Η... περίεργη κωλυσιεργία της τρόικας για τις τράπεζες

Υποτίθεται ότι η τρόικα επιθυμεί την κεφαλαιακή ενίσχυση των ελληνικών συστημικών τραπεζών, τη θωράκισή τους και την επανιδιωτικοποίησή τους.




Την περίοδο αυτή και με αφορμή την Eurobank ήδη έχει εκδηλωθεί έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον, ενώ και για τις άλλες τρεις τράπεζες είναι απόλυτη η ανάγκη να ξεκαθαρίσει το τοπίο, τόσο όσον αφορά τους όρους αύξησης μετοχικού κεφαλαίου όσο και των αποτελεσμάτων των stress tests που ήδη έχουν γίνει. Ωστόσο, η τρόικα επιδεικνύει μια τουλάχιστον? περίεργη κωλυσιεργία στα θέματα των τραπεζών, γεγονός που εγκυμονεί σοβαρότατους κινδύνους. Είναι χαρακτηριστική η παρέμβαση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, το οποίο με επιστολή του προέδρου Χρ. Σκλαβούνη και της διευθύνουσας συμβούλου Αναστασίας Σακελλαρίου προς την τρόικα εκφράζουν έντονη ανησυχία για τις επιπτώσεις από την καθυστέρηση των αποφάσεων που θα καθορίσουν το μέλλον των ελληνικών συστημικών τραπεζών, υπογραμμίζοντας ότι αυτή η καθυστέρηση μπορεί να αποθαρρύνει τους επενδυτές και να χαθεί πολύτιμος χρόνος για την επανιδιωτικοποίησή τους.

Σύμφωνα με νεότερες πληροφορίες και μετά την παρέμβαση του ΤΧΣ, είναι πλέον πιθανόν μετά από μεγάλη καθυστέρηση, η ανακοίνωση από την Τράπεζα της Ελλάδος των αποτελεσμάτων της κεφαλαιακής επάρκειας των τεσσάρων συστημικών τραπεζών να γίνει στα τέλη Φεβρουαρίου.

Κομβικό σημείο για το ποια σενάρια θα ισχύσουν ως προς τα αποτελέσματα που θα ανακοινώσει η Τράπεζα της Ελλάδος, φαίνεται να είναι οι συνολικές διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης με την τρόικα.

Οι τράπεζες εμπλέκονται πλέον στο σύνολο της διαπραγμάτευσης, καθώς η κυβέρνηση έθεσε ως αντικείμενο διαπραγμάτευσης τα εναπομείναντα κεφάλαια του ΤΧΣ, αν υπάρξουν, να τα χρησιμοποιήσει για την κάλυψη του δημοσιονομικού κενού. Η τρόικα εξέφρασε από την αρχή της αντιρρήσεις της σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο.

Ο δρόμος για τη στήριξη των αντιρρήσεων περνά μέσα από την επιχειρηματολογία των δανειστών βάσει της οποίας είναι πιθανόν οι τράπεζες να χρειαστούν όλα τα κεφάλαια του ΤΧΣ. Και αν αυτό δεν συμβεί μέσα από τα αποτελέσματα των stress tests, που βασίζονται στον έλεγχο της BlackRock (σ.σ. φαίνεται πως τα αποτελέσματα αυτά είναι αρκετά ικανοποιητικά για τις τέσσερις συστημικές τράπεζες), είναι πιθανόν να συμβεί από τα πανευρωπαϊκά stress tests που επίσης έχουν ξεκινήσει.

Έτσι, και ενώ η διαπραγμάτευση βρίσκεται υπό εξέλιξη, τρία θέματα, παραμένουν ανοιχτά, προκειμένου να καθοριστεί το τελικό αποτέλεσμα της κεφαλαιακής επάρκειας των ελληνικών τραπεζών.

Stress tests
Το πρώτο θέμα, ίσως και το πιο κρίσιμο, αφορά τον δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών και συγκεκριμένα το Core Tier I. Σήμερα ο δείκτης που είναι απαιτητός για τις ελληνικές τράπεζες είναι 9%, έναντι 8% για τις λοιπές ευρωπαϊκές τράπεζες. Τα πανευρωπαϊκά stress tests που έχουν και αυτά ξεκινήσει διενεργούνται με δείκτη 8%, δεδομένο από το οποίο προκύπτει και το σχετικό αίτημα της ελληνικής πλευράς για εναρμόνιση.

Οι δανειστές δεν φαίνονται έτοιμοι στην παρούσα φάση να παραχωρήσουν αυτή τη δυνατότητα στις ελληνικές τράπεζες, επιθυμώντας αυτές να διατηρήσουν περισσότερα κεφάλαια, τα οποία ενδεχομένως να τα χρειαστούν στα αποτελέσματα των πανευρωπαϊκών stress tests.

Ωστόσο, όπως υποστηρίζεται από τα ελληνικά πιστωτικά ιδρύματα, στα πανευρωπαϊκά stress tests οι ελληνικές τράπεζες διατηρούν ισχυρό πλεονέκτημα. Μπορεί βέβαια οι δανειστές να χρησιμοποιούν το παραπάνω επιχείρημα για την εξυπηρέτηση του ευρύτερου σκοπού της διαπραγμάτευσης που διενεργούν και η οποία είναι να μη χρησιμοποιηθούν για κανέναν άλλο σκοπό τα κεφάλαια του ΤΧΣ.

Ένα άλλο θέμα που πρέπει άμεσα να επιλυθεί είναι κατά πόσον στην κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών θα συμπεριληφθεί ολόκληρος ο αναβαλλόμενος φόρος, κάτι που για συγκεκριμένες τράπεζες είναι υψίστης σημασίας, ενώ για άλλες όχι. Το τελευταίο αλλά όχι λιγότερο σημαντικό θέμα είναι εάν οι κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών θα υπολογιστούν με το βασικό ή το ακραίο σενάριο των stress tests, αφού κάτι τέτοιο διαφοροποιεί αισθητά το τελικό αποτέλεσμα των αναγκών τους σε κεφάλαια. Στην περίπτωση του ακραίου σεναρίου, μιλάμε για δύο χρόνια ακόμη ύφεσης, για σημαντική αύξηση της ανεργίας με συνέπεια κακή εξέλιξη στους δείκτες των «κόκκινων» δανείων.

Η καθυστέρηση αυτή πάντως γίνεται εξαιρετικά επιζήμια για τις ελληνικές τράπεζες, καθώς καθυστερεί όλες τις διαδικασίες, οι οποίες έχουν ήδη ξεκινήσει και αφορούν στην επανιδιωτικοποίησή τους.

Χαρακτηριστική είναι η πρόσφατη παρέμβαση του ΤΧΣ στην τρόικα, βάσει της οποίας το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας προασπίζοντας τα συμφέροντά του, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου στην τρόικα πως οι καθυστερήσεις αυτές απειλούν να απομακρύνουν το έντονο ξένο επενδυτικό ενδιαφέρον για τις ελληνικές τράπεζες, έχει ήδη εκδηλωθεί. Άρα η καθυστέρηση θέτει εν αμφιβόλω την επιτυχή επανιδιωτικοποίησή τους.

Κεφαλαιακή επάρκεια
ΟΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΥΞΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

Και ενώ είναι υπαρκτό, όπως καταγράφεται καθημερινά στη χρηματιστηριακή αγορά, το ενδιαφέρον των ξένων επενδυτών για τις τράπεζες, αυτό δεν μπορεί να αξιοποιηθεί σε σημαντικό βαθμό, αφού οι μετοχές παραμένουν δεσμευμένες από το ΤΧΣ λόγω των warrants. Aρα στο νέο θεσμικό πλαίσιο πρέπει να υπάρξει σχετική πρόβλεψη, ώστε να είναι εφικτή η πιο άμεση και γρήγορη ιδιωτικοποίηση των τραπεζών μέσω της δημόσιας προσφορά των warrants από το ΤΧΣ. Ιδιαίτερα για την περίπτωση της Eurobank, το ΤΧΣ επισημαίνει πως πρέπει άμεσα να καθοριστεί το θεσμικό πλαίσιο, ώστε να προχωρήσει η αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της τράπεζας. Η αύξηση αυτή έχει προγραμματιστεί για τον Μάρτιο, και ήδη η διοίκηση της τράπεζας έχει προχωρήσει σε ενέργειες σοβαρές προκειμένου να διασφαλίσει την επιτυχία της. Παράλληλα θα πρέπει να καταστεί σαφές πως η Eurobank είναι σίγουρα η τράπεζα που θα χρειαστεί κεφαλαιακή ένεση, η οποία υπολογίζεται σε περίπου 2 δισ. ευρώ.

Καθώς λοιπόν δεν έχει εγκριθεί το σχετικό θεσμικό πλαίσιο για τις αυξήσεις κεφαλαίου των τραπεζών, η Eurobank δεν μπορεί να προχωρήσει τις διαδικασίες αύξησης μετοχικού κεφαλαίου.

Σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες και το κλίμα στην αγορά, όποιο σενάριο και να ισχύσει, οι δύο τράπεζες, Πειραιώς και Alpha Bank, έχουν ισχυρό κεφαλαιακό μαξιλάρι και δεν θα χρειαστούν περαιτέρω κεφάλαια. Όσον αφορά την Εθνική Τράπεζα, είναι σαφές πως οι αποφάσεις των διαπραγματεύσεων θα διαμορφώσουν το τελικό αποτέλεσμα, αν και η τράπεζα έχει προχωρήσει τις ενέργειες αναδιάρθρωσης που της δίνουν μία σημαντική κεφαλαιακή πλάτη ακόμη και στην επικράτηση του αρνητικού σεναρίου, όπως επίσης πάλι στη βάση των ίδιων πληροφοριών έχει καταστεί σαφές πως η τράπεζα μπορεί να μην ξεκίνησε από το κεφαλαιακό μαξιλάρι των υπολοίπων τραπεζών, πλην όμως πήγε καλά στα τεστ αντοχής τα οποία υπέστη.