Φορολογικό χάος και πλεόνασμα

Στην πολιτική ζυγαριά εν όψει των ευρωεκλογών μπαίνουν δύο ζητήματα: Το ένα υποτίθεται πως θα ευνοήσει την κυβέρνηση. Το άλλο είναι βέβαιο πως θα την βλάψει καταλυτικά.




Το πρώτο αφορά σε ένα αμφιλεγόμενο «πλεόνασμα», όπου έχει γίνει μια επικοινωνιακή υπερεπένδυση με ισχνά αποτελέσματα. Το δεύτερο αφορά στη φορολογική πολιτική, που είναι ταυτόχρονα ισοπεδωτική και χαοτική. Ειδικά η φορολόγηση των ακινήτων έχει σπάσει όλα τα φράγματα του παραλογισμού. Γενικότερα, η φορολογική πολιτική δημιουργεί κοινωνική ασφυξία, πνίγει τη μεσαία τάξη, ενώ προκαλεί τέτοια ανασφάλεια, που αποτελεί ένα από τα κυριότερα εμπόδια για επενδύσεις.

Ας ξεκινήσουμε με το πλεόνασμα. Κατ' αρχήν είναι σίγουρα θετικό, ότι εδώ υπήρξε πρόοδος, κάτι που αναγνωρίζουν οι εταίροι μας. Επί της ουσίας βεβαίως, παραμένουν ασαφείς οι οφειλές του Δημοσίου σε ιδιώτες που, τυπικά, δεν προσμετρώνται. Αν και η επίτευξη πλεονάσματος όντως βελτιώνει το κλίμα στην Ευρώπη, οι γενικότερες ευρωπαϊκές επιφυλάξεις παραμένουν ισχυρότατες.

Αν μάλιστα η κυβέρνηση, όπως διέρρεε, προσδοκούσε προεκλογικά «πολιτικά δώρα» από την Ε.Ε., η διάψευση των ελπίδων αυτών υπήρξε ηχηρή στο Eurogroup. Ο Ρεν ήταν «σφιχτός» για την έκταση του πλεονάσματος και ο Ντάισελμπλουμ κατέστησε ξεκάθαρο πως η συζήτηση της μείωσης του ελληνικού χρέους δεν θα γίνει πριν τις ευρωεκλογές. Ταυτόχρονα, συνεχίζονται οι επικρίσεις για καθυστέρηση των μεταρρυθμίσεων, κάτι που αναγκάστηκε να παραδεχθεί και ο Γιάννης Στουρνάρας.

Ενώ συμβαίνουν όλα αυτά, δημοσκόπηση για λογαριασμό του ΕΒΕΑ δείχνει πως το 66% θεωρεί ότι το πλεόνασμα δεν έχει αντίκτυπο στην καθημερινότητά τους, με μόνο το 22% να αισθάνεται αισιόδοξο ότι θα υπάρξουν θετικές επιπτώσεις, που τους αφορούν. Εκείνο που αντιθέτως αφορά άμεσα τους πολίτες είναι η υπερφορολόγησή τους, αλλά και η ανασφάλεια που νιώθουν από την προχειρότητα, την ακρισία και το χάος της κυβερνητικής φορολογικής πολιτικής. Ούτε είναι τυχαίο πως όποιος γνωρίζει λογιστές, αντιλαμβάνεται πως καταρρέουν (κυριολεκτικά) ψυχολογικά. Γνωστή ψυχολόγος μού παρουσίασε και μια πρόσθετη διάσταση άγχους των φορολογουμένων: Διακατέχονται από αόριστες φοβίες πως κάποια στιγμή κινδυνεύουν να διωχθούν από τις φορολογικές αρχές, χωρίς να έχουν διαπράξει κάποιο αδίκημα. Με δυο λόγια, οι φορολογικές αρχές, είτε με υπερβολές σε επίπεδο κυρώσεων, είτε με το χάος που διακινούν, λειτουργούν τρομοκρατικά.

Υπάρχει όμως και ένα επόμενο ζήτημα: Ο συνδυασμός παράλογων επιβαρύνσεων και φορολογικού χάους είναι από τους καταλυτικότερους παράγοντες για να αποτραπούν ζωτικές επενδύσεις. Αναλυτής της αγοράς και επενδυτικός σύμβουλος έγραψε πρόσφατα πως μια στέρεη ανάπτυξη προϋποθέτει το 31% να οφείλεται σε επενδύσεις.

Όμως, πώς μπορεί να υπάρξουν επενδύσεις χωρίς σταθερό φορολογικό σύστημα και μάλιστα, όταν στη θέση του υπάρχει το φορολογικό χάος; Ούτε είναι τυχαίο, ότι η Ιρλανδία με σταθερό και χαμηλό φορολογικό συντελεστή όχι μόνο βγήκε από το μνημόνιο, αλλά ήδη σημειώνει σημαντικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Παράλληλα, η Κύπρος, παρά την καταστροφή του τραπεζικού της συστήματος, αρχίζει να συνέρχεται και λόγω της σταθερής και χαμηλής της φορολογίας σε ιδιωτικές εταιρείες. Δυστυχώς, η κυβέρνηση δεν επένδυσε στις μεταρρυθμίσεις στο κράτος για πελατειακούς λόγους. Έτσι τώρα, παρά το πλεόνασμα, δεν κερδίζει ούτε πολιτικές ούτε οικονομικές ανάσες.