«Έφυγε» ο Δημήτρης Τσάτσος

Σε ηλικία 77 ετών «έφυγε» σήμερα από τη ζωή ο διεθνούς φήμης καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου Δημήτρης Τσάτσος. Ο καθηγητής Δημήτρης Τσάτσος νοσηλευόταν από το Νοέμβριο στο Αττικό Νοσοκομείο.


Ο Δημήτρης Τσάτσος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1933 και ήταν γιος του βουλευτή των Φιλελευθέρων και του Δημοκρατικού Σοσιαλιστικού Κόμματος Θεμιστοκλή Τσάτσου. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ενώ ανακηρύχθηκε αριστούχος διδάκτωρ της Νομικής Αθηνών το 1960, με θέμα: «Η κατά το άρθρο 105 Εισαγ. Ν.Α.Κ. έννοια της χάριν του Γενικού Συμφέροντος κείμενης διατάξεως».

Από το 1960 έως το 1964 εργάστηκε ως Επιμελητής στη Νομική Σχολή του Πανε­πι­στη­μίου της Χαϊδελβέργης και από το 1964 έως το 1965 εργάστηκε ως επιστημονικός συνεργάτης στο πεδίο του Συγκριτικού και Διεθνούς Δικαίου στο Ινστιτούτο Max-Planck.

Το 1967 εργάζεται ως Επιμελητής στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Μainz. Το 1968 ανακηρύσσεται Υφηγητής του Συνταγματικού Δικαίου του Πανεπιστημίου Αθηνών αλλά η δικτατορία δεν του επιτρέπει τη διδασκαλία.

Την ίδια χρονιά γίνεται υφηγητής του Συνταγματικού, Διοικητικού και Συγκριτικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Βόννης, όπου διδάσκει από το 1969 έως το 1974.

Το 1969 εκλέγεται στην έδρα του Δημοσίου Δικαίου της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Η δικτατορία αρνείται να τον διορίσει.

Στην πολιτική αναμίχθηκε για πρώτη φορά κατά την περίοδο της δικτατορίας, ως μέλος της αντιδικτατορικής οργάνωσης ΕΜΕΠ.

Συνελήφθη το 1973 λόγω συμμετοχής του στην κατάληψη της Νομικής Σχολής και φυλακίστηκε επί τέσσερις μήνες στις στρατιωτικές φυλακές ΕΑΤ/ΕΣΑ.

Το 1974, ως Υφυπουργός επί της Ανωτάτης Παιδείας στην Κυβέρνηση Εθνικής Ε­νό­τητας, πραγματοποιεί την κάθαρση των Πανεπιστημίων από τους χουντικούς κα­θη­γητές και έχει την πρωτοβουλία του πρώτου σχεδίου δημοκρατικού νόμου για την οργάνωση των πανεπιστημίων.

Το 1975 εκλέγεται ομόφωνα τακτικός Καθηγητής στην έδρα του Δημοσίου Δικαίου της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Το 1979 εκλέγεται τακτικός Καθηγητής στην έδρα του γερμανικού και αλλοδαπού Δη­μο­σίου Δικαίου και πολιτειολογίας στο FernUniversität Hagen της Ομο­σπον­διακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, όπου διδάσκει ως το 1998 ως τακτικός Κα­θηγητής. Το 1982 γίνεται Καθηγητής Δημοσίου Δικαίου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Το 1984 ιδρύει μαζί με τους Αριστόβουλο Μάνεση και Γιώργο Δασκαλάκη την «Ένωση Ελλήνων Συνταγματολόγων» και από το 1988 έως το 1994 διετέλεσε Πρόεδρός της.

Το 1991, ως τακτικός Καθηγητής της Νομικής Σχολής του Πανεπιστη­μίου του Hagen, ίδρυσε και μέχρι τον Οκτώβριο του 1998 διηύθυνε το μοναδικό, ως προς το αντι­κείμενο στον ευρωπαϊκό χώρο, «Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Γερμανικού και Αλλο­δα­πού Δικαίου των Πολιτικών Κομμάτων».

Το Ινστιτούτο αυτό είναι η κατάληξη μιας μακροχρόνιας προσπάθειας που ξεκίνησε το 1985 με την ανάληψη ενός ερευνη­τικού προγράμματος, υπό τη διεύθυνση του Δ. Τσάτσου, με θέμα: «Το δίκαιο των πο­λι­τικών κομμάτων στις χώρες της Ευρωπαϊκής Κοινότητας». Από το τιμητικό επο­πτικό συμβούλιο του Ινστιτούτου έχουν περάσει, μεταξύ άλλων, οι H.-D. Genscher (πρώην υπουργός εξωτερικών της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας), J. Rau (νυν Πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας) κ.ά.

Τον Ιούνιο του 1994 εκλέγεται και το 1999 επανεκλέγεται, ως επικεφαλής του ευρωψηφοδελτίου του ΠΑΣΟΚ, βουλευτής του Ευρωπαϊκού Κοι­νο­βουλίου, όπου ασχολείται ιδιαίτερα με τα θεσμικά ζητήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ανήκει στην Ομάδα του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος (ΕΣΚ) του (Ε.Κ.).

Το 1995 ιδρύει στην Αθήνα το «Κέντρο Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου - Ίδρυμα Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου», του οποίου είναι σήμερα Επίτιμος Πρόεδρος. Επίσης την ίδια χρονιά του απονέμεται το «Βραβείο Ευρωπαϊκού Πολιτισμού», ανάμεσα σε άλλα, «για τη δουλειά του σε δημοκρατικές συνταγματικές μεταρρυθμίσεις και για τις προσπάθειές του για τη θεσμική ανανέωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης».

Το 1998 του απονέμεται από την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας ο «Χρυσός Σταυρός του Τάγματος της Αξίας» για τη συμβολή του στην ειρήνη (αγώνες κα­τά της δικτατορίας), στην ιδέα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, αλλά και στη γερ­μανική επιστημονική ζωή.

Το 2002 η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας τον τιμά, ως πρωτεργάτη των ελληνογερμανικών σχέσεων, με την ανώτατη τιμητική διάκριση, του «Μεγαλόσταυρου του Τάγματος της Αξίας».

Το Δεκέμβριο του 2001 αναγορεύεται επίτιμος διδάκτορας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Το Νοέμβριο του 2003 εκλέγεται επίτιμος καθηγητής του γερμανικού και ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου του Düsseldorf.

Το Σεπτέμβριο του 2005 ανέλαβε την Προεδρία του Επιστημονικού Συμβουλίου του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Συλλυπητήρια μηνύματα

Ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας κ. Ευάγγελος Βενιζέλος με την αναγγελία του θανάτου του καθηγητή Δημήτρη Τσάτσου, σήμερα το πρωί, έκανε την ακόλουθη δήλωση:

«Η απώλεια για εμένα είναι προσωπική. Αυτό όμως δεν συσκοτίζει την κρίση μου. Ο θάνατος του Δημήτρη Τσάτσου συνιστά εθνική απώλεια, ιδίως την περίοδο αυτή.

Η διεθνής ακαδημαϊκή κοινότητα και ο ευρωπαϊκός δημόσιος χώρος φτωχαίνουν. Κυρίως όμως φτωχαίνει ο τόπος μας που χάνει τον ενεργό λόγο του και τις δυνατότητες παρέμβασης σε ευρωπαϊκό επίπεδο που διέθετε ο Δημήτρης Τσάτσος.

Η φυσική σιωπή του θα αναδεικνύει από τώρα και στο εξής το μέγεθος και την ποιότητα του έργου και της προσωπικότητάς του. Οι μαθητές και φίλοι του θρηνούμε και αποχαιρετούμε έναν σπάνιο άνθρωπο για την σχέση με τον οποίον είμαστε τυχεροί και υπερήφανοι».

Ο δήμαρχος Αθηναίων Ν. Κακλαμάνης σημείωσε ότι ο Δημήτριος Τσάτσος, «με τις δημόσιες παρεμβάσεις, τον μεστό του λόγο και την ρηξικέλευθη σκέψη, ξεπερνούσε τα εσκαμμένα της επιστήμης του και διεύρυνε τους ορίζοντες της πολιτικής και της κοινωνίας μας. Στους οικείους του εκφράζω τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια».