«ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ-ΧΡΕΟΣ-ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ» Ο τριπλός μετεκλογικός γρίφος

Θα μπορέσει επιτέλους η κυβέρνηση να λειτουργήσει; Τι θα γίνει με τη διαπραγμάτευση για το χρέος; Θα πάμε σε πρόωρες εθνικές εκλογές και πότε;




Πριν καλά καλά ολοκληρωθεί η καταμέτρηση των ψηφοδελτίων και των σταυρών, το «τρίγωνο» αυτό καθορίζει και την ατζέντα των εξελίξεων στο εγγύς διάστημα.

Οι κάλπες έκλεισαν, αλλά η πολιτική ένταση κάθε άλλο παρά φαίνεται να εκτονώνεται. Από τις απαντήσεις στα τρία αυτά ερωτήματα-κλειδιά αλλά και τον συνδυασμό των λύσεων που θα ανακύψουν, εξαρτάται τόσο η ανασύνταξη του πολιτικού συστήματος όσο και οι ίδιες οι τύχες της χώρας. Σε κάθε περίπτωση, η δυσκολία διαμόρφωσης ενός εθνικού σχεδίου οικονομικής ανάταξης και μιας αναπτυξιακής ατζέντας παραμένει μεγάλη, στο μετεκλογικό σκηνικό. Όπως έλεγε και κυβερνητικός βουλευτής «οι κάλπες οδήγησαν σε ένα ιδιότυπο αποτέλεσμα στασιμότητας και ρευστότητας, ταυτόχρονα. Εξακολουθούμε να βιώνουμε ένα καθεστώς μετάβασης με άδηλο τέλος».

Βηματισμός

Η κυβέρνηση αναζητεί βηματισμό, μετά τη διαπίστωση ότι το «υπόβαθρο» των ευρωπαϊκών δυνάμεων στο οποίο στηρίζεται υπέστη κλονισμό: η ΝΔ έχασε σε ποσοστά, το ίδιο και το ΠΑΣΟΚ σε σχέση με το 2012, ενώ η από καιρό εκτός κυβέρνησης ΔΗΜΑΡ βυθίζεται σε μια υπαρξιακή κρίση. Η κυβερνητική «μη σταθερότητα» δοκιμάστηκε από τα πρώτα κιόλας 24ωρα όχι μόνο από την κλιμάκωση του αντιπολιτευτικού λόγου του ΣΥΡΙΖΑ, που με τον «αέρα» της πρωτιάς στις ευρωκάλπες πιέζει ακόμα και επηρεάσει κομβικές κυβερνητικές αποφάσεις. Ήρθαν και οι πρώτες διαφοροποιήσεις από το ΠΑΣΟΚ, ιδιαίτερα για την αλλαγή του εκλογικού νόμου, να ενισχύσουν το κλίμα αστάθειας.

Όμως αυτό που οδήγησε σε ενίσχυση των φυγόκεντρων τάσεων εντός κυβέρνησης, ήταν η κουβέντα που άνοιξε για τον ανασχηματισμό: ήταν επιτελείς του Μαξίμου αλλά και της Χαρ. Τρικούπη, που έδωσαν το εναρκτήριο λάκτισμα για αλλαγές στην κυβέρνηση -με επίκεντρο τη θέση του υπουργού Οικονομικών Γ. Στουρνάρα- και έκαναν άνω κάτω υπουργούς και Κοινοβουλευτική Ομάδα της ΝΔ. Το Μαξίμου, αιφνιδιασμένο από την έκταση που πήρε το πρόβλημα, επιχειρεί από το βράδυ της Τετάρτης να δώσει σήμα λήξης συναγερμού για τον ανασχηματισμό. Ωστόσο, οι υπουργοί δεν εφησυχάζουν -αλλά και δεν παράγουν έργο στην πλειονότητά τους- ενώ οι βουλευτές του κόμματος βρίσκονται σε μια ιδιότυπη... λίστα αναμονής για υπουργοποίηση.

Αποτελεσματικότητα
Ωστόσο τα προβλήματα για τον πρωθυπουργό είναι βαθύτερα. Ο ίδιος αναγνώρισε ότι η ευρωκάλπη έστειλε μήνυμα, όμως τώρα η Κοινοβουλευτική Ομάδα ζητά συζήτηση σε βάθος. Ορισμένοι βουλευτές όπως ο Μαξ. Χαρακόπουλος και η Φωτ. Πιπιλή έθεσαν ήδη δημόσια το πρόβλημα. Άλλοι όπως ο Μ. Βορίδης -το όνομα του οποίου πάντως «παίζει» για τον ανασχηματισμό- λένε πως αυτό που προέχει είναι η κυβέρνηση να λειτουργήσει και να φέρει αποτελέσματα στον χρόνο μέχρι την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας. Υπουργός έλεγε πως μείζον θέμα είναι η συλλογική λειτουργία του Υπουργικού Συμβουλίου που δεν υφίσταται, καθώς τα πάντα επιλύονται σε επίπεδο των δύο αρχηγών.
Ο τριπλός μετεκλογικός γρίφος

Το πρόβλημα της κυβερνητικής αποτελεσματικότητας θα αποκτήσει ξεχωριστή σημασία άμεσα, καθώς μόνο κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού η κυβερνητική πλειοψηφία -που μπορεί να απαριθμεί 155 βουλευτές και πλέον- καλείται να ψηφίσει περί τα 12 «καυτά» νομοσχέδια για να διασφαλίσει τη δόση των 2 δισ. ευρώ που υπολείπεται. Ένα μικρό «μνημόνιο», δηλαδή.

Υπάρχει, ταυτόχρονα, ο φόβος του εκτροχιασμού από βασικές κατευθύνσεις για την οικονομική σταθερότητα της χώρας, καθώς διατυπώθηκε από ορισμένα κοινοβουλευτικά στελέχη της ΝΔ το ερώτημα μήπως δεν διεκδικήσουμε τα 2 δισ., αναζητώντας άλλες πηγές χρηματοδότησης, αρκεί να μην ψηφιστούν επώδυνες διατάξεις!

Η ερμηνεία του «μηνύματος» για διόρθωση της κυβερνητικής πορείας, ποικίλλει. Υπάρχουν στελέχη, όπως η Ντόρα Μπακογιάννη, που θεωρεί επείγουσα ανάγκη τις φορολογικές ελαφρύνσεις-αλλιώς, λέει, με το φορολογικό τσουνάμι που έρχεται καλοκαιριάτικα, τα έσοδα θα στερέψουν και η οργή των πολιτών θα μεγαλώσει- αλλά με τήρηση των συμφωνηθέντων με τους εταίρους μας και συνέχιση της προσπάθειας για βιώσιμο πρωτογενές πλεόνασμα.

Άλλοι όμως κάνουν λόγο για πιο απλόχερη πολιτική. Ήδη ο υπουργός Παιδείας Κ. Αρβανιτόπουλος μίλησε για ένα νέο μείγμα οικονομικής πολιτικής με ενισχυμένο το «κοινωνικό προφίλ», ενώ ο Μαξ. Χαρακόπουλος υπαινίσσεται συζήτηση για ανασκευή μέτρων σαν αυτά της «εργαλειοθήκης» του ΟΟΣΑ. Μεγάλη αντίδραση υπάρχει και στο θέμα των ιδιωτικοποιήσεων, καθώς η θέση του ΣΥΡΙΖΑ για «ξεπούλημα» βρίσκει ευήκοα ώτα και εντός της Κ.Ο. της Ν.Δ.

Φόβος εκτροχιασμού από βασικές κατευθύνσεις
Στελέχη της ΝΔ θέτουν το ερώτημα μήπως δεν διεκδικήσουμε τα 2 δισ., αναζητώντας άλλες πηγές, αρκεί να μην ψηφιστούν επώδυνες διατάξεις!

Συμμαχίες, ναι - αλλά με ποιους;

Στενά συνυφασμένο με τις τύχες της κυβέρνησης εμφανίζεται για τη ΝΔ το πρόβλημα της διεύρυνσης και των συμμαχιών. Αν και η διεύρυνση κρίνεται από τη ΝΔ ακόμα πιο αναγκαία, μετά τη συρρίκνωση των εκλογικών ποσοστών της, οι δυσκολίες μεγαλώνουν.

Μια ισχυρή τάση εντός του κόμματος βλέπει τα περιθώρια προς το Κέντρο να είναι εξαιρετικά στενά. Μάλιστα ορισμένοι τολμούν να προβλέψουν για το ΠΑΣΟΚ μια τροχιά «αποκόλλησης» από την κυβέρνηση, εφόσον ενταθούν οι διεργασίες για ενότητα της Κεντροαριστεράς. Οι ίδιοι παράγοντες δεν θεωρούν τυχαία την τοποθέτηση του Γ. Παπανδρέου περί μελλοντικής συνεργασίας ΠΑΣΟΚ-ΣΥΡΙΖΑ. Όσο για το ενδεχόμενο στήριξης από τη ΔΗΜΑΡ, αυτό πλέον μόνο σε μεμονωμένη βάση μπορεί να συζητηθεί μετά και την παραίτηση του Φ. Κουβέλη.

Υπάρχει και η «επιθετική» τάση στελεχών της ΝΔ, που θεωρεί πως με τη σημερινή ηγεσία, τα ανοίγματα προς το Κέντρο είναι ανέφικτα. Συνεπώς, το άνοιγμα προς τα μικρότερα κόμματα του χώρου της Δεξιάς ή Κεντροδεξιάς, αποκτά επείγουσα σημασία, καθώς όπως τονίζει και ο γραμματέας της ΝΔ Αν. Παπαμιμίκος, «οι πόρτες είναι ανοιχτές, χωράνε όλοι, αρκεί να συμφωνούν στην ανάγκη για μια νέα Ελλάδα, με ρήξεις και μεταρρυθμίσεις που έχει ανάγκη ο τόπος». Τα ανοίγματα αφορούν και στην πλευρά του ΛΑΟΣ, με το 2,7% του Γ. Καρατζαφέρη να αποτελεί κίνητρο, με τον Αδ. Γεωργιάδη να απευθύνει κάλεσμα ένταξης στη ΝΔ.

Ακούστηκαν ακόμη και ανοίγματα προς βουλευτές των ΑΝΕΛ αλλά και προς τις... «Γέφυρες»! Ωστόσο, ο πρόεδρος του ΛΑΟΣ θέτει όρους αλλαγής πολιτικής και ο πρωθυπουργός δεν το συζητά. Υπάρχει βεβαίως ο κίνδυνος μιας ιδιότυπης... «εκτροπής»: Να ενώσουν δηλαδή τις δυνάμεις τους ο Γ. Καρατζαφέρης, ο Β. Πολύδωρας, ο Νικ. Κακλαμάνης, ο Θ. Γιαννόπουλος, ο Χρ. Ζώης σε μια παράταξη «αντιμνημονιακής Κεντροδεξιάς» όπως τη μνημονεύει ο Ν. Νικολόπουλος. Σε μια τέτοια περίπτωση, το αμφίπλευρο άνοιγμα που επιδιώκει η ΝΔ δεν θα έχει αντικείμενο.