Χάθηκε περιουσία 185 δισ. στα χρόνια των μνημονίων

Σχεδόν ένα ΑΕΠ από την αξία της ιδιωτικής περιουσίας ή 185 δισ. ευρώ έχουν χάσει οι Ελληνες κατά την περίοδο των μνημονίων, σύμφωνα με τα στοιχεία της Credit Suisse που επικαλείται ο ΣΕΒ στο τελευταίο εβδομαδιαίο δελτίο για την ελληνική οικονομία, που κυκλοφόρησε.




Με βάση το Global Wealth Databook της Credit Suisse, η καθαρή περιουσία των Ελλήνων -μετά την αφαίρεση των δανείων- αποτιμάται σε 856 δισ. ευρώ (Νοέμβριος 2016), έναντι 1.023 δισ. ευρώ λίγο πριν από το ξέσπασμα της ελληνικής κρίσης χρέους το 2009 και 683 δισ. ευρώ λίγο πριν η χώρα γίνει μέλος της Ευρωζώνης, στις αρχές του 2000.

Ο Αρμαγεδδώνας της μακροχρόνιας ύφεσης είχε αποτέλεσμα οι Έλληνες να χάσουν σχεδόν ένα ΑΕΠ από την αξία των ιδιωτικών τους περιουσιών και να έλθουν σε ένα σημείο ισορροπίας με την Ευρώπη, όπως αναφέρει η έκθεση, παρατηρώντας ότι τα περιουσιακά στοιχεία στην Ελλάδα είναι πιο ισοκατανεμημένα, τηρουμένων των αναλογιών, από πολλές άλλες χώρες της Ευρώπης αλλά και παγκοσμίως.

Το είδος του αναπτυξιακού προτύπου που ακολουθούσε η χώρα στην περίοδο πριν από την κρίση διευκόλυνε τη συσσώρευση περιουσίας μέσω του υπερδανεισμού του Δημοσίου και της μεγάλης παραοικονομίας και φοροδιαφυγής.

Χρηματοδότηση
Η παραγωγή εισοδήματος στηρίχθηκε σε μεγάλα δημοσιονομικά (καταναλωτικά) ελλείμματα που χρηματοδοτήθηκαν από το εξωτερικό, δηλαδή τις ξένες αποταμιεύσεις και έφθασε η στιγμή που το εξωτερικό χρέος δεν μπορούσε να εξυπηρετηθεί. Τα χρήματα πήγαιναν με την πελατειακή λογική στην κατανάλωση και την αναίτια μεγέθυνση του κράτους και όχι στις επενδύσεις, με αποτέλεσμα να μη δημιουργούνται τα πλεονάσματα από τα οποία θα μπορούσαν να εξυπηρετηθούν τα χρέη.

Σήμερα πληρώνουμε το στρεβλό αναπτυξιακό πρότυπο του παρελθόντος.

Μάλιστα στα στοιχεία, όπως σημειώνει ο ΣΕΒ, δεν προβάλλονται τα τεράστια ελλείμματα του ασφαλιστικού συστήματος που θα συνεχίσουν να απορροφούν σημαντικούς πόρους στο μέλλον, θέτοντας περιορισμούς στην αναπτυξιακή τροχιά της χώρας.

«Οι παλαιότερες γενιές στην ουσία δανείστηκαν όχι μόνον τις αποταμιεύσεις των ξένων αλλά και τις μελλοντικές αποταμιεύσεις των παιδιών τους, θέτοντας σε δοκιμασία την ικανότητα των νεότερων γενεών να εργάζονται, να αποταμιεύουν και να δημιουργούν οικογένειες στη χώρα μας», αναφέρουν οι αναλυτές του ΣΕΒ και επισημαίνουν ότι θα είναι «καταστροφική η τυχόν περαιτέρω φορολόγηση της περιουσίας των Ελλήνων που παραμένει η μόνη ασπίδα προστασίας για το μέλλον, όσο η τρέχουσα αποταμίευση παραμένει αρνητική και χωρίς αποθεματικά στο συνταξιοδοτικό σύστημα».

Προσαρμογή
Η τεράστια δημοσιονομική προσαρμογή που επιχειρήθηκε, μέσω της υπερφορολόγησης και των περικοπών των συντάξεων και της συνακόλουθης ανεργίας μείωσε δραστικά το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και την ικανότητά τους να αποταμιεύσουν. Έτσι η αποταμίευση έγινε αρνητική και συνεπώς δεν παράγεται νέος πλούτος. Παράλληλα η επιβάρυνση της ακίνητης περιουσίας με φόρο διακράτησης (ΕΝΦΙΑ) από τους υψηλότερους στον κόσμο εγκλώβισε μεγάλο μέρος του πληθυσμού σε αδυναμία οικονομικής αξιοποίησης της περιουσίας του σε παραγωγική κατεύθυνση. Η περιουσία, ακίνητη και κινητή, είναι σήμερα η μόνη ασπίδα των νοικοκυριών για τα χρόνια των ισχνών αγελάδων που φέρνουν οι περαιτέρω περικοπές των συντάξεων -όταν απαιτούνται- προκειμένου να ορθοποδήσει η χώρα δημοσιονομικά και να μπορεί να εξυπηρετεί κανονικά το δημόσιο χρέος. Η κοινωνία μας δεν διαθέτει σήμερα ούτε ίχνος συνταξιοδοτικής αποταμίευσης από τις εισφορές που καταβλήθηκαν και δυστυχώς αναλώθηκαν σε πληρωμές παχυλών παροχών στους σημερινούς συνταξιούχους, αναντίστοιχων με τις δυνατότητες του συστήματος.

Συνεπώς, τονίζει ο ΣΕΒ, η περιουσία που έχει συσσωρευτεί δεν επιδέχεται καμία περαιτέρω φορολόγηση, καθώς κάθε τέτοια παρέμβαση τείνει να μειώνει το απόθεμα της περιουσίας και να κάνει ακόμα δυσκολότερη την επιβίωση των μελλοντικών γενεών.

Αντίθετα, η πολιτεία επιβάλλεται να στηρίξει την αποταμίευση των νοικοκυριών παρέχοντας κίνητρα ώστε να χρηματοδοτηθούν επενδύσεις και να έλθει η ανάπτυξη.

Aπό τα στοιχεία της Credit Suisse προκύπτει ότι όταν η χώρα εισήλθε στην Ευρωζώνη, στην αρχή της δεκαετίας του 2000, η καθαρή περιουσία των Ελλήνων ήταν 683 δισ. ευρώ ή 80.000 ευρώ ανά ενήλικα, όταν ο μέσος όρος στην Ευρώπη ήταν 66.000 ευρώ ανά ενήλικα. Το ιδιωτικό χρέος ανά ενήλικα στην Ελλάδα ήταν 3,2 χιλ. ευρώ και στην Ευρώπη 10,5 χιλ. ευρώ.

Το 2009 λίγο πριν από την κατάρρευση η καθαρή περιουσία των Ελλήνων είχε εκτοξευτεί στις 114.000 ευρώ/ενήλικα, ενώ στην υπόλοιπη Ευρώπη ήταν 93.000 ευρώ/ενήλικα.

Το ιδιωτικό χρέος από 3.207 ευρώ ανά ενήλικα το 2000 υπερπενταπλασιάστηκε και έφθασε στα 16.793 ευρώ το 2009, προσεγγίζοντας τον ευρωπαϊκό μέσο όρο των 17.657 ευρώ, που είχε αυξηθεί κατά περίπου 50% σε σχέση με τα επίπεδα του 2000.

Το πρότυπο...
Το είδος του αναπτυξιακού προτύπου που ακολουθούσε η χώρα στην περίοδο πριν από την κρίση διευκόλυνε τη συσσώ- ρευση περιουσίας μέσω του υπερδανεισμού του Δημοσίου και της μεγάλης παραοικονομίας και φοροδιαφυγής.

Αποταμίευση, τέλος
Η τεράστια δημοσιονομική προσαρμογή που επιχειρήθηκε, μέσω της υπερφορολόγησης και των περικοπών των συντάξεων και της συνακόλουθης ανεργίας μείωσε δραστικά το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και την ικανότητά τους να αποταμιεύσουν. Έτσι η αποταμίευση έγινε αρνητική και συνεπώς δεν παράγεται νέος πλούτος.