«Κραυγή αγωνίας» για την πορεία της οικονομίας εκφράζει η αγορά, η οποία βλέπει για ακόμη μια φορά τις προσδοκίες της για ανάκαμψη να διαψεύδονται.
Παράγοντες της αγοράς αναφέρουν ότι η κατανάλωση αντί να αυξηθεί εμφανίζει ραγδαία επιδείνωση τις τελευταίες εβδομάδες, εντείνοντας τα προβλήματα και δοκιμάζοντας τις αντοχές της πλειονότητας των επιχειρήσεων.
Την κατάσταση επιδεινώνει η αβεβαιότητα για το μέλλον της χώρας, η οποία κάνει ακόμη πιο επιφυλακτικούς τους καταναλωτές στις δαπάνες τους και τροφοδοτεί τον «φαύλο κύκλο» της ύφεσης. Πτώση της κατανάλωσης παρατηρείται και στα σούπερ μάρκετ, όπου υπήρχει η αίσθηση ότι το 2015 θα επέστρεφε σε θετικό έδαφος υποβοηθούμενη και από την αύξηση του τουριστικού ρεύματος από το εξωτερικό.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις ανθρώπων του χώρου η κατανάλωση από την αρχή τους έτους υποχωρεί με ρυθμούς της τάξης του 5% (σε όγκο), με τη μεγαλύτερη μείωση να εντοπίζεται στα μη τρόφιμα όπως τα είδη Bazaar, τα καθαριστικά και τα είδη προσωπικής υγιεινής (-9%). Αντίθετα, οι κατηγορίες των φρέσκων προϊόντων όπως το κρέας και το ψάρι ενισχύονται σημαντικά (+15%), ενώ σταθεροποιητικές τάσεις παρατηρούνται στα φρούτα και στα λαχανικά, κατηγορίες οι οποίες παραδοσιακά αντέχουν περισσότερο σε συνθήκες κρίσης και μείωσης της αγοραστικής δύναμης.
«Σήμα κινδύνου» εκπέμπει η αγορά για την κατανάλωση
Εντονες προσφορές για να τονωθεί η ζήτηση
Αξιοσημείωτη επίσης είναι η υποχώρηση των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας ύστερα από αρκετά χρόνια συνεχούς ανάπτυξης λόγω των έντονων προσφορών στα επώνυμα. Σύμφωνα με στοιχεία της IRI, το μερίδιο της ιδιωτικής ετικέτας στα ράφια των σούπερ μάρκετ την περσινή χρονιά αυξήθηκε οριακά, καθώς ανήλθε σε 19,1% από 18,5% που ήταν το 2013, και 17,8% το 2012.
Παρόμοια είναι η εικόνα και στο υπόλοιπο λιανεμπόριο (ένδυση -υπόδηση, έπιπλα, κ.ά.), με την κάμψη της κατανάλωσης να φθάνει σε κάποιες κατηγορίες έως και το 40% σε σχέση με πέρυσι.
Ούτε οι εκπτώσεις δεν μπόρεσαν να αντιστρέψουν το κλίμα, φέρνοντας σε δύσκολη θέση κυρίως τις μικρότερες επιχειρήσεις που χάνουν διαρκώς έδαφος από τις μεγάλες αλυσίδες του χώρου τους. Πολύ χειρότερη είναι η κατάσταση στην εστίαση, όπου η πτώση των πωλήσεων υπερβαίνει το 30% σε σχέση με πέρυσι.
Μηδενικός τζίρος
Σύμφωνα με επαγγελματίες του κλάδου, η κίνηση για πολλές επιχειρήσεις έχει πιάσει «πάτο», καθώς δεν είναι λίγες αυτές που εμφανίζουν μηδενικό τζίρο τις καθημερινές και τονίζουν πως πάνω από τις μισές είναι στο «κόκκινο», αδυνατώντας να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους (εξόφληση προμηθευτών, κάλυψη ασφαλιστικών εισφορών, καταβολή φόρων, πληρωμή λογαριασμών κ.ά.). Την ίδια ώρα, το κόστος του χρήματος παραμένει ακριβό και οι τράπεζες εμφανίζονται απρόθυμες να τις χρηματοδοτήσουν.
Επανεκκίνση της οικονομίας
Παράγοντες της αγοράς υποστηρίζουν πως «αντίδοτο» για την αναστροφή του αρνητικού κλίματος που έχει διαμορφωθεί είναι η αποκατάσταση της σταθερότητας και των προοπτικών καθώς όπως λένε ο φόβος είναι ο μεγαλύτερος εχθρός της κατανάλωσης.
«Η καλή ψυχολογία είναι το άλφα και το ωμέγα για την αγορά. Εάν δεν υπάρχει καλή διάθεση, αλλά αντίθετα επικρατεί φόβος, ο καταναλωτής ακόμη και εάν έχει στη διάθεσή του κάποια χρήματα να ξοδέψει δεν θα το κάνει. Θα τα κρατήσει μέχρι να ξεκαθαρίσει το τοπίο», σημειώνουν χαρακτηριστικά και καλούν την κυβέρνηση να βρει άμεσα λύση με τους Ευρωπαίους εταίρους για τη χρηματοδότηση της Ελλάδας, προκειμένου να επιστρέψει η ηρεμία στον τόπο. Υποστηρίζουν δε ότι όσο συνεχίζεται η αβεβαιότητα τόσο βαθύτερα θα βουλιάζει η οικονομία, απομακρύνοντας τις όποιες πιθανότητες αναθέρμανσης της ζήτησης μέσα στη χρονιά.
Επιπλέον, η αβεβαιότητα θέτει σε κίνδυνο και τον τουρισμό, ο οποίος έχει στηρίξει την οικονομία και έχει βοηθήσει να αποφευχθούν τα χειρότερα. Τα «λουκέτα» και η ανεργία θα ήταν πολύ μεγαλύτερα εάν η τουριστική βιομηχανία δεν είχε αυτή τη θεαματική άνοδο στη διάρκεια της κρίσης, καθώς η συνεισφορά του δεν εστιάζεται μόνο στον ξενοδοχειακό κλάδο και τα συναφή τουριστικά επαγγέλματα, αλλά επεκτείνεται στην εστίαση, στη βιομηχανία τροφίμων και ποτών, στην ακτοπλοΐα και αεροπλοία κ.ά. «Πρέπει να διαφυλάξουμε τον τουρισμό σαν κόρη οφθαλμού. Δεν έχουμε την πολυτέλεια να χάσουμε τουρίστες εξαιτίας της αβεβαιότητας και των ανησυχιών. Είναι ανάγκη να βρεθεί άμεσα λύση στο πρόβλημα της χώρας, και να επικεντρώσουμε όλες μας τις δυνάμεις στην επανεκκίνηση της οικονομίας», υπογραμμίζει στέλεχος μεγάλης βιομηχανίας.
Ανακόπτεται η άνοδος
«Μουδιασμένη» η αγορά ηλεκτρικών
Παρότι η χρονιά ξεκίνησε θετικά, η αγορά των ηλεκτρονικών και ηλεκτρονικών ειδών από τον Μάρτιο και μετά εμφανίζεται «μουδιασμένη». Με βάση τα μέχρι στιγμής δεδομένα πάντως, οι πωλήσεις των «μαύρων» συσκευών (τηλεοράσεις κ.ά.) αναμένεται να υποχωρήσουν κατά 15% κυριώς γιατί δεν υπάρχουν μεγάλα αθλητικά γεγονότα, όπως το Μουντιάλ, οι Ολυμπιακοί Αγώνες, που συμβάλλουν στην αύξηση της ζήτησης. Επιπλέον, δεν αποκλείεται να υπάρξουν κάποιες ανατιμήσεις λόγω της κάμψης του ευρώ έναντι του δολαρίου που συνεχίζεται μέχρι και σήμερα.
Από την άλλη πλευρά, καλύτερες επιδόσεις εκτιμάται πως θα έχουν τα κλιματιστικά μετά την πτώση που κατέγραψαν πέρυσι οι πωλήσεις τους (περίπου 20%) αλλά και των λευκών συσκευών, καθώς πολλές από αυτές έχουν ολοκληρώσει τον «κύκλο ζωής» τους και χρειάζονται ανανέωση.