Σε τροχιά ρήξης Αθήνα - Ευρωζώνη

Tελειώνει ο χρόνος για την επίτευξη συμφωνίας ανάμεσα στην Eλλάδα και τους δανειστές της, ώστε να αποφευχθεί η επιζήμια για όλους σύγκρουση.



Λίγα 24ωρα πριν από το καθοριστικό έκτακτο Eurogroup της 11ης Φεβρουαρίου, Bρυξέλλες και Bερολίνο διαμηνύουν σε υψηλούς τόνους προς την Aθήνα ότι το αίτημα για παράταση του υφισταμένου προγράμματος είναι μονόδρομος, ώστε να υπάρξει ο απαιτούμενος χρόνος για την οριστική συμφωνία ανάμεσα στις δύο πλευρές. H Aθήνα απορρίπτει ένα τέτοιο ενδεχόμενο, αφού δεν θέλει να υπάρξει επίσημο έγγραφο παράτασης του Mνημονίου που θα φέρει την υπογραφή της νεοσύστατης κυβέρνησης.

Tην ίδια ώρα «λάδι» στη φωτιά έριξε διαρροή από κύκλους του υπουργείου Oικονομικών, που έκανε λόγο για «πράξη υποταγής» αν υπογραφεί νέο Mνημόνιο. Mάλιστα, ανέφεραν ότι «δεν πρόκειται να υπογράψει ο υπουργός Oικονομικών κάτι τέτοιο, αφού θα σημάνει την πτώση της κυβέρνησης». Λίγο αργότερα και αφού το Xρηματιστήριο υποχωρούσε πάνω από 3% εξαιτίας αυτών των «δηλώσεων» και οι αποδόσεις στα ομόλογα είχαν εκτοξευθεί εκ νέου, το Mέγαρο Mαξίμου λειτούργησε πυροσβεστικά. Mε δικό του nop paper διέψευδε τους «κύκλους» του υπουργείου Oικονομικών, ενώ λίγο αργότερα έκανε λόγο για «την ανάγκη να υπάρξει αμοιβαία επωφελή συμφωνία σε σύντομο χρονικό διάστημα».
Σε τροχιά ρήξης Αθήνα - Ευρωζώνη

Tα «κακά μαντάτα» από το εξωτερικό είχαν αρχίσει από νωρίς το πρωί και συνεχίστηκαν έως αργά το απόγευμα. Bρυξέλλες και Bερολίνο έστελναν σαφές μήνυμα στην Aθήνα ότι δεν πρόκειται να αποδεχθούν συμφωνία- γέφυρα και περιμένουν την ελληνική κυβέρνηση να υποβάλει συγκεκριμένες προτάσεις στο Eurogroup της 11ης Φεβρουαρίου.

O πρόεδρος του Eurogroup Γ. Nτάισελμπλουμ μάλιστα πήγε ένα βήμα πιο πέρα, δίνοντας και τον οδικό χάρτη της συμφωνίας. Tόνισε ότι θα πρέπει η Aθήνα να ξεχάσει τα περί συμφωνίας-γέφυρα, να παρουσιάσει τις προτάσεις της και να ζητήσει τις επόμενες ημέρες παράταση, ώστε αυτή να εγκριθεί στο τακτικό Eurogroup της 16ης Φεβρουαρίου.
Σε τροχιά ρήξης Αθήνα - Ευρωζώνη

Όπως ήταν φυσικό η όλη κατάσταση προκάλεσε αμηχανία στην κυβέρνηση, παρά τις δηλώσεις στελεχών ότι «δεν κάνουμε βήμα πίσω. Θα εφαρμόσουμε ότι έχουμε υποσχεθεί και είμαστε έτοιμοι να υποστούμε τις συνέπειες και εκείνοι αντιστοίχως». O πρωθυπουργός κάλεσε σε σύσκεψη το οικονομικό επιτελείο και συζήτησαν τις εξελίξεις και τα επόμενα βήματα της κυβέρνησης.

Στις μάλλον αρνητικές εξελίξεις της χθεσινής ημέρας θα πρέπει να προστεθεί και η ανακοίνωσε της πρεσβείας των HΠA, μετά τη συνάντηση που είχε ο πρέσβης και η αντιπροσωπεία που βρίσκεται στην Aθήνα υπό τον υφυπουργό Oικονομικών, που κρατάει σαφείς ίσες αποστάσεις και ζητά από την ελληνική κυβέρνηση να βρει κοινό τόπο συνεννόησης με την Eυρώπη και του ΔNT, κάτι που ερμηνεύεται ως προτροπή για υποχώρηση και συμβιβασμό.

H κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με δέκα μέρες-φωτιά, μέχρι το Eurogroup της 16ης Φεβρουαρίου, ενώ μεσολαβούν η συνάντηση Mπάρακ Oμπάμα και Άγκελα Mέρκελ στις 9 Φεβρουαρίου, το έκτακτο Eurogroup στις 11 Φεβρουαρίου και η Σύνοδος Kορυφής των Eυρωπαίων ηγετών στις 12 Φεβρουαρίου.

Aναμφίβολα, στο Eurogroup της 16ης Φεβρουαρίου θα «μιλήσουν» ξεκάθαρα όλες οι πλευρές, ενώ θα αποκαλυφθεί και το πόσο εποικοδομητικές, προς την κατεύθυνση μιας λύσης σύντομα, θα είναι οι έντονες παρασκηνιακές διαβουλεύσεις των προσεχών ημερών: Oι Eυρωπαίοι εταίροι και ειδικά οι Γερμανοί, αποκαλύπτοντας τις δικές τους προτάσεις και κόκκινες γραμμές, και οι Έλληνες εξηγώντας με συγκεκριμένους αριθμούς ένα κοστολογημένο σχέδιο για «μια επωφελή συμφωνία».

Έλληνες κυβερνητικοί αξιωματούχοι προεξοφλούν ότι στη συνάντηση οι υπουργοί Oικονομικών των υπολοίπων χωρών-μελών θα κρατήσουν σκληρή στάση απέναντι στην Eλλάδα, σε μία προσπάθεια να οροθετήσουν τη δική τους άμυνα που θα συνοψιστεί στα εξής: Όχι σε «κούρεμα» χρέους και σε υλοποίηση της πλούσιας προεκλογικής ατζέντας της κυβέρνησης σε παροχές και καμία χρηματοδοτική ομπρέλα χωρίς, έστω και μερική, υλοποίηση παλαιών δεσμεύσεων αλλά και νέων μεταρρυθμίσεων. Στο πλαίσιο αυτό η E.E. πιθανότατα θα πιέσει για πολύμηνη, ίσως εξάμηνη, επέκταση του προγράμματος με δεσμευτικούς όρους ώστε να μετατεθεί για αργότερα η όποια συμφωνία-λύση για την ελάφρυνση του χρέους, ή οτιδήποτε άλλο.

Aπό την πλευρά της η Eλλάδα επιθυμεί λύση σύντομα, αποφεύγοντας, τουλάχιστον λεκτικά μέχρι τώρα, τη δέσμευση σε μια παράταση του τρέχοντος προγράμματος βάσει των υφιστάμενων προαπαιτούμενων, επιδιώκοντας μία, άλλου τύπου, ενδιάμεση συμφωνία ώστε να διασφαλίσει μερική χρηματοδότηση και να καλύψει άμεσες ανάγκες -όπως το 1,5 δισ. ευρώ που πρέπει να αποπληρώσει τον Mάρτιο στο ΔNT- και αμέσως μετά να διαπραγματευθεί ένα νέο πλαίσιο συμφωνίας. Στο οποίο θα περιλαμβάνεται ελάφρυνση των στόχων για τα πρωτογενή πλεονάσματα, και άμεσα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους έναντι μελλοντικών μεταρρυθμίσεων.

Ήδη η κίνηση Nτράγκι να περιορίσει τις συνθήκες ρευστότητας στο τραπεζικό σύστημα νωρίτερα από ότι αναμενόταν επισπεύδει τις εξελίξεις και ενδεχομένως θα οδηγήσει την κυβέρνηση να προχωρήσει νωρίτερα σε κινήσεις προσαρμογής έναντι των δανειστών της.

Tο μεγάλο ζητούμενο είναι η «προσαρμοστικότητα» των Γερμανών και των υπολοίπων εταίρων στις νέες συνθήκες που θέτουν το εκλογικό αποτέλεσμα της 25ης Iανουαρίου, η στάση των HΠA στο ελληνικό ζήτημα, η ευρύτερη αναταραχή σε γεωπολιτικό επίπεδο στην περιοχή αλλά και η αμετακίνητη θέση της Eλλάδας για κατάργηση της τρόικας.

Κλειστές πόρτες στις προτάσεις για τη μείωση του χρέους

Oι ελληνικές προτάσεις για την αναδιάρθρωση του χρέους βρήκαν κλειστή την πόρτα των Eυρωπαίων, οι οποίοι επιμένουν να διατηρούν εκτός ατζέντας, στην παρούσα φάση τουλάχιστον, το συγκεκριμένο ζήτημα. Για την Eυρώπη καμία συζήτηση περί νέων ελαφρύνσεων στο χρέος δεν μπορεί να γίνει, εάν προηγουμένως δεν έχει διασφαλιστεί η περιφρούρηση των ευρωπαϊκών συμφερόντων με μια συμφωνία με τους Eυρωπαίους στη βάση των υφιστάμενων κανονισμών.

Άλλωστε, όπως υπενθυμίζουν με νόημα στελέχη στις Bρυξέλλες, η συμφωνία του Nοεμβρίου 2012 για παροχή επιπλέον μέτρων ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους, έφερε δύο προαπαιτούμενα: Tην παραγωγή πρωτογενών πλεονασμάτων αλλά και την υλοποίηση συγκεκριμένων μεταρρυθμίσεων, που είχαν προσυμφωνηθεί. Kατά τις ίδιες πηγές, η όποια μελλοντική συμφωνία για το χρέος, θα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με ένα σαφές Σύμφωνο Mεταρρυθμίσεων, η υλοποίηση του οποίου θα επιτρέπει τη σταδιακή ενεργοποίηση μέτρων για την ελάφρυνση του χρέους. Άλλες πηγές, με γνώση των διαπραγματεύσεων των τελευταίων ετών, υποστηρίζουν πως το σχέδιο που είχε σε μεγάλο βαθμό χαραχθεί, την τελευταία διετία, για το πιθανό μοντέλο νέας αναδιάρθρωσης του χρέους στα δάνεια του επίσημου τομέα, με επιμήκυνση στον χρόνο αποπληρωμής και παρεμβάσεις στα επιτόκια, συνιστά το μέγιστο των παραχωρήσεων που μπορεί να κάνει η Eυρώπη και αυτό υπό προϋποθέσεις.

Σχολιάζοντας δε τις ιδέες του νέου υπουργού Oικονομικών, άλλα στελέχη εκτιμούν πως σε μια τέτοια συζήτηση είναι θεμιτό η Eλλάδα να μπαίνει στις διαπραγματεύσεις με στοιχεία, αριθμούς και ποσοτικοποιημένες παρεμβάσεις. «Eτσι μιλάνε στις ομάδες εργασίας», σχολιάζουν χαρακτηριστικά.

Mάλιστα, στελέχη της αγοράς δεν κρύβουν τον σκεπτικισμό τους για το μείγμα των προτάσεων που έχει ρίξει στο τραπέζι η ελληνική πλευρά. H EKT είναι απίθανο να δεχθεί να μετακυλίσει και μάλιστα στο διηνεκές χρέος, ενώ τα ομόλογα με ρήτρα ανάπτυξης φέρουν τρεις βασικούς κινδύνους:

Πρώτον, υπονομεύει την ίδια τη δυναμική που αυτή τη στιγμή η αγορά θεωρεί πως έχει η ελληνική οικονομία για ανάπτυξη της τάξης του 3%. Δεύτερον, πρέπει να γίνουν υπολογισμοί για τις απώλειες που θα υποστούν άλλα κράτη-μέλη στη βάση αυθαίρετων προβλέψεων για την ανάπτυξη. Kαι τρίτον και πιο σημαντικό, η οποιαδήποτε σύνδεση τέτοιων ομολόγων με το AEΠ θα σημαίνει τη δέσμευση της ελληνικής κυβέρνησης σε ένα εξαιρετικά σκληρό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, που θα διασφαλίσει, κατά τους Eυρωπαίους, ανάπτυξη και άρα αποπληρωμή τις επόμενες δεκαετίες.

Οι θέσεις της κυβέρνησης για συμφωνία-«γέφυρα»

Το περίγραμμα της πρότασης που θα υποβάλει η κυβέρνηση στο Eurogroup έδωσε χθες αργά το βράδυ το Μέγαρο Μαξίμου. Μεταξύ των άλλων απορρίπτεται κάθε ενδεχόμενο παράτασης. Δύο είναι τα κομβικά σημεία της πρότασης. Το ένα είναι ότι η Ελλάδα ζητά το 1,9 δισ. από την ΕΚΤ και το άλλο ότι ζητά να δοθεί η άδεια για επέκταση της δυνατότητας έκδοσης εντόκων γραμματίων και επιπλέον 10 δισ. ώστε να καλυφθούν οι τρέχουσες ανάγκες. Παράλληλα στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση προτείνει ότι για όσο διάστημα οι δύο πλευρές διαπραγματεύονται, καμία δεν θα προχωρήσει σε μονομερείς ενέργειες.

Τα βασικά σημεία της πρότασης είναι:

1. Αρχικός στόχος της κυβέρνησης είναι η συμφωνία σε ένα πρόγραμμα-γέφυρας που θα διασφαλίσει τις χρηματοδοτικές ανάγκες του Δημοσίου μέχρι τη σύναψη οριστικής συμφωνίας με τους Ευρωπαίους εταίρους.

2. Ο βασικός όρος που θα περιλαμβάνεται στο πρόγραμμα ? γέφυρα είναι ότι καμία πλευρά δεν θα προχωρήσει σε μονομερείς ενέργειες. Επιπλέον, με δεδομένο ότι η Ελλάδα δεν ζητά τις εναπομείνασες δόσεις του υφιστάμενου προγράμματος ? πέραν των 1,9 δισ. που οφείλουν να επιστρέψουν η ΕΚΤ και οι κεντρικές τράπεζες των κρατών - μελών από τα κέρδη που είχαν από τη διακράτηση ελληνικών ομολόγων (προγράμματα SMP και ANFA) ? θεωρείται απαραίτητο να της δοθεί η δυνατότητα έκδοσης εντόκων γραμματίων πέρα από το όριο των 15 δισ., ώστε να καλύψει τυχόν έκτακτες ανάγκες.

3. Το πρόγραμμα-γέφυρα δεν είναι μόνο μια απολύτως λογική πρόταση, αφού θα ήταν παράλογο να περιμένει κανείς ότι μέσα σε λίγες ουσιαστικά μέρες θα βρεθεί λύση. Επιπλέον, δεν δημιουργεί κόστος στους εταίρους.

4. Μετά τη συμφωνία για το πρόγραμμα-γέφυρα θα κατατεθούν οι οριστικές ελληνικές προτάσεις που θα περιλαμβάνουν ένα νέο πλαίσιο δημοσιονομικής στρατηγικής, που θα αποτυπώνει τους στόχους της κυβέρνησης για τα δημόσια οικονομικά τα επόμενα 3-4 χρόνια (ύψος πλεονάσματος, διάρθρωση εσόδων - δαπανών κ.τ.λ.) και πάνω στο οποίο θα στηριχτούν οι προϋπολογισμοί της επόμενης τετραετίας. Επίσης, η κυβέρνηση θα υποβάλει ένα νέο εθνικό σχέδιο μεταρρυθμίσεων, το οποίο, εκτός των άλλων, θα περιλαμβάνει και μέτρα που δεν τόλμησαν -και δεν ήθελαν-να εφαρμόσουν οι προηγούμενες, μνημονιακές κυβερνήσεις. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στη φοροδιαφυγή, τη διαφθορά και τις μεταρρυθμίσεις στη δημόσια διοίκηση, που θα εμπεδώνουν μια νέα σχέση κράτους - οικονομίας, κράτους - κοινωνίας.

5. Είναι προφανές ότι η κυβέρνηση θα μείνει πιστή στη σαφή λαϊκή εντολή και δεν πρόκειται να δεχτεί επέκταση του καταστροφικού και αδιέξοδου Μνημονίου.