Διαδικασίες-εξπρές για χιλιάδες δίκες

Ριζικές αλλαγές προωθεί η κυβέρνηση στην Πολιτική Δικονομία με στόχο να επιταχύνει θεαματικά τις δικαστικές αποφάσεις σε αστικές και εμπορικές διαφορές, αλλά και τις αναγκαστικές εκτελέσεις και να βάλει τέλος στις σημερινές χρονοβόρες διαδικασίες.




Σχετικό νομοσχέδιο που συνέταξε νομοπαρασκευαστική επιτροπή υπό τον αρεοπαγίτη Ι. Χαμηλοθώρη και προωθείται σε δημόσια διαβούλευση για τις παρατηρήσεις των αρμοδίων νομικών φορέων, έρχεται ουσιαστικά να δώσει απάντηση και διέξοδο στις απογοητευτικές διαπιστώσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όσον αφορά στον χρόνο απονομής δικαιοσύνης σε επίπεδο αστικών και εμπορικών υποθέσεων. Κατά την Κομισιόν ο χρόνος εκδίκασης τέτοιων διαφορών στα πρωτοβάθμια δικαστήρια στη χώρα μας αυξήθηκε από 190 ημέρες το 2010 σε 460 ημέρες το 2012, τη στιγμή που οι «ταχύτερες» χώρες επιλύουν τις διαφορές αυτές περίπου σε 100 ημέρες πρωτόδικα. Αλλη μελέτη κατέδειξε ότι από την κατάθεση της αγωγής μέχρι την απόφαση χρειάζονται 1.300 ημέρες.

Εξέταση μαρτύρων
Το νομοσχέδιο προβλέπει διαδικασίες-εξπρές, καθώς αλλάζει το χρονοβόρο σύστημα εξέτασης μαρτύρων στο ακροατήριο, δίνοντας βάση στα αποδεικτικά στοιχεία μέσω εγγράφων και εκμεταλλευόμενο ένα μεγάλο «νεκρό» χρονικό διάστημα που χάνεται κατά την εκδίκαση τέτοιου είδους υποθέσεων.

Σε πολλές περιπτώσεις παρόμοιων διαφορών (π.χ. για εμπράγματα δικαιώματα σε ακίνητα, εμπορικές συναλλαγές, αποζημιώσεις για πωλήσεις, αδικοπραξίες κ.λπ. δάνεια, τραπεζικές συναλλαγές κ.λπ.) η κατάθεση μιας αγωγής προσδιορίζεται στα μεγάλα δικαστήρια (Αθήνα κ.λπ.) για το 2016 - 2017, ενώ με μία πιθανή αναβολή μπορεί να σημειωθεί καθυστέρηση 2 - 3 ετών στην εκδίκαση, με συνέπεια να χρειαστούν συνολικά 5 - 6 χρόνια για την έκδοση απόφασης.

Οι νέες ρυθμίσεις φιλοδοξούν να επιταχύνουν θεαματικά όλες τις διαδικασίες. Με την κατάθεση της αγωγής θα γίνεται επίδοση στον αντίδικο μέσα σε 30 ημέρες, ενώ μέσα σε 70 ημέρες θα έχουν κατατεθεί οι προτάσεις και τα αποδεικτικά μέσα των δύο πλευρών (π.χ. έγγραφα, μαρτυρικές καταθέσεις σε συμβολαιογράφο, ειρηνοδίκη) ώστε εντός 4 - 6 μηνών να έχει χρεωθεί σε δικαστή για απόφαση. Εκείνος θα κρίνει εάν χρειάζεται εξέταση επιπλέον μαρτύρων (1 από κάθε πλευρά) εκδίδοντας σχετική διάταξη.

Σε όλους τους δικαστές θα γίνεται υπροχρέωση συγκεκριμένου αριθμού υποθέσεων, χωρίς δυνατότητα αναβολής, αφού η ουσιαστική διαδικασία θα γίνεται μέσω εγγράφων και η δίκη στο ακροατήριο θα είναι συνήθως μία τυπική εκφώνηση της υπόθεσης.

Επιτάχυνση θα υπάρξει και στις υπόλοιπες αστικές υποθέσεις των ειδικών διαδικασιών είτε περιουσιακές (π.χ. μισθωτικές, εργατικές, αυτοκινήτων, ΜΜΕ κ.λπ.) είτε προσωπικές διαφορές (οικογενειακές, ελεύθερης συμβίωσης, επιμέλεια παιδιών κ.λπ.) καθώς θεσπίζονται ενιαίες προθεσμίες.

Τα μέτρα επιτάχυνσης τροποποιούν σειρά διατάξεων από τα 1.054 άρθρα του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, κάτι που είχε ζητηθεί και στο πλαίσιο μνημονιακών συζητήσεων και υποδείξεων.

Σημαντική αλλαγή αφορά την πολύ ταχύτερη πλέον διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης σε βάρος π.χ. ενός οφειλέτη, όταν θα υπάρχει σε βάρος του τελεσίδικη απόφαση (εφετείου) και έτσι θα προχωρούν γρηγορότερα οι πλειστηριασμοί κινητής ή ακίνητης περιουσίας.