Ευρώ και επιτόκια αντιδρούν στις αποφάσεις της ΕΚΤ

Δύο σημαντικές επιδράσεις είχαν στην αγορά οι αποφάσεις που έλαβε προ δεκαημέρου η ΕΚΤ. Η μείωση των επιτοκίων και κυρίως το νέο πρόγραμμα πολυετούς δανεισμού των τραπεζών, πυροδότησαν δύο carry trades, όπως ονομάζεται στην αγορά η επενδυτική στρατηγική δανεισμού με φθηνό επιτόκιο και επένδυσης σε υψηλότερο.





Αποτέλεσμα αυτών ήταν η περαιτέρω υποχώρηση του κόστους δανεισμού για τα κράτη της Ευρωζώνης και η ελαφρά αποδυνάμωση του ευρώ. Η ΕΚΤ μείωσε το βασικό επιτόκιο δανεισμού των τραπεζών στο 0,15% και υιοθέτησε αρνητικό επιτόκιο (-0,1%), για πρώτη φορά, για τις καταθέσεις που πραγματοποιούν σε αυτήν οι τράπεζες. Ετσι, ελπίζει να τις αποθαρρύνει να «παρκάρουν» τα χρήματα στη Φραγκφούρτη και να αναζητήσουν αλλού αποδόσεις.

Ανακοίνωσε επίσης ότι θα προσφέρει νέα πολυετή (τετραετή) δάνεια στις τράπεζες σε δύο πράξεις, μία τον Σεπτέμβριο και μία στα τέλη του έτους. Συνολικά εκτιμάται ότι θα προσφέρει 400 δισ. και ο Μ. Ντράγκι υποστήριξε ότι αυτά θα χορηγούνται υπό την προϋπόθεση ότι θα καταλήξουν στην πραγματική οικονομία.
Ευρώ και επιτόκια αντιδρούν στις αποφάσεις της ΕΚΤ

Τις επόμενες ημέρες, όμως, όταν έγιναν γνωστές οι τεχνικές λεπτομέρειες, προέκυψε ότι για τα πρώτα δύο χρόνια πρακτικά δεν θα υπάρχει περιορισμός - απλά εάν οι τράπεζες δεν χορηγήσουν τα κεφάλαια στην πραγματική οικονομία, θα πρέπει να τα αποπληρώσουν στα μισά του δρόμου, δηλαδή σε δύο χρόνια. Γεγονός, βέβαια, είναι ότι τα κεφάλαια που υποσχέθηκε η ΕΚΤ δεν θα αυξήσουν τη ρευστότητα στην αγορά, καθώς μέχρι τις αρχές του 2015 οι τράπεζες θα πρέπει να αποπληρώσουν περί τα 450 δισ., που έλαβαν με τα αρχικά πολυετή (τριετή) δάνεια. Θα προκύψει, δηλαδή, και ένα κενό ρευστότητας 50 δισ.

Οι τράπεζες γνωρίζουν, όμως, ότι θα έχουν 400 δισ. στη διάθεσή τους για ακόμα τουλάχιστον δύο χρόνια. Στο διάστημα αυτό μπορούν να δανείζονται με κόστος που δεν υπερβαίνει το 0,25% και να αγοράζουν κρατικά ομόλογα με πολλαπλάσιες αποδόσεις: 1,33% τα γερμανικά, 1,7% τα γαλλικά 2,4% τα ιρλανδικά, 2,6% τα ισπανικά, 2,7% τα ιταλικά, 3,4% τα πορτογαλικά και για τους πιο τολμηρούς 5,5% τα ελληνικά (αποδόσεις για δεκαετείς τίτλους).
Ευρώ και επιτόκια αντιδρούν στις αποφάσεις της ΕΚΤ

Δημιουργώντας αυξημένη ζήτηση για τα ομόλογα, αυτό το carry trade οδηγεί ακόμα χαμηλότερα τις αποδόσεις. Οι επενδυτές δεν χρειάζεται καν να ανησυχούν για την ισοτιμία, καθώς δανείζονται και δανείζουν σε ευρώ. Η συνηθέστερη μορφή carry trade εμπεριέχει συναλλαγματικό κίνδυνο, καθώς ο επενδυτής δανείζεται σε ένα νόμισμα με χαμηλό επιτόκιο και στη συνέχεια τοποθετεί τα χρήματα σε ένα με υψηλότερα επιτόκια. Η κίνηση αυτή δημιουργεί υποτιμητικές πιέσεις στο νόμισμα δανεισμού για το carry trade και το ευρώ θεωρείται ένα τέτοιο.

Τα επιτόκια στην Ευρωζώνη είναι αρκετά χαμηλότερα από εκείνα στην Ιαπωνία (0,3%), οπότε το ευρώ μπορεί να αντικαταστήσει το γεν και να δέχεται αυτό τις υποτιμητικές πιέσεις.

«Χάλκινο» carry trade
Η κινεζική εκδοχή

Εναν ιδιαίτερο τρόπο carry trade έχουν βρει οι επενδυτές στην Κίνα, προσπερνώντας τους περιορισμούς στην ροή κεφαλαίων. Οι κινεζικές αρχές ανέχονταν την πρακτική επί χρόνια, καθώς μέσω αυτής τροφοδοτούταν ρευστότητα στο σκιώδες τραπεζικό σύστημα. Τώρα, όμως, που προσπαθούν να ελέγξουν τη ρευστότητα αυτή, για να μη δημιουργηθεί φούσκα στις τιμές των ακινήτων, οι αρχές άλλαξαν στάση. Για να εμποδίσουν το carry trade «πάγωσαν» χιλιάδες φορτία χαλκού στο τρίτο μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας, το Κινγκντάο.

Η συγκεκριμένη πρακτική carry trade ξεκινά με μια κινεζική επιχείρηση να αποκτά πιστωτική γραμμή σε δολάρια από μια κινεζική τράπεζα. Χρησιμοποιώντας την αγοράζει έναν τίτλο που αντιστοιχεί σε κάποια ποσότητα χαλκού, που βρίσκεται σε κάποιο λιμάνι σε κινεζικό έδαφος. Τον τίτλο πουλά κάποια εταιρεία με έδρα στο εξωτερικό, η οποία στη συνέχεια ξαναγοράζει τον τίτλο από offshore θυγατρική της κινεζικής, καθώς στο μεταξύ η μητρική έχει πουλήσει τον τίτλο στη θυγατρική. Με τον τρόπο αυτό η πιστωτική γραμμή μετατρέπεται σε μετρητά συναλλάγματος, που η μητρική μπορεί να μετατρέψει σε γιουάν. Το κόστος δανεισμού μέσω μιας πιστωτικής γραμμής σε δολάρια είναι χαμηλότερο της απόδοσης σε γιουάν, οπότε η μητρική κερδίζει.

Η όλη πρακτική επαναλαμβάνεται πολλές φορές με τον ίδιο τίτλο. Ως αποτέλεσμα πολλές πιστώσεις δίνονται έναντι του ίδιου τίτλου. Αν κάποια στιγμή ζητηθεί απότομα η αποπληρωμή, είναι πιθανό τα ενέχυρα να αποδειχθούν ελάχιστα. Θεωρητικά πρόκειται για τεράστιες ποσότητες χαλκού, που βρίσκονται στα λιμάνια της Κίνας. Ακριβώς αυτό επιχειρούν τις τελευταίες ημέρες να εξακριβώσουν οι κινεζικές αρχές. «Παγώνοντας» τα φορτία, ελέγχουν κατά πόσο ανταποκρίνονται στους τίτλους που κυκλοφορούν. Και φαίνεται ότι υπάρχει σοβαρή απόκλιση. Προς το παρόν μοναδική συνέπεια είναι η απότομη υποχώρηση της τιμής του χαλκού, καθώς οι επενδυτές προεξοφλούν ότι τα φορτία δηλ. η πραγματική ζήτηση θα αποδειχθεί μικρότερη εκείνης που υπάρχει στα χαρτιά. Έντονες, όμως, είναι οι ανησυχίες ότι οι έρευνες θα επεκταθούν και σε άλλα λιμάνια, αποκαλύπτοντας εξαιρετικά μεγάλη «τρύπα».