Γενικεύεται η «ανταρσία» κατά της Γερμανίας

Αφότου ξέσπασε η οικονομική κρίση στην Ευρώπη, με το δημόσιο χρέος και τα ελλείμματα των προϋπολογισμών να εκτινάσσονται στα ύψη, η Γερμανία πήρε πάνω της το «παιχνίδι» και επέβαλε, άλλοτε εύκολα και άλλοτε πιο δύσκολα, το δικό της νόμο τόσο στην ευρωζώνη όσο και στις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ (πλην Βρετανίας), που ελάχιστη σχέση είχε με την ισοτιμία και την αλληλεγγύη.



Έτσι, προκάλεσε έντονες κοινωνικές αντιδράσεις και ευρείες πολιτικές ανακατατάξεις, που σε καμία στιγμή όμως δεν ξέφυγαν από τον έλεγχό της. Ακόμη και εντός συνόρων, οι «αντάρτες» του κυβερνητικού συνασπισμού ποτέ δεν κατάφεραν ουσιαστικά να απειλήσουν την ηγεμονία της Μέρκελ και του Σόιμπλε.

Στη συνέχεια, όταν ξέσπασε ο εμφύλιος στην Ουκρανία και οι γεωπολιτικές αναταράξεις άρχισαν να γίνονται πολύ επικίνδυνες στη γειτονιά της Ευρώπης (με αποφασιστική δική της συμβολή, για να μην ξεχνιόμαστε...), έσυρε επίσης τους εταίρους της σε μια αντιπαράθεση με τη Μόσχα και σε ένα σπιράλ επώδυνων οικονομικών κυρώσεων, παρ' όλο που αρκετοί είχαν σοβαρότατες ενστάσεις για τη σκοπιμότητά τους. Παράλληλα, βεβαίως, το Βερολίνο φρόντιζε επιμελώς ώστε, όσο ήταν δυνατόν, να μην πλήττονται τα δικά του συμφέροντα -με αποκορύφωμα, ίσως, τη συμφωνία με τη ρωσική Gazprom για την κατασκευή ενός ακόμη αγωγού φυσικού αερίου στη Βόρεια Θάλασσα (του Nord Stream 2), ενώ λίγους μήνες νωρίτερα είχε πρωτοστατήσει για την ακύρωση του νότιου αγωγού South Stream, που θα είχε πολλαπλά οφέλη για τις περισσότερες χώρες των Βαλκανίων και της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης. Ακόμη και σε αυτή την περίπτωση, όμως, οι -εντονότατες- αντιδράσεις παρέμειναν υπό έλεγχο.

Καθώς όμως όλα αυτά συνέβαιναν και παρ' ότι φαινομενικά το ευρωπαϊκό οικοδόμημα παρέμενε σταθερό, οι φυγόκεντρες δυνάμεις ενισχύονταν και το έφταναν στα όριά του. Τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών του 2014, η ενίσχυση της Ακροδεξιάς σε όλα τα επίπεδα, η άνοδος της ξενοφοβίας και του εθνικισμού ακόμη και εντός Γερμανίας, η απειλή του Brexit, ακόμη και η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση στην Ελλάδα και η συζήτηση περί Grexit, αποτελούσαν προειδοποιητικές βολές ενός ευρωπαϊκού «εμφυλίου» που όλα έδειχναν πως δεν θα αργούσε να ξεσπάσει. Κι αυτό ακριβώς έγινε, με καταλύτη την προσφυγική κρίση και με τη μορφή γενικευμένης ανυπακοής και εξέγερσης κατά της υπερδύναμης της Ευρώπης και των ηγετών της -οι οποίοι, την ίδια στιγμή, βλέπουν την αμφισβήτηση και τα προβλήματα να πολλαπλασιάζονται και στο εσωτερικό.

Το παράδοξο είναι, μάλιστα, ότι σε ένα θέμα στο οποίο, φαινομενικά τουλάχιστον (γιατί επί της ουσίας υπάρχουν πολλές αμφιβολίες...), το Βερολίνο και η Άνγκελα Μέρκελ μοιάζουν να είναι στην πλευρά των «καλών», που υπερασπίζονται κάθε ευρωπαϊκό «κεκτημένο». Δυστυχώς γι' αυτούς, όμως, το «τζίνι» μοιάζει πλέον να έχει βγει από το μπουκάλι και οι εξελίξεις αποκτούν τη δική τους και εν πολλοίς ανεξέλεγκτη δυναμική, καθιστώντας τους συμβιβασμούς πολύ πιο δύσκολους, αλλά και αμφίβολης αξίας.

Πέρυσι, οι «χώρες του Βίσεγκραντ» δεν θα τολμούσαν να σηκώσουν κεφάλι στη Γερμανία και την ΕΕ -πολύ δε περισσότερο οι υποψήφιες προς ένταξη. Και εντός συνόρων, θα γελούσαν όλοι με όποιον ισχυριζόταν πως η Μέρκελ και ο συνασπισμός της απειλούνται τόσο από τους εσωκομματικούς διαφωνούντες όσο και από μορφώματα όπως το Pegida και η AfD. Τα πράγματα, όμως, έχουν αλλάξει πολύ. Η Ευρώπη που γνωρίσαμε δεν θα είναι ποτέ πια ίδια. Δυστυχώς ή ευτυχώς...