Ο εφιάλτης του 2015 και το κρίσιμο δίλημμα

Σκηνικό απόλυτης εμπλοκής έχει δημιουργηθεί πλέον μετά το Eurogroup της Πέμπτης.




Ένα σκηνικό που γυρίζει το χρόνο πίσω στο 2015, όταν και τότε η κυβέρνηση βρέθηκε μπροστά σε μεγάλο αδιέξοδο και κλήθηκε να λάβει δύσκολες αποφάσεις για να αποφύγει τη χρεοκοπία. Αυτό που φάνηκε από την τελευταία συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης είναι ότι η Ελλάδα είναι και πάλι μόνη της.

Αντιμέτωπη με το χρόνο που πιέζει ασφυκτικά και με καυτά διλήμματα, καθώς θα πρέπει να βρει τρόπο για άρση του αδιεξόδου και να αποφύγει αλυσιδωτές παρενέργειες στην οικονομία. Όλα κρίνονται τις επόμενες ημέρες, καθώς οι Θεσμοί έχουν δώσει deadline μέχρι τις 20 Φεβρουαρίου για το κλείσιμο της αξιολόγησης,αφού ξεκινάει γύρος εκλογικών αναμετρήσεων σε κράτη της Ευρωζώνης.

Το επόμενο διάστημα, το ελληνικό οικονομικό επιτελείο θα πρέπει να επιδοθεί σε μια εντατική εργασία επεξεργασίας νέων μέτρων και προϋποθέσεων, προκειμένου να πείσουν το ΔΝΤ να συμμετέχει χρηματοδοτικά στο ελληνικό πρόγραμμα. Μόνο έτσι θα «πεισθούν» οι Θεσμοί να συνεχίσουν τη διαπραγμάτευση για τα ανοιχτά ζητήματα της δεύτερης αξιολόγησης. Και, γνωρίζοντας ότι οι χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας είναι προσδιορισμένες για τα μέσα Ιουλίου, πληροφορίες από τις Βρυξέλλες αναφέρουν ότι δεν αποκλείεται οι... προεκλογικοί εταίροι να θελήσουν να το τραβήξουν έως «την τελευταία στιγμή», μετά τον Μάρτιο και έως τον Ιούνιο»...
Σε ευχάριστο κλίμα Γ. Ντάισελμπλουμ και Π. Τόμσεν. Το κλίμα, πάντως, για την Ελλάδα δεν ήταν καλό...

Σε ευχάριστο κλίμα Γ. Ντάισελμπλουμ και Π. Τόμσεν. Το κλίμα, πάντως, για την Ελλάδα δεν ήταν καλό...

Από τη στιγμή που η συμμετοχή του ΔΝΤ θεωρείται αδιαπραγμάτευτη, το δίλημμα για την κυβέρνηση είναι:

• ή να κλείσει την αξιολόγηση κάνοντας επώδυνους συμβιβασμούς νομοθετώντας προκαταβολικά τα μέτρα που απαιτούν οι Θεσμοί με αντάλλαγμα τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος και την ποσοτική χαλάρωση

• ή, τίποτα, με τη χώρα να οδηγείται σε ένα περιβάλλον έντονης αβεβαιότητας και με ανοιχτό το ενδεχόμενο των εκλογών.
Ο εφιάλτης του 2015 και το κρίσιμο δίλημμα

Τα μέτρα που καλείται να νομοθετήσει η Ελλάδα κατονόμασε προχθές ο επικεφαλής του Eurogroup Γ. Ντάισελμπλούμ: αγορά εργασίας, Ασφαλιστικό και φόροι. Στους τομείς αυτούς είπε πρέπει να προχωρήσει η εμβάθυνση των μεταρρυθμίσεων. Δεν είναι τυχαίο ότι το ΔΝΤ ζητά μείωση του αφορολογήτου και περικοπές των συντάξεων, καθώς και μεγαλύτερη απελευθέρωση της αγοράς εργασίας. Το σενάριο να μην υπάρξει συμφωνία μέχρι τις 20 του επόμενου μήνα ή το αργότερο έως το τέλος Φεβρουαρίου αλλά να τραβήξει η διαπραγμάτευση όσο πάει ακόμη και μετά τις γερμανικές εκλογές το φθινόπωρο του 2017, είναι κυριολεκτικά καταστροφικό. Η ζημιά που θα γίνει από την έκρηξη της αβεβαιότητας, την έλλειψη ρευστότητας στα δημόσια ταμεία και την αναζωπύρωση του ρίσκου της χρεοκοπίας, αυτή τη φορά θα είναι μη αναστρέψιμη.

«Κλειδί» η στάση του ΔΝΤ
Πάντως ουσιαστική πρόοδος δεν αναμένεται πριν από τις 6 Φεβρουαρίου οπότε είναι προγραμματισμένη η συνεδρίαση του Εκτελεστικού Συμβουλίου του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου που θα παρουσιαστούν δύο εκθέσεις, η έκθεση προόδου για τη δεύτερη αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος και για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Στη συνεδρίαση αυτή, αναμένεται να αποκαλυφθούν οι προθέσεις του Ταμείου για τη χρηματοδοτική ή μη συμμετοχή του στο ελληνικό πρόγραμμα, καθώς και για τους όρους και τις προϋποθέσεις που θέτει.

Κοινό μέτωπο από τους δανειστές
Αυτό που προκαλεί τη μεγαλύτερη ανησυχία είναι ότι για πρώτη φορά, στο πλαίσιο της δεύτερης αξιολόγησης, οι δανειστές εμφανίζονται με ενιαία θέση όπως διαβεβαίωσε και ο επικεφαλής του Eurogroup Γ. Ντάισελμπλουμ. Με άλλα λόγια, οι Ευρωπαίοι εταίροι έχουν συνταχθεί με τη σκληρή γραμμή του ΔΝΤ.

Έτσι δεν απομένει τίποτα άλλο για την Ελλάδα από το να υιοθετήσει το νέο πακέτο μέτρων ύψους τουλάχιστον 4,5 δισ. ευρώ που θα ενεργοποιηθούν το 2019, ενώ απομένει και ένα κενό της τάξης των 370 - 400 εκατ. ευρώ σύμφωνα με τους Θεσμούς (το ΔΝΤ το ανεβάζει παραπάνω) που θα πρέπει να κλείσει για το 2018. Σημειώνεται ότι στο τελευταίο EuroWorkingGroup η Αθήνα είχε δεσμευτεί ότι θα υποδείξει τις περιοχές από τις οποίες θα εξευρεθούν αυτοί ο πόροι.

Κινήσεις και από Ευρώπη
Εκτός από την Ελλάδα κινήσεις καλείται να κάνει και η Ευρώπη, η οποία θα πρέπει να προχωρήσει σε ελάφρυνση του χρέους (μεσοπρόθεσμα μέτρα) όπως ζητά το ΔΝΤ, αφού με τα σημερινά δεδομένα το βρίσκει «εξαιρετικά μη βιώσιμο».

Το ΔΝΤ, σύμφωνα με στοιχεία της έκθεσης βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους που διέρρευσε, εισηγείται μεγαλύτερη ελάφρυνση χρέους, με επέκταση της περιόδου χάριτος και αναβολές καταβολής τόκων έως το 2040, επέκταση των ωριμάνσεων των ευρωπαϊκών δανείων έως το 2070 και μείωση των επιτοκίων όλων των δανείων του ESFSF και του ESM για 30 χρόνια, κάτω από 1,5%. Αυτή η λύση υπολογίζει ότι θα διατηρήσει τις ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες εντός του εύρους του 15%-20% του ΑΕΠ που θεωρείται βιώσιμο. Κατά πώς φαίνεται η Ελλάδα έχει μείνει σχεδόν μόνη της στον ευρωπαϊκό χάρτη. Ο μόνος σύμμαχος που έχει απομείνει στην ελληνική κυβέρνηση είναι ο απερχόμενος Γάλλος υπουργός Οικονομικών Μισέλ Σαπέν, ο οποίος δήλωσε ότι συμφωνεί στον προσδιορισμό των προληπτικών μέτρων, αλλά τάχθηκε κατηγορηματικά εναντίον τού να υποχρεωθεί η Ελλάδα να νομοθετήσει από τώρα τα μέτρα. Υπό άλλες συνθήκες η θέση αυτή της Γαλλίας θα ήταν πολύτιμη, ωστόσο η γαλλική κυβέρνηση είναι αποδυναμωμένη πολιτικά, αφού τον Μάιο θα γίνουν στη χώρα προεδρικές εκλογές και οι Σοσιαλιστές δεν έχουν καμία τύχη.

Οι κινήσεις της κυβέρνησης
Μετά τα όσα συνέβησαν στο Eurogroup της Πέμπτης, το οικονομικό επιτελείο σταθμίζει τα νέα δεδομένα και ετοιμάζει τις επόμενες κινήσεις στο πλαίσιο των απαιτήσεων που έθεσαν οι Θεσμοί. Άλλωστε όπως δήλωσε ο Ευκλ. Τσακαλώτος «θα υπάρξουν πρωτοβουλίες από εδώ και πέρα για να καλυφθεί το κενό και νομίζω ότι δεδομένου ότι όλοι θέλουν λύση μπορούμε να έχουμε ένα βαθμό εμπιστοσύνης». Ανέδειξε μάλιστα ιδιαίτερα το γεγονός της υπεραπόδοσης στο πρωτογενές πλεόνασμα το 2016, όπου σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του θα επιτευχθεί πλεόνασμα κοντά στο 2% του ΑΕΠ έναντι στόχου 0,5%.

Η απάντηση του Eurogroup σε αυτά τα στοιχεία τα οποία παρουσιάστηκαν στη συνεδρίαση του συμβουλίου, είναι ότι θα πρέπει να αξιολογηθεί κατά πόσο η υπεραπόδοση είναι διατηρήσιμη. Όπως όλα δείχνουν η διαπραγμάτευση ξεκινά και πάλι από το μηδέν και για να υπάρξει πρόοδος θα πρέπει η ελληνική πλευρά, όπως είπε και ο υπουργός, να αποστείλει κάποιες νέες γραπτές προτάσεις στους αξιωματούχους της Ευρωζώνης, οι οποίες θα αποτελέσουν το εισιτήριο για την επιστροφή των κλιμακίων των δανειστών στην Αθήνα, για να ξεκινήσουν και πάλι οι διαπραγματεύσεις. Οι προτάσεις αυτή τη φορά θα πρέπει να είναι πιο συγκεκριμένες και να ικανοποιούν και τις δυο πλευρές του Ατλαντικού.

Απάντηση Μαξίμου σε Κ. Μητσοτάκη

Απάντηση στον Κυριάκο Μητσοτάκη χωρίς καμία αναφορά στο αίτημα του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης για εκλογές «τώρα» έδωσε με μεγάλη καθυστέρηση το Μέγαρο Μαξίμου. Η ανακοίνωση του γραφείου Τύπου του πρωθυπουργού καταγγέλλει τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης ότι «φανερώνει την πολιτική του φύση», «επαναβεβαιώνει τα διαπιστευτήρια υποταγής στους Θεσμούς» και τον προκαλεί να πάρει ξεκάθαρη θέση για το αν πρέπει να υιοθετηθούν τα μέτρα που προτείνει το ΔΝΤ. Σύμφωνα με την ανακοίνωση, ο κ. Μητσοτάκης «αντί να ποντάρει για ακόμα μία φορά στην καταστροφή και να υπεκφεύγει, αφού ομολογεί ότι 'σημασία έχει σήμερα να βρεθεί λύση', καλό θα είναι επιτέλους να πάρει ξεκάθαρη θέση: Καλεί την κυβέρνηση να δεχθεί τα παράλογα μέτρα ύψους 4,5 δισ. ευρώ που ζητά το ΔΝΤ για μετά τη λήξη του προγράμματος;».

Παράλληλα το Μαξίμου κάνει λόγο για μια διεθνών διαστάσεων αντιπαράθεση μεταξύ των ευρωπαϊκών θεσμών και του ΔΝΤ με επίκεντρο το ελληνικό πρόγραμμα επισημαίνοντας ότι ενώ άπαντες στο Eurogroup αναγνωρίζουν επισήμως την εξαιρετική πορεία των οικονομικών δεικτών και εσόδων, ο κ. Μητσοτάκης έρχεται να επαναφέρει -εξυπηρετώντας ποιον άραγε;- τα ανυπόστατα σενάρια εξόδου της χώρας από την Ευρωζώνη. Όπως λοιπόν θα μείνουν στα χαρτιά οι ακραίες απαιτήσεις του ΔΝΤ, έτσι θα μείνουν στα χαρτιά και τα λογύδρια του κ. Μητσοτάκη, ως κακή υπενθύμιση ενός χρεοκοπημένου πολιτικού συστήματος που αρνείται να συμβιβαστεί με την ιστορική του ήττα».