Περισσότερη, λιγότερη ή διαφορετική Ε.Ε;

Financial Times: «Ισχυρή προειδοποίηση από τους ψηφοφόρους». Frankfurter Allgemeine Zeitung: «Προειδοποιητική βολή για τις ελίτ της Ευρώπης». Wall Street Journal: «Μια προειδοποίηση για την Ευρώπη».





Οι τίτλοι στα σχόλια των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών και διεθνών εφημερίδων ήταν σχεδόν ταυτόσημοι αυτή την εβδομάδα, αφότου έγιναν γνωστά τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών, η άνοδος της Ακροδεξιάς και των πάσης φύσης ευρωσκεπτικιστικών κομμάτων. Αυτομάτως, όμως, τίθενται δύο ερωτήματα: Το πρώτο είναι εάν πήραν το μήνυμα όλοι προς όσους απευθυνόταν. Και το δεύτερο, τι κατάλαβαν ακριβώς από αυτό το μήνυμα.

Ακόμη κι αν δεχθούμε ότι στο πρώτο ερώτημα η απάντηση είναι θετική (πράγμα αμφίβολο...), το δεύτερο, μας αποκαλύπτει ένα απίστευτο ευρωπαϊκό χάος! Διότι οι Γερμανοί θεωρούν ότι η απάντηση βρίσκεται σε μια μεγαλύτερη συγκέντρωση αρμοδιοτήτων στην Κομισιόν και μάλιστα στα χέρια λιγότερων επιτρόπων, όπως δήλωσε προχθές στην εφημερίδα Die Welt ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε -χωρίς, φυσικά, να θέσει θέμα αλλαγής πολιτικής.
Περισσότερη, λιγότερη ή διαφορετική Ε.Ε;

Tι κατάλαβαν;
Οι Γάλλοι και οι Ιταλοί, από την πλευρά τους, εκτιμούν ότι αυτή είναι μια χρυσή ευκαιρία για να διεκδικήσουν χαλάρωση του δημοσιονομικού «κορσέ» που πάει να φορεθεί και στις χώρες τους, αλλά και να αμφισβητήσουν -κυρίως οι Γάλλοι- την παντοδυναμία του Βερολίνου. Οι Βρετανοί, από την άλλη, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι «για όλα (και ειδικά για την εντυπωσιακή πρωτιά του Νάιτζελ Φάρατζ) φταίει η Ε.Ε.», όπως δημοσίως δήλωσε ο Ντέιβιντ Κάμερον -έτσι ζητούν την εκ βάθρων αλλαγή της, κραδαίνοντας την απειλή της εξόδου από αυτήν.
Περισσότερη, λιγότερη ή διαφορετική Ε.Ε;

Πραγματικός μύλος για τους Ευρωπαίους πολιτικούς, οι οποίοι για ακόμη μια φορά είναι χαμένοι στη... μετάφραση! Μια επανάληψη, πολύ απλά, των όσων έχουν συμβεί κατ' εξακολούθηση όλα τα προηγούμενα χρόνια, σχεδόν σε κάθε σημαντικό θέμα: από την ενέργεια και το περιβάλλον μέχρι τη Λιβύη, τη Συρία και την Ουκρανία. Από τους φορολογικούς συντελεστές και «παραδείσους» μέχρι την τραπεζική ένωση, την έκδοση ευρωομολόγων και τον ρόλο της ΕΚΤ. Η ίδια εικόνα, δηλαδή, η οποία συνέβαλε αποφασιστικά στο να καταστεί ακόμη πιο απωθητικό το «ευρωπαϊκό οικοδόμημα» για εκατομμύρια πολίτες -οι οποίοι, για να εκφράσουν τη δυσφορία τους, επέλεξαν πιο μαζικά από ποτέ την αποχή και τη στήριξη ευρωσκεπτικιστικών κομμάτων κάθε απόχρωσης.

Οι ισχυροί της Ε.Ε. δεν φαίνεται, πάντως, να δίνουν ούτε... σεντ τσακιστό γι' αυτή την αποδοκιμασία. Πολλοί, άλλωστε, ξεμπερδεύουν με το εξής απλοϊκό (όσο και απίστευτο) επιχείρημα: Η πλειοψηφία στην Ευρωβουλή ανήκει πάλι στα δύο παραδοσιακά πολιτικά στρατόπεδα, οπότε δεν χρειάζεται να ανησυχούμε για τίποτα. Θα μοιράσουν τους θώκους και τα πάντα θα κυλήσουν ομαλά τα επόμενα χρόνια -business as usual. Μόνο που είναι οι ίδιοι που κινδυνεύουν να τινάξουν στον αέρα ακόμη και αυτή τη βεβαιότητα, με τη στάση που κρατούν στην υπόθεση του νέου προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Το «άδειασμα» στον Γιούνκερ

Για σκεφτείτε το. Με βάση τη Συνθήκη της Λισαβόνας, όλες οι πολιτικές ομάδες έσπευσαν να ορίσουν εγκαίρως τον υποψήφιό τους για τη συγκεκριμένη θέση. Την προεκλογική περίοδο, μάλιστα, οργανώθηκαν αλλεπάλληλες τηλεμαχίες ανάμεσα στους (θεωρητικά) διεκδικητές της θέσης -ανά δυάδες, τριάδες και και όλων μαζί. Οι δημοσκοπικές εταιρείες έκαναν μετρήσεις και μας μετέφεραν ποιος είχε κερδίσει τις εντυπώσεις. Όσο για τα κατά τόπους γραφεία της Ε.Ε., επιχειρούσαν να προσελκύσουν τους πολίτες στην κάλπη επικαλούμενα τη δημοκρατική τους ευαισθησία -αυτή η φορά, έλεγαν, είναι η πρώτη στην οποία θα ψηφίσετε όχι μόνο για τους αντιπροσώπους της χώρας σας, αλλά και για τον πρόεδρο της Κομισιόν!

Όσοι πείστηκαν ή παρασύρθηκαν δεν άργησαν να υποστούν την ψυχρολουσία: Είδαν τον υποψήφιο του πρωτεύσαντος συνδυασμού, τον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, να «αδειάζεται» εν ψυχρώ από μια κυρία που αναδείχθηκε αυτή την εβδομάδα ως η ισχυρότερη γυναίκα του πλανήτη και (πάλι θεωρητικά) είναι ομοϊδεάτισσά του: τη Γερμανίδα καγκελάριο Αγκελα Μέρκελ.

Ακόμη κι αν, τελικώς, διάδοχος του ανεκδιήγητου Ζοζέ Μπαρόζο είναι ο Γιούνκερ ή, έστω, ο Σοσιαλιστής Μάρτιν Σουλτς, η «παρτίδα» είναι εξαιρετικά δύσκολο να σωθεί και η Ε.Ε. να ξαναγίνει ελκυστική...

«Basta!» σε Μέρκελ και Σόιμπλε

Η Αγκελα Μέρκελ έκανε λόγο για τη «λυπηρή» άνοδο των ακροδεξιών και λαϊκιστών ευρωσκεπτικιστών στις ευρωεκλογές. Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε χαρακτήρισε «φασιστικό» το γαλλικό Εθνικό Μέτωπο και τη Μαρίν Λεπέν. Ομως, η γερμανική πολιτική ηγεσία δεν θα ξεμπερδέψει τόσο εύκολα με τα νέα δεδομένα που έβγαλε η κάλπη. Διότι, όπως και να το κάνουμε, όταν το βασικό κριτήριο για την πολιτική του Βερολίνου τα προηγούμενα χρόνια ήταν τα συμφέροντα των γερμανικών επιχειρήσεων και των Γερμανών φορολογουμένων, δεν μπορεί τώρα να κατηγορεί τους υπόλοιπους Ευρωπαίους για εθνικισμό και αντιευρωπαϊκή στάση.

«Οταν οι Γερμανοί σκέφτονται μόνο τον εαυτό τους, τότε αποκτούν το δικαίωμα να το κάνουν και οι άλλοι. Υπό αυτό το πρίσμα, η Αγκελα Μέρκελ είναι το ίδιο με την Μαρίν Λεπέν», έγραφε σε σχόλιό του στο Der Spiegel ο Γιάκομπ Άουγκσταϊν, γιος του ανθρώπου ο οποίος δημιούργησε το πιο γνωστό ίσως περιοδικό στη Γηραιά Ήπειρο. «Ηδη, από το 2008, η Ευρώπη έπρεπε να έχει αναζητήσει τον δρόμο για να προχωρήσει: κοινή δημοσιονομική πολιτική, συντονισμένο φορολογικό καθεστώς, ενίσχυση του Ευρωκοινοβουλίου και της Κομισιόν. Όμως, ο ευρω-εθνικισμός της Μέρκελ στάθηκε εμπόδιο. Κι αυτό κόστισε σε μια ολόκληρη γενιά το μέλλον της στις χώρες του Νότου. Το δίκαιο της Μέρκελ κατέστησε τους Έλληνες, τους Ιταλούς, τους Ισπανούς και τους Πορτογάλους πολίτες δεύτερης κατηγορίας, ενώ τσάκισε την περηφάνια των Γάλλων», συνέχισε στο ίδιο άρθρο ο Άουγκσταϊν.

Σε αυτές τις εκλογές, όμως, εκατομμύρια Ευρωπαίοι φώναξαν «Basta!» στη Μέρκελ, τον Σόιμπλε και τη γερμανική ελίτ. Είναι αλήθεια ότι για να το κάνουν διάλεξαν πολλούς διαφορετικούς και, ενίοτε, επικίνδυνους τρόπους. Το μήνυμα που έστειλαν, όμως, ήταν σαφές. Και γίνεται ακόμη πιο δυνατό, καθώς το συμμερίζονται ευρύτατα τμήματα των οικονομικά ισχυρών στη Γαλλία, την Ιταλία και άλλες χώρες, που συνειδητοποιούν ότι κινδυνεύουν με αφανισμό κάτω από τις... ερπύστριες των γερμανικών πάντσερ.

Τα οικοδομήματα της Ε.Ε. και του ευρώ παραμένουν σαθρά...

Ακροδεξιός εμφύλιος...

Την περασμένη Τετάρτη, οι Βρυξέλλες έγιναν πεδίο αναμέτρησης ανάμεσα στις διάφορες ομάδες και κόμματα των (ακρο)δεξιών και λοιπών ευρωσκεπτικιστών. Η Μαρίν Λεπέν συναντήθηκε και έδωσε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον επικεφαλής του ολλανδικού Κόμματος Ελευθερίας, Γκερτ Βίλντερς, καθώς και στελέχη του ομώνυμου αυστριακού κόμματος, της ιταλικής Λίγκας του Βορρά και του βελγικού Vlaams Belang.

Τα πέντε αυτά κόμματα διαθέτουν 38 εκπροσώπους στη νέα Ευρωβουλή, κάτι που σημαίνει ότι πληρούν ήδη τον ένα όρο που απαιτείται (25 μέλη) για τη συγκρότηση κοινοβουλευτικής ομάδας. Μένει τώρα και ο δεύτερος, δηλαδή η εκπροσώπηση τουλάχιστον επτά χωρών σε αυτήν -«είμαι σίγουρος ότι τις επόμενες εβδομάδες θα είμαστε σε θέση να έχουμε επτά κόμματα», δήλωσε αισιόδοξος ο Βίλντερς.

«Λυπάμαι Νάιτζελ, αλλά θα σχηματίσουμε την ομάδα μας», ήταν το μήνυμα που έστειλε η Λεπέν στον επικεφαλής του βρετανικού UKIP, ο οποίος την ίδια στιγμή πραγματοποιούσε στην έδρα της Ε.Ε. συνάντηση με τον Μπέπε Γκρίλο, προκειμένου να διερευνήσουν τη δυνατότητα συνεργασίας τους. Ο «εμφύλιος» στο συγκεκριμένο στρατόπεδο είναι φανερό ότι έχει ξεκινήσει και θα είναι ιδιαιτέρως σκληρός, όπως άλλωστε είχαν προβλέψει πολλοί πριν από τις εκλογές. «Τα λαϊκίστικα κόμματα είναι πολύ κατακερματισμένα για να διαταράξουν τη λειτουργία της Ευρωβουλής», έγραφαν μάλιστα στο κεντρικό τους άρθρο την Τρίτη οι Financial Times.

Ισως, μόνο που οι κυβερνήσεις των «28» είναι επίσης μοιρασμένες σε διάφορα στρατόπεδα, ενώ μοιάζουν ανίκανες να τα βρουν...

ΜΑΡΙΝ ΛΕΠΕΝ
Στα Ηλύσια μέσω... Ευρώπης!

Το πρόσωπο αυτών των ευρωεκλογών είναι, αναμφίβολα, η Μαρίν Λεπέν. Με την πρωτιά της, η επικεφαλής του Εθνικού Μετώπου κατάφερε να στείλει στην Ευρώπη ένα ακόμη πιο ηχηρό μήνυμα από την είσοδο του πατέρα της, Ζαν-Μαρί, στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών του 2002. Πλέον, δεν το κρύβει: η μεγάλη της φιλοδοξία είναι να διαδεχθεί τον (αποτυχημένο) Φρανσουά Ολάντ στο Μέγαρο των Ηλυσίων στις προεδρικές του 2017. Για να το πετύχει, όμως, ξέρει πως πρέπει να πείσει πολύ περισσότερους Γάλλους πως δεν συνιστά αντιδημοκρατική εκτροπή, αλλά τη μεγάλη τους ελπίδα για αλλαγή.

ΝΑΪΤΖΕΛ ΦΑΡΑΤΖ
Μαζική ψήφος στον γνήσιο... πατριώτη

Παρά το χαµηλό ποσοστό προσέλευσης στις κάλπες (36%) και τις εκτιµήσεις ότι στις βουλευτικές εκλογές το ποσοστό του UKIP θα είναι πολύ χαµηλότερο, κανείς δεν µπορεί να αγνοήσει ή να υποτιµήσει την πρωτιά του Νάιτζελ Φάρατζ. Αυτού του ιδιότυπου πολιτικού που επίσης αρνείται πως έχει σχέση µε την Ακροδεξιά, απορρίπτει µετά βδελυγµίας τόσο τη Χρυσή Αυγή όσο και τη Λεπέν και στοχεύει κατευθείαν στην «καρδιά» του αγγλικού σοβινισµού και αντιευρωπαϊσµού. Έτσι, την ώρα που ο Κάµερον υπόσχεται δηµοψήφισµα αλλά δεν τολµά να αποκηρύξει ευθέως την Ε.Ε., οι Βρετανοί στρέφονται µαζικά σε µια γνήσια και καθαρή εκδοχή.

... και αριστερές ελπίδες

Η πρωτιά που κέρδισε στην Ελλάδα ο επίσημος υποψήφιος της Ενωμένης Αριστεράς και πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ ήταν, αναμφίβολα, ένα καλό νέο για τους συντρόφους του -ειδικά καθώς ελπίζουν ότι έτσι ανοίγει ο δρόμος για την κυβερνητική εξουσία, για πρώτη φορά μεταπολεμικά στην Ευρώπη. Καλό νέο ήταν, επίσης, οι καλές εκλογικές επιδόσεις των αριστερών σχημάτων σε Ισπανία και Πορτογαλία, τα οποία αθροιστικά (σε κάθε χώρα) πλησίασαν το 20%, που οδήγησαν σε ενισχυμένη εκπροσώπηση στη νέα Ευρωβουλή.

Παρ' όλα αυτά, είναι γεγονός ότι η Αριστερά δεν είναι αυτή που δίνει τον τόνο των πολιτικών εξελίξεων στην Ευρώπη. Σε όλες δε σχεδόν τις μεγάλες χώρες (Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Βρετανία) είτε είναι ανύπαρκτη είτε τα ποσοστά της παραμένουν καθηλωμένα σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Όταν δε αυτό συμβαίνει την εποχή της πιο βαθιάς οικονομικής κρίσης μετά το 1929, ασφαλώς οι εκπρόσωποί της και ο οπαδοί της οφείλουν να ανησυχήσουν. Διότι εκτός από το ενδεχόμενο να είναι στραβός ο γιαλός, μπορεί και στραβά να αρμενίζουν...