής, πίνακες ζωγραφικής κ.λπ.).