Το σχέδιο νόμου για τα δημοψηφίσματα παρουσίασε ο Χ. Καστανίδης

Το προτεινόμενο σχέδιο νόμου για τα δημοψηφίσματα παρουσίασε ο υπουργός Εσωτερικών Χ. Καστανίδης, τονίζοντας ότι μέχρι σήμερα η προσφυγή σε δημοψήφισμα συναντούσε σοβαρά εμπόδια, ενώ με τον προτεινόμενο νόμο θεσπίζονται οι αναγκαίες ρυθμίσεις για την ενεργοποίηση του θεσμού. Το σχέδιο νόμου θα συζητηθεί στο επόμενο υπουργικό συμβούλιο, στη συνέχεια θα υπάρξει εκτενής δημόσια διαβούλευση με τα κόμματα και τους πολίτες και εντός των επόμενων δύο μηνών θα κατατεθεί στη Βουλή προς ψήφιση.




Ο υπουργός Εσωτερικών τόνισε ότι τα δημοψηφίσματα «είναι θεσμός άμεσης και, εν πολλοίς, συμμετοχικής δημοκρατίας και με την ενεργοποίησή του ενισχύεται η πολιτική συμμετοχή, τονώνεται η αντιπροσώπευση, διευρύνεται η δημοκρατία και εμβαθύνεται η λαϊκή κυριαρχία».

Ο Χ. Καστανίδης διευκρίνισε ότι στο Σύνταγμά μας (όπως αυτό διαμορφώθηκε μετά την αναθεώρηση του 1985/1986) προβλέπονται δύο τύποι δημοψηφίσματος. Ο πρώτος αφορά κρίσιμο εθνικό θέμα, προεχόντως σχετικό με την εξωτερική πολιτική και την εθνική άμυνα. Για τη διεξαγωγή του απαιτείται πρόταση της κυβέρνησης και απόφαση της απόλυτης πλειοψηφίας των βουλευτών. Ο άλλος τύπος δημοψηφίσματος κατοχυρώθηκε στην αναθεώρηση του 1985/1986. Αφορά ψηφισμένο νομοσχέδιο, που ρυθμίζει σοβαρό κοινωνικό ζήτημα, με εξαίρεση τα δημοσιονομικά. Για την προκήρυξή του απαιτείται πρόταση των 2/5 και αποδοχή της από τα 3/5 (δηλαδή 180 ψήφους) του συνόλου του βουλευτών.

Με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου θεσπίζονται οι αναγκαίες ρυθμίσεις για την ενεργοποίηση του θεσμού. Οι επιμέρους διατάξεις του νομοσχεδίου καταστρώνονται σε οκτώ κεφάλαια και οι κυριότερες επιλογές του είναι οι εξής:

α) οροθετούνται οι βασικές έννοιες, δηλαδή το κρίσιμο εθνικό θέμα, στο οποίο δεν περιλαμβάνονται μόνο ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και εθνικής άμυνα, αλλά και ζητήματα γενικότερου ενδιαφέροντος σχετικά με την πολιτική, την κοινωνική και την οικονομική ζωή της χώρας, το ψηφισμένο νομοσχέδιο, το σοβαρό κοινωνικό ζήτημα και το δημοσιονομικό ζήτημα,

β) ψηφίζουν όσοι είναι γραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους και την ημέρα της ψηφοφορίας βρίσκονται εντός των ορίων της χώρας,

γ) η ψηφοφορία διεξάγεται σε εκλογικές περιφέρειες και ταυτόχρονα σε όλη την επικράτεια,

δ) οι ψηφοφόροι καλούνται να εκφράσουν την προτίμησή τους σε έντυπο ψηφοδέλτιο, το οποίο περιέχει το ερώτημα και τις δυνατές απαντήσεις, όπως καθορίζονται από τη Βουλή,

ε) επικρατεί η απάντηση που συγκεντρώνει την απόλυτη πλειοψηφία των εγκύρων ψηφοδελτίων, στα οποία δεν προσμετρώνται τα λευκά,

στ) η ετυμηγορία του εκλογικού σώματος είναι συμβουλευτική για την κυβέρνηση, με εξαίρεση την περίπτωση δημοψηφίσματος για ψηφισμένο νομοσχέδιο, οπότε έχει δεσμευτικό περιεχόμενο, αρκεί να πάρει μέρος στην ψηφοφορία τουλάχιστον το πενήντα τοις εκατό (50%) όσων είναι γραμμένοι στους εκλογικούς,

ζ) η οικονομική διαχείριση και η δημόσια προβολή υπόκεινται στις ρυθμίσεις, που διέπουν τις γενικές βουλευτικές εκλογές, και

η) το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας και, εν γένει, το κύρος του δημοψηφίσματος ελέγχεται από το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο.

Ο Χ. Καστανίδης χαρακτήρισε «εξαιρετική πολιτική ιδέα» να έχουμε στο μέλλον δημοψηφίσματα μετά από πρωτοβουλία των πολιτών, αλλά σημείωσε ότι αυτό, επί του παρόντος, δεν μπορεί να εφαρμοστεί, καθώς πρέπει πρώτα να αναθεωρηθεί το Σύνταγμα.

Τέλος, ο υπουργός Εσωτερικών απαντώντας σε σχετική ερώτηση είπε ότι δεν γνωρίζει ακριβώς το κόστος ενός δημοψηφίσματος, δεδομένου ότι δεν έχει ξαναγίνει στην Ελλάδα, μετά το δημοψήφισμα για τη βασιλεία, αλλά το υπολογίζει περίπου στο κόστος των ευρωεκλογών.